İçeriğe atla

Amerika'nın Courland kolonileştirmesi

1705 yılına ait bir haritanın parçası.

Courland Düklüğü 1654–1659 ve sonra 1660–1689 yılları arasında Tobago'da kurduğu kısa süreli kolonisi ile Amerika'yı kolonileştiren en küçük ulus olmuştur. Courland, modern Letonya'da Polonya-Litvanya Milletler Topluluğu'nun feodal sistemi altında 1561'de düklük olarak kurulmuştur ve nüfusu 200.000'di. Baltık Alman azınlık eğitimli, yöneten ve ticaretle uğraşan sınıfı oluşturuyordu. Letonyalı çoğunluk ise köylü sınıfını oluşturmaktaydı. Dük Jacob Kettler'in yönetimi altında, düklük refah seviyesinde zirveye ulaşmıştır. Batı Avrupa'ya olan seyahatleri boyunca, Jacob ticari fikirler konusunda istekli bir hale gelmiştir ve düklük metal işçiliği ve gemi yapımı konusu daha çok gelişmeye başlamıştır. Ticaret ilişkileri sadece yakın ülkelerle değil Büyük Britanya, Fransa, Hollanda, Portekiz ve diğer ülkelerle de gelişmişti. Kettler, Windau ve Libau ana limanlarıyla Avrupa'nın en büyük ticaret filolarından birini kurmuştu.

Düklüğün gemileri Batı Hint Adaları'na 1637 gibi çok erken tarihlerde ticaret seferleri düzenliyorlardı, bu seferlerde Courland gemisi Tobago'da 212 yerleşimci ile bir koloni kurma girişiminde bulunmuştur. Adada bulunan daha önceki Hollanda kolonisi İspanyollar tarafından birkaç ay öncesinde yokedilmişti. İlk Courland kolonisi, 1639'da yapılan ikinci girişim gibi yine başarısızlığı uğramıştı. 1642'de, Kaptan Caroon'a ait iki gemi 300 yerleşimci ile Courland Koyu'nun kuzey sahiline yerleşmeye çalışmışlardır fakat Karayip yerlileri tarafından kısa sürede geri püskürtülmüşlerdir. Courland'ın ilgisi değişmiş ve Düklük 1651'de ilk başarılı kolonisini kazanmıştır fakat bu koloni Afrika'da Gambia Nehri üzerinde St. Andrews Adası'nda kurulmuştur ve burada Jacob Kalesi'ni inşa etmişlerdir.

Kısa süre sonra, 20 Mayıs 1654'te, diğer bir koloni Das Wappen der Herzogin von Kurland isimli geminin varmasıyla Tobago'da kurulmuştur. Gemi Tobago'yu işgal etmek için 42 top, 25 subay, 124 Courlandli asker ve 80 kolonici aile taşımaktaydı. Kaptan Willem Mollens adanın adını "Yeni Courland" olarak ilan etmiştir. Adanın güney-batı kısmına bir kale dikilmiştir, Jekabforts (James Kalesi) ve çevresinde bulunan kasabaya Jekaba pilseta (Jamestown) ismi verilmiştir. Diğer verilen isimler arasında Büyük Courland Koyu, James Koyu, Courland Mülkü, Yeni Jelgave, Liepaja Koyu ve Küçük Courland Koyu bulunmaktadır. Bir Evangelik Lüteriyen kilisesi Courlandliler tarafından adaya gelişlerinin ilk yılında yapılmıştır. İkinci Hollanda kolonisi birkaç ay sonra kurulmaya başlamıştır ve çok geçmeden Courland yerleşimini sayı olarak geçmişlerdir. 1657'de 120 Courlandli kolonici gelmiştir, fakat Hollanda kolonisi bir sonraki sene 500 Fransız yerleşimcinin kendilerine katılmasıyla 1.200 kişilik nüfusa ulaşmıştır.

Avrupa'ya ihraç edilen mallar arasında şeker, tütün, kahve, pamuk, zencefil, çivitotu, rom, kakao, kaplumbağa kabuğu, tropikal kuşlar ve tüyleri bulunmaktaydı.

Courland Düklüğü İsveç ve Polonya için ilgi odağıydı. 1655'te İsveç ordusu Düklük sınırlarına girmiştir ve II. Kuzey Savaşı (1655–1660) başlamıştır. Dük Jacob İsveç ordusu tarafından 1658–1660 yılları arasında tutsak tutulmuştur. Bu dönem boyunca, her iki koloni de Hollandalı koloniciler tarafından alınmıştır ve ticaret filoları ve fabrikaları yok edilmiştir. Hollandalı yerleşimciler adada bulunan James Kalesi'nin etrafını sararak Courland Valisi Hubert de Beveren'i teslim olmaya zorlamışlardır. Courland, Yeni Courland'den resmi olarak 11 Aralık 1659 tarihinde çekilmiştir. Savaş 1660'ta imzalanan Oliwa Antlaşması ile sona ermiştir, antlaşmaya dayanarak Tobago Courland'e geri verilmiştir. Courlandliler Tobago'yu 1666'da, muhtemelen o yıl gerçekleşen bir korsan saldırısı sonucunda terk etmişlerdir. 1668'de bir Courland gemisi Jacob Kalesi'ni geri almak istemiştir fakat Hollanda tarafından geri püskürtülmüştür. Tobago Jacob'un hükmünün son yıllarında kısa süreliğine Temmuz 1680'de geri alınmıştır, fakat bu da başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Filoyu ve fabrikaları yenilemeye başlamıştır fakat Düklük eski refah seviyesine bir daha ulaşamamıştır. Ada Mart 1683 ile Haziran 1686 tarihleri arasında terk edilmiş durumda kalmıştır ve bir sene önce Courland tarafından satılmasından kısa süre sonra Mayıs 1690'da Courlandliler Tobago'yu kalıcı olarak terk etmişlerdir, buna rağmen vazifesi başında bulunmayan valiler 1795 yılına kadar atanmaya devam etmiştir.

Courland Koyu'nun yakınında bulunan Courland Anıtı Düklük yerleşimcilerinin anısınadır.

Yeni Courland (Tobago) Valileri

1642–1643 Edward Marshall
1643–1650 Cornelius Caroon
1654 Adrien Lampsius
1656–1659 Hubert de Beveren
1660–1689 ???

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rembrandt</span>

Rembrandt Harmenszoon van Rijn, Hollandalı ressam ve baskı ustası. "Işığın ve gölgelerin ressamı" olarak da anılır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya İmparatorluğu</span> Birleşik Krallık tarafından yönetilmiş devletler ve dominyonlardan oluşan imparatorluk

Britanya İmparatorluğu, Birleşik Krallık veya öncül devletleri tarafından yönetilen dominyonlar, sömürgeler, himayeler ve mandalar ile diğer bağımlı bölgelerden oluşmuş olan imparatorluktur. 16. ve 17. yüzyıllarda İngiltere Krallığı tarafından kurulan denizaşırı sömürgeler ve ticaret karakolları olarak başlamıştı. En güçlü döneminde tarihteki en geniş topraklara sahip devlet olmasının yanı sıra bir yüzyıldan fazla bir süre boyunca dünyanın en önde gelen küresel gücüydü. 1922'de 458 milyon kişi, yani dünya nüfusunun neredeyse dörtte biri, Britanya İmparatorluğu'nun egemenliği altındaydı ve toprakları 33.000.000 km2'lik alanı kapsıyordu. Bu derece geniş bir coğrafyaya hükmettiği için siyasi, dilsel ve kültürel kalıtı hâlen yaygın olarak devam etmektedir. Gücünün doruklarındayken, dünya geneline yayılmış toprakları nedeniyle her zaman en az bir bölgesinde gün ışığı olmasından ötürü "üzerinde güneş batmayan imparatorluk" olarak da tanımlanmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">I. Aleksey (Rusya)</span> Rus çarı (1629-1676; çar 1645-1676)

I. Aleksey veya tam adıyla Aleksey Mihayloviç Romanov, 1645-1676 arasında hüküm sürmüş Rus çarı. Saltanatında Polonya-Litvanya Birliği ve İsveç İmparatorluğu ile savaştı. Stenka Razin'in isyanını bastırdı. Öldüğünde Rusya sınırları yaklaşık 2.000.000.000 akre (8.100.000 km2) dönüme sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Belarus tarihi</span>

Belarus tarihi Belarus'un tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Jamestown, Virginia</span>

Virginia Kolonisi'ndeki Jamestown yerleşimi, Amerika kıtasındaki ilk kalıcı İngiliz yerleşmesiydi. Powhatan Nehri'nin kuzeydoğu kıyısında, günümüz Williamsburg merkezinin yaklaşık 2.4 mil (4 km) güneybatısında yer almaktadır. 4 Mayıs 1607'de, Virginia Sömürge Başkanlığı tarafından "James Fort" olarak kuruldu. 1610'da kısa bir terkin ardından resmi olarak kuruluşu kayıt edildi. 1585 yılında Roanoke Adası'nda kurulan Kaptan Roanoke Kolonisi de dahil olmak üzere birkaç başarısız yerleşke girişimi izledi. Jamestown, 1616'dan 1699'a kadar sömürge başkenti (merkezüssü) olarak hizmet etti.

<span class="mw-page-title-main">Kunta Kinteh Adası</span> Gambiyada, Gambiya Nehrinin okyanusa döküldüğü açıklıkta bulunan tarihi bir ada

James Adası, Gambiya'da Gambiya Nehri'nin okyanusa döküldüğü açıklıkta bulunan tarihi bir adadır. Ada, James Kalesi olarak da bilinen bir kale içerir.

<span class="mw-page-title-main">II. Kuzey Savaşı</span>

İkinci Kuzey Savaşı ; İsveç ve düşmanları Polonya-Litvanya Birliği (1655-60), Rusya (1656–58), Brandenburg-Prusya (1657–1660), Habsburg Monarşisi (1657–60) ve Danimarka-Norveç ülkeleri arasında yapılan savaştır. Ayrıca Birleşik Hollanda Cumhuriyeti de sık sık İsveç karşıtı müdahalelerde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ventspils</span>

Ventspils Letonya'nın Kuzeybatısı'ında yer alan bir şehirdir. Courland tarihi bölgesinde yer alan Ventspils, ülkenin en büyük altıncı şehridir. 2006 yılı itibarıyla, şehrin nüfusu 43.806'dür. Ventspils, Venta Nehri ve Baltık Denizi kıyısına kurulmuş olup, önemli bir liman şehridir. Şehrin ismi kelime olarak Venta Nehri'ne bağlı olarak "Venta Kalesi" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Virginia Kolonisi</span> 1607den Amerikan Devrimine kadar bütün bir 17. yüzyıl boyunca İngilterenin Kuzey Amerikadaki kolonilerinden biridir

Virjinya kolonisi 1607'den Amerikan Devrimine kadar bütün bir 17. yüzyıl boyunca İngiltere'nin Kuzey Amerika'daki kolonilerinden biridir. Virjinya adı (İngilizce:Virginia) 1584 yılında Sir Walter Raleigh tarafından, hiç evlenmemiş olan Kraliçe I. Elizabeth'e ithafen verilmiştir. 17. yüzyılın ortalarındaki İngiliz İç Savaşı'ndan sonra II. Charles, koloninin kraliyete ne kadar sadık olduğunu vurgulamak için başına Eski Dominyon eki koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">Cape Kolonisi</span> Hollandanın Güney Afrikadaki ilk göçmen kolonisi

Cape Kolonisi, Hollanda'nın Güney Afrika'daki ilk göçmen kolonisi, daha sonra Birleşik Krallık egemenliğine geçmiştir. Merkezi bugünkü Cape Town'du.

<span class="mw-page-title-main">Tobago</span>

Tobago, Trinidad ve Tobago'yu oluşturan ada topluluğundan ana iki adasından biridir ve ülkenin Trinidad'dan sonra ikinci büyük adasıdır. Güney Karayipler'de bulunan ada, Trinidad'ın kuzeydoğusunda ve Grenada'nın ise güneydoğusundadır. Ada "kasırga şeridi" olarak adlandırılan Atlas Okyanusu'ndaki bölgenin dışında yer alır. Eski İngilizce kaynakları arasında yer alan Oxford Sözlüğüne göre, Tobago ismini İngilizce tütün anlamına gelen tobaccodan almıştır.

Amerika'nın kolonizasyonu, İskandinav denizcilerin 10. yüzyılda, bugünkü Grönland ve Kanada'nın belli bölgelerini keşfederek buralara yerleşmesiyle başladı. İskandinav folkloruna göre, kızılderililerle yerleşimciler arasında cereyan eden şiddetli çatışmalar neticesinde bu yerleşimler terk edilmek zorunda kalındı. Gerçek Avrupa kolonizasyonu, Christopher Columbus'un 1492 yılında Uzakdoğu'ya yeni ticaret rotaları bulmak için, İspanya sponsorluğunda, batıya doğru çıktığı keşif gezisinde, kazara Amerika Kıtası'nı keşfetmesiyle başladı. Hemen sonra Avrupalılar kıtanın derinliklerine inerek, fetih ve kolonizasyon hareketine giriştiler. Columbus, 1492-1493 yıllarında yaptığı ilk iki seyahatte, Bahamalar'a ve aralarında Hispaniola, Puerto Rico ve Küba'nın da bulunduğu bazı Karayip Adaları'na ulaştı. 1497 yılında İngiltere Krallığı adına Bristol'den yola çıkan John Cabot, Kuzey Amerika'da karaya çıktı. Bir yıl sonra Columbus, üçüncü seferinde Güney Amerika sahillerine ulaştı. Christopher Columbus'un seferlerinin sponsoru olan İspanyol İmparatorluğu, Kuzey Amerika'dan Güney Amerika'nın en aşağı noktasına kadar, Karayip Adaları da dahil olmak üzere, en büyük sömürgelere sahip ilk Avrupa ülkesi oldu. İlk İspanyol şehri, 1496 yılında kurulan, bugün Dominik Cumhuriyeti sınırlarında kalan Santo Domingo'dur. San Juan, Porto Riko 1508'de, Veracruz ve Panama City ise 1519 yılında kurulmuştur. 1565 yılında İspanyollar tarafından kurulan St. Augustine, Florida şehri, ABD'nin üzerinde yerleşim bulunan en eski şehridir.

Protektora dönemi, İngiltere'de iç savaş döneminde kral I. Charles'ın 30 Ocak 1649 tarihinde idam edilmesiyle başlayan Fetret Devri süresince İngiltere, Galler, İrlanda ve İskoçya'daki idare tarzıdır. Protektora dönemi 1653 yılında Barebone Parlamentosunun kapatılması ve Oliver Cromwell'in Lord Protector ilan edilmesiyle başlar. Bu dönem 1659 yılında sona ermiştir, oğul Richard Cromwell babasından miras kalan bu unvanın hakkını veremeyince tasfiye edilmiş ve Restorasyon süreci başlamış, II. Charles kral olarak tahta çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">X. Karl Gustav</span> İsveç kralı

X. Karl Gustav veya Karl Gustav (İsveççe; Karl X Gustav, İsveç kralı ve Bremen dükü. John Casimir ve İsveçli Catherine'in oğluydu. Karl Gustav tahta çıkmadan önce kuzeni Kraliçe Kristina 1632 – 1654 yılları arasında İsveç hükümdarı olmuştur, 1654'te Karl kuzeninin kendi lehine tahttan çekilmesi üzerine tahta çıkmıştır ve ölümüne kadar tahtta kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jan van Riebeeck</span>

Jan Anthoniszoon van Riebeeck, Hollandalı doktor, tüccar ve Cape Kolonisi'nin kurucusu ve ilk yöneticisi.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Seylanı</span> günümüzde Asya kıtasına bağlı bir ada konumunda Sri Lankada 1815 ile 1948 yılları arasında kurulu olan Büyük Britanya koloni bölgesi

Britanya Seylanı, günümüzde Asya kıtasına bağlı bir ada konumunda Sri Lanka'da 1815 ile 1948 yılları arasında kurulu olan Büyük Britanya koloni bölgesi.

<span class="mw-page-title-main">Jamaika maronları</span>

Jamaika maronları Büyük Britanya Krallığı'na bağlı Jamaika Kolonisi'nde Afrika'dan köle olarak getirildikten sonra kaçarak özgürlüklerini kazanan ve adanın dağlık bölgelerinde yaşayan topluluğu anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika'daki İsveç kolonileri</span>

İsveç, şu anda Delaware, New Jersey, Pennsylvania ve Maryland'de bulunan Delaware Nehri üzerindeki Yeni İsveç kolonisi (1638-1655) ve 18. ve 19. yüzyıllarda Karayipler'de iki servet de dahil olmak üzere 17. yüzyılın ortalarında Amerika'da koloniler kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Kurlandiya'nin kolonileri</span>

Kurlandiya'nın Kolonileri ya da Kurlandiya'nın kolonizasyon girişimleri, Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı'nın kolonizasyon çabalarını ifade eder. Küçük ama varlıklı olan Dükalık, Avrupa'nın Batı Afrika ve Karayipler'deki kolonileştirme girişimlerinde mütevazı bir rol üstlenmiştir.