İçeriğe atla

Ambiorix

Ambiorix'in Tongeren'de bulunan temsili heykeli.

Ambiorix, Catuvolcus'la birlikte, kuzey-batı Galya'da (Gallia Belgica) bulunan bir Belgic kabilesi olan Eburonelerin prensi ve lideri. Ambiorix, 19. yüzyılda Sezar'ın Belgae'yi işgaline gösterdiği direniş nedeniyle Belçika'da bir ulusal kahraman haline gelmiştir.

Erken tarihi

Jül Sezar M.Ö. 57 yılında Galya ve Belgae'yi işgal etti. Bu bölgelerde sürekli olarak birbiriyle savaşan kabileler yaşıyordu. Eburoneler Ambiorix ve Catuvolcus tarafından müşterek olarak yönetiliyordu. M.Ö. 54 yılında Sezar'ın birlikleri, acil olarak erzak ihtiyacı duyunca zaten kötü bir hasat geçirmiş olan yerel kabileleri erzaklarının bir kısmını kendilerine vermeye zorladılar. Açlık korkusu nedeniyle Eburonelerin erzaklarını vermek konusunda isteksiz davranması üzerine Sezar, Eburone köylerinin yakınlarına bir askeri kamp kurulmasını emretti. Her centurion Roma askerlerinin erzak tedarikinin güvenliğini sağlamakla görevlendirildi. Bu durum Eburoneler arasında huzursuzluğa yol açtı.

Her ne kadar Jül Sezar tarafından Atuatucilere haraç vermekten kurtarılmış olsa da, Ambiorix M.Ö. 54 yılı kışında Quintus Titurius Sabinus ve Lucius Aurunculeius Cotta komutası altındaki Roma birliklerine karşı Catuvolcus tarafından başlatılan isyana dahil oldu.

İsyan

Ambiorix ve adamları yakınlarda kereste hazırlamakta olan Romalı askerlere saldırarak birkaçını öldürdü. Hayatta kalan Romalı askerler Ambiorix ve adamları tarafından kamplarına kadar kovalandı. Kamptaki asker sayısının adamları için çok fazla olduğunu anlayan Ambiorix onlarla müzakare ederek uzlaşmaya karar verdi. Roma kampının komutanları olan Sabinus ve Cotta'ya aslında onlarla bir sorunu olmadığını hatta diğer kabilelerle savaşmak zorunda kalmadığı için mutlu olduğunu söyledi. Romalılara saldırmak için bir koalisyon oluşturan yerel kabilelerin planları hakkında Romalıları uyardı ve kamp bölgelerinin yerini değiştirmeleri durumunda savaş için daha avantajlı bir duruma sahip olacakları konusunda tavsiyelerde bulundu. Ayrıca Ren nehrini geçmeleri durumunda onları asla yalnız bırakmayacağına dair söz verdi.

Sabinus ve Cotta nasıl bir cevap verecekleri hakkında tüm gece boyunca konuştular. Sabinus, Ambiorix'e güvendi ve onun söylediklerini yapmanın doğru olacağına kanaat getirdi. Cotta ise mevcut pozisyonun korunmasını ve eğer bir saldırı gerçekleşirse burada savaşılması gerektiği fikrindeydi. Nihayet Cotta pozisyonlarını korumaya karar verdi ancak bu karar sonucu hepsi ölse bile bunun kendi hatası olmayacağını söyledi. Roma birlikleri bu sözlerden huzursuz olunca kamp yerini değiştirmek zorunda kaldılar. En yakın iki Roma kampı tepelerin ardındaydı ve bir diğer seçenek ise vadinin yanındaki bir düzlüğün arkasındaydı. Sabinus ve Cotta kolay yolu seçti ve vadiyi geçtiler. Vadiyi geçişleri sırasında Ambiorix ve adamları Roma birliklerine saldırdılar ve saldırı sonucu Sabinus, Cotta ve birlikleri katledildiler.

Sezar'ın intikamı

Senato olup bitenleri öğrenince, Sezar tüm Belgic kabilelerinden bunun intikamını almaya yemin etti. Bu çok önemliydi çünkü tüm Roma eyaletlerine Roma Cumhuriyetinin bu kadar kolay mağlup edilemeyeceğinin gösterilmesi gerekiyordu. Tüm bunlardan başka Ambiorix tam donanımlı bir Roma lejyonunu ve beş kohortu yok etmişti. Romalıların Belgae seferi birkaç yıl sürdü. Kabilelerin 50,000 eğitimli Roma askerine karşı hiçbir şansları yoktu. Kabileler ya köleleştirildiler ya da tarlaları yakılarak topraklarını terk etmek zorunda bırakıldılar. Bu andan itibaren Eburoneler tarih olmuşlardı. Ambiorix ve adamları Ren Nehri'ni geçmeyi başlardılar ve izlerini kaybettirdiler.

Kaynakça

Dış bağlantılar

  • Jül Sezar (Türkçeye Çev. Hamit Dereli) (1942) Gallia Savaşı, İstanbul: Maarif Basımevi (Dünya Edebiyatından Tercümeler - Latin Klasikleri) Googlebooks v. 26-51, vi. 29-43, viii. 24
  • Cassius Dio, Roma Tarihi (orijinal Grekce) xl. 7-11
    • (İng. çev.: Earnest Cary ) (1914-1927) Roman History : The Text of Cassius Dio on Lacus Curtius, Loeb Classical Library. Harvard University Press. Kitap 38, 39 ve 40 (İngilizce)
    • (Fr. çev.: . Étienne Gros), (1845-1873) Histoire romaine Cilt:3, 4 (livres XXXVIII à XL.) Paris:Didot Wikisource :Histoire romaine (Dion Cassius) - Wikisource (Fransızca)Kitap 11 s.7-11
  • Lucius Annaeus Florus, Epitome de T. Livio Bellorum omnium annorum DCC Libri duo (Orijinal Latince) iii. 10
    • Wikisource'da Latince Metin: Birinci [1] 2 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Latince)
    • Wikisource'da Latince Metin: İkinci [2] 4 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Latince)
    • (Ing. cev. Cornelius Nepos) (1929, yeni ed. 1966) Epitome of Roman history Loeb classical library, Cambridge:Harvard University Press (İngilizce){Latince)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jül Sezar</span> Romalı asker ve Roma Cumhuriyetinin son diktatörü olan politik lider (MÖ 100–44)

Jül Sezar, Romalı asker ve Roma Cumhuriyeti'nin son diktatörü olan politik liderdir. Aynı zamanda iyi bir hatip ve güçlü bir yazar olan Sezar, dünya tarihinin en etkili insanlarından birisi olarak kabul edilir. Eylemleriyle Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmesinde ve evlatlığı Augustus'un ilk Roma imparatoru olmasını sağlayacak olayların başlamasında kritik bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gallia Narbonensis</span>

Gallia Narbonensis, günümüz Fransa'sının güneyindeki Languedoc ve Provence bölgesinde yer alan antik Roma İmparatorluğu eyaleti.

<i>Julius Caesar</i> (oyun) Shakespearein beş perdelik bir trajedisi

Julius Caesar, tanınmış İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından 1599'da yazılmış beş perdelik bir trajedidir.

<span class="mw-page-title-main">Gaius Cassius Longinus</span>

Gaius Cassius Longinus Romalı senatör, Jül Sezar'a düzenlenen suikastın baş aktörlerinden biri ve Brutus'un kayınbiraderi.

<i>Gallia Savaşı</i>

Gallia Savaşı, Jül Sezar'ın Galya'da savaşlarla geçen dokuz yılını üçüncü şahıs ağzından anlatım tekniği ile aktardığı eseridir. İlk Türkçe çevirisi Gallia Savaşı adıyla yapılmış olup zaman zaman Galya Savaşı Hakkında, Galya Savaşı Üzerine ya da Galya'nın Fethi başlığıyla da çevrilir.

Belgalar (Pelasglar), Antik Galya'nın Kuzeybatısında, Sequan ve Matrona arasında kalan bölgede yaşamış olan Kelt ve Germen kökenli halk grubu. Asıl yaşam alanları Sen Nehri ve Ren Nehri arasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Menapiler</span>

Menapiler, Roma öncesi dönemde ve Romalılar döneminde Kuzey Galyada yaşamış bir Belgic kabilesi. Strabon ve Ptolemy'ye göre yaşadıkları yer Ren nehrinin ağzından Scheldenin güneyine kadar uzanan topraklardı.

<span class="mw-page-title-main">Gergovia Muharebesi</span>

Gergovia Muharebesi, MÖ 52 yılında Galya'da, Arvernilerin en önemli kenti olan Gergovia çevresinde, prokonsül Jül Sezar komutasındaki Roma Cumhuriyeti ordusu ile Vercingetorix komutasındaki Galyalı güçler arasında yapılan savaş. Muharebeyi Galyalılar kazanmıştır. Asteriks çizgi romanında Gergovia'ya ve bu savaşa sık sık değinilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Alesia Muharebesi</span>

Alesia Muharebesi veya Alesia Kuşatması, MÖ 52 yılının Eylül ayında Mandubi kabilesinin en önemli kenti ve kalesi Alesia çevresinde yapılan savaş. Jül Sezar ve süvari komutanları Marcus Antonius, Titus Labienus ve Gaius Trebonius tarafından komuta edilen Roma Cumhuriyeti ordusu ile Avernilerin lideri Vercingetorix etrafında toplanmış olan Galyalı kabileler arasında yapılmıştır. Galyalılar ve Romalılar arasında meydana gelen son büyük çarpışmadır ve Galya Savaşlarında inisiyatifin Romalılara geçmesinin önünü açmıştır. Alesia Kuşatması, Sezar'ın en büyük askeri başarılarından biri olarak görülmektedir ve günümüzde bile Kuşatma savaşı ve Ablukanın klasik örneklerinden biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Avaricum Muharebesi</span>

Avaricum Muharebesi, antik Galya'da, günümüzde Bourges olarak bilinen kent yakınlarında yer alan bir tepe-kalesi, oppidumu savunmakta olan Vercingetorix komutasında Bitruglar ve Arveniler Galyalı kabilelerine karşı MÖ 52'de Romalı Galya Valisi Jül Sezar'ın yaptığı, şehir kuşatması ve şehrin Romalılar tarafından fethi. Bu şehir Romalılar eline geçirilince şehirde Romalılara karşı direnen hemen herkes ceza olarak Romalı askerler tarafından öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Germania Superior</span> Roma eyaleti

,

<span class="mw-page-title-main">Bibracte Muharebesi</span>

Bibracte Muharebesi, MÖ 58 yılında Helvetler ile Jül Sezar komutasındaki altı Roma lejyonu arasında yapılan bir muharebe. Muharebe Galya Savaşları'nın başladığı yıl gerçekleşmiş ve savaşlar serisinin ikinci büyük muharebesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Galya Savaşları</span> MÖ 58-50, Roma ile Galya kabileleri arasındaki savaşlar

Galya Savaşları çeşitli Galyalı kavimlere karşı Roma valisi Jül Sezar tarafından yürütülen bir seri askerî kampanyalar dizisidir.

<span class="mw-page-title-main">Uxellodunum Muharebesi</span>

Uxellodunum Muharebesi veya Uxellodunum Kuşatması, Galya Savaşları'nin son büyük muharebelesidir. MÖ 51 yılında Uxellodunum kalesinde Lucterius komutasında Cadurclar ve Drappes komutasındaki Senonlar Galyalı kabilelerin, Galya'yı fethih edip Romalılar Galya'y yönetiminde bir bölgeye çevirmek isteyen Jül Sezar'a karşı son direniş muharebesidir. Bu muharebe karar verici olarak bir Romalar galibiyeti ile son buldu.

<span class="mw-page-title-main">Arrar Nehri Muharebesi</span>

Arar Nehri Muharebesi, MÖ 58 Haziran başında antik Galya'da, günümüzde Saöne Nehri olarak bilinen nehir kenarından Atlas Okyanus'una büyük bir göç yapmakta olan Helvetler kabilesinin bir kısmı ile Romalı Galya valisi Jül Sezar komutası altında olan VII., VIII., IX. ve X. Roma Lejyonu askerleri ile yapılan bir muharebedir. Galya Savaşları adı ile bilinen savaş içindeki muharebelerden ilk önemli olanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vosges Muharebesi</span>

Vosges Muharebesi, MÖ 58 Ekim'de antik Galya'da, Sekuanlar kabile devletinin başkenti olan Vesontio yakınlarında Vosges'lar bölgesinde Mulhouse yakınında bulunan küçük "Ochensfeld" yerleşkesi kenarında yapılan bir muharebedir. Bu muharebe Romalı Galya valisi Jül Sezar komutası altında Romalılar ile birkaç yıl önce Ren Nehri'ni geçerek Galya'ya Sekuanlar ve Aedular arasında savaşa Sekuanlara destek amacıyla giren ve onlardan toprak bağışı aldıktan sonra Sekuanlara arazilerinin (2/3)ini göç eden 120,000 Germenle birlikte yöneten Germanyalı Suebler kabilesi komutanı Ariovistus arasında yapılmıştır. Galya Savaşları adı ile bilinen savaş içindeki muharebelerden üçüncü önemli olanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Axona Muharebesi</span>

Axona Muharebesi, Mayıs MÖ 57 Roma Galya valisi olan Jül Sezar'ın Belçika Galyası'nda, Suesssion'lar kabilesi kralı Galba komutasında bir Galliler-Germenler savaşçılar ordusu ile yaptığı ve Romalıların galip geldiği bir muharebedir. 19. yüzyılda bu muharebe meydanın mevkinin modern Fransa'da Barry-au-Bac adlı bir kasabada bulunduğu ve Sezar'ın kampının da günümüzde bu kasabada bulunan "Mauchamp" adlı bir yerde bulunduğu tespit edilmiştir. Bu muharebede galip gelen Romalılar Suession'ların başkenti Noviodunum'u ellerine geçirmişler ve Haziran'da bu muharebede Belge'ler kabilelerin başkomutanı olan Suession'lar kabilesi kralı Galba'yı esir almışlardır. Jul Sezar hazırladığı "Galliya Savaşı" hakkında eserinde bu muharebesi Kitap II.7, II.8 ve II.10 bölümlerinde ele almaktadır.

Oktodurus Muharebesi, MÖ 57 - MÖ 56 kışında bir Galyalılar kenti olan Oktadurus mevkiinde ortaya çıkan bir muharebedir. Bu muharebenin ortaya çıkma nedeni Romalıların Alpler üzerinde bulunan Grand St Bernard Geçidi'ni kendilerine açmak istemelerindendir. Bu muharebe Romalıların galibiyet sağlaması ile sonuçlanmıştır. Fakat bu muharebeye yapan Romalı lejyonu için bu muharebe o kadar çetin olmuştur ki Romalı komutan bu lejyona geçitten ve Alplerden geri çekilme emrini vermek zorunda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sabis Muharebesi</span>

Sabis Muharebesi, MÖ 57'de modern Kuzey Fransa'da bulunan modern "Saulzoir" mevkiinde Jul Sezar'ın komutası altında bulunan Roma Cumhuriyeti lejyonları ile başlarında Nerviler kabilesi bulunan bir birleşik Belgea kabileler grubu arasında yapılan muharebe. Bu muharebede Jul Sezar'in komutasındaki lejyonlar bir baskın saldırısına uğramışlar ve yenilmelerine ramak kalmış iken muharebeyi kendilerinin lehine çevirip galip gelmişlerdi. Jul Sezar kendinin yazdığı unlu De Bello Gallico kitabinin II. Kitabı'nın hemen hepsini bu muharebeye hasretmiştir. Sezar'in bu kitabında belirtildiği gibi Romalılar, gayet sebatli savunma, tecrübeli komutanlık ve takviye güçlerinin tam zamanında ulaşması nedenleri ile yüksek olasılıklı stratejik bir mağlubiyeti, bir taktik galibiyete çevirmeyi başarmışlardır.

Quintus Titurius Sabinus Galya Savaşları sırasında Sezar'ın legatuslarından biriydi. Kendisinden ilk kez Sezar'ın MÖ 57'de Remi'ye karşı yaptığı seferde bahsedilir. MÖ 56'da Sezar tarafından üç lejyonla Viridovix önderliğindeki Venelli, Curiosolitae ve Lexovii'ye (Normandiya'da) karşı gönderildi. Viridovix'in güçlerine karşı büyük bir zafer kazandı ve tüm isyancı devletler onun otoritesine boyun eğdi.