İçeriğe atla

Amadeo Bordiga

Amadeo Bordiga
İtalyan Komünist Partisi Genel Sekreteri
Görev süresi
Ocak 1921 - Ocak 1924
Yerine geldiğiMakam oluşturuldu
Yerine gelenAntonio Gramsci
Kişisel bilgiler
Doğum 13 Haziran 1889(1889-06-13)
Resina, Campania, İtalya Krallığı
Ölüm 23 Temmuz 1970 (81 yaşında)
Formia, Lazio, İtalya

Amadeo Bordiga (13 Haziran 1889, Campania - 23 Temmuz 1970, Lazio), İtalyan Marksist, komünist ideolojiye katkıda bulunan, İtalyan Komünist Partisi'nin kurucusu, Üçüncü Enternasyonal'ın lideri ve daha sonra Uluslararası Komünist Partisi'nin önde gelen isimlerinden biriydi. Bordiga aslen İtalya Komünist Partisi ile ilişkiliydi, ancak Troçkizm ile suçlandıktan sonra 1930'da kovuldu.

Daha sonraları II. Dünya Savaşı'nı gözlemleyen Bordiga, daha açık bir şekilde sol komünist konumu benimsedi ve bu eğilimin Batı Avrupa temsilcilerinden biriydi.

Hayatı

Bordiga, 13 Haziran 1889'da Campania, İtalya Krallığı'nda doğdu. Komintern’in ilk döneminde sol komünizmi benimseyen Bordiga, Komintern’in İkinci Kongresi’nde parlamenterizm konusunda Vladimir Lenin ve Nikolay Buharin’in savunduğu görüşlere karşı gelmiş, sonrasında Bordiga ve sol komünist yoldaşları, Josef Stalin’in desteğiyle partinin başına getirilen Gramsci – Togliatti grubu tarafından partiden atılmıştır. Bu bölünme sonrası gruplaşmalar oluşmuştur.[1]

Bordiga, 1930 ve 1943 yıllarında sürgüne gönderildi ve siyasi kariyerine ara verdi. Daha sonraları sol komünizm çalışmalarına geri dönmüştür. 23 Temmuz 1970'te Lazio'da öldü.[2]

Kaynakça

  1. ^ Peregalli, Arturo; Saggioir, Sandro (1998). La sconfitta e gli anni oscuri (1926-1945. Milan: Edizioni Colibri. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020. 
  2. ^ Goldner, Loren (1995). "Amadeo Bordiga, the agrarian question and the international revolutionary movement" (PDF). Critique: Journal of Socialist Theory. 23 (1): 73-100. doi:10.1080/03017609508413387. 27 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi</span> Çin Halk Cumhuriyetinin kurucu ve iktidar partisi

Çin Komünist Partisi (ÇKP), Çin'in kurucu ve iktidar partisidir. 1 Temmuz 1921 tarihinde Şanghay'da kurulmuş olan Çin Komünist Partisi, 2022 yılında açıklanan ve toplam Çin nüfusunun ciddi kısmına tekabül eden 97 milyona yakın üye sayısıyla dünyadaki en büyük ikinci siyasi parti konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz Komünist Partisi</span> siyasi parti

Portekiz Komünist Partisi Portekiz'deki büyük bir sol siyasi partidir. Parti Marksist-Leninist dünya görüşünü benimser ve parti örgütü demokratik merkeziyetçilik ilkesine göre inşa edilmiştir. Parti ayrıca kendisini yurtsever ve enternasyonalist olarak nitelendirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Küba Komünist Partisi</span>

Küba Komünist Partisi, Küba'da işçi sınıfının öncüsü Marksist-Leninist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist revizyonizm</span> Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin genellikle burjuvazi sınıfı ile birlik olma benzeri değişiklikler içeren bir revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Britanya Komünist Partisi</span>

Büyük Britanya Komünist Partisi,, Birleşik Krallık'ta 1920-1991 yılları arasında faaliyetlerini sürdüren komünist bir siyasi partidir. Fransa ve İtalya'daki gibi bir kitle partisi olamadı.

<span class="mw-page-title-main">Sol komünizm</span> Siyasi fikir

Komünist sol olarak da bilinen sol komünizm, Komünist Enternasyonal'in sol kanadını teşkil eden ve Komünist Enternasyonal'den 1920'lerden ayrılmış akımlardan gelen siyasi geleneğin ismidir. Komünist Enternasyonal'in dünyanın pek çok yerindeki partilerinde, oportünizme karşı, devrimci görüşleri savunan sol kanatlar gelişmiş olsa da, bu akımlar en net biçimde Almanya-Hollanda komünist solu ve İtalyan komünist solu tarafından ifade edilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan Komünist Partisi</span>

Yunanistan Komünist Partisi, daha çok kısaltma adıyla bilinir, ΚΚΕ, Yunanistan’daki komünist siyasi partidir. Yunanistan siyasetindeki en eski partidir.

Buhara Komünist Partisi, 1918 yılında Rus İmparatorluğu'na bağlı olan Buhara şehrinde kurulan siyasi parti. Cedidizm (terakkiperver) hareketinden yola çıkarak, N. Husainovym, A. Aliyev, N. Kurbanovym, A. Turaevym ve arkadaşlarının öncülüğünde kurulmuştur. Başlangıçta bolşeviklere karşı bir hareket iken, bir süre sonra Sovyet sistemine dahil olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Kongresi</span> Moskovada 1961de yapılan kongre

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Kongresi 17 Ekim ile 31 Ekim 1961 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. 4413 Sovyet delegesi ve 83 yabancı Komünist Partisinden gözlemci Nikita Kruşçev ve diğerlerinin politikalar konularında değerlendirmelerini dinlemişlerdir. Çin-Sovyet ayrılığının kesinleştiği kongre olmuştur ve bu nedenle Çin Komünist Partisi'nin katıldığı sonuncu kongre olmuştur. Kongre, 22. Merkez Komitesi'ni seçti.

<span class="mw-page-title-main">Tüm Birlik Komünist Partisi (Bolşevik) 16. Kongresi</span>

Tüm Birlik Komünist Partisi (Bolşevik) 16. Kongresi 26 Haziran ile 13 Temmuz 1930 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. 1268 oy hakkı olan Parti delegesi; 891 gözlemci statüsünde delege katılmıştır. 16. Merkez Komite de bu kongrede seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tüm Birlik Komünist Partisi (Bolşevik) 14. Kongresi</span>

Tüm Birlik Komünist Partisi (Bolşevik) 14. Kongresi 18-31 Aralık 1925'te Moskova'da yapıldı. 14. Merkez Komite de bu kongrede seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) 12. Kongresi</span>

Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) 12. Kongresi, Moskova’da 17-25 Nisan 1923 tarihinde yapılmıştır. 12. Merkez Komite de bu kongrede seçilmiştir. 386,000 parti üyesini temsilen oy kullanma hakkı bulunan 408 asıl delege ve danışma oylaması hakkıyla 417 delege katıldı.

Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) 13. Kongresi, Moskova’da 13-31 Mayıs 1924 tarihinde yapılmıştır. Oy kullanma hakkı bulunan 748 asıl delege ve danışma oylaması hakkıyla 416 delege katıldı. 13. Merkez Komite de bu kongrede seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Polonya Komünist Partisi</span> Polonyada siyasi parti

Polonya Komünist Partisi, 1918 yılında Polonya Sosyalist Partisi - Sol ve Polonya Krallığı ve Litvanya Sosyal Demokrasisi'nin birleşmesiyle Polonya'da kurulan komünist parti. Troçkist görüşlere kayması sebebiyle Büyük Temizlik sonrası 16 Ağustos 1938 tarihinde kapatıldı.

Bordigizm, İtalya Komünist Partisi'nin kurucusu ve Enternasyonal Komünist Partisi'nin önde gelen isimlerinden olan Marksist Amadeo Bordiga tarafından benimsenen bir sol komünizm çeşididir. Bordigizm, dışardan konulmuş bir etikettir: bu ekolün takipçileri kendilerini bu şekilde nitelemeyip İtalya komünist solu tabirini tercih ederler. Kökenleri İtalya Sosyalist Partisi'nin sol kesimine dayanan Bordigizm, seçimleri boykot etmeyi savunmakla bilinir. Enternasyonal Komünist Partisi 80'lerin başlarında Türkçe Enternasyonalist Proleter gazetesini çıkarmış, Enternasyonal Komünist Partisi ise 2019'dan beri internet üzerinden Türkçe yayın yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Komünist Partisi</span>

İtalyan Komünist Partisi ya da İtalyanca kısaltmasıyla söylemek gerekirse PCI (Partito Comunista Italiano), İtalya'da kurulmuş komünist bir siyasi partiydi. 21 Ocak 1921'de İtalyan Sosyalist Partisi'nden ayrılarak Livorno'da İtalya'nın Komünist Partisi (PCdI) adıyla kuruldu. Öncül partiden ayrılık sürecini, komünist liderler Amadeo Bordiga ve Antonio Gramsci yönetti.

Malta Komünist Partisi Malta'da bir komünist partidir. PKM, ulusal bağımsızlık mücadelesinde aktif olan bir grup sol militanın Malta İşçi Partisi'nden ayrılmasının ardından, 1969'da Gwardamangia kasabasında gizli bir kongrede kuruldu. Anthony Vassallo, partinin kurucu genel sekreteriydi. Parti ilk olarak 1987 ulusal genel seçimlerine katıldı ve oyların %0,1'ini aldı ve parlamentoda sandalye kazanamadı. O zamandan beri, Avrupa düzeyinde, ulusal veya yerel düzeyde başka herhangi bir seçimde yer almadı.

<span class="mw-page-title-main">Bolşevikleşme</span>

Bolşevikleşme, 1920'lerin ortalarında başlayan ve çoğulcu Komintern ve onun kurucu komünist partilerinin Moskova'daki Kremlin tarafından Marksizm-Leninizm'i takip etmeleri için giderek artan bir baskıya maruz kaldıkları bir süreçti. Komintern, Sovyet dış politikasının bir aracı haline geldi. Bu politika, Sovyetler Birliği'ne ve onun dış politikasına destek adına özerkliği ikinci plana attı.

Enternasyonal Komünist Partisi (EKP), Komünist sol geleneğini sahiplenen uluslararası bir komünist partidir. İtalya Komünist Partisi’nin ilk lideri Amadeo Bordiga’nın kurucularından olduğu partiye katkılarından dolayı Bordigist olarak anılsa da, takipçileri kendilerini bu şekilde tanımlamayı reddederler.