İçeriğe atla

Amerika Birleşik Devletleri Kızılderililerinin yatılı okulları

Asimilasyon modeli ABD yerli yatılı okullarına ilhâm kaynağı olan Carlisle Native American school öğrencileri, Pennsylvania (yaklaşık 1900)

ABD yerli yatılı okulları /Alaska'daki Eskimolar dahil/ ya da ABD Kızılderili yatılı okulları /Eskimo hariç Kıta ABD'si/ (İngilizce Native American boarding schools, Indian boarding schools), Amerika Birleşik Devletleri'nde ABD Kızılderilileri ile Alaska yerlilerine 19. yy sonu ile 20. yy başlarında eğitim-öğretim verilen okullardır. Değişik Hristiyan misyonerleri tarafından özellikle Batı (Vahşi Batı) ABD'deki nüfusu az olan bölgelerdeki Kızılderili rezervasyonlarında başlatılmışlardır.[1] Bunun karşılığı olarak ABD hükûmeti tarafından bu dinî kurumlara ödeme yapılmıştır. Carlisle Indian Industrial School meslek lisesinin asimilasyon modeli esas alınarak Kızılderili İşleri Bürosu (BIA) tarafından ek yatılı okullar kurulmuştur.

ABD Kızılderililerinin kültürel asimilasyonu için en büyük ve en önemli odak noktasıdır. ABD Kızılderili ve Alaska yerli çocuklarının saçları bu okullarda standart batı tarzı kısa kesimli ve giyim kuşamı da Batılılar gibidir. Ayrıca çocukların anadillerini konuşmaları yasaklandığı gibi kendi öz adları Avrupalı-Amerikalı adlarla değiştirilmiş, sıkı bir asimilasyon uygulanmıştır. Okul deneyimi özellikle ailelerinden ayrılmış ufak çocuklarda genelde sert olmuştur. Yapılan teşvikler ve eğitim sistemi sonucu kendi kültürlerinden uzaklaşıp yabancılaşan Kızılderililer ve Eskimolar, öz kültürlerine reddedip Batılı kültürü kabul etmek zorunda kaldılar.[2] Bu yatılı okullardaki öğrenci sayısı 1970 li yıllarda zirve yapmış, 1973 yılında 60.000 sayıya ulaşmıştır. Özellikle yirminci yüzyılın sonunda yapılan araştırmalara göre birçok fiziksel, ruhsal ve cinsel istismar vakası belgelenmiştir.[3] 1970 lerden sonra Kızılderili ve diğer yerli halklar kendi toplumlarına uygun okulların kurulmasında ısrar ettiler ve çok sayıda kabile kontrolünde kolej kurulmuştur. Topluluk okulları da BIA ve dolaylı olarak da federal hükûmet tarafından desteklenmiştir. Büyük yatılı okullar kanmıştır. 2007 yılı rakamlarına göre yatılı okullarda okuyan Kızılderili öğrenci sayısı 9.500 rakamına inmiştir. Alaska yerlileri bu yatılı okullarda zorla Hristiyanlaştırılmışlardır.[4]

ABD yerli yatılı okulları, 2008 yapımı Our Spirits Don't Speak English adlı belgesel filme de konu olmuştur.

Liste

ABD yerli yatılı okulları listesi:

  1. Albuquerque Indian School, Albuquerque, New Mexico[5]
  2. Bacone College, Muscogee, Oklahoma,[5] 1881–present
  3. Bloomfield Seminary, Hendrix/Ardmore, Oklahoma
  4. Bond's Mission School or Montana Industrial School for Indians, run by Unitarians, Crow Indian Reservation near Custer Station, Montana 1886-1897[6]
  5. Carlisle Indian School, Carlisle, Pennsylvania,[7] open 1879-1918[8]
  6. Chamberlain Indian School, Chamberlain, Güney Dakota[7]
  7. Chemawa Indian School, Salem, Oregon[5]
  8. Cheyenne-Arapaho Boarding School, Concho, Oklahoma[5]
  9. Chilocco Indian Agricultural School, Chilocco, Oklahoma, open 1884-1980[9]
  10. Chinle Boarding School, Many Farms, Arizona[7]
  11. Dwight Mission, Marble City, Oklahoma[5]
  12. El Meta Bond College, Minco, Oklahoma[5]
  13. Euchee Boarding School, Sapulpa, Oklahoma[5]
  14. Eufaula Indian School, Eufaula, Oklahoma[5]
  15. Flandreau Indian School, Güney Dakota[7]
  16. Fort Bidwell School, Kaliforniya[7]
  17. Fort Shaw Indian School, Fort Shaw, Montana[7]
  18. Genoa Indian Industrial School, Genoa, Nebraska
  19. Greenville School, Kaliforniya[7]
  20. Hampton Institute, began accepting Native students in 1878
  21. Haskell Indian Industrial Training School, Lawrence, Kansas, 1884–present[8]
  22. Hayward Indian School, Hayward, Wisconsin[7]
  23. Holbrook Indian School, Holbrook, Arizona[7]
  24. Ignacio Boarding School, Colorado[7]
  25. Intermountain Indian School, Utah
  26. Jones Male Academy, Hartshorne, Oklahoma[5]
  27. Mekosukey Academy, Oklahoma[7]
  28. Morris Industrial School for Indians, Morris, Minnesota,[10] open 1887—1909
  29. Murray State School of Agriculture, Tishomingo, Oklahoma,[5] est. 1908
  30. Nenannezed Boarding School, New Mexico[7]
  31. Nuyaka School and Orphanage (Nuyaka Mission, Presbyterian), Okmulgee, Oklahoma,[5] 1884–1933
  32. Oklahoma Presbyterian College for Girls, Durant, Oklahoma[5]
  33. Oklahoma School for the Blind, Muskogee, Oklahoma[5]
  34. Oklahoma School for the Deaf, Sulphur, Oklahoma[5]
  35. Old Goodland Indian Orphanage, Hugo, Oklahoma[5]
  36. Oneida Indian School, Wisconsin[7]
  37. Osage Boarding School, Pawhuska, Oklahoma[7]
  38. Pawnee Boarding School, Pawnee, Oklahoma,[7] opened 1878
  39. Phoenix Indian School, Phoenix, Arizona[5]
  40. Pierre Indian School, Pierre, South Dakota[7]
  41. Pine Ridge Boarding School, Pine Ridge, South Dakota
  42. Pinon Boarding School, Pinon, Arizona[7]
  43. Pipestone Indian School, Pipestone, Minnesota[7]
  44. Rapid City Indian School, Rapid City, South Dakota[7]
  45. Red Moon School, Oklahoma[7]
  46. Riverside Indian School, Anadarko, Oklahoma
  47. St. Agnes Academy, Ardmore, Oklahoma[5]
  48. St. Agnes Mission, Antlers, Oklahoma[5]
  49. St. Boniface Indian School, Banning, California[11]
  50. St. Elizabeth's Boarding School, Purcell, Oklahoma[5]
  51. St. Josephs Boarding School, Chickasha, Oklahoma[5]
  52. San Juan Boarding School, New Mexico[7]
  53. Santa Fe Indian School, Santa Fe, New Mexico
  54. Seger School, Oklahoma[7]
  55. Sherman Indian High School, Riverside, California[8]
  56. Shiprock Boarding School, Shiprock, New Mexico[7]
  57. Seneca Indian School, Wyandotte, Oklahoma[5]
  58. Sequoyah High School, Tahlequah, Oklahoma[5]
  59. Southwestern Indian Polytechnic Institute, Albuquerque, New Mexico[7]
  60. Springfield Indian School, Springfield, Güney Dakota[7]
  61. Stewart Indian School, Carson City, Nevada[7]
  62. Tomah Indian School, Wisconsin[7]
  63. Thomas Indian School, near Irvington, New York
  64. Wahpeton Indian School, Kuzey Dakota[7]
  65. Tuskahoma Female Academy, Muskogee, Oklahoma[5]
  66. Wheelock Academy, Millerton, Oklahoma[5]
  67. Wittenberg Indian School, Wittenberg, Wisconsin[7]
  68. Mount Pleasant Indian Industrial Boarding School, Mount Pleasant, Michigan[5] 1893-1934

