| Makale serilerinden |
Meclisler
|
|
Parlamento usulü
|
Türleri
|
| Ülkelere göre yasama organları |
Alt meclis, çift meclisli yasama organlarında üst meclis ile birlikte iki meclisten biridir.[1] Alt meclis her ne kadar "alt" adını taşısa da dünya genelinde birçok yasama organında en yetkili meclistir. Asli görevi yürütmeyi denetlemek olan, yasama gücüne sahiptir. Tek bir alt meclisten oluşan yasama organları tek meclisli yasama organı olarak tanımlanır.
Ulusal alt yasama meclisleri | |
|---|---|
| Federal | |
| Üniter |
|
| Tanınmayan devletler |
|
| BM üyesi olmayanlar |
|
Parlamento ya da yasama kurulu, birincil görevi yürütmeyi denetlemek olan, yasama gücüne ve yetkisine sahip meclis veya meclislerdir.
Senato, bazı ülkelerde yasama organının bir parçası olarak görev yapan kurumdur. Senatolar genellikle çift meclisli ülkelerde bulunur ve daha yüksek düzeyde olan meclise verilen isimdir. Senatoların asil üyelerine senatör denir. Dünya tarihindeki ilk senato Roma'da M.Ö. 8. yüzyılda kuruldu ve M.S. 6. yüzyıla kadar devam etti. Ayrıca Bizans İmparatorluğu da Doğu Roma İmparatorluğu olarak M.S. 4. yüzyıldan başlayarak 13. yüzyılda 4. Haçlı Seferinin İstanbul'u işgal etmesine kadar senato kurumunu devam ettirdi.
Tek meclislilik, tek bir yasama organı ya da parlamento'nun bulunduğu yönetim şeklidir. Tek meclisli ülkelerin çoğu küçük ve homojen üniter devletlerdir. Türkiye de tek meclisli ülkelere örnektir.
Yasama organı, bir ülke veya şehir gibi siyasi bir birim için yasalar yapma yetkisine sahip bir topluluktur. Genellikle yürütme ve yargı yetkilerinden ayrılırlar.
Çift meclislilik, iki yasama organı ya da parlamento'nun bulunduğu yönetim şeklidir. Türkiye'de bu yönetim şekli iki askeri darbe arasındaki dönemde (1961-1980) Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olarak uygulanmıştır. Günümüzde ABD ve Birleşik Krallık çift meclisli ülkelere örnektir.
İslamî Şûra Meclisi, İran'nin tek meclisli yasama organıdır. Dört yıllığına seçilen 290 üyeden oluşmaktadır. Meclis, 18 Şubat 2000 seçimlerine kadar 272 üyeden oluşmaktaydı. Meclis yasama faaliyetini yürütür. Uluslararası antlaşmaları değerlendirir ve bütçeyi onaylar. Tüm meclis üyeleri ve meclisteki tüm yasama çalışmaları, Anayasa Koruma Konseyi tarafından onaylandığı zaman yürürlüğe girer. 1 Mart 2024 tarihinde gerçekleşti ve yeni meclis dönemi 28 Mayıs 2024 tarihinde açıldı.
Ulusal Meclis, Bulgaristan'ın tek meclisli yasama organı.
Hindistan Parlamentosu 1950 yılında kurulmuş, Hindistan'ın resmi yasama organıdır. Çift meclisli bir yapısı vardır. İki alt kanadı vardır; Rajya Sabha ve Lok Sabha 'dır. 788 üyesi bulunmaktadır. Üyeler 5 yılda bir yapılan seçimlerle belirlenir.
Güney Afrika Cumhuriyeti 9 ilden oluşur. 1994 seçimlerinin arifesinde Bantustan adıyla bilinen yurtluklar kaldırılıp, eski dört ile katılmasıyla bugünkü idari yapı kurulmuştur.
Şûra Meclisi, Pakistan'ın federal ve en üst yasama organı. Çift meclisli bir yasama organı olup, üst meclis görevi gören Senato ile alt meclis görevi gören Millî Meclis'ten oluşmaktadır. Ulusal Meclis üyeleri, Pakistan vatandaşlarının oylarıyla beş yıllığına seçilir.
Üst meclis, çift meclisli yasama organlarında alt meclis ile birlikte iki meclisten biridir. Bazen senato olarak da adlandırılır. Resmî olarak üst meclis, genellikle alt meclise oranla daha az üyeye ve daha az güce sahiptir. Örneğin alt meclisle birlikte, yürütmenin üst düzey atamalarında fren mekanizması olarak onay rollerini üstlenir.
Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu, Kazakistan'ın çift meclisli ulusal yasama organıdır. Alt meclis Meclis 98 sandalyeli olup üst meclis Senato ise 50 sandalyelidir.
Yunan Parlamentosu, Yunanistan'ın tek meclisli yasama organıdır. Parlamento, seçilmiş bir milletvekilleri vasıtasıyla vatandaşları temsil eden en üst düzey demokratik kurumdur. Bu, dört yıllık bir dönem için seçilen 300 sandalyeli tek meclisli bir yasama organıdır. 1844-1863 ve 1927-1935 yılları arasında parlamento, iki katmanlı bir üst meclis Senato ve bir alt meclis olan Vulli adını alan Temsilciler Meclisinden oluşmaktaydı.
Ulusal Meclis, Venezuela'nın tek meclisli yasama organı.
Ulusal Diyet, Japonya'nın çift meclisli ulusal yasama organıdır. Temsilciler Meclisi olarak bilinen daha alt meclis ve Danışmanlar Meclisi adı verilen bir üst meclisden oluşur. Yasaları çıkarmaya ek olarak, başbakan'ı seçmekle resmen sorumludur. Diet, ilk olarak Meiji Anayasası'nın kabul edilmesinden sonra 1889'da İmparatorluk Dieti olarak toplandı. Diet, savaş sonrası yeni anayasa kabul edildikten sonra 1947'de bugünkü şeklini aldı ve anayasa tarafından devlet iktidarının en üst organı olduğu belirlendi.
Halk Temsilcileri Meclisi, Tunus'un yasama organı. Tek Meclisli kurum, Kurucu Meclisin yerini aldı ve 26 Ekim 2014'te seçildi. Meclis, 217 sandalyeden oluşuyor. 2011 devriminden önce Tunus parlamentosu çift meclisliydi ve Danışmanlar Meclisi adında üst meclis ve Temsilciler Meclisi olarak adlandırılan alt meclisten oluşuyordu. Mecliste zamanında yer alan 68 kadın milletvekiliyle Arap dünyasında kadın temsiliyetinin en yüksek oranına sahiptir.
Temsilciler Meclisi , birçok ülkedeki yasama organlarının ve alt ulusal meclislerinin adıdır. Birçok ülkede, temsilciler meclisi, genellikle "Senato" olarak adlandırılan ilgili üst meclis ile birlikte, iki yasama meclisinin alt meclisidir. Bazı ülkelerde temsilciler meclisi, tek kutuplu bir yasama organının tek meclisidir. Bir temsilciler meclisinin işleyişi ülkeden ülkeye büyük farklılık gösterebilir ve bir ülkenin parlamenter veya başkanlık sistemine sahip olup olmadığına bağlıdır.
Karadağ Parlamentosu, Karadağ'ın tek meclisli yasama organıdır. Meclis'in şu anda dört yıllık bir süre için seçilen 81 üyesi vardır. 2006 bağımsızlık referandumunun ardından Parlamento, Karadağ'ın bağımsızlığını 3 Haziran 2006'da ilan etti ve onayladı. Yasama organının sitemi nispi temsil sitemidir.
Slovenya Parlamentosu Sloven ulusunun genel temsilci organının ve Slovenya Cumhuriyeti yasama organının gayri resmi tanımıdır.
Yasama meclisi, bazı ülkelerde yasama organına veya onun meclislerinden birine verilen addır.