İçeriğe atla

Altanius

Altanius
Yaşadığı dönem aralığı: 56-47,8 myö
Alt Eosen-Orta Eosen[1] 
Altanius orlovi'nin alt çenesi
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Primates
Cins:Altanius
Dashzeveg and McKenna 1977[2][3]
Tip tür
Altanius orlovi
Dashzeveg and McKenna 1977[2]

Altanius, Moğolistan'ın erken Eosen döneminde yaşamış, soyu tükenmiş bir primat cinsidir. Filogenetik ilişkisi sorgulanabilir olsa da, birçok kişi onu ya ilkel bir omomyid ya da hem adapoidlere hem de omomyidlere kardeş grubun bir üyesi olarak yerleştirmiştir.[4] Cins, nispeten iyi bilinen, tam diş ve yüz özelliklerinden yaklaşık 10-30 g ağırlığında olduğu tahmin edilen bir tür olan Altanius orlovi ile temsil edilir.[5]

Morfoloji

Altanius'un fosilleşmiş kalıntılarının çoğu, soyu tükenmiş tüm omurgalılarda olduğu gibi, izole diş parçalarıdır. Bununla birlikte, Dashzeveg ve McKenna'nın türün 1977'deki ilk keşfi ile günümüzdeki arasında toplanan çok sayıda örnek, neredeyse tam bir dişlenme sağlamıştır.

Cinsin diş özelliklerinin belirlenmesi, küçük, yüksek, trigonidler, alt azı dişlerinde ön havza ve yüksek küçük azı dişlerini içerir . Kaynaşmamış mandibulasında, alt azı dişlerinde azalmış parakonidlerde ve genel olarak daha kısa azı dişlerinde omomyoid grubuyla bağlantılıdır.[5] Bu özellikler paralel evrimle kolayca geliştirilemeyecek kadar çoktur. Taksonun dört küçük azı dişi, çift köklü ikinci küçük azı, küçülmemiş köpek dişi ve son azı dişinde, Altanius'un dişleri omomyoid olamayacak kadar ilkeldir, en çok Plesiadapiformes grubu olan Carpolestidae'ye benzerdir.[6] Diş yapısı aynı zamanda Donrusselia ve Cantius gibi ilkel adapiformlar'dan farklı değildir. Bununla birlikte, yüksek lingual sivri uçları ve kısa talonidleri, alt azı dişlerinin uzak ucundaki havza, bu örneğin ilkel bir omomyid ata olması için fazla gelişmiş özelliklerdir.

Filogeni

1977'de[4] bu cins, Asya'da bulunan ilk Eosen fosil primatlarından biriydi ve erken primat radyasyonlarının Kuzey Amerika ve Avrupa ile sınırlı olmadığını gösteriyor. Altanius, bazıları inanılmaz derecede ilkel, bazıları diğer omomyoidlere çok benzeyen ve bazıları oldukça uzmanlaşmış diş özelliklerinin bir karışımıyla, herhangi bir taksonomik gruba tatmin edici bir şekilde yerleştirilmemiştir. Büyük olasılıkla, başka birçok yorum olmasına rağmen, omomyoid/adapoid ayrımından hemen önce veya hemen sonra dallanan bir kardeş grup üyesidir.[6]

Kaynakça

  1. ^ "Mindat.org". www.mindat.org. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2021. 
  2. ^ a b D. Dashzeveg and M. C. McKenna. 1977. Tarsioid primate from the Early Tertiary of the Mongolian People’s Republic. Acta Palaeontologica Polonica 22(2):119-137
  3. ^ "Altanius". Mindat.org. 
  4. ^ a b "Mikko's Phylogeny Archive". 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2021. 
  5. ^ a b Gingerich (1991). "Dentition and systematic relationships of Altanius orlovi (Mammalia, Primates) from the early Eocene of Mongolia" (PDF). Geobios. 24 (5): 637. doi:10.1016/0016-6995(91)80029-Y. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Temmuz 2021. 
  6. ^ a b Primate adaptation and evolution. Academic Press. 1999. s. 462. ISBN 978-0-12-260341-9. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018. 

Konuyla ilgili yayınlar

  • Godinot, M. Adapiform Sistematiği ve Filogeninin Bir Özeti. Folia Primatolojik, 1998
  • Gunnel, GF ve Rose, KD. 2002. Tarsiifromes: Evrimsel Tarih ve uyarlama. Primat Fosil Kaydı. Cambridge Üniversitesi Yayınları.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Islak burunlu primatlar</span> primatların alt takımı

Islak burunlu primatlar, Madagaskar'ın makimsileri, Afrika'nın galagoları ve pottoları ile Hindistan ve Güneydoğu Asya'da yaşayan lorislerden oluşan bir primat alt takımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kuru burunlu primatlar</span> primat alt takımı

Kuru burunlu primatlar, primatlar (Primates) takımının, Simiiformes ve Tarsiiformes infra takımlarını içeren bir alt takımı. Nemli burunlu primatlar alt takımı ile birlikte, primatlar (Primates) takımını oluşturular.

<span class="mw-page-title-main">Tarsiiformes</span> primat infra takımı

Tarsiiformes; bir zamanlar Avrupa, Kuzey Afrika, Asya ve Kuzey Amerika'da yaşamış, ancak mevcut türlerinin tümü Güneydoğu Asya adalarında bulunan bir primat infra takımıdır.

<i>Plesiadapis</i> soyu tükenmiş primat cinsi

Plesiadapis, yaklaşık 58-55 milyon yıl önce Kuzey Amerika ve Avrupa'da yaşamış, bilinen en eski primat benzeri memeli cinslerinden biridir. Plesiadapis, Eosen devrinde yaşamış adapiform primatı Adapis'e atfen "Adapise yakın" anlamına gelir. Bu cinsin tip türü olan Plesiadapis tricuspidens adını üst kesici dişlerinde bulunan üç tüberkülden alır.

<i>Darwinius</i> tarih öncesi primat cinsi

Darwinius (Darwin'in), Orta Eosen'de Almanya'da yaşamış bir önmaymun cinsidir. Cinse ait bilinen tek tür olan Darwinius masillae, yaklaşık 47 milyon yıllık (Lütesiyen) tortul kayaçta bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Adapiformes</span> soyu tükenmiş primat infra takımı

Adapiformes veya Adapoidler, Eosen ila Miyosen dönemleri arasında yaşamış bir erken primat grubudur. Adapiformlar kuzey yarımkürenin çoğuna ve ayrıca tropikal Asya'ya kadar güneye ulaştılar. Grup Eosen'den Miyosen çağına kadar yaşadı. Bazı adapiformlar yaşayan makilere benziyordu.

<i>Notharctus</i> tarih öncesi primat

Notharctus, geç ve orta Eosen boyunca Kuzey Amerika ve Avrupa'da yaşamış bir adapiform primat cinsidir.

<i>Leptadapis</i>

Leptadapis, Orta Eosen'de Avrupa'da yaşamış bir adapiform primat cinsidir. Cinsin fosilleri İspanya'daki Escanilla Oluşumu ve İsviçre'deki Egerkingen'de bulunmuştur.

<i>Archicebus</i> Erken Eosen zamanında ormanlarda yaşamış primat cinsi (~ 55 milyon yıl önce)

Archicebus, erken Eosen ormanlarında yaşamış bir fosil primat cinsidir. 2003 yılında orta Çin'deki Hubei eyaletindeki Jingzhou'da keşfedilmiştir.

Altiatlasius, Fas'tan Geç Paleosen'e tarihlenen ve bilinen en eski primat olan, soyu tükenmiş bir memeli cinsidir. Cinse ait tek tür olan Altiatlasius koulchii, 1990 yılında tanımlanmıştır.

Marcgodinotius, erken Eosen döneminde Asya'da yaşayan bir adapiform primat cinsidir. Monotipik bir cinstir, tek türü Marcgodinotius indicus'tur. Anthrasimias, Marcgodinotius'un küçük eşanlamlısıdır ve Anthrasimias gujaratensis, Marcgodinotius indicus'un genç eşanlamlısıdır.

Oligopithecidae, Mısır'ın geç Eosen döneminden, Catarrhinler'in geri kalanının kardeş taksonu olan, soyu tükenmiş bir bazal Catarrhine ailesidir. Üyeleri, basit azı dişleri ve sivri uç dizilimi nedeniyle muhtemelen böcekçildi.

Oligopithecus, Erken Oligosen'de Afrika'da yaşamış bir primat fosilidir.Cins, Mısır'da bulunan bir çene kemiğinden bilinen Oligopithecus savagei tip türü ve Uman'da Oligopithecus rogeri ile temsil edilir.

<span class="mw-page-title-main">Makimsilerin evrimi</span>

63 milyon yıldan kısa bir süre önce diğer primatlardan ayrılan Strepsirrhini alt takımına ait olan makimsiler (Lemuroidea), en az 40 milyon yıl boyunca Madagaskar adasında evrimleşmiştir. Kök pramitlerle bazı özellikleri paylaşırlar ve bu nedenle çoğu zaman modern maymunların ve insansı maymunların ataları sanılır. Bunun yerine, sadece ilkel primatlara benzedikleri söylenebilir.

Branisella, yaklaşık 26 milyon yıl önce sırasında, şimdiki Bolivya'da olan Salla Formasyonundan, yalnızca Branisella boliviana türünü içeren, Yeni Dünya maymunlarının soyu tükenmiş bir cinsidir. Peru cinsi Canaanimico ile birlikte, keşfedilen en eski Yeni Dünya maymunu fosillerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Omomyidae</span> bazal primat familyası

Omomyidae, Eosen döneminde yaklaşık 55 ila 34 milyon yıl önce yaşamış bir erken primat grubudur. Fosil omomyidler Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'da bulunur ve onu holarktik kıtaları kapsayan bir coğrafi dağılıma sahip iki Eosen primat grubundan biri yapar, diğeri ise adapidlerdir. Omomyidae ve Adapidae'nin ilk temsilcileri, Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'da Eosen'in başında aniden ortaya çıkar ve bilinen en eski taç primatlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Primatların kökeni ve evrimi</span> Primatların jeolojik zaman boyunca kökeni ve çeşitlenmesi

Primatların kökeni ve evrimi, yaklaşık 55 milyon yıl önce küresel olarak ortaya çıkan "gerçek" primatların (Euprimates) kökenini ve evrimsel tarihini konu alır. Bilinen en eski gerçek primat, geç Paleosen döneminde Fas'ta yaşamış, Altiatlasius'tur.

Aseanpithecus, Myanmar'ın geç orta Eosen döneminde yaşamış bazal antropoid cinsi. Cins, 2019 yılında Jaeger vd. tarafından Aseanpithecus myanmarensis tip türü ile tanımlandı.

<i>Eosimias</i> bazal antropoid cinsi

Eosimias, ilk olarak 1999 yılında Çin'in Jiangsu Eyaleti'nin güney şehri Liyang'da toplanan fosillerden keşfedilen ve tanımlanan bir erken primat cinsidir. Eosimiidae ailesinin bir parçasıdır ve bilinen üç türü içerir: Eosimias sinensis, Eosimias centennicus ve Eosimias dawsonae. Haplorhini'nin ortak atasınınkine benzer bir primat iskeleti hakkında bir fikir verir. Eosimias adı, Yunanca eos "şafak" ve Latince simius "maymun"dan gelen "şafak maymunu" anlamına gelecek şekilde tasarlanmıştır.

Amphipithecidae, Geç Eosen ve Erken Oligosen'de simiyen primat familyası. Fosilleri Myanmar, Tayland ve Pakistan'da bulundu. Sınırlı fosil kanıtları, arboreal dört ayaklılık ile tutarlıdır, ancak bununla sınırlı değildir. Başka bir deyişle, türler ağaçlarda dört ayak üzerinde hareket etmiş olabilir, ancak muhtemelen daha sonraki simiyenlerde görüldüğü gibi düzenli sıçramalarla değildi.