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "What Were Boarding Schools Like for Indian Youth?". authorsden.com. 14 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2006. 
  2. ^ "Long-suffering urban Indians find roots in ancient rituals". California's Lost Tribes. 29 Ağustos 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2006. 
  3. ^ "Soul Wound: The Legacy of Native American Schools". Amnesty International USA. 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2006. 
  4. ^ La Belle, Jim and Stacy L. Smith (2005), Boarding School: Historical Trauma among Alaskaís Native People 20 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. University of Alaska, Anchorage National Resource Center for American Indian, Alaska Native, and Native Hawaiian Elders
  5. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y Carter, Kent, compiler. "Preliminary Inventory of the Office of the Five Civilized Tribes Agency Muscogee Area of the Bureau of Indian Affairs (Record Group 75). Appendix VI: List of Schools (Entry 600 and 601)" 24 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. RootsWeb. 1994 (retrieved 25 Feb 2010)
  6. ^ Margery Pease, A Worthy Work in a Needy Time: The Montana Industrial School for Indians (Bond's Mission ) 1886-1897, Self-published in 1986. Reprinted in Billings, Mont.: M. Pease, [1993]
  7. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac "Records of the Bureau of Indian Affairs." 4 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. National Archives. (retrieved 25 Feb 2010)
  8. ^ a b c "American Indian Boarding Schools." 25 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 15 Sept 2003 (retrieved 25 Feb 2010)
  9. ^ "Indian Boarding and Residential Schools Sites of Conscience Network." 11 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. International Coalition of Sites of Conscience. (retrieved 25 Feb 2010)
  10. ^ "City of Morris: Morris Human Rights Commission". 17 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2012. 
  11. ^ Harley, Bruce (1994). Readings in Diocesan Heritage Volume VIII St. Boniface Indian School. San Bernardino, CA: Diocese of San Bernardino. ss. i-137. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Kızılderilileri</span>

Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri veya kısaca Yerliler, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan Kızılderililer için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan en az iki ayrı grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.

<span class="mw-page-title-main">Apaçiler</span> Amerika Birleşik Devletlerinin yerli halklarından oluşan birkaç grup

Apaçiler ya da Apaşlar, Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona, New Mexico ve Oklahoma eyaletlerinde yaşayan, Güneybatı Kızılderilileri kültür grubundan, Atabaskların Güney Atabaskları bölümünden ve Güney Atabask dillerine giren Ova Apaçicesi, Hikarilaca, Lipanca, Meskalero-Çirikavaca ile Batı Apaçicesi adlı dilleri konuşan Kızılderilileri topluca niteleyen ortak addır. Kendilerini Apaçi olarak nitelendiren kişi sayısı 2000 yılı rakamlarına göre 56.060 olup en yakın akrabaları Navaholardır.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderililer</span> Amerika kıtasının yerlilerine verilen isim

Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri, Sibirya kökenli Eskimo - Aleut halkları dışında kalan bütün Amerika yerlileri için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan iki ayrı ana grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.

<span class="mw-page-title-main">Amerika yerlileri</span>

Amerika yerlileri, Avrupalılar'ın gelişinden önce Amerika kıtasında yaşayan Eskimo-Aleut halkları ile Kızılderilileri kapsayan ortak ad. Bazıları bu adı İngilizce Amerindian terimin karşılığı olarak yalnızca Kızılderililer için kullanır ve Eskimo-Aleut halklarını dahil etmez. Alaska ve Kanada gibi hem Eskimo hem de Kızılderili nüfus barındıran yörelerde Amerika yerlisi adı her ikisi için kullanılırken, Kıta ABD'sinden Arjantin'e kadar Eskimo barındırmayan diğer yörelerde yalnızca Kızılderili anlamındadır.

<span class="mw-page-title-main">Şayenler</span>

Şayenler ya da Çeyenler, Büyük Düzlükler'de yaşamış Algonkin halklarından bir Kızılderili ulusudur. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler. Cheyenne ulusu Sotaeo'o ve Tsitsistas adlarındaki iki kabilenin birleşmesinden oluşmuştur. Tsitsistas "Yürekli İnsanlar Gibi" anlamına gelirken; Sotaeo'o kelimesinin kesin bir tercümesi yoktur. Cheyenne ismi ise Siyu dili'nden gelir ve "Küçük Cree" anlamındadır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Dakota</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Güney Dakota, Amerika Birleşik Devletleri'nin Ortabatı eyaletlerinden birisidir. Yüzölçümü 199.731 km², nüfusu 814.180'dir. Eyaletin batısında Black Hills doğusunda ise Badlands Ulusal Parkı yer alır. En büyük şehri Sioux Falls, başkenti ise Pierre'dir. Güney Dakota çok sayıda Kızılderili rezervasyonuna, özellikle de Lakotalara ev sahipliği yapar. Eyalet Alaska, Oklahoma, New Mexico'dan sonra en çok Kızılderili nüfusu barındıran dördüncü eyalettir.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili rezervasyonu</span>

Kızılderili rezervasyonu ya da kısaca Rezervasyon, Amerika Birleşik Devletleri'nde ABD Kızılderilileri için oluşturulan kısıtlayıcı yasal yerleşim bölgelerine verilen ad. 1840'lı yıllarda oluşturuldu. Bureau of Indian Affairs adlı bölüme bağlıdır. Kanada'daki muadili ise yasal olarak Kızılderili rezervi adını alır.

<span class="mw-page-title-main">Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası</span>

Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası, Alaska'da yerlilerin toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresi'nde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürürlüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa.

<span class="mw-page-title-main">Nome Census Area</span>

Nome Census Area, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin Eskimo halklarından Yupik ve İnyupiklerlerce meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri geçmişte Nome Altına Hücumu hareketinin yaşandığı Nome'dir.

<span class="mw-page-title-main">Southeast Fairbanks Census Area</span>

Southeast Fairbanks Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesinde Kızılderili Alaska Atabasklarınca meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Deltana ile Tok'tur.

<span class="mw-page-title-main">Valdez-Cordova Census Area</span>

Valdez-Cordova Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Atabasklarca meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Valdez ile Cordova'dır.

<span class="mw-page-title-main">UTC-06.00</span>

UTC−06:00, UTC'den 6 saat geri zaman dilimi.

Bu listede Amerika Birleşik Devletleri'nin şehir, kasaba ve köylerinin listelerine bağlantılar bulunmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri'nde pek çok yerleşim yerine Avrupa'dan isimler verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bureau of Indian Affairs</span>

Bureau of Indian affairs (BIA) ya da Kızılderili İşleri Bürosu, Amerika Birleşik Devletleri'nde 225.000 km² alandaki federal olarak tanınan 566 kabilede 48.000 kişilik Amerika yerlileri ile Alaska yerlilerinin eğitim, sağlık ve idaresinden sorumlu olan, ABD İçişleri Bakanlığı bünyesinde Amerika Birleşik Devletleri'nin yönetimine ait bir dairedir. Yönetim merkezi 22 Mayıs 2009 tarihinden itibaren Washington, DC'de 1849 C Street, N.W adresindedir. 1824 yılında Savaş Bakanlığına bağlı bir bölüm olarak kurulmuş olup 1824-1830 yılları arasında ilk başkanı Thomas L. McKenney'dir. BIA tarafından kurulan ABD yerli yatılı okullarında Carlisle Indian Industrial School meslek lisesinin asimilasyon modeli esas alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Alaska Kızılderilileri</span>

Alaska Kızılderilileri, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinde yaşayan, Na-Dene dilleri, Haydaca ve Çimşiyan dillerini konuşan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, animist ya da şamanist Kızılderili halkları. Alaska yerlilerinin beş ana kültür grubundan ikisini oluştururlar. Toplam nüfusları yaklaşık 18.550 kişidir ve ancak çok ufak bir kısmı anadillerini konuşabilmektedir. En kalabalık Kızılderili grubu 10.000 kişiyle Tlingitler ilk sıradadır ve onları 2.300 kişiyle Koyukonlar izler.

<span class="mw-page-title-main">Na-Dene Kızılderilileri</span>

Na-Dene Kızılderilileri ya da Na-Dene halkları, Na-Dene dilli halklar, Kuzey Amerika'da ABD, Kanada ve ufak bir kısmı da Meksika’da yaşayan, Na-Dene dilleri ailesinden dilleri konuşan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ve şamanist Kızılderili halkları. Toplam nüfusları yaklaşık 200.000 kişidir ve çoğunluğu Atabasklar oluşturur. Asya kökenli olduğu 2008 yılında Edward Vajda başta olmak üzere uzmanlarınca kabul edilen tek Kızılderili grubudur. Bunların dışındaki diğer bütün Kızılderililer İngilizcede Amerindians olarak da adlandırılır ve dilleri Amerind dilleri olarak tek grupta da toplanır.

<span class="mw-page-title-main">Kanada yerli yatılı okulları</span> Yerli çocukları asimile etmek için kurulan okullar

Kanada yerli yatılı okulları ya da Kanada Kızılderili yatılı okulları, Kanada'da Kanada İnuitleri, Kanada Kızılderilileri ve Métisler'den oluşan Kanada yerlilerine yakın zamana kadar eğitim-öğretim verilen yatılı okullar ağı. Finansmanı Kanada hükûmeti'ne bağlı Aboriginal Affairs and Northern Development Canada tarafından sağlanan bu okullar, Hristiyan kiliseleri, özellikle de Kanada Katolik Kilisesi ile Kanada Anglikan Kilisesi tarafından yönetilir. Kökeni Kanada Konfederasyonu öncesine dayansa da 1876'da Indian Act yasasının kabul edilmesinden sonra etkinleşmiştir ve yirminci yüzyıla kadar açık kalan bu okulların sonuncusu ancak 1996 yılında kapatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili savaşları</span> Kuzey Amerika yerlilerinin beyaz yerleşimciler tarafından boyunduruk altına alınması

Kızılderili savaşları ya da ABD Kızılderili savaşları, Yeni Dünya'da Kuzey Amerika'nın yerlisi ABD Kızılderilileri ile Eski Dünya'dan gelen Avrupalı göçmen yerleşimciler arasında patlak veren ve 1622-1924 yıllarında aralıklı olarak asırlara yayılan Amerikan Bağımsızlık Savaşı öncesi ve sonrası bir dizi çatışmalar silsilesidir. Savaşın ana sebebi, keşfedildiği andan itibaren Amerika kıtasını doğudan işgal etmeye başlayan Avrupalı sömürgecilerin sürekli artması ve bu artış sonunda yerlileri batıya sürmeleridir. Bu savaşlar Amerika kıtasının doğu kıyısından batı kıyısına kadar genişlemenin mukadder olduğunu ifade eden Kader Manifestosu gibi ideolojiler tarafından teşvik edildiği gibi, politik kaygıyla zorla ya da antlaşmalarla Kızılderili Tehciri gibi etnik temizlik hareketleri de savaşların tetikleyici unsurlarıdır. Bu savaşlar sırasında ABD Kızılderili katliamları da görülür.

ABD Kızılderilileri federal kabileleri ya da federal olarak tanınan ABD Kızılderili kabileleri, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaleti dışında Kıta ABD'sinde yaşayan ABD Kızılderililerinin oluşturduğu ve Kızılderili İşleri Bürosu tarafından federal olarak tanınan kabile birlikleridir ya da "kabile" (tribe) statüsü alan Kızılderili rezervasyonu sakinlerinin topluca resmi adlarıdır. İlgili yasalar gereği oluşturulan kabile birlikleri bu sayede ABD hükûmetince kolayca izlenebilir duruma gelmiştir ve güncel liste Federal Register adlı resmi gazetenin 2012 yılındaki sayısında yayımlanmıştır. Buna göre ABD Kızılderilileri 566 kabile birliğinden oluşur ve her biri bağımsız federal yapı olarak tanınır. Alaska eyaletindeki benzerleri ise Alaska yerlileri kabile birlikleridir. Federal olarak tanınmayıp eyalet bazında tanınan kabileler ise ABD Kızılderilileri eyalet kabileleri adı altında listelenir.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili soykırımları</span> Kuzey Amerika, Orta Amerika, Güney Amerika ve Karayiplerdeki Kızılderili halklarının soykırımı

Kızılderili soykırımları, Kristof Kolomb'un 1492'de Amerika Kıtası'na ulaşmasından sonraki beş asır boyunca Avrupalılar tarafından kıtanın yerlileri olan Kızılderililere karşı yapılan soykırımlardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.