Amasya Bedesteni - Turkipedia

Amasya Bedesteni
Genel bilgiler
Amasya Bedesteni Üstten Görünüşü

Adres	Dere, Kocacık Sk. No:29, 05100 Amasya Merkez/Amasya
Koordinatlar	40°39′04″K 35°49′54″D / 40.65111°K 35.83167°D / 40.65111; 35.83167
Açılış	1483

Amasya Bedesteni 1483 II. Bayezid bekçilerinden Hüseyin Ağa tarafından yaptırılan bedesten, aslına göre büyük değişiklikler geçirerek günümüze kadar gelmiştir.^[1]

Osmanlı şehirciliğinin belirli merkezlerde, orta büyüklükteki bedestenlerde orijinal boyutlarına sadık kalarak oluşturduğu sistemin tekrarıdır. Orijinal formu, benzerlerinden daha büyük olduğu için aynı türden bir varyasyon olarak kabul edilen altı kubbeli bir yapıydı. Dikdörtgen planlı bedesten kuzey cephesi dört ayrı kapılıdır Amasya ve çevresinde çok sayıda hayır işleri yapan ve vakfının gelirini artıran Hüseyin Ağanın yaptırdığı bedesten, 1668 depreminde büyük hasar görmüştür. Uzun süredir onarım görmemiş olan yapı, 1865 yılında dönemin Amasya Valisi Ziya Bey (şair Ziya Paşa) tarafından başlatılan inşaat çalışmalarının bir parçası idi.^[2] Ancak bu çalışmalarda bedesten ihya edilmeyip, üzerindeki kurşun kaplama sıyrılarak kubbe yıkılmış ve çöken kubbenin yerine binanın çatısı kapatılmıştır. Ancak bu uzun sürmemiş ve bir süre sonra çatısı çökmüş, bedesten uzun süre açık durmaya çalışmıştır. Yeşil ırmak yakınlarındaki bedestenin yıllar içinde yıkılan ve sadece ana duvarı sağlam kalan bir kısmı 1950'lerde yıkılmış ve yerine ticaret hanı yapılmıştır. Bugün gördüğümüz yatakların geri kalanı, Bu arada Bedesten, 1971 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından aslına uygun olarak restore edilmiştir. Bu büyük restorasyon hayata geçirilerek yaklaşık 500 yıl ayakta kalan antik surları kaplamış ve sayıları azalmış olsa da Bedesten kubbesine kavuşmuştur. Plan şemasına göre doğuda Arastaya giden diğer cephede tonozlu dükkânlarla desteklenen iki büyük merkezi sütunla desteklenen altı kubbeli ve kemerli dört kapılı bir yapıdır. 1970'li yıllarda Mülki İdare Binası'nın inşası sırasında kuzey cephesi yıkılmış ve onarımlarla bugünkü dört kubbe korunmuştur.^[3] Öne doğru çıkıntı yapan kapının iki yanında iki dükkân yer alır. en iyisi içeride. Ortasına kalın bir köşe dikmesi yerleştirilmiş, duvarlar kemerlerle birbirine bağlanmış ve bu şekilde oluşturulan dört bölümün üzeri dört ayrı kubbe ile örtülmüştür. 1865 yılında kubbesi yıkılan örtülü Bedesten üzeri bir çatı ile kapatılmış ancak bu çatının çökmesinden sonra Bedesten uzun süre açık kalmıştır. dolayısıyla harap durumdaki Bedestenin orijinal durumundan günümüze sadece gövde duvarları ve 1483 tarihli kitabe kalmıştır.

Kaynakça

^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2023.
^ il kültür ve turizm müdürlüğü arşivi

İlgili Araştırma Makaleleri

Kapalıçarşı, İstanbul kentinin merkezinde Beyazıt, Nuruosmaniye ve Mercan semtlerinin ortasında yer alan dünyanın en büyük çarşılarından ve en eski kapalı çarşılarından biri. Kapalıçarşı'da yaklaşık 4.000 dükkân bulunmaktadır ve bu dükkânlarda toplam çalışan sayısı yaklaşık 25.000'dir. Gün içerisindeki en yoğun zamanlarında içinde 500.000' e yakın insan barındırdığı söylenir. 2014 yılında, dünyada en çok ziyaret edilen turistik mekanlar arasında 91,250,000 ziyaretçi ile 1. sırada gösterildi. Kapalıçarşı sıklıkla dünyanın ilk alışveriş merkezi olarak anılır.

Atik Ali Paşa Camisi ve Külliyesi, II. Mahmud Türbesi'nden Çarşıkapı'ya uzanan Yeniçeriler Caddesi üzerindedir. Külliyenin inşa edildiği alan, Bizans döneminde I. Konstantin tarafından yaptırılan dikilitaşın bulunduğu Konstantin Forumu’nun sınırları içindedir. Külliyenin banisi aslen Bosnalı olan “Hadım, Tavaşi, Şehit, Eski” lakapları ile de anılan ve iki defa sadrazam olup 1511’de Şah Kulu Vakasında şehit olan Atik Ali Paşa’dır. Külliyenin Vakfiyesi 1509 tarihlidir. Cami, “Sedefçiler”, “Eski Ali Paşa”, “Çemberlitaş”, “Dikilitaş”, “Vezirhanı” ve “Sandıkçılar Camisi” isimleriyle de tanınır. Fetih sonrası İstanbul’un en eski eserlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Mescid-i Nebevî</span>

Mescid-i Nebevî veya Peygamber Mescidi, Hicret'ten sonra Medine'de İslam peygamberi Muhammed ile arkadaşları tarafından inşa edilen, Muhammed'in kabrinin de içerisinde bulunduğu mescit. "Nebevi" Arapçada "peygambere ait" anlamına gelir, "Mescid-i Nebevî" tamlamasının anlamı ise "Peygamber Mescidi"dir. Mekke'de bulunan Mescid-i Haram'dan sonra Müslümanlara göre ikinci en kutsal mescittir.

Şahadet Camii veya diğer adlarıyla Kale Camii veya Saray Camii, Bursa'da Tophane semtindeki tarihî cami.

Melikgazi Türbesi, Tokat ili Niksar ilçesinde bulunmaktadır. Niksar'ın fatihi Danişmendliler'in kurucusu olan Melik Danişmend Gümüştekin Ahmet Gazi olmuştur. Danişmend Gazi fetihten sonra Niksar'ı sahil Rumlarına karşı mücadelede kendisine hem bir üs hem de bu devletin başkenti olarak seçmiştir. Melik Gazi Türbesi Kayapaşa mahallesinde ziyaret edilmektedir.

Burmalı Minare Camii ya da diğer adlarıyla Ulu Camii ve Mahkeme Camii, Amasya ilinde yer alan tarihî mahiyette dinî yapı. Adını burmalı minaresinden alan cami bitişiğindeki Selçuklu kümbeti ve Osmanlı dönemi minaresi ile dikkat çekmektedir. 1237 yılında Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı II. Gıyâseddin Keyhüsrev zamanında Ferruh b. Selçuk tarafından yaptırılmıştır.

Sokollu Mehmet Paşa Camii, İstanbul'da Atatürk Köprüsü'nün Galata ayağının dibinde, Azapkapı semtinde yer alan camidir. Mimar Sinan tarafından 1578'de Sokollu Mehmet Paşa adına yapılmıştır. Selimiye Camii stilinde yapılmış olan caminin altı mahzendir. Denize yakın camiler içinde sağlam temellidir. Giriş kapısı köprü tarafında olup caddeden gelinen bir patikadan dönülerek girilir.

Sancaktar Hayrettin Camii (Sancaktar Hayreddin Mescidi) ya da Azize Gastria Manastırı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde camiye çevrilen bir manastırdır. Bugün cami olarak kullanılan bölüm bir manastır kompleksinin yalnızca ayakta kalan küçük bir bölümü olduğu sanılmaktadır. Bu manastırın adının ne olduğu konusunda kesin kabul görmemiş değişik görüşler bulunmaktadır. Yapının Gastrion Manastırı'nın bir parçası olduğu düşünülse de, adı geçen manastırın fazla doğusunda olması nedeniyle bu görüş herkes tarafından kabul görmemektedir. İstanbul'da Komnenos ve Paleologos dönemi Bizans mimari yapıtlarının küçük bir örneğidir.

Takyeciler Camii, Tokat şehrinde, Sulu Sokak'ta Yağıbasan Medresesinin karşısında, Arastalı Bedestenin bitişiğinde yer alır. Caminin banisi veya kesin inşa tarihine ilişkin bir kitabesi yoktur. Ne kadar inşa tarihi hakkında kesin bir tarih olmasa da, çok kubbeli 15. yüzyıl Osmanlı camileriyle plan benzerliği ve minare kaidesinde görülen malzeme, teknik ve biçim özellikleri 15. yüzyıl yapısı olduğuna işaret etmektedir.

Kapu Camii, Konya'da 17. yüzyıl Osmanlı dönemine ait tarihi cami. Şehirdeki Osmanlı camileri arasındaki en büyük camidir. Merkez Karatay ilçesi, Sarraflar caddesi üzerindeki caminin mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait olup, Karatay Müftüğülüğü'ne bağlı olarak faal durumdadır.

Aziziye Camii, Konya'da 17. yüzyıl Osmanlı dönemine ait tarihi camidir.

Karamanoğlu İbrahim Bey'in emriyle Laal Paşa tarafından yaptırılmıştır. Laal Paşa, asıl adı Musa olan bir köledir. Ve Karamanoğlu Beyliği'nde şehzade eğitmenliği de yapmıştır. Laal Paşa, önceleri Karamanoğlu Alaeddin Bey'in kölesi olarak Beyliğe dahil olmuştur. Devlet işlerinde verilen görevleri başarıyla yaptıktan sonra Alaeddin Bey'in gözüne giren köle Musa; Alaeddin Bey'in emriyle iyi bir eğitim görüp, iyi bir tahsil yapmıştır. Sonraları Laal Ağa'da gördüğü kabiliyeti takdir eden Alaeddin Bey, onu azad edip hür bir adam olmasını sağlamıştır. Hususi ve resmî devlet işlerinde gösterdiği yüksek başarıdan dolayı kendisini Niğde Kalesi dizdarı yapmıştır. Mut'ta bulunduğu sırada kasabanın içine cami, medrese ve hamam yaptırmıştır. Bu yapıların ayakta kalması için vakıf gelirler koymuştur. Laal Paşa'nın her kölede olduğu gibi doğum tarihi ve Karamanoğulları'na nasıl intisap etmiş olduğu belli olmadığı gibi mezarı ve ölüm tarihi de belli değildir.

Hallaç Mahmut Cami veya Hallaç Mahmut Mescidi; Ankara'nın Ulus semtinde bulunan bir camidir. Tek kubbeli ve minaresiz bir şekilde inşa edilmiş olan bu Osmanlı İmparatorluğu yapısı, başlarda mescid olarak tasarlanmış ve kullanılmıştır. Yakın bir zamanda geçirdiği onarımdan sonra içine ahşap minber eklenmesiyle birlikte artık cami halini almıştır.

Dervişler Tekkesi, Kırım bölgesindeki dervişlere ait tek İslam tapınağıdır. 14.-15. yüzyıllar arasında inşa edilmiştir. Gözleve'de bulunur.

Sandal Bedesteni, aynı zamanda Yeni Bedesten veya Küçük Bedesten, Fatih ilçesinin Eminönü semtinde Kapalıçarşı’nın içinde yer alan tarihi bedestendir. Bedestenin hangi tarihte yapıldığına yönelik kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Bazı kaynaklara göre 1472-1478 yılları arasında Fatih Sultan Mehmed döneminde, bazı kaynaklara göre ise 1520 yılında Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaptırılmıştır.

Merzifon Bedesteni, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Külliyesi altında bulunan bir bedesten yapısıdır.

Samsun Büyük Camii, Samsun şehir merkezinde bulunan, 19. yüzyılın son çeyreğinde yapılmış bir cami.

Sofular Cami ve Dar-ül Hadis'i, 1502 yılında Amasya'da yapılmıştır. Beylerbeyi Abdullah Paşa tarafından yaptırılmış, Sultan II. Bayezid döneminde.

Gelincik Çarşısı , Bursa'da Kapalıçarşı'nın bir bölümünü oluşturan, 15. yüzyılda inşa edilmiş tarihî yapı.

Sasa Bey Hamamı ya da Şehir Hamamı, Akhisar'daki bir hamamdır. Sasa Bey tarafından 15. yüzyılda yaptırılan hamamın erkekler ve kadınlar bölümü vardı. Günümüzde kadınlar bölümü kısmen yıkılmış olup kullanılmazken erkekler bölümü faaldir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.