İçeriğe atla

Amazon (Nehir)

Amazon nehri
Amazon Nehri'nin okyanusa döküldüğü yer
Amazon Nehri'nin okyanusa döküldüğü yer
Konum
Ülke(ler)Peru, Kolombiya, Brezilya, Bolivya, Ekvador, Venezuela
Genel bilgiler
KaynakAnd Dağları
Kaynak rakımı5.170 m
AğızAtlas Okyanusu
Ağız rakımı0 m
Uzunluk6.400 km
Havza alanı7.050.000 km²
Debi219.000 m³

Güney Amerika'da bulunan Amazon nehri (İspanyolca: Río Amazonas, Portekizce: Amazonas), Afrika'daki Nil Nehri'nden sonra dünyanın en uzun ikinci nehridir. Büyük Okyanus'a 160 km. mesafede, Peru'daki And Dağları'nın doruklarından doğarak doğuya doğru bir seyir izleyip Atlas Okyanusu'na dökülür. 6.400 km uzunluğundaki Amazon'un taşıdığı su miktarı Mississippi, Nil ve Yangtze nehirlerinin taşıdıkları suların toplamından fazladır (tüm dünya nehirlerinin taşıdığı suyun yaklaşık % 20-25'ini taşıdığı sanılmaktadır). Amazon, yıllık ortalama 180.000 m³/sn olan debisiyle ve suladığı Amazon Havzası'nın büyüklüğü itibarıyla en büyük nehirdir. Denize döküldüğü Atlas Okyanusu kıyılarında genişliği yaklaşık 240 km'dir[].

Kaynağı ve Kolları

Amazon'un ağzı 1500 yılında Vicente Pinzon tarafından keşfedilmiş, nehrin kaynaklarıysa ancak 1941'de Bertrand Flornoy'un yönettigi ekip tarafından bulunmuştur.

Ekosistem

Çevresel sorunlar

Galeri

Ayrıca bakınız

  • Dünyanın en uzun nehirleri

İlgili Araştırma Makaleleri

Havza, bir nehir ya da göl havzası, nehrin kaynağı ile sonlandığı yer arasında kalan, nehre su veren tüm alanı kapsamaktadır. Akarsuyun ana kolu ve yan kolları ile birlikte sularını topladığı ve drene ettiği bu alana akaçlama havzası da denilir.

<span class="mw-page-title-main">Mississippi (nehir)</span> Kuzey Amerika kıtası ve ABDnin en uzun akarsuyu.

Mississippi Nehri, Kuzey Amerika'nın en uzun nehridir. Çok büyük bir kısmı ABD (%98.5) ve birazı da Kanada sınırları içinde akar. Kolları olan Missouri ve Jefferson nehirleriyle birlikte toplam uzunluğu 6.275 km'yi bulur ve bu haliyle Nil, Amazon ve Yangtze nehirlerinden sonra dünyanın en büyük 4. nehridir.

<span class="mw-page-title-main">Atlas Okyanusu</span> Avrupa ve Afrikayı Amerikadan ayıran okyanus

Atlas Okyanusu veya Atlantik Okyanusu, 106.460.000 km2 yüzölçümü ile Dünya'nın en büyük ikinci okyanusudur. Dünya yüzeyinin yaklaşık %20'sini ve Dünya'nın su yüzeyinin yaklaşık %29'unu kaplar. Bir zamanlar tek parça olan ana kıtanın bölünmesiyle oluşmuştur. Avrupa ve Afrika'yı Amerika kıtalarını ayırır. Avrupalı bakış açısıyla "Eski Dünya"yı "Yeni Dünya"dan ayırdığı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Orinoco</span>

Orinoco, 2140 km uzunluğuyla Güney Amerika'nın en uzun nehirlerinden biri. Nehir yatağının tümü Venezuela mülkiyetindeki topraklardadır.

<span class="mw-page-title-main">Río de la Plata</span>

Rio de la Plata Güney Amerika nehirleri Rio Paraná ve Rio Uruguay'ın beraber oluşturdukları 290 km uzunluğunda ve 220 kilometreye varan genişlikte, Atlas Okyanusu'na açılan nehir ağzı. Kuzeydoğusunda Uruguay'ın başkenti Montevideo, güneybatı yakasında ise Arjantin'in başkenti Buenos Aires şehirleri bulunmaktaktadır. Güney Amerika'nın en önemli deniz ticaret limanlarından bazılarını barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Yangtze</span> Asyanın en uzun nehri

Yangtze Nehri, Yangzi Jiang veya Gök Irmak; Asya'nın en uzun, dünyanın Nil ve Amazon'dan sonra üçüncü en uzun nehridir. Uzunluğu 6.370 km olup Çin'in batısından Doğu Çin Denizi'ne akar. Çincede anlamı "uzun nehir"dir. Dünyada sadece bir ülkeyi sulayan en büyük nehirdir. Tibet Platosu'ndan Min adıyla doğar, Yibin'de Jinsha nehriyle birleşerek Yangtze adını alır. Çongçing, Vuhan, Nankin ve Şanghay'dan geçerek Yangtze Deltası'ndan Doğu Çin Denizi'ne dökülür. Nehir, denge profiline ulaşmış olup ulaşım için elverişlidir. Yolcu ve yük taşımacılığı yapılır. Özellikle delta bölgesine çok yakında bulunan ve dünyanın en büyük limanlarından olan Şanghay Limanı nehir üzerinde en yoğun gemi trafiğinin yaşandığı yerdir.

<span class="mw-page-title-main">Nijer Nehri</span> Gine, Mali, Nijer ülkelerinden geçerek Benin - Nijerya sınırının bir kısmını oluşturan ve Nijerya topraklarında Gine Körfezine dökülen yaklaşık 4000 km uzunluğunda bir nehir

Nijer Nehri, 4.000 kilometreyi aşan uzunluğuyla Batı Afrika'daki en büyük nehirdir. Gine, Mali, Nijer ülkelerinden geçerek Benin - Nijerya sınırının bir kısmını oluşturur ve Nijerya topraklarına sokularak bir delta yapar ve Atlas Okyanusu'nun bir kolu olan Gine Körfezi'ne sularını boşaltır. Doğduğu kaynaktan döküldüğü yerin doğrultusu bir hilâli andırır.

<span class="mw-page-title-main">Kongo Nehri</span> Afrikanın ikinci, Orta Batı Afrikanın en uzun nehri

Kongo Nehri veya eski ismiyle Zaire Nehri, Orta Batı Afrika'nın en uzun nehridir. Chambeshi koluyla birlikte 4.700 km uzunluk ile Afrika'nın Nil'den sonra en uzun ikinci nehridir. Nehir kollarıyla birlikte Amazon'nden sonra dünya'nın 2. en büyük yağmur ormanını beslemektedir. Dünyanın en uzun 9. nehridir. Ekvator çizgisini iki kez kesmektedir. Afrika kıtasında debisi en yüksek nehirdir. Kongo nehrinin kenarında Afrika kıtasının en modern şehirlerinden olan ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin (Zaire) başkenti Kinşasa şehri yer almaktadır. Kongo nehrinin Atlas Okyanusu'nda denize döküldüğü yerden 560 km içeride kurulmuş olan bu başkentin hemen karşı kıyısında yine Afrika kıtasının ülkelerinden olan Kongo Cumhuriyeti'nin başkenti olan Brazzaville şehri yer almaktadır. Bu iki şehir dünyada birbirine en yakın olan iki başkenttir. Arasında sadece Kongo nehri bulunmaktadır. Kongo Cumhuriyeti ile Demokratik Kongo Cumhuriyetinin sınırını teşkil eden bu nehir Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile Angola devleti sınırında Atlas Okyanusu'na dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Tejo Nehri</span>

Tejo Nehri veya Tajo Nehri, İspanya'da doğan ve Portekiz'de Atlas Okyanusu'na dökülen İber Yarımadası'nın en uzun nehridir.

<span class="mw-page-title-main">Saint Lawrence Nehri</span>

Saint Lawrence Nehri ya da Aziz Lawrence Nehri, güneybatı-kuzeydoğu istikameti yönünde akan ve Kuzey Amerika kıtasının orta bölgelerinden geçen büyük bir nehirdir. Nehir, Büyük Göller'i Atlas Okyanusu'na bağlar. Kanada'nın eyaletleri olan Québec ve Ontario boyunca ilerleyen nehir, aynı zamanda iki eyaletin sınırının bir bölümünü de oluşturur. Nehir, güneyde Ontario (Kanada) ile New York (ABD) arasında doğal uluslararası sınırı da belirler.

<span class="mw-page-title-main">Manaus</span>

Manaus, Brezilya'nin kuzeyinde bir kenttir. Amazonas eyaletinin merkezi ve eyaletin en büyük şehridir. Rio Negro Nehri ve Solimõeş Nehri'nin kıyısında, bu ırmakların kavuşup Amazon Nehri'ni oluşturduğu mevkinin yakınında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Zambezi</span> Afrikadaki Bir Nehir

Zambezi Nehri, Afrika'nın dördüncü büyük nehridir. Nehir, Orta Afrika Platosu'ndan doğar ve S biçimli bir vadi izleyerek Hint Okyanusu'na dökülür. Zambiya'daki Kalene Hill yakınlarında 1.460 m yükseklikte doğan başlangıç kaynağı, Angola'dan gelen kollarla beslenerek Zambiya'nın batı kesimi boyunca güney yönünde ilerler. Ardından kuzeydoğuya dönerek Zambiya-Zimbabve sınırını oluşturur. Mozambik topraklarına girdikten sonra güneybatıya yönelerek Hint Okyanusundaki deltasına ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Nil</span> Afrikadaki başlıca nehir ve dünyanın en uzun nehri

Nil, 6650 km. uzunluğu ile dünyanın en uzun nehridir. Havzası Afrika kıtasının onda birini kaplar. Güneyden kuzeye doğru akar ve Beyaz Nil, Mavi Nil ve Atbarah olmak üzere üç ana kolu vardır. Nehrin en uzaktaki kaynağı Burundi'de oğu Afrika Göller Bölgesi'ndeki Kagera Nehri olarak doğar ve Tanzanya, Ruanda ve Uganda sınırlarını oluşturarak Victoria Gölü'ne dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Gambiya Nehri</span>

Gambiya Nehri; 1130 km uzunluğunda, Afrika'nın en uzun nehirlerinden biridir. Gine'de yer alan Fouta Djallon bölgesinden doğan ve Gambiya'nın başkenti Banjul kentinden Atlas Okyanusu'na dökülen nehir, geniş alanlar için hayat kaynağıdır. Nehrin yaklaşık yarısına gemilerle ulaşılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mavi Nil</span>

Mavi Nil Etiyopya'da bulunan Tana Gölü kaynaklı nehir. Beyaz Nil ile birlikte Nil nehrini oluşturan en büyük iki koldan birisidir. Nehrin üst kesimleri Etiyopya'da pek çok kişi tarafından kutsal olarak kabul edilir ve bu nedenle bu nehre Abbay denilir. İncil Yaratılış 2'de belirtilen ve Cennet Bahçesinden dışarıya akan Gihon Nehri olduğuna inanılır.

Dünyanın en uzun nehirleri listesi dünyada bulunan 1.000 km'den daha uzun olan nehir sistemlerini ihtiva eder. Uzunluk kavramı karmaşık ve tartışmalıdır. Değişik kaynaklar bir nehir sistemi hakkında bazen birbirinden farklı bilgiler vermektedir. Bilgi kaynaklarından farklı bilgiler verilmiş ise, eğer bu farklar büyük değilse bir ortalama verilmiştir ama eğer farklar çok büyükse değişik kaynaklardan verilen bilgiler ayrı ayrı parantez içine konulup verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tocantins Nehri</span>

Tocantins Nehri, Brezilya'da bulunan bir nehirdir. Ülkenin merkez akarsu arterlerinden bir tanesidir. Tupi dilinde "tukan gagası" anlamına gelir. Yaklaşık 2.640 km boyunca güneyden kuzeye doğru akar. Gerçekte Amazon Nehri'nin bir kolu olmamakla birlikte sularını Amazon Nehri ile birlikte Atlas Okyanusu'na boşalttığından dolayı bu şekilde kabul edilir. Brezilya'da dört eyaletten geçer. 1988 yılında kurulan Brezilya'nın en yeni eyaletlerinden birine ismi verilmiştir (Tocantins).

<span class="mw-page-title-main">Paraná Nehri</span> Paraguay ve Arjantin sınırında bulunan nehir

34°0′5″G 58°23′37″B

<span class="mw-page-title-main">Jefferson Nehri</span>

Jefferson Nehri, ABD'nin Montana eyaleti içinde doğup sonlanan, Kuzey Amerika'nın en uzun nehri olan Mississippi Nehri'nin ana kollarından olan Missouri Nehri'nin bir koludur. Yaklaşık 83 mil (134 km) uzunluğunda bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz deniz altı nehri</span>

Karadeniz deniz altı nehri veya İstanbul Boğazı'nın altındaki nehir İstanbul Boğazı'nın içinden geçen ve Karadeniz'in dibi boyunca akan bir tuzlu su akıntısıdır. Nehrin keşfi, Leeds Üniversitesi'ndeki bilim insanları tarafından 1 Ağustos 2010'da açıklandı. Bu nehir dünyada türünün tek örneğidir. Akdeniz'den gelen deniz altı nehrindeki tuzluluk, İstanbul Boğazı aracılığıyla tuzluluk oranının daha düşük olduğu Karadeniz'e akarak nehri oluşturur.