İçeriğe atla

Amerika Birleşik Devletleri-Çin ilişkileri

ABD-Çin ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde China ve USA

Çin
ABD
Diplomatik Misyon
Çin'in Washington, DC BüyükelçiliğiABD'nin Pekin Büyükelçiliği
Temsilcilik
Büyükelçi Cui TiankaiBüyükelçi Terry Branstad
Çin
Şu bir parçasıdır:
Çin
devlet yapısı
Liderlik

Mevcut liderlik

Komünist Parti
İdeoloji
Anayasa · Hukuk
Yasama
Yürütme
Birleşik Cephe
Askeri
Yargı
Propaganda
Dış ilişkiler
İlgili konular

ABD-Çin ilişkileri, genelde Amerika-Çin ilişkileri, Çin-Amerika ilişkileri ya da Sino-Amerikan ilişkiler (İngilizce: Sino-American relations; Çince (basitleştirilmiş): 中美关系; Çince (geleneksel): 中美關係; pinyin: Zhōng Měi guānxì) olarak da bilinir, Çin ile Amerika Birleşik Devletleri'nin sürdürdüğü uluslararası politikaları içerir.

Soğuk Savaş sonrası ilişkiler

Soğuk Savaş sonrasında siyasi yalnızlıktan kurtulmak ve Japonya'ya karşı daha etkili bir konuma gelmek isteyen Çin dış politikada yumuşama siyaseti izlemeye başlamıştır. Amerika Birleşik Devletleri ise Çin ile SSCB ilişkilerine karşı Çin hükûmetine karşı farklı bir dış siyaset izlemiştir. ABD ilk olarak Güney Vietnam'daki askerlerini geri çekmiş ardından da ticari ilişkilerde iyileştirme yoluna gitmiştir. Çin ise dünya şampiyonası için Japonya'da bulunan Amerikan masa tenisi takımını ülkelerine davet etmiştir. Masa tenisi takımının bu ziyareti sonrasında ABD Çin Halk Cumhuriyeti'ne karşı uyguladığı amborgoları kaldırmış ve iki ülke arasındaki gerilim azalmıştır. Bu olay tarihte Ping-pong diplomasisi şeklinde anılmaktadır. Ayrıca Başkan Nixon ise 1972 tarihinde Çin'e bir ziyarette bulunmuştur.[1][2]

İnsan hakları

Ekim 2019 ve Ekim 2020'de ABD Hükûmeti, Çin Hükûmeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşayan Uygurlar ve diğer Türk Müslüman azınlıklara uyguladığı sistematik baskılar[a] konusunda birçok ülke tarafından duyulan endişeleri açıkça ifade eden ortak bildirilerin imzacısı olmuştur. Ekim 2020 bildirisi Hong Kong ulusal güvenlik kanunu [en]nu da kapsamaktadır.[3][4][5]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Relations of the People's Republic of China and the United States ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Dipnot

  1. ^ Bakınız: Sincan yeniden eğitim kampları; Uygur Soykırımı

Kaynakça

  1. ^ Gültekin, Bilgehan. "Devlerlerarası İlişkilerde Halkla İlişkiler ve Siyasal Propagandanın Rolü" (PDF). Ege Üniversitesi. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016. 
  2. ^ "Diplomatik İletişim" (PDF). Ege Üniversitesi. 7 Eylül 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016. 
  3. ^ "Joint Statement" [Ortak Bildiri] (PDF) (İngilizce). İnsan Hakları İzleme Örgütü. 8 Temmuz 2019. 12 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2021. 
  4. ^ "Joint Statement, Delivered by UK Rep to UN, on Xinjiang at the Third Committee Dialogue of the Committee for the Elimination of Racial Discrimination" [Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi Üçüncü Komite Diyalogunda İngiltere Temsilcisi tarafından BM'ye iletilen Ortak Açıklama] (İngilizce). ABD'nın BM Temsilcisi (United States Mission to the United Nations). 29 Ekim 2019. 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2021. 
  5. ^ "Joint Statement on the Human Rights Situation in Xinjiang and the Recent Developments in Hong Kong, Delivered by Germany on Behalf of 39 Countries" [Almanya Tarafından 39 Ülke Adına Sunulan Sincan'daki İnsan Hakları Durumu ve Hong Kong'daki Son Gelişmeler Hakkında Ortak Açıklama] (İngilizce). ABD'nın BM Temsilcisi (United States Mission to the United Nations). 6 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, egemen devletlere genel bir bakış sağlamaktadır ve ülkelerin egemenliklerinin tanınması hakkında bilgi veren bir listedir.

<i>Kaplan ve Ejderha</i>

Kaplan ve Ejderha, 2000 yapımı wuxia filmi. Çin Halk Cumhuriyeti-Hong Kong-Tayvan-Amerika Birleşik Devletleri ortak yapımı film Ang Lee tarafından yönetilmiştir. Filmin kadrosu uluslararası alanda tanınmış Chow Yun-Fat, Michelle Yeoh (Malezya), Zhang Ziyi (Çin) ve Chang Chen (Tayvan) gibi etnik Çinli yıldızlardan oluşmuştur.

Çin-Sovyet Ayrılığı, dönemin iki büyük komünist devleti olan Çin ve Sovyetler Birliği (SSCB) arasında 1960-1989 yılları arasında Marksizm-Leninizm'e dair teorik ve ideolojik tartışmalardan kaynaklanan ciddi bir diplomatik ayrılıktır. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in 1953 yılındaki ölümünden sonra Nikita Kruşçev tarafından başlatılan destalinizasyon ve barış içinde bir arada yaşama politikaları sonucunda doktriner ayrılıklar kısmen başlamış, 1969'da zirveye ulaşmış ve farklı yollarla 1980'lerin sonuna kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Türkiye ilişkileri</span>

Çin-Türkiye ilişkileri, Çin ile Türkiye arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri içerir. Çin Komünist Partisi'nin Çin İç Savaşı'nı kazanması ve Çin Halk Cumhuriyeti devletinin 1 Ekim 1949 tarihinde kurulmasından sonra bile Türkiye, İç Savaş'ı kaybetmenin sonucu olarak Tayvan adasına çekilmeye zorunda kalmış Çin Cumhuriyeti devletini "Çin" ülkesinin tek meşru temsilcisi olarak tanımaya devam etti, ancak 4 Ağustos 1971 tarihinde Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti'yle diplomatik ilişkiler kurup "Tek Çin politikası"na uyarınca Çin Cumhuriyeti'yle olan resmî ilişkilerini askıya aldı ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tayvan dahil tüm Çin toprakları üzerindeki egemenliğini tanıdı. Buna rağmen, Türkiye, Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) yine gayrıresmî, hükümet dışı seviyede ilişkiler sürdürmektedir.

Çin-Britanya Ortak Bildirisi, 19 Aralık 1984 tarihinde Pekin'de Çin Halk Cumhuriyeti Başbakanı Zhao Ziyang ile Birleşik Krallık Başbakanı Margaret Thatcher tarafından imzalandı. Hong Kong üzerindeki egemenliğin Birleşik Krallık'tan Çin'e devredilmesi sürecinin yolunu açtı.

<span class="mw-page-title-main">Sincan yeniden eğitim kampları</span>

Sincan yeniden eğitim kampları ya da Çin Hükûmeti'nin resmi / örtmeceli tanımıyla "Mesleki Beceri Eğitim Merkezleri", Çin Hükûmeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde 2014 yılından bu yana işlettiği ve başta Uygur Türkleri olmak üzere çoğunluğu Müslümanlardan oluşan çeşitli etnik gruplara ait insanları tuttuğu kamplardır. Çeşitli devletler ve sivil toplum kuruluşları tarafından "toplama kampları", "enterne kampları" ve "endoktrinasyon kampları" olarak tanımlanan bu kamplar ilk kez Genel Sekreter Şi Cinping'in yönetimi altında 2014 yılında kuruldu. Sert tutumuyla bilinen parti sekreteri Chen Quanguo'nun Ağustos 2016'da özerk bölgenin başkanlığına getirmesinden beri kampların sayısı ve kapsamı görülmemiş bir şekilde yoğunlaştı. Bu kampların gizlice ve yasal sistemin dışında işletildiği, birçok tutuklunun herhangi bir yargılama veya suçlama yapılmadan kamplara alındığı bildirilmiştir. Raporlara göre yerel makamlar bu kamplarda yüzbinlerce Uygur ve diğer etnik azınlıklara ait Müslümanları tutmuştur; bu tutuklamaların amacının aşırılık ve terörizmle mücadele etmenin yanı sıra Çinlileştirme (中国化) olduğu belirtilmektir.

<span class="mw-page-title-main">Uygur Soykırımı</span> Xi Jinping yönetimi altında kuzeybatı Çinde etnik ve dini azınlıklara yönelik devam eden zulüm

Uygur Soykırımı, Çin Hükûmeti tarafından Uygurlar'a karşı uygulanan şiddet ve İnsan hakları ihlallerine verilen genel isimdir. Bu politika çoğunluğu Uygur olan bir milyondan fazla Türk Müslümanın herhangi bir yasal işlem olmaksızın, gizli gözaltı kamplarında tutulmasına yol açtı. Söz konusu politikayı eleştirenler genel olarak bunu Çin hükûmetinin Sincan'ı Çinlileştirme çabasının bir sonucu olarak tanımladılar ve bunu bir Kültürel soykırım olarak nitelendirdiler. Bu politikalar, Sincan yerel Komünist Parti sekreteri Chen Quanguo tarafından uygulanmıştır. Birçok aktivist, bağımsız STK, insan hakları uzmanı, hükûmet yetkilileri ve Sürgündeki Doğu Türkistan Hükümeti bu olayları bir Soykırım olarak adlandırdı. Uygurlulara karşı uygulanan şiddet, II. Dünya Savaşı'ndan bu yana etnik ve dini kimlikleri nedeniyle en fazla kişinin tutuklandığı, şiddet gördüğü ve öldürüldüğü olay oldu.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Estonya ilişkileri</span>

Çin-Estonya ilişkileri, Çin ile Estonya arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve Estonya Cumhuriyeti devletleri oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Litvanya ilişkileri</span>

Çin-Litvayna ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti ile Litvanya Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 14 Eylül 1991 tarihinde kuruldu. Çin'in Vilnius'ta bir maslahatgüzarı var; Litvanya ise Pekin'deki büyükelçiliğini 2021 yılı Aralık ayında kapattı. Bunun dışında Litvanya'nın Hong Kong'da oturan ve Hong Kong ile Makao özel idari bölgelerindeki temsilcisi olarak çalışan bir fahri konsolosu var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Polonya ilişkileri</span>

Çin-Polonya ilişkileri, Çin ile Polonya arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve Polonya Cumhuriyeti devletleri oluşturmaktadır. ÇHC'nin Varşova'da bir büyükelçiliği ve Gdańsk'ta bir başkonsolosluğu, Polonya'nın ise Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay, Çengdu, Guangzhou ve Hong Kong şehirlerinde başkonsoloslukları var.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya-Çin ilişkileri</span>

Avusturya-Çin ilişkileri, Avusturya ile Çin arasında hem tarihî olarak sürdürülmüş hem de günümüzde sürdürülmeye devam eden ikili ilişkileri içerir. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Avusturya Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) devletleri oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Çin ilişkileri</span> Arnavutluk ve Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki ikili ilişkiler

Arnavutluk-Çin ilişkileri, tarihî olarak Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) arasındaki ikili ilişkileri içerirdi; günümüzde ise bu ilişkilerin taraflarını Arnavutluk Cumhuriyeti ile ÇHC devletleri oluşturmaktadır. Pekin'de Arnavutluk, Tiran'da ÇHC büyükelçilikleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan-Çin ilişkileri</span>

Bulgaristan-Çin ilişkileri, Bulgaristan ile Çin arasında hem tarihî olarak sürdürülmüş hem de günümüzde sürdürülmeye devam eden ikili ilişkileri içerir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 4 Ekim 1949 tarihinde kuruldu. Bulgaristan'ın Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir başkonsolosluğu, Çin'in ise Sofya'da bir büyükelçiliği var.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek-Çin ilişkileri</span>

Bosna-Hersek-Çin ilişkileri, Bosna-Hersek ile Çin arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 3 Nisan 1995 tarihinde kuruldu. Pekin'de Bosna-Hersek, Saraybosna'da Çin büyükelçilikleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Hırvatistan ilişkileri</span>

Çin-Hırvatistan ilişkileri, Çin ile Hırvatistan arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 13 Mayıs 1992 tarihinde kuruldu. Çin'in Zagreb'de bir büyükelçiliği, Hırvatistan'ın ise Pekin'de bir büyükelçiliği ve Hong Kong'da bir başkonsolosluğu var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Slovakya ilişkileri</span>

Çin-Slovakya ilişkileri, Çin ile Slovakya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Çin'in Bratislava'da bir büyükelçiliği, Slovakya'nın da Pekin'de bir büyükelçiliği var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Slovenya ilişkileri</span>

Çin-Slovenya ilişkileri, Çin ile Slovenya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Çin'in Ljubljana'da bir büyükelçiliği, Slovenya'nın ise Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir konsolosluğu var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Letonya ilişkileri</span>

Çin-Letonya ilişkileri, Çin ile Letonya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Pekin'de Letonya, Riga'da Çin büyükelçilikleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri</span>

Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri, Çin ile Kuzey Makedonya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Mevcut durumda Kuzey Makedonya, Tek Çin politikası uyarınca Çin Halk Cumhuriyeti'ni (ÇHC) tanımakta ve bununla resmî ilişkilerde bulunmaktadır; lâkin 1999 ile 2001 yılları arasında Kuzey Makedonya'nın ÇHC ile ilişkileri askıya alındı ve Kuzey Makedonya ÇHC'nin yerine Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) ilişkiler sürdürdü. Bu iki yıllık dönem boyunca Kuzey Makedonya, Vatikan'ın yanı sıra Çin Cumhuriyeti'ni tanıyan tek iki Avrupa ülkesinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Tacikistan ilişkileri</span>

Çin Halk Cumhuriyeti ile Tacikistan Cumhuriyeti, birbiriyle ikili ve çok yönlü işbirlikleri ile karakterize edilen dostane ilişkiler sürdürmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.