İçeriğe atla

Ambalaj

Çeşitli gıda ambalajları

Ambalaj, ürünlerin, tüketiciye ulaştırılması aşamasında, taşınması, korunması, saklanması ve satışa sunulması için kullanılan herhangi bir malzemeden yapılmış ürünlerdir. Paketleme aynı zamanda paket tasarlama, değerlendirme ve üretme sürecini de ifade eder. Paketleme, malları nakliye, depolama, lojistik, satış ve son kullanım için hazırlamanın koordineli bir sistemi olarak tanımlanabilir. Ambalaj ürünü içerir, korur, muhafaza eder, taşır, bilgilendirir ve satar. En yaygın kullanılan ambalajlar paket, kutu, teneke, poşet, çuval, şişe, kap, torba, kasa, kavanoz ve diğerleridir. Ambalaj üretiminde plastik, cam, metal, ahşap, kağıt, karton, lif gibi malzemeler kullanılır.

Ambalajın tarihi

Antik çağ

MÖ 9. yüzyıldan bronz şarap kabı.

İlk paketler o sırada mevcut olan doğal malzemelerle yapıldı: saz sepetler, şarap tulumları (bota çantalar), ahşap sandıklar, çanak çömlek vazolar, seramik amforalar, ahşap fıçılar, dokuma çantalar vb. işlenmiş malzemeler geliştirildikçe ambalajların yapımında kullanıldı: ilki cam ve bronz kaplardı. Eski ambalajların incelenmesi arkeolojinin önemli bir konusudur.

Kağıdın ambalajda ilk kullanımı, Çinliler tarafından MÖ birinci veya ikinci yüzyılda gıda sarmak için kullanılan işlenmiş dut kabuğu yapraklarıydı.[1]

Avrupa'da kağıt benzeri malzemelerin kullanımı, Romalılar'ın tütsü paketlemede kötü kalite ve geri dönüştürülmüş papirüs kullandığı zamandı.[2]

Kağıdın ambalajda en eski kayıtlı kullanımı ise Kahire'de Arap Mısır pazarlarını gezen Fars gezgininin müşterilere sebze, baharat ve donanım satıldıktan sonra kağıda sarıldığını not ettiği notlarıydı.[2]

Modern çağ

Teneke

Teneke'nin ambalajda kullanımı 18. yüzyıla kadar uzanır. Teneke imalatı uzun süre Bohemya'nın tekel'indeydi; 1667'de Andrew Yarranton, bir İngiliz mühendis ve Ambrose Crowley, yöntemi İngiltere'ye getirdiler ve burada Philip Foley dahil olmak üzere demir ustalarınca geliştirildi.[3][4]

1697'de John Hanbury,[5] "Pontypoole Plakaları" yapmak için Pontypool'da haddehanesi vardı.[6][7] Orada silindirler aracılığıyla haddeleme demir plakalarına öncülük eden yöntem, önceki çekiçleme uygulamasıyla mümkün olandan daha düzgün siyah plakaların yapılmasını sağladı.

Teneke kutular ilk olarak 1725'te Bristol Kanalı'ndaki limanlardan satılmaya başlandı. Teneke Newport, Galler'dan sevk edildi.[8] 1805'te 80,000 kutu yapıldı ve 50,000'i ihraç edildi. Londra'daki Tütün uzmanları 1760'lardan itibaren enfiyeyi metal kaplı kutularda paketlemeye başladılar.

Konserve

evde konserve yapımı için talimatlar içeren 1914 yılından bir dergide pişirme gereci reklamı.

Fransız mucit Nicolas Appert tarafından gıda muhafazası için hava geçirmez kapların öneminin keşfedilmesiyle, teneke kutulama işleminin patenti İngiliz tüccar Peter Durand tarafından 1810'da alındı.[9]

Patenti aldıktan sonra Durand, konserve gıda ile ilgilenmedi. 1812'de patentini, süreci ve ürünü geliştiren ve Londra'daki Southwark Park Road'da dünyanın ilk ticari konserve fabrikasını kuran diğer iki İngiliz Bryan Donkin ve John Hall'a sattı. 1813'te Kraliyet Donanması için ilk konserve ürünleri üretiyorlardı.[10]

Kağıt esaslı ambalaj

Kurulum kutuları ilk olarak 16. yüzyılda kullanıldı ve modern katlanır kartonların geçmişi 1839'a kadar uzanır. İlk oluklu kutu 1817'de İngiltere'de ticari olarak üretildi. Oluklu kağıt da denir 1856'da bir İngiliz patenti aldı ve uzun şapkalar için astar olarak kullanıldı. İskoç doğumlu Robert Gair, 1890'da önceden kesilmiş karton kutuyu yani kutular biçiminde katlanıp toplu üretilen düz parçaları icat etti. Gair'in icadı bir kaza sonucu ortaya çıktı: 1870'lerde Brooklynli bir yazıcı ve kese kağıdı üreticisi olarak tohum torba siparişi basıyordu ve torbaları katlamak için yaygın kullanılan ve torba katlamak için kullanılan metal cetvel, yerine kaydırıldı ve onları kesti. Gair, tek bir işlemde kesip katlayarak önceden yapılmış karton kutular yapabileceğini keşfetti.[11]

Ticari kâğıt poşetler ilk olarak 1844'te Bristol, İngiltere'de üretildi ve Amerikan Francis Wolle 1852'de otomatik torba yapımı için bir makine patentini aldı.

Malzeme cinslerine göre ambalaj malzemeleri

Malzeme cinslerine göre ambalaj malzemelerini 5 ana sınıfta toplamak mümkündür.

Ahşap kökenli ambalaj malzemeleri

Cam kökenli ambalaj malzemeleri

Kağıt kökenli ambalaj malzemeleri

  • Karton kutular
  • Oluklu mukavva kutular
  • Köşe koruyucular

Plastik kökenli ambalaj malzemeleri

Metal kökenli ambalaj malzemeleri

Ambalaj ve paketlemede kullanılan semboller

Ambalaj ve paketleme ürünlerinde çeşitli semboller kullanılmaktadır. Bazı sembollerin uluslararası geçerliliği bulunmaktadır.

Barkod

Çizgi kod ya da barkod olarak bilinen ürünü tanıtıcı etiketler.

Parlayıcı Sıvı
Patlayıcı Madde

Ambalaj türleri

Paketleme makineleri

Bira şişeleme hatları

Paketleme makinesi seçimi, teknik yetenekler, işgücü gereksinimi, işçi güvenliği, sürdürülebilirlik, servis verilebilirlik, güvenilirlik, paketleme hattıyla birleştirilebilme özelliği, sermaye maliyeti, taban alanı, esneklik (değişim- fazla, malzeme, çoklu ürün vb.), enerji gereksinimleri, giden paketlerin kalite kontrolu, nitelikler (gıda, ilaç vb. için), iş hacmi, verimlilik, üretkenlik, ergonomi, yatırım getirisi vb. kapsar.

Paketleme makinesi şunlardan birisi olabilir:

  1. standart, kullanıma hazır ekipman olarak satın alınan
  2. özel yapım veya özel operasyonlara göre özel olarak satın alınan
  3. şirket içi mühendisler ve bakım personeli tarafından üretilen veya değiştirilen

Paketleme hattındaki otomasyon çalışmalarında giderek daha çok programlanabilir mantık denetleyicisi ve robotik kullanılmaktadır.

Paketleme makineleri aşağıdaki genel tiplerden olabilir:

  • Biriktirme ve harmanlama makineleri
  • blister paketleme, şişirmeli kalıplama, vakum şekillendirme ve vakumlu paketleme makineleri
  • Şişe kapak ekipmanları, üst kapak kapatma, kapatma, yapıştırma ve mühürleme makineleri
  • Kutu, kasa, tepsi ve taşıyıcı şekillendirme, paketleme, ambalaj açma, kapama ve mühürleme makineleri
  • Aseptik işleme makineleri
  • Kartonlama makineleri
  • Temizleme, sterilizasyon, soğutma ve kurutma makineleri
  • Kodlama, baskı, markalama, damgalama ve baskı makineleri
  • Dönüştürme makineleri
  • Konveyör bantları, biriktirme ve ilgili makineler
  • Besleme, yönlendirme, yerleştirme ve ilgili makineler
  • Dolum makineleri: kuru, toz, katı, sıvı, gaz veya viskoz ürünlerin işlenmesi
  • Muayene: görsel, ses, metal algılama vb.
  • Etiket dağıtıcı
  • Yönlendirme, şifre çözme makineleri
  • Paket doldurma ve kapatma makineleri
  • Palet (ambalaj)leme, paletten çıkarma, birim yük montaj
  • Ürün tanımlaması: etiketleme, işaretleme vb.
  • Sızdırmazlık makineleri: ısıyla yapıştırma veya tutkallama üniteleri
  • Dilme makineleri
  • Tartı makineleri: ağırlık kontrol, çok kafalı terazi
  • Sarma makineleri: streç sarma, shrink ambalaj, bantlama
  • Dikey Form, doldurma ve kapatma makineleri
  • Diğer özel makineler: dilmeler, delikli, lazer kesiciler, parça ekleri, vb.

Kaynakça

  1. ^ Paula, Hook (11 Mayıs 2017). "A History of Packaging". Ohio State University. 25 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020. 
  2. ^ a b Diana Twede (2005). "The Origins of Paper Based Packaging" (PDF). Conference on Historical Analysis & Research in Marketing Proceedings. 12: 288-300 [289]. July 16, 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: March 20, 2010. 
  3. ^ Brown, P.J. (1988), Andrew Yarranton and the British tinplate industry, 22 (1), ss. 42-48 
  4. ^ King, P.W. (1988), Wolverley Lower Mill and the beginnings of the tinplate industry, 22 (2), ss. 104-113 
  5. ^ King 1988, s. 109
  6. ^ H.R. Schubert, History of the British iron and steel industry ... to 1775, 429.
  7. ^ Minchinton, W.W. (1957), The British tinplate industry: a history, Clarendon Press, Oxford, s. 10 
  8. ^ Data extracted from D.P. Hussey et al., Gloucester Port Books Database (CD-ROM, University of Wolverhampton 1995).
  9. ^ Geoghegan, Tom (21 Nisan 2013). "BBC News - The story of how the tin can nearly wasn't". Bbc.co.uk. 20 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013. 
  10. ^ William H. Chaloner (1963). People and Industries. Routledge. s. 107. ISBN 978-0-7146-1284-3. 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2022. 
  11. ^ Diana Twede; Susan E.M. Selke (2005). Cartons, crates and corrugated board: handbook of paper and wood packaging technology. DEStech Publications. ss. 41-42, 55-56. ISBN 978-1-932078-42-8. 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2022. 
  12. ^ Wood, Marcia (April 2002). "Leftover Straw Gets New Life". Agricultural Research. 14 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2022. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Oluklu mukavva</span> iki düz kâğıt kökenli plaka arasına yivle dalga verilmiş kâğıt kökenli malzeme konulması ile oluşturulan malzeme

Oluklu mukavva iki düz kâğıt kökenli plaka arasına yivle dalga verilmiş kâğıt kökenli malzeme konulması ile oluşturulan malzemedir. Genellikle kutu üretiminde kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tetra Pak</span> Gıda paketleme ve işleme şirketi

Tetra Pak Türkiye , Tetra Pak, merkez ofisleri İsveç'in Lund ve İsviçre'nin Pully şehrinde bulunan İsveç menşeli gıda ambalajı, gıda paketleme ve işleme şirketidir. Ambalaj konusunda etkinlik gösteren bir şirkettir.

<span class="mw-page-title-main">Doypack</span>

Doypack dik durmak üzere tasarlanmış mühürlü bir plastik vakum pakettir. Doypack'ler yaygın olarak toz veya hazır içecekler için kullanılır. Normal ambalajlama hatlarında veya aseptik olarak doldurulabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Tüp (ambalaj)</span>

Tüp, yapışkan, tutkal, merhem ve diş macunu gibi kalın sıvılar için kullanılabilen yumuşak bir sıkıştırılabilir kaptır. Amerikalı bir portre ressamı olan John Goffe Rand, 1841 yılında boyaları saklamak için sıkılabilir metal boruyu icat etti. Temel olarak, bir tüp plastik, kartondan veya alüminyumdan yapılmış yuvarlak veya oval bir profile sahip silindirik, içi boş bir ambalajdır. Bu borunun her iki ucu, imalat işlemi ve doldurma sırasında farklı şekilde muamele edilir. Genel olarak, tüp gövdesinin bir ucunda, farklı kapaklarla kapatılabilen yuvarlak bir delik bulunur. Orifis birçok farklı şekilde şekillendirilebilir. Çeşitli stillerde ve uzunluklardaki plastik nozullar sadece iyi bir örnektir.

<span class="mw-page-title-main">Dondurulmuş gıda</span> Daha uzun süre saklanması amacıyla mekanik veya kriyojenik olarak dondurulmuş yiyeceklerin tümü

Dondurulmuş gıda deniz ürünleri, et, süt ürünleri, balık, meyve, sebze, püre, meyve suyu konsantresi gibi ürünlerin dondurulma ve daha uzun süre saklama yöntemidir. Donma işlemi, kalan nemi buza çevirerek, çoğu bakteri türünün çoğalmasını engelleyerek ayrışmayı yavaşlatır. Gıda endüstrisinde iki süreç vardır: mekanik ve kriyojenik. Donma kinetiği, gıda kalitesini ve dokusunu korumak için önemlidir. Daha hızlı dondurma, daha küçük buz kristalleri üretir ve hücresel yapıyı korur. Kriyojenik dondurma, 196 °C (−320 °F) düşük nitrojen sıcaklığı nedeniyle mevcut en hızlı dondurma teknolojisidir. Ev tipi mutfaklarda modern zamanlarda yemeklerin muhafaza edilmesi, ev tipi buzdolabı dondurucular kullanılarak sağlanır.

<span class="mw-page-title-main">Konserve açacağı</span>

Konserve açacağı, teneke kutuları açmak için kullanılan bir cihazdır. Hollanda'da en az 1772'den beri gıdaların korunması teneke kutular kullanılarak sağlanmış olsa da, ilk konserve açacakları 1855'te İngiltere'de ve 1858'de ABD'de patentlenmesine kadar ortada bir patent durumu bulunmuyordu. Bu ilk açıcılar temelde bir bıçak çeşidiydi, buna karşın 1855 tasarımı günümüzde üretilmeye devam edilmektedir. Bilinen ilk keskin döner kesme diskinden oluşan konserve açacağı 1870'te icat edildi, ancak normal tüketici için kullanımı çok zordu. 1925 yılında çığır açan, kesme çarkını kutunun halkası üzerinde tutmak için ikinci bir tırtıklı tekerleğin eklendiği bir tasarım ortaya çıktı. Bu kullanımı kolay tasarım, en popüler konserve açacağı modellerinden biri haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Konserve kutusu</span>

Bir konserve bankası, teneke, teneke kutu, çelik teneke kutu, çelik ambalaj veya kutu, ince metallerden oluşan ürünlerin dağıtımı veya depolanması için kullanılan bir konteynerdir. Birçok kutu "ucu" açarak kesmeyi gerektirir; diğerleri çıkarılabilir kapaklara sahiptir. Kutular çeşitli içerikleri tutar: yiyecekler, içecekler, yağlar, kimyasallar vb. Konservelerden et konservesi, balık konservesi, deniz lahanası, rumtopf, kondense süt, tuzlu salatalık, surströmming, kokteyl kiraz, konserve bezelye, konserve mısır, konserve mantar, salatalık turşusu, konserve domates, korunmuş limon saklanır. Çelik kutular halk arasında teneke olarak adlandırılan kalaysız çelikten yapılır. Ürün çeşidine göre de kutu iç yüzeyi lak ya da benzeri kaplama malzemeleri ile kaplanarak çeliğin korozyonu önlenmiş olur. Bazı lehçelerde, alüminyum kutular bile "teneke kutular" olarak adlandırılmaktadır. 1901 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde, Amerikan teneke kutularının% 90'ını üreten American Can Company kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Bisküvi kutusu</span> bisküvileri paketleyip satmak için kullanılan kaplar

Bisküvi kutuları, bisküvileri ve bazı şekerlemeleri paketlemek ve satmak için kullanılan faydacı veya dekoratif kaplardır. Bu kutular 1831'de Huntley & Palmers firması tarafından icat edildi, genellikle Büyük Britanya, İrlanda ve İngiliz Milletler Topluluğu evlerde ve aynı zamanda kıta Avrupası ve Fransız Kanada'sında bulunurlar.

<span class="mw-page-title-main">İçecek kutusu</span>

İçecek kutusu, karbonatlı alkolsüz içecekler, alkollü içecekler, meyve suyu, çaylar, bitki çayı, enerji içeceği vb. gibi sıvıları saklamak için tasarlanmış metal bir kaptır. İçecek kutuları alüminyumdan veya kalay kaplamalı çelikten yapılmaktadır. Tüm içecek kutuları için dünya çapında üretim, dünya çapında yılda yaklaşık 370 milyar kutudur.

<span class="mw-page-title-main">Aerosol sprey</span>

Aerosol sprey, sıvı parçacıkların aerosol buğusunu yaratan bir dağıtım sistemi türüdür. Basınçlı bir yük ve itici sevk maddesi içeren bir teneke kutu veya şişe ile kullanılır. Konteynerin valfi açıldığında, taşıma yükü küçük bir delikten dışarı çıkar ve bir aerosol veya buğu olarak ortaya çıkar. İtici gaz, yükü boşaltmak için genişledikçe, sabit bir basıncı sürdürmek için sadece itici haznenin içinde buharlaşır. Teneke kutunun dışında, itici gaz damlacıkları hızla buharlaşarak yükü çok ince parçacıklar ya da damlacıklar halinde süspanse eder.

<span class="mw-page-title-main">Karton kutu</span> Paket türü

Karton kutular, temel olarak mal ve malzemeleri paketlemek için kullanılan ve ayrıca geri dönüştürülebilen endüstriyel prefabrik kutulardır. Sektördeki uzmanlar nadiren karton ve mukavva terimini kullanırlar, çünkü belirli bir materyali belirtmez.

<span class="mw-page-title-main">Karton</span> genellikle kağıt tahta ve bazen oluklu mukavvadan yapılmış bir kutu veya kap

Bir karton, genellikle kağıt tahta ve bazen oluklu mukavvadan yapılmış bir kutu veya kaptır. Ambalajda pek çok tip karton kullanılır. Bazen karton bardak veya karton kutu da denir. Karton ayrıca selofan veya polistiren ile de kaplanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Mukavva</span>

Mukavva, daha kalın ve üstün dayanıklılığa veya diğer mekanik özelliklere sahip kâğıt bazlı ürünler için genel bir terimdir. Yapı, karton olarak bilinen kalın bir tabakadan oluklu ve düz tabakalardan yapılmış oluklu mukavvaya kadar değişebilir.

<span class="mw-page-title-main">Balık konservesi</span>

Konserve balıklar bir balık işleme ürünüdür. İşlenmiş, kapağı mühürlenmiş konserve kutusu ve teneke kutu gibi hava geçirmez bir kapta ısıya maruz kalmış balık etidir.

<span class="mw-page-title-main">Sigara paketi</span> çoğunlukla sigara içeren kartondan oluşan dikdörtgen kap

Bir paket veya sigara paketi, çoğunlukla sigara içeren kartondan oluşan dikdörtgen bir kaptır. Paket, aroma koruyucu folyo, kağıt veya plastik ile tasarlanmış ve şeffaf hava geçirmez bir plastik film ile kapatılmıştır. "Çekme tırnakları" çekilerek paket açılır. Sert paketler açıldıktan sonra tekrar kapatılabilir, oysa yumuşak paketler kapatılamaz.

<span class="mw-page-title-main">Puro kutusu</span>

Puro kutusu, puro ambalajı için kullanılan bir kutu kabıdır. Geleneksel olarak, puro kutuları tahtadan, kartondan, oluklu mukavva veya kağıttan yapılmaktadır. İspanyol sediri, güzel taneciği, ince dokusu, hoş kokusu ve böcekleri uzak tutması nedeniyle, puro kutuları için kullanılabilecek "en iyi" odun türüdür. Okaliptüs ve sarı kavak da puro kutusunun yapımında kullanılabilir. Puro kutuları için kullanılan diğer tipik malzemelerin arasında odunlar arasında kalan maun, karaağaç, beyaz meşe; daha az popüler olan fesleğen, adi ceviz ve gül ağacı yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Teneke kutular</span>

Teneke kutu için genel bir terim olan içecek kutusu ve konserve kutusu ifadeleri kullanılır. Her ikisi de bazen diğer malzemelerle birleştirilmiş, metalden yapılmış ince duvarlı saklama kaplarıdır. Teneke kutular sızdırmazlık, hafif koruma, düşük kütle, genellikle istiflenebilirlik ve ayrıca belirli bir mukavemet, darbe ve korozyona karşı direnç ile karakterize edilir.

Konveyör sistemleri, nesneleri bir konumdan diğerine taşıyan, özellikle üretim merkezlerinde sıklıkla kullanılan, mekanik taşıma araçlarıdır. Konveyörler, özellikle ağır veya hacimli nesnelerin taşınmasını içeren uygulamalarda kullanışlıdır. Konveyör sistemlerinin çok çeşitli malzemeleri hızlı ve verimli bir şekilde taşınmasını sağlaması, onları malzeme taşıma ve ambalaj endüstrilerinde çok popüler kılar. Ayrıca, ürün / çanta teslimatları için süpermarketler ve havalimanlarında sıklıkla bulunurlar. Birçok tür taşıma sistemi mevcuttur ve farklı endüstrilerin çeşitli ihtiyaçlarına göre kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çemberleme</span>

Çemberleme, bantlama olarak bilinen bir ambalaj işlemi olup ambalajlanacak veya bir arada tutulacak mal veya ambalajları plastik veya metal bandı bir arada tutmak için kullanılır. Plastik band ayrıca çemberleme olarak da adlandırılır. Çemberleme en yaygın olarak ambalaj endüstrisinde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Gıda ambalajı</span>

Gıda ambalajı gıda ve içecek türleri için özel olarak tasarlanmış bir ambalaj sistemidir. Gıda ambalajının temel amacı, gıda ürünlerinin taşınması, korunması ve kullanılmasını sağlamaktır. En yaygın gıda ambalajları paket, kutu, teneke, poşet, çuval, şişe, kavanoz, tub ve diğerleridir. Gıda ambalajları üretiminde plastik, cam, metal, ahşap, kağıt, karton gibi malzemeler kullanılır.