İçeriğe atla

Ambystoma

Köstebek semenderleri
Ambystoma maculatum
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Amphibia
Familya:Ambystomatidae
Cins:Ambystoma
Tschudi 1838[1]
Türler
Metne bakınız.

Köstebek semenderleri, (Ambystoma cinsi), Kuzey Amerika'ya özgü bir grup gelişmiş semenderdir. Grup, paedomorfozu nedeniyle araştırmalarda yaygın olarak kullanılan axolotl (A. mexicanum) ve birçok eyaletin resmi amfibi olan kaplan semenderinin (A. tigrinum, A. mavortium) varlığı ile ün kazanmıştır ve genellikle evcil hayvan olarak satılır.

Ambystoma kansensis (Adams 1929) fosili
Kaplan semenderi (Ambystoma tigrinum)

Taksonomi

Ambystoma türleri ve dış gruplar arasındaki ilişkileri gösteren filogenetik ağaç : Örneğin, Ambystoma macrodactylum'un kardeş taksonu Ambystoma laterale'dir, yani tek bir ortak ataya sahiptirler ve birbirlerinin en yakın yaşayan akrabalarıdır.

Rhyacosiredon, daha önce Ambystomatidae familyası içinde ayrı bir cins olarak kabul edildi. Bununla birlikte, köstebek semenderlerinin kladistik analizi, Rhyacosiredon'un varlığının Ambystoma'yı parafiletik yaptığını buldu, çünkü türler bazı Ambystoma türleriyle Ambystoma'daki diğer türlerden daha yakından ilişkilidir. Bu semenderlerin (kısa solungaçları ve daha kalın kıvrımları olan larvaları ve neotenleri içeren) akıntı tipi morfolojisi, farklı bir cins olarak yanlış sınıflandırılmalarına yol açmış olabilir.

Ambystoma cinsi adı Johann Jakob von Tschudi tarafından 1839'da[2] ve geleneksel olarak "kupa ağzı" olarak çevrilmiştir.[] Tschudi, isim için bir türetme sağlamadı ve çoğu kişi, Amblystoma, "kör ağız" adını amaçladığını düşündü. Bazen eski örnekler ve belgeler Amblystoma adını kullanır. 1907'de yazan Leonhard Stejneger, "ağza tıkmak" anlamına gelen Yunanca bir deyimin daralmasına dayanan bir Ambystoma türevi önerdi[3][4] ancak diğerleri bu açıklamayı inandırıcı bulmadı.[5] Tschudi'nin bir lapsus işlediğine dair açık bir kanıt bulunmadığında, 1839'da verilen isim duruyor.

Türler

Bu cins , en yenisi A. bishopi olmak üzere, aşağıda listelenen 32 tür içerir. Karasal türler bir "T" ile etiketlenir, neotenik türler bir "N" ile etiketlenir ve her ikisinin de yerleşik popülasyonlarına sahip türler bir "V" ile etiketlenir.

  • Dağ dere semenderi (A. altamirani) V
  • Kör başlı semender (A. amblycephalum) V
  • Anderson'ın semenderi (A. andersoni) N
  • Halkalı semender (A. annulatum) T
  • Dere kenarı semenderi (A. barbouri ) T
  • Ağsı yassı semender (A. bishopi) T
  • Hassas derili semender (A. bombypellum) T
  • Kaliforniya kaplan semenderi (A. californiense) T
  • Buzlu yassı semender (A. cingulatum) T
  • Patzcuaro Gölü semenderi (A. dumerilii) N
  • Sarı biberli semender (A. flavipiperatum) T
  • Kuzeybatı semender (A. gracile) T
  • Granül semender (A. granulosum) T
  • Jefferson semender (A. jeffersonianum) T
  • Mavi benekli semender (A. laterale) T
  • Simli semender (A. platineum)
  • Tremblay'ın semenderi (A. tremblayi)
  • Lerma Gölü semenderi (A. lermaense) V
  • Leora'nın semenderi (A. leorae) T
  • Mabee'nin semenderi (A. mabeei) T
  • Uzun parmaklı semender (A. macrodactylum) T
    • Santa Cruz uzun parmaklı semender (A. m. croceum) T
  • Benekli semender (A. maculatum) T
  • Çubuklu kaplan semenderi (A. mavortium) V
  • Axolotl (A. mexicanum) N
  • Mermer semender (A. opacum) T
  • Puerto Hondo dere semenderi (A. ordinarium) V
  • Michoacan dere semenderi (A. rivulare) T
  • Tarahumara semender (A. rosaceum) V
  • Durango semender (A. silvense) V
  • Köstebek semenderi (A. talpoideum) V
  • Taylor'ın semenderi (A. taylori) N
  • Küçük ağızlı semender (A. texanum) T
  • Kaplan semenderi (A. tigrinum) V
  • Yayla kaplan semenderi (A. velasci) V

Kaynakça

  1. ^ "Ambystoma". Mindat.org. 
  2. ^ Tschudi (1839). "Classification der Batrachier, mit Berucksichtigung der Fossilen Thiere dieser Abtheilung der Reptilien". Mémoires de la Société des Sciences Naturelles de Neuchatel. 2 (4): 57, 92. 10 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2021. 
  3. ^ Stejneger (1907). "Herpetology of Japan and Adjacent Territory". Bulletin of the United States National Museum. 58: 24. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2021. 
  4. ^ Lyon Jr. (30 Haziran 1916). "Ambystoma not Amblystoma". Science. 43 (1122): 929-930. doi:10.1126/science.43.1122.929-a. PMID 17793100. 
  5. ^ Scott (1 Eylül 1916). "Amblystoma not Ambystoma". Science. 44 (1131): 309-311. doi:10.1126/science.44.1131.309-a. PMID 17840073. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kuş</span> kanatlı, iki ayaklı, sıcakkanlı, yumurtlayan ve tüylü omurgalı hayvanlar

Kuş; tüyleri, dişsiz gagaları, yumurtladıkları sert kabuklu yumurtalar yoluyla üreyen, yüksek metabolizma hızına sahip, dört odacıklı kalpleri ve hafif ama güçlü bir iskelet yapısına sahip, Aves sınıfını oluşturan sıcakkanlı omurgalı hayvanlar grubudur. Tüm dünyada yaygın olarak yaşayan kuşların boyutları arı sinek kuşunda 5 cm ila deve kuşunda 2,75 m arasında değişir. On bin kadar yaşayan kuş türü bulunur ve bunların yarısından fazlasını ötücü kuşlar oluşturur. Kuşların türlere göre farklılık gösteren kanatları vardır ve kanatsız olduğu bilinen tek grup kivi kuşu ve soyları tükenmiş olan moa ile fil kuşudur. Ön ayakların evrimleşerek kanatlara dönüşmesi kuşlara uçma yeteneği sağlamış ancak daha sonra yine evrimin devam etmesiyle penguenler, deve kuşları ve adalarda endemik olan bazı türler uçma yeteneğini kaybetmişlerdir. Kuşların sindirim ve solunum sistemleri de uçma yeteneğine uyum sağlamıştır. Özellikle deniz kuşları ve bazı su kuşları gibi kuşlar ayrıca evrimleşerek yüzme yeteneği de kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aslan</span> Afrika ve Asyaya özgü büyük bir kedi

Aslan veya arslan, Panthera cinsindeki büyük kedilerden biridir ve kedigiller (Felidae) ailesinin bir üyesidir. 184-208 cm (72-82 in) kafa-gövde uzunluğuna sahip yetişkin erkek bireyler, 160-184 cm (63-72 in) uzunluğundaki dişilerden daha büyüktür. Pride adı verilen gruplar oluşturan sosyal bir türdür. Bir aslan grubu, birkaç yetişkin erkekten, ilgili dişilerden ve yavrulardan oluşur. Dişi aslan grupları genellikle birlikte avlanır ve çoğunlukla büyük toynaklıları hedef alır. Aslan bir süper avcı ve kilittaşı avcısıdır. Her ne kadar bazı aslanların fırsatlar ortaya çıktığında insanları avladıkları bilinse de, tipik olarak bunu yapmazlar.

<span class="mw-page-title-main">Kaplan</span> Asyaya özgü büyük kedi

Kaplan, kedigiller (Felidae) familyasından etçil bir memeli hayvan türü ve büyük kediler ailesinin dört üyesinden biridir. Panthera cinsinin en büyük kedisidir. Turuncu-kahverengi renge sahip kürkünün üzerindeki, koyu dikey çizgileri ile kolayca tanınabilir. Genellikle geyik ve yaban domuzu gibi toynaklıları avlayan bir süper avcıdır. Bölgeseldir ve genellikle yalnız ama sosyal bir avcıdır, yavruların yetiştirilmesi ve avlanmayı öğrenebilmesi için geniş bitişik yaşam alanlarına ihtiyaç duyarlar. Kaplan yavruları, bağımsız bir birey olmadan ve kendi yaşam alanlarını kurmak için ayrılmadan önce, anneleriyle yaklaşık iki yıl kalırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kedigiller</span> etçiller takımına ait familya

Kedigiller (Felidae), Etçiller (Carnivora) takımına ait bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye faunası</span>

Türkiye direyi, hayvanlar âleminin Türkiye sınırları içerisinde yaşayan üyelerinin tümüdür. Birçok farklı hayvan türünü barındırması ile dikkat çeker. Anadolu'nun Asya ile Avrupa arasındaki konumu bunda başlıca etkendir. Farklı iklim özelliklerinde coğrafi bölgelere sahip olduğu için, bitki örtüsünün diğer Orta Doğu ülkelerine göre daha zengin olması ise diğer önemli etkendir ve bu yüzden, farklı iklim ve besin ihtiyacı olan birçok hayvan türü kendisine uygun yaşam alanı bulabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki kuşlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde Türkiye faunasına ait kuşları içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Plazma</span> gaz haldeki maddelerin manyetik kutuplaştırmaya bağlı doğrusal noktalarda oluşan fiziksel ve kimyasal reaksiyonun kontrollü etkileşim süreci

Plazma, gaz hâldeki maddelerin manyetik kutuplaştırmaya bağlı doğrusal noktalarda oluşan fiziksel ve kimyasal tepkimenin kontrollü etkileşim sürecine verilen genel ad. Daha kolay bir tanımla; atomun elektronlardan arınmış hâlidir.

Elektrokimya, kimya biliminin bir alt dalı olup elektronik bir iletken ile iyonik bir iletken (elektrolit) arayüzeyinde gerçekleşen reaksiyonları inceler. Elektrokimyada amaç kimyasal enerji ve elektrik enerjisi arasındaki değişimi incelemektir.

Kapasite veya diğer adıyla sığa, bir cismin elektrik yükü depo etme yeteneğidir. Elektrikle yüklenebilen her cisim sığa barındırmaktadır. Enerji depolama aracının en yaygın formu paralel levhalı sığaçlardır. Paralel levhalı sığaçta, sığa iletken levhanın yüzey alanıyla doğru orantılıdır ve levhalar arasındaki uzaklığın ayrımıyla da ters orantılıdır. Eğer levhaların yükleri +q ve –q ise ve V levhalar arasındaki voltajı veriyorsa, sığa C şu şekildedir;

<span class="mw-page-title-main">Keseliler</span>

Keseliler, memeliler sınıfının bir alt sınıfıdır. Eteneliler ile aralarındaki en önemli fark, yavruların henüz iyi gelişmemiş şekilde çok erken doğup annenin kesesinde gelişmeye devam etmesidir. Bugün Avustralya ve Amerika'da yaklaşık 320 keseli türü yaşamaktadır. Bunlar bütün memelilerin %6'sını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Tehlikedeki tür</span>

Tehlikedeki türler, neslinin tükenme riski çok yüksek olan türlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Benekli sırtlan</span> crocuta cinsinin mevcut tek üyesi olarak sınıflandırılan bir sırtlan türü

Gülen sırtlan olarak da bilinen benekli sırtlan, günümüzde Sahra Altı Afrika'ya özgü Crocuta cinsinin mevcut tek üyesi olarak sınıflandırılan bir sırtlan türüdür. Geniş çeşitliliği ve 27.000 ila 47.000 arasında tahmin edilen fazla popülasyonları nedeniyle IUCN tarafından asgari endişe sınıfında listelenmiştir. Bununla birlikte, türler, habitat kaybı ve kaçak avlanma nedeniyle korunan alanların dışında nüfus kaybı yaşamaktadır. Türler Asya'da ortaya çıkmış olabilir ve bir zamanlar Geç Pleistosen'in sonuna kadar en az bir milyon yıl boyunca Avrupa'da yer almış olabilir. Benekli sırtlan, Hyaenidae familyasının bilinen en büyük üyesidir ve belirsiz bir şekilde ayıya benzer yapısı, yuvarlak kulakları, daha az belirgin yelesi, benekli postu, çift amaçlı diş yapısı ve daha az meme başı ile diğer türlerden fiziksel olarak ayırt edilir. Ayrıca dişilerin dış genital organları da erkeklerinkine çok benzerlik göstermektedir. Dişi benekli sırtlanlar, dış vajinal açıklığı olmayan, bunun yerine pseudo-penis olarak adlandırılan sahte penise sahip olan tek memeli türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Afrotheria</span> memeli kladı

Afrotheria eteneliler alt sınıfının bir üst takımı. Bu molekülergenetik araştırmalar sonucu ortaya konulan taxon birbirlerinden çok farklı görünüşlü 80 civarında türü içermektedir. Takımın tüm türleri Afrika'dan türemiştir ve Asya fili, bir Kır sıçanımsı türü ve Deniz inekleri haricinde bütün türler hala Afrika'da yaşamaktadır.

<i>Ambystoma mexicanum</i> Su semenderi/nesilleri tükenmek üzere ve ayrıca Mojang Stüdyolarının oyunu olan Minecrafttaki bir canlı

Ambystoma mexicanum veya aksolotl, Ambystoma cinsine bağlı bir semender türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa faunası</span>

Avupa direyi Avrupa'da ve çevresindeki adalar ve denizlerde yaşayan bütün hayvanların bir listesidir. Avrupa ve Asya'nın güney ve doğusunda hiçbir doğal biyocoğrafik sınır olmadığından beri, "Avrupa direyi" terimi biraz tarifi zor olabiliyor. Avrupa Palearktik biyocoğrafik bölgesinin batısında yer alır. Ilıman bölge içerisinde yer alması sebebi ile sıcak bölgelerdeki kadar çok canlı çeşidi bulunmamasına rağmen yine de çok zengin bir direye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Françoise Barré-Sinoussi</span>

Françoise Barré-Sinoussi, Fransız bir virolog ve Retroviral Enfeksiyonların Düzenlenmesi Bölümü Direktörü ve Paris, Fransa'daki Institut Pasteur'da profesördür. Fransa, Paris'te doğan Barré-Sinoussi, insan bağışıklık eksikliği virüsünün AIDS'in nedeni olarak tanımlanmasında bazı temel çalışmaları gerçekleştirdi. 2008'de Barré-Sinoussi, HIV'i keşfettikleri için eski akıl hocası Luc Montagnier ile birlikte Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü. 31 Ağustos 2015'te zorunlu olarak aktif araştırmadan emekli oldu ve 2017'de bir süre tamamen emekli oldu.

<span class="mw-page-title-main">Gekkota</span> Sürüngen infra takımı

Gekkota, Antarktika hariç, her kıtada bulunan ve geniş bir dağılıma sahip, küçük ve çoğunlukla etçil keler infra takımıdır. Dünyanın her yerinde sıcak iklimlerde bulunur. Grup üyelerinin boyları 16 ile 60 cm arasında değişir.

<span class="mw-page-title-main">COVID-19</span> SARS-CoV-2nin neden olduğu bulaşıcı hastalık

Koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19) şiddetli akut solunum sendromu koronavirüsü 2 (SARS-CoV-2)'nin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. İlk vaka ile Çin'in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde Kasım 2019 tarihinde karşılaşılmıştır. O zamandan bu yana yayılmaya devam etmiş ve dünya genelinde pandemiye neden olmuştur. Ancak bu pandemi geçtiğimiz yıl birçok ülkede sona ermiştir. 3 Mart 2020 itibarıyla dünya çapında ölüm oranı %3,4 olup, 12 Nisan 2024 tarihi itibarıyla Dünya'da 704.753.890 onaylanmış vaka, 675.619.811 iyileşen varken virüs nedeniyle 7.010.681 hasta öldü.

Eski Mısır matematiği, Eski Mısır'da yaklaşık MÖ 3000 ila 300 yılları arasında, Eski Mısır Krallığı'ndan kabaca Helenistik Mısır'ın başlangıcına kadar geliştirilen ve kullanılan matematiktir. Eski Mısırlılar, saymak ve genellikle çarpma ve kesirleri içeren yazılı matematik problemlerini çözmek için bir sayı sistemi kullandılar. Mısır matematiğinin kanıtı, papirüs üzerine yazılmış, hayatta kalan az sayıda kaynakla sınırlıdır. Bu metinlerden, eski Mısırlıların, mimari mühendislik için yararlı olan üç boyutlu şekillerin yüzey alanını ve hacmini belirlemek gibi geometri kavramlarını ve sabit kesen yöntemi ve ikinci dereceden denklemler gibi cebir kavramlarını anladıkları bilinmektedir.

Pachystruthio dmanisensis deve kuşu benzeri soyu tükenmiş bir koşucu kuş türüdür. Struthionidae familyası içindeki Pachystruthio cinsi içinde yer alır ve bayağı deve kuşu ile akrabadır. 450 kiloya ulaşan kütlesi ve 3.5 metrelik uzunluğu ile kuzey yarımkürede yaşamış en büyük kuş türlerindendir. Doğu Avrupa ve Kafkasya'da yaşadı. Oldukça büyük bir vücuda sahip olmasına rağmen iyi bir koşucuydu bu sayede etoburların bulunduğu bölgelerde yaşayabildi. Pleistosen dönemde Karadeniz'in kuzeyinde, Pliyosen dönemde ise Anadolu ve Gürcistan'da yaşamıştır. Kırım'da bulunan ilk fosilden elde edilen bilgilere göre Homo erectus ve modern insan arasındaki bir tür olan Homo georgicus ile aynı dönemde yaşadığı için H. georgicus tarafından bir et kaynağı olarak avlanmış olabilir. Hatta bu türün neslinin tükenmesinde ilkel insanların etkisi olabilir.