İçeriğe atla

Altın elbiseli adam

Esik kurganında bulunan Altından işlenmiş zırh
Kazakistanda Altın elbiseli adam pulu

Altın elbiseli adam, 1969'da dönemin Kazakistan SSC'nin Almatı şehrinin 50 km.[1][2][3] ve Salagar Alüvyonlu toprağının 20 kilometre doğusunda,[4] garaj yapmak ve yolu düzenlemek için yapılan çalışmalar sırasında tesadüfen bulunan binlerce altın parçadan oluşan zırh.[4] Kemal Akişev başkanlığındaki Kazakistan Tarih, Etnografya ve Arkeoloji Enstitüsü'nün arkeolog ekibi tarafından incelenen Esik kurganından çıkartılmıştır. İskitler[5] veya Sakalara[4][6] ait olduğu düşünülmektedir. MÖ 5. yüzyıla ait olması[7] ve kurganın bulunduğu bölgede MÖ 5.yy.'da Sakaların hüküm sürmesi gerekçesiyle Altın Elbiseli Adam'ın, 18 yaşlarında bir Saka prensi veya prensesi olduğu düşünülmektedir[8] Zırh, 2019 yılında 2 hafta boyunca Ankara'da sergilenmiş, daha sonra tekrar Kazakistan'a taşınmıştır. Günümüz itibarıyla Kazakistan Milli Müzesinde sergilenmektedir.[9]

Zırh

Kurganda bulunan elbise, sağdan sola doğru kapanan ‘V’ yakalı kısa kaftan, dar süvari pantolonu, diz altında kalan kısa yumuşak çizmeden oluşmaktadır. Bir İskit geleneği olan sivri başlık, bu zırhta da ortaya çıkmaktadır.[10] Kaftan ve çizme üçgen biçiminde işlenmiş, küçük altın levhalar yan yana ve üst üste dikilerek altın bir zırhla kaplanmıştır. Kıyafette kullanılan ipliğin altın olduğu ve altının eğrilerek iplik haline getirildiği anlaşılmaktadır. Bel kısmında 16 büyük altın levha ile süslenmiş bir kemer, bir kın ve kabzası altın süslemeli bir kama vardır. Elbisenin üzerindeki sayıları 4000’i bulan bütün diğer altın levhalar; at, kaplan, geyik, pars, kurt, dağ keçisi, aslan ve yırtıcı kuş figürleri içermektedir.[]

Kaynakça

Dipnotlar

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2010. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2010. 
  3. ^ http://yenikoyonline.com/showthread.php?90-Altn-Elbiseli-Adam-Dr-Noyan-UMRUK&p=252&viewfull=1[]
  4. ^ a b c Reuel R. Hanks, Central Asia: a global studies handbook, p. 168, ABC-CLIO, 2005, ISBN 978-1-85109-656-5, p. 168.
  5. ^ Kuzmina 2007, s. 103 "The dress of Iranian-speaking Saka and Scythians is easily reconstructed on the basis of... numerous archaeological discoveries from the Ukraine to the Altai, particularly at Issyk in Kazakhstan... at Pazyryk... and Ak-Alakha"
  6. ^ Esther Jacobson, The art of the Scythians: the interpenetration of cultures at the edge of the Hellenic world, BRILL, 1995, ISBN 978-90-04-09856-5, p. 6.
  7. ^ Hall, Mark E. Towards an absolute chronology for the Iron Age of Inner Asia. Antiquity 71 (1997): 863-874
  8. ^ Paul Brummell, Bradt Kazakhstan, Bradt Travel Guides, 2008, ISBN 978-1-84162-234-7, p. 157.
  9. ^ "Altın Elbiseli Adam Ankara'da sergileniyor". 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Esik Kurganının Türk Dünyasına Hediyesi". 5 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sakalar</span> eski bir etnik grup

Sakalar, Kuzeydoğu Avrasya stepleri ile Tarım havzasında yaşayan ve at yetiştirme, madencilik yapma kabiliyetleri geliştirmiş olan tarihi halk. Kaynakların genelde Sakaları Türkî ya da İrani bir halk olarak sayılmasının yanı sıra kimlikleri konusunda tartışmalar sürmektedir. Ancak Avrasya stepleri'deki kurganlarda bulunan kişilerin naaşları üzerinde son yapılan genom ve mitokondriyal DNA çalışmaları sonuçlarına göre, kurganlarda bulunan Saka naaşlarına genetik yakınlık gösteren kişilerin hepsinin günümüz Türki halklara mensup olan bireyler oldukları görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan</span> Doğu Avrupa ve Orta Asyada yer alan egemen devlet

Kazakistan, resmî adıyla Kazakistan Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Orta Asya'da, küçük bir bölümü Doğu Avrupa'da yer alan bir ülkedir. Kazakistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. 2.724.900 km² yüzölçümü ile dünyanın en büyük dokuzuncu ülkesidir. Müslüman çoğunluklu ülkelerin ve Türk devletlerinin yüzölçümü bakımından en büyüğü, doğal kaynaklar bakımından da en zenginidir. Kazakistan Türk tarihinin önemli devletlerinden olan Saka, Hun, Göktürk, Kıpçak, Karahanlı, Altın Ordu gibi devletlerin merkez üssü; Kıpçak, Oğuz, Karluk gibi Türk boylarının beşiği olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İskitler</span> Avrasya bozkırlarında yaşamış tarihî Halk

İskitler veya yayıldıkları doğu bölgelerindeki isimleri ile Sakalar, MÖ 8. yüzyıl ile MS 3. yüzyıl arasında Avrupa'nın doğusu ile Orta Asya'da, Tanrı Dağları ve Fergana Vadisi'ni de içine alan bölgelerde yaşamış, Tuva ve (Altay-Sayan) kökenli, Doğu Avrasya-Batı Avrasya kültür ve genetik bileşenlerini içerdiği varsayılan heterojen göçebe halktır. İskitler için tarih boyunca Grek kaynaklarında Skuthēs (Σκύθης), Asur kaynaklarında Aşