İçeriğe atla

Altplan

Alt plan herhangi bir hikâye veya ana kurgu için destekleyici bir yan hikâye veya ikincil bir kurgu koludur. Alt plan, zaman ve yerine göre veya konusal anlam içinde, ana kurguya bağlanabilir. Alt plan genellikle kahraman ya da antagonist dışında olan destekleyici karakterleri konu alır.

William Shakespeare'in IV. Henry, Bölüm 2 eserinin, ana kurgu olarak Henry'nin prens hali olan Hal dan kral hali olan Henry'e kadar büyümesini ve Fransız topraklarının fethini konu alır. Alt plan ise, savaşlara Falstaff'in katılımı ile ilgilidir. Falstaff ve Henry birkaç noktada karşılaşır ve Falstaff, Henry'nin tanıdığı birisi haline gelir ancak onun kurgusu ile Henry'nin kurgusu birbirine karışmaz. Aralarında tematik bir bağ olsa da, eylemsel bağa dönüşmez.

Alt plan, ana kurgudan, tüm hikâyede daha az yer almasıyla, daha az önemli olayların oluşmasıyla, hikâyenin bütününe daha az etki etmesiyle ve daha az önemli karakteri ortaya çıkarmasıyla ayrılır. Yapılarından dolayı genellikle kısa hikâyelerde alp plan olmaz.

İlgili Araştırma Makaleleri

Kurgu, film yapımı sürecinin bir parçasıdır.

Anı, edebiyatta kişisel yaşantının bütününü veya belli bölümlerini kapsayan, bu dönemlerdeki gözlemleri dile getirmek amacıyla yazılmış metinlerdir. Otobiyografi ile karıştırılabilen anı, ondan dışsal olaylara verdiği önem ile ayrılır. Anıda kişisel yaşam izlenimlerinin yanı sıra bu izlenimlerin dış boyutları da geniş olarak yer alır. Otobiyografide yazar öncelikle kendilerini konu edinirken anı yazarları çoğunlukla çeşitli tarihsel olaylarda rol oynamış veya bu olayların yakın gözlemcisi olmuş kişilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Hikâye</span> gerçek ya da tasarlanmış olayları ilgiyi çekecek bir biçimde anlatan, genellikle beş on sayfadan oluşan düzyazı türü

Hikâye ya da öykü, gerçek ya da gerçeğe yakın bir olayı aktaran kısa, düzyazı şeklindeki anlatıdır. Kısa oluşu, yalın bir olay örgüsüne sahip olması, genellikle önemli bir olay ya da sahne aracılığıyla tek ve yoğun bir etki uyandırması ve az sayıda karaktere yer vermesiyle roman ve diğer anlatım türlerinden ayrılır.

Aksiyon kelimesi kurguda birden çok anlam taşır. Aksiyon yazarların kurguyu sunmak için kullandığı kurgu yazma biçimlerinden biridir. Ayrıca bu terim heyecan verici bir olayı ya da durumu anlatmada de kullanılır.

<i>V. Henry</i> (oyun) Shakespearein bir oyunu

V. Henry, William Shakespeare'in İngiltere kralı V. Henry'nin hayatına dayanarak yazdığı tarihsel bir oyundur. Agincourt Savaşı öncesi ve sonrası olayları konu alır. 1599 yılının ilk aylarında yazıldığı düşünülmektedir. Kendi başına ayrı bir oyun olmayıp bir dörtlü oyun grubunun birinci oyunu olduğu iddia edilmektedir. Bu Henriad oyun grubunun diğerleri esere konu olan kralın hükümdarlığa geçiş tarihi itibarıyla şöyle sıralanabilir: IV. Henry, Bölüm 1, IV. Henry, Bölüm 2 ve V. Henry.

<i>Windsorun Şen Kadınları</i>

Windsor'un Şen Kadınları, İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış komedi türünde bir tiyatro oyunudur. Bu oyun ilk defa 1602'de basılmıştır ancak yazılışının 1597'den önce olduğu zannedilmektedir. Baş kahraman, Shakespeare'in IV. Henry oyunlarında bulunan, "şişman şövalye" Sir John Falstaff'tır. Bu oyun Shakespeare'in kendi yaşama çağı olan ve yeri olan I. Elizabeth çağının İngiltere orta sınıfının hayat sorunları ile ilgili olan tek oyunudur. Bu oyunun birkaç opera adaptasyonu yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Saga</span> düz yazı türü

Saga, Orta Çağ'da Viking, Cermen ve İzlanda edebiyatında düz yazı anlatım türlerinden biridir. Geniş olarak ele alındığında "saga" terimi, her türlü düzyazı öykü veya tarihî anlatıyı kapsar. Daha dar anlamda ise yazarın, geçmişte yaşanan olayları, hayâl gücüyle yeniden kurguladığı ve okuyucularına estetik bir şekilde aktardığı tarihsel öykülerdir.

<span class="mw-page-title-main">Falstaff (opera)</span>

Falstaff, Giuseppe Verdi'nin bestelediği 3 perdelik bir commedia lirica şeklinde opera eseri. Liberetto Arrigo Boito tarafından ünlü İngiliz oyun yazarı William Shakespeare'in Windsor'un Şen Kadınları oyunu ile IV. Henry, Bölüm 1 oyunundaki bazı sahnelerden uyarlanarak hazırlanmıştır. Bu opera eseri Verdi epey yaşlı iken hazırladığı son eseridir ve toplam olarak hazırladığı 26 operadan komedi janrında bestelediği iki operadan ikincisidir. Verdi daha önce Shakespeare'in oyunlarından uyarlanarak Macbeth ve Otello operalarını hazırlamış ve bu operalar çok başarılı olmuştu. Falstaff operasının prömiyeri 9 Şubat 1893'te Milano'da La Scala opera evinde yapılmıştır. Bu eser seyirciler ve tiyatro kritikleri tarafından çok olumlu karşılanmıştır. Buna rağmen, Verdi'nin bundan önceki iki eseri, yani Aida ve Otello, kadar popüler olmamıştır. Falstaff ilk temsilinden sonra da defalarca değişik opera evi tarafından popüler olarak temsil edilmiştir. İnce işlenmiş müzikal yapısı ve melodik buluşları ile müzik eleştirmenleri tarafından hala beğenilen bir eserdir. Bu nedenle dünya opera evleri tarafından sık sık sahnelenmiştir.

<i>IV. Henry, Bölüm 2</i> Shakespare oyunu

IV. Henry, Bölüm 2, William Shakespeare tarafından 1596–1599 yılları arasında yazıldığı düşünülen tarihsel oyundur. Yapıt; II. Richard, IV. Henry, Bölüm 1 ve V. Henry'nin oluşturduğu Henriad adı da verilen dörtlemenin üçüncü oyunudur.

<i>IV. Henry, Bölüm 1</i>

IV. Henry, Bölüm 1 William Shakespeare tarafından en geç 1597 yılında yazıldığı düşünülen tarihsel oyundur.

Macera romanı, macera, risk alma, heyecanlı olaylar ve fiziksel tehlike gibi öğeleri konu edinen romandır.

İkincil oyuncu veya Deuteragonist, edebiyatta üçüncü aktör olan tritagonistten önce gelen ikinci en önemli karakterdir. Deuteragonist kurgudaki komplo ve uyuşmazlıklara göre ana karakter olan protagonistten yana veya karşıt durumda rol alabilir. Kurguyu geliştirebilmek için başvurulan ikinci en önemli karakterdir.

Hatalı başkahraman, kurguda, romanın konusunun daha sarsıcı ve unutulmaz olabilmesi için, izleyicileri önyargılarla kandırarak yapılan edebî bir tekniktir. Bu teknikte bir karakter kurgu boyunca izleyiciye başkahramanmış gibi gösterilir ve sonradan aslında öyle olmadığı anlaşılır. Başlangıçta izleyici tarafından, sunulan karakter kurgunun ana karakteri sanılır ve ilerleyen kısımlarda genellikle bu yaratılan karakter öldürülerek aslında bu yaratılan karakterin başkahraman olmadığı gösterilir. Bazen de yaratılan karakterler arasında sadece rolleri değişerek şaşırtma yapılabilir. Kurgu da ilk başta başkahraman sayılan kişi daha önemsiz bir role düşer ve kurgudan ayrılır ya da daha etkili bir şaşırtmayla öncesinde baş kahraman sanılan kişi sonrasında izleyicinin karşısına baş düşman olarak çıkartılabilir.

Plan veya plot, neden sonuç etkisiyle veya tesadüfi bir şekilde her kısımda birbirleriyle ilişkisi olan ve toplamda hikayeyi yaratan olayların dizilimi için kullanılan bir edebiyat terimdir. Genellikle bu olarlar diziminin ne derece çok sanatsal ve duygusal etki yaratacağı ile ilgilenir. Karışık ve karmaşadan oluşan planlara anlaşmazlık denir fakat geleneksel türkülerde olduğu gibi en basit ifadelerden oluşan planlar bile bazen birden fazla çıkarımlar içerebilir.

Kırık Öykünün Kalbi, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın bir öyküsüdür. Kurgudan çok hiciv yanı ağır basan öykü ilk kez Esquire dergisinin Eylül 1941 sayısından yayınlandı.

Psikolojik gerilim, karakterlerin dengesiz duygusal durumlarının gizem ile birlikte sürekli olarak değiştiği bir gerilim türüdür. Gerilim türünün özelliklerini göstermekle birlikte, gizem ve drama türlerini de içinde barındırır. Drama ve gizeme ek olarak, pek çok psikolojik gerilim türü, çoğunlukla psikolojik korku türlerinin en üst sıralarında yer alır.

<i>Frankenstein</i> (film, 1931)

Frankenstein, yönetmen James Whale'in, Peggy Webling tarafından Mary Shelley'e ait aynı adlı eserden uyarlanan tiyatro oyununa dayanan, 1931 yapımı film uyarlamasıdır.

Psikolojik korku, okuyucuları, izleyicileri veya oyuncuları korkutmak, rahatsız etmek veya germek için zihinsel, duygusal ve psikolojik durumlara dayanan bir korku ve psikolojik kurgu alt grubudur. Bu alt tür sıklıkla psikolojik gerilim türünün ilgili alt türü ile çakışmaktadır; kurgu veya konu ile ilgili gerilim, drama, aksiyon ve dehşeti artırmak ve genel olarak nahoş bir görüntü oluşturmak için çoğunlukla kararsız, güvenilmez veya rahatsız edici psikolojik durumlara sahip gizemli unsurlar ve karakterler kullanmaktadır, böylece rahatsız edici ve gerilimli bir atmosfer oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zaman ve mekân</span> kurgusal hikayenin geçtiği mekan ve zaman

Zaman ve mekân, kurgu yahut kurgu olmayan bir anlatının hangi zamanda ve nerede geçtiğine dair kavram. Edebî unsur olarak hikâyeyi bir zemine oturtmaya ve geçtiği dönemin atmosferini anlamaya yardımcı olur. Kültür, tarihî dönem, coğrafya ve saat gibi hikâyenin geçtiği dünyayı anlamaya yarayacak her türlü bilgi zaman ve mekân bağlamında değerlendirilir. Plan, karakter, ana fikir ve stil ile birlikte zaman ve mekân da kurgunun temel bileşenlerinden biri olarak kabul edilir.

Gizem kurgu, genellikle gizemli bir olay ya da çözülmesi gereken bir suç içeren bir kurgusal tarzdır. Çoğunlukla kapalı bir şüpheli çemberi ile, her şüpheliye genellikle güvenilir bir neden ve suçu işlemek için makul bir fırsat sunulur. Ana karakter çoğu zaman, okuyucuya sunulan gerçeklerden mantıksal çıkarım yoluyla gizemi çözen bir dedektiftir. Bazen gizemli kitaplar kurgusal değildir. Gizem kurgu, bulmacanın veya gerilim unsurunun ve onun mantıksal çözümünün (whodunit) üzerinde olduğu dedektif hikâyeleri olabilir. Gizem kurgu, eyleme ve cesur gerçekçiliğe odaklanan sert kaynatılmış dedektif hikâyeleriyle karşılaştırılabilir.