İçeriğe atla

Amerika Birleşik Devletleri'nin Vietnam Savaşı'na katılmasına muhalefet

Pentagon'da savaş karşıtı protesto, 1967
ABD polisleri Washington, D.C.'de bir protestocuyu sürükleyerek götürürken, 1967

Amerika Birleşik Devletleri'nin Vietnam Savaşı'na katılmasına karşı muhalefet (önceki adıyla) veya Vietnam Savaşı karşıtı hareket (şimdiki adıyla) 1965 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin Vietnam Savaşı'ndaki artan rolüne karşı gösterilerle başladı ve takip eden birkaç yıl içinde geniş bir toplumsal harekete dönüştü. Bu hareket, 1960'ların ikinci yarısı ve 1970'lerin başlarında, özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde, savaşın nasıl sona erdirileceğine ilişkin şiddetli ve kutuplaştırıcı tartışmalara yön vermiş ve şekillenmesine yardımcı olmuştur.

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki barış hareketinde yer alanların çoğu çocuk, anne ya da düzen karşıtı gençlerdi. Afro-Amerikan sivil hakları, ikinci dalga feminist hareketler, Chicano Hareketleri ve örgütlü işçi kesimlerinin katılımıyla muhalefet büyüdü. Eğitimciler, din adamları, akademisyenler, gazeteciler, avukatlar, Benjamin Spock gibi doktorlar ve askeri gaziler de dahil olmak üzere birçok başka gruptan da katılım oldu.

Eylemleri çoğunlukla barışçıl, şiddet içermeyen etkinliklerden oluşuyordu; çok az etkinlik kasıtlı olarak provokatif ve şiddet içeriyordu. Bazı durumlarda polis barışçıl göstericilere karşı şiddet içeren taktikler kullandı. 1967 yılına gelindiğinde, Gallup anketlerine göre, Amerikalıların giderek artan bir çoğunluğu Vietnam'a askeri müdahalenin bir hata olduğunu düşünüyordu ve bu görüş yıllar sonra dönemin Amerikan savaş planlamasının başındaki isim, eski Savunma Bakanı Robert McNamara tarafından da yinelendi.[1]

Kaynakça

  1. ^ "Robert S. McNamara, Architect of a Futile War, Dies at 93". The New York Times. 7 Temmuz 2009. 3 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">John Kerry</span> Amerikalı diplomat ve siyasetçi

John Forbes Kerry, Amerikalı asker ve siyasetçi. Mevcut Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı İklim özel temsilcisi. 1985 ile 2013 yılları arası Massachusetts Senatörü olarak seçilmiştir. 2004 yılında Başkan adayı olarak belirlenmiş, lakin seçimi ufak bir farkla George W. Bush'a kaybetmiştir. Senatörlüğün ardından 2017 yıllına kadar eski Başkan Barack Obama'nın Dışişleri Bakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vietnam Savaşı</span> 1955-1975 yılları arasında yapılan ve Kuzey Vietnam zaferi ile sonuçlanan savaş

Vietnam Savaşı veya İkinci Çinhindi Savaşı, Doğu Bloku ülkeleri olan Kuzey Vietnam, Çin ve Sovyetler Birliği ile ABD ve ABD destekçisi anti-komünist Güney Vietnam arasında yaşanan savaştır. Kore Savaşı'ndan sonra Soğuk Savaş'ın ikinci sıcak çatışması olmuştur. ABD, 1963-1973 yılları arasında savaşa dâhil olmuş ve 60.000 kadar asker kaybetmiştir. ABD kamuoyu, savaşa girilmesini sorgulamış ve savaştan sonra Anti-Amerikancılık yükselmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Martin Luther King Jr.</span> Afrikalı-Amerikalı Baptist pastör ve Amerikan yurttaş hakları hareketi önderi

Martin Luther King Jr. veya doğum adıyla Michael King Jr., 1955'ten 1968'deki suikastına kadar sivil haklar hareketinin en önde gelen liderlerinden biri olan Amerikalı Baptist papaz, aktivist ve siyaset filozofuydu. Siyahi bir kilise lideri ve ilk sivil haklar aktivisti olan papaz Martin Luther King Sr.'ın oğlu olan King, Jim Crow yasalarına ve diğer yasallaştırılmış ayrımcılık biçimlerine karşı şiddet içermeyen direniş ve şiddet içermeyen sivil itaatsizlik yöntemlerini kullanarak Amerika Birleşik Devletleri'ndeki beyaz olmayan insanların sivil haklarını geliştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Pasifizm</span>

Pasifizm, uyuşmazlıkların çözümü ya da çıkar sağlama aracı olarak savaşa ve şiddete karşı olmak demektir. Pasifizm, uluslararası uyuşmazlıklara barışçıl yollarla çözüm bulunabileceği ve bulunması gerektiği inancından; askeri ve savaş kurumlarının ortadan kaldırılmasına yönelik çağrılara; toplumun herhangi bir şekilde devlet gücü aracılığıyla örgütlenmesine karşı olmaya ; politik, ekonomik ya da toplumsal amaçlara ulaşmak için fiziksel şiddet kullanılmasının reddedilmesine; barış davasını savunmak için mutlaka gerekli durumlar dışında güç kullanılmasının mahkûm edilmesine (pasifisizm); kendini ve başkalarını savunmak dahil, her türlü koşul altında şiddete karşı olmaya dek uzanan, geniş bir düşünce yelpazesini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri</span> ABDnin askerî gücü

Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri, ABD'nin bütün silahlı kuvvetlerinin birleşik olarak oluşturduğu yapıdır. ABD Ordusu ilk kez, yeni kurulan ulusu Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda Büyük Britanya'ya karşı savunmak üzere 13 kurucu eyaletin oluşturduğu Kongre yönetimi sırasında kuruldu. Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri, ABD Deniz Piyadeleri ve ABD Deniz Kuvvetleri 1776'daki bağımsızlık bildirisinin açıklanacağı öngörüsüyle 1775'te oluşturuldu. Dünyadaki en büyük hava kuvvetlerinden birine sahip olmasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri 1947'ye kadar bağımsız bir komutanlık haline getirilmedi.

<span class="mw-page-title-main">Soğuk Savaş</span> 1947–1991 yılları arasında Batı Bloku ve Doğu Bloku arasında geçen jeopolitik gerginlik süreci

Soğuk Savaş, iki Süper güç olan ABD önderliğinde Batı Bloku ile Sovyetler Birliği'nin önderliğinde Doğu Bloku ülkeleri arasında Truman Doktrini'nin ilanından (1947) SSCB'nin dağılmasına (1991) kadar devam ettiği kabul edilen uluslararası siyasi ve askeri gerginlik. Soğuk Savaş dönemi, Amerika liderliğinde batı dünyası ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin önderliğindeki komünist blok arasındaki dünya üzerinde geniş bir nüfusu etki etmesine verilen isimdir. Soğuk Savaş döneminde NATO, "Batı İttifakı" olarak da biliniyordu. Batı Bloku, NATO üyesi ülkeler ile NATO üyesi olmayan ancak ABD ile müttefik olan kapitalist ve antikomünist ülkelerden, Doğu Bloku ise Varşova Paktı'na üye olan komünist ve bu pakta üye olmayan diğer komünist ülkelerden oluşuyordu. Bu iki karşıt blokun yanı sıra hiçbir bloku desteklemeyen Bağlantısızlar Hareketi isimli üçüncü bir blok daha vardı. Çin ve Yugoslavya hem Doğu Bloku ülkeleri, hem de Bağlantısızlar Hareketi ülkeleriydi. Bu iki komünist ülkenin her iki blokta da olmasının nedeni Sovyetler Birliği ile olan görüş farklılıklarıydı.

<span class="mw-page-title-main">Gayrinizami harp</span> düzenli ve büyük birlikler yerine küçük ve işlevsel birliklerle düşmanı yıpratmak, moralini bozmak, kayıplar verdirmek için yapılan savaş şekli

Gayrinizami harp; düzenli ve büyük birlikler yerine küçük ve işlevsel birliklerle düşmanı yıpratmak, moralini bozmak, kayıplar verdirmek için yapılan savaş şeklidir. Psikolojik harp, istikrar harekâtı ve gayrinizami harp olarak üçe ayrılan özel harbin son parçasıdır. Askerî terminolojide Düşük Yoğunluklu Çatışma olarak da geçer. Gayrinizami Harp genellikle yedi aşama olacak şekilde; hazırlık safhası, akabinde kurulan ilk temas, hedef noktaya sızma, organizasyon ve toplanma, ana amaç olan; görev ve son olarak geri intikal ile gerçekleştirilir. Bu aşamalar, bazı durumlarda eş zamanlı olarak meydana gelebilir veya gerekli olmayabilir. Geçmiş yıllarda nizami harpten farklı olarak düşünülen ve sadece gerillaların yaptığı bu çarpışma şekli günümüzde dünya ordularında nizami harbin bir parçası olarak düşünülmeye başlanmıştır. Amerika Birleşik Devletleri Ordusunun özellikle uzun yıllar süren Vietnam Savaşı yenilgisinden sonra yeni bir savaş biçimi geliştirmesi sonrası, millî ve devrimci hareketlere karşı girişilen bastırma kampanyalarında derinleştirilen yeni savaş doktrini ve bu doktrinin pratiği "özel harp" adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Güney Vietnam</span> Güneydoğu Asyada eskiden var olan bir devlet

Vietnam Cumhuriyeti, 1955'ten 1975'e kadar Vietnam'ın güneyinde var olmuş devlet.

<span class="mw-page-title-main">Dördüncü Enternasyonal</span> Uluslararası Komünist Birlik

Dördüncü Enternasyonal, kapitalizme ve stalinizme karşı Troçki önderliğinde kurulmuş olan uluslararası örgüt. Öncülleri Sol Muhalefet ve Uluslararası Komünist Birlik'tir. Troçki ölümünden önce Dördüncü Enternasyonal'in zaferinin kesin olduğunu söylemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Devrimi</span>

Amerikan Devrimi, 18. yüzyılın ikinci yarısında On Üç Koloni'nin Britanya İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını kazanarak Amerika Birleşik Devletleri adını aldığı dönemi içine alır. Amerika kıtasına ilk göç eden Virjinya kolonisinden sonra 1772 yılına kadar kolonilerin sayısı 13'ü buldu. Kolonilerde yönetim biçimi, baştaki valinin ya yerel olarak seçilmesine ya da kraliyetçe veya doğrudan krallıkça atanması esasına dayanır. Yasama organı da atanmış veya seçilmiş kişilerden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Direnişi</span> II. Dünya Savaşı sırasında Fransanın Almanya tarafından işgal edilmesine karşı çıkan direniş

Fransa'da La Résistance (direniş) olarak da anılan Fransız Direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında Fransa'nın Almanya tarafından işgal edilmesine karşı çıkan kaçak hareketler ve şebekeler topluluğuna; ve bu toplulukların 22 Haziran 1940 tarihinde ilan edilen ateşkes ile 1944 yılındaki kurtuluşa kadar geçen süredeki ortak eylemlerine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Protesto</span> itiraz biçimi

Protesto, göreceli olarak bir olaya ve duruma karşı aksi yönde tepki göstermektir. Genellikle bu tepki gösterme biçimi, muhalif görüşü sözle ifade etme yanında o görüşü toplumsallaştırma ve bir grupla birlikte ifade etme karakteri de taşıyabilir. Bundaki amaç kamuoyu nezdinde sesini daha çok duyurabilmek ve yönetime karşı daha etkili bir duruş sergileyebilmektir. Bu, doğrudan ifade ve etkilemenin ve aktivizmin bir yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Tonkin Körfezi Olayı</span> Vietnam Savaşının başlama sebebi.

Tonkin Körfezi Olayı, Vietnam Demokratik Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri arasında yaşanan iki farklı olayı kapsayan olaylara verilen addır. 1964'te Kuzey Vietnam torpido botlarının iki ABD destroyerine ateş açtığına ilişkin haberler, ABD Kongresi'nin Tonkin Körfezi Kararnamesi'ni kabul etmesine ve ABD'nin daha etkin olarak katıldığı Vietnam Savaşı'nın (1965-75) başlamasına yol açtı. ABD Deniz Kuvvetleri'nin 1972'de Kuzey Vietnam limanlarının girişlerini mayınlaması üzerine körfezde sıcak çatışmalar yaşandı. 1995 yılında dönemin ABD Savunma Bakanı Robert McNamara eski düşmanı Vietnamlı komutan General Vo Nguyen Giap ile bir araya gelerek 1964 yılında meydana gelen ve ABD’nin Vietnam’a müdahalesine bahane edilen Tonkin Körfezi Olayında gerçekte ne olduğunu soracak ve Giap’dan “Hiçbir şey” yanıtını alacaktır. ABD Başkanı Lyndon Johnson’un Vietnam’a müdahale için bahane ettiği bu olayın hayali olma ihtimali yüksektir.

<span class="mw-page-title-main">Robert McNamara</span> Siyasetçi

Robert Strange McNamara, Amerikalı siyasetçi, Amerika Birleşik Devletleri'nin 8. Savunma Bakanı. 1961-1968 yılları arasında Amerika'yı derinden etkileyen Vietnam Savaşı'nın önemli aktörlerindendir. Bununla birlikte 1968-1981 yılları arasında Dünya Bankası Başkanıydı.

Tenzin Gyatso 14. Dalai Lama 1949'da yeni kurulan Çin Halk Cumhuriyeti hükûmeti Tibet'i işgal etmeye başlayınca genç yaşına rağmen ulusal kabine başkanlığı görevini de üstlenmek durumunda kalan Kutsal Dalai Lama dokuz yıl boyunca Çinli işgalcilere karşı barışçıl, şiddet karşıtı bir politika izlemiş, fakat Çin hükûmeti giderek artan bir şiddetle kendilerine direnen savunmasız onbinlerce Tibet'liyi katletmiştir. Çinlilerin kutsal şehir Lhasa'yı kuşatmaya almaya başlamasıyla, Hindistan başbakanı Nehru'nun daveti üzerine Kutsal Dalai Lama barışçıl mücadeleyi sürdürmek üzere Himalayaları aşarak 31 Mart 1959'da Hindistan'a geçiş yapmıştır.. Orada "Sürgündeki Tibet Hükümeti" adıyla Tibet'i idare eden yönetim birimini kurdu ve kendisine eşlik eden binlerce Tibetli mülteci ile birlikte Tibet kültürünü ve eğitimini korumaya çalıştı.2011 yılında Tibet'in ruhani lideri Dalay Lama, Tibet hareketinin liderliğini yeni kuşaklara devretmek istediğini açıklaması ile birlikte, dünyanın çeşitli yerlerinde bulunan binlerce Tibetlinin oylarının çoğunluğu alan Lobsang Sangay sürgündeki Tibet hükûmetinin yeni başbakanı seçildi, Lobsang Sangay Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Harvard Üniversitesinde öğretim görevlisidir ve aslında Tibet'te hiç bulunmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Almanya-Amerika Birleşik Devletleri ilişkileri</span>

Almanya-Amerika Birleşik Devletleri, 1680'lerden beri süre gelen ticaret ve yatırımlar gibi ekonomik ilişkileri, demografi, göç ve kültürel ve entelektüel değişimleri de içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Savaş karşıtı örgütlerin listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Savaşlara organize, kararlı ve ilkeli muhalefeti kolaylaştırmak için insanlar genellikle savaş karşıtı örgütleri kurdular. Bu gruplar, bir savaşı veya bekleyen savaşı ele alan geçici koalisyonlardan, savaş kavramını ve büyük ölçekli yıkıcı çatışmalara yol açan faktörleri sona erdirmek için çalışan daha kalıcı yapılandırılmış örgütlere kadar uzanır. Savaş karşıtı olanların ezici çoğunluğu bunu şiddet içermeyen bir şekilde yapmaktadır. Aşağıdaki savaş karşıtı örgütler listesi, dünyanın dört bir yanından geçmiş ve mevcut savaş karşıtı gruplarını listelemektedir.

Lyman Louis Lemnitzer 1960-1962 arasında Amerika Birleşik Devletleri genelkurmay başkanlığı, sonrasında da 1963-1969 döneminde NATO Avrupa Müttefik Kuvvetler komutanlığı (SACEUR) yapmış olan üst düzey komutandır. Lemnitzer II. Dünya Savaşı, Kore Savaşı ve Vietnam Savaşı'na general olarak dahil olmuştur. Ayrıca özellikle Savunma Bakanı Robert McNamara döneminde başta Domuzlar Körfezi Çıkarması olmak üzere CIA eliyle bazı yasadışı askerî harekâtı planlamış ve yürütmüştür.

<i>The Fog of War</i>

The Fog of War: Eleven Lessons from the Life of Robert S. McNamara 2003 yılı Amerika Birleşik Devletleri yapımı bir belgeseldir. Yönetmenliğini Errol Morris'in yaptığı eserde Amerika Birleşik Devletleri savunma bakanı Robert McNamara modern savaşa dair görüşlerini röportajlar şeklinde açıklar. Film, En İyi Belgesel Film Akademi Ödülünü almış ve 2003 Cannes Film Festivalinde yarışma dışı olarak gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Krulak-Mendenhall görevi</span>

Krulak-Mendenhall görevi, Kennedy yönetimi tarafından Eylül 1963'ün başlarında Güney Vietnam'a gönderilen bir gerçek bulma seferiydi. Seferin belirtilen amacı, Güney Vietnam yönetimini ve ABD askeri danışmanları tarafından Viet Cong isyanına karşı savaşın gidişatını araştırmaktı. Görev Victor Krulak ve Joseph Mendenhall tarafından yönetildi. Krulak, Birleşik Devletler Deniz Piyadeleri'nde tümgeneral iken Mendenhall, Vietnam işleriyle uğraşma konusunda deneyimli kıdemli bir Dış Servis Subayıydı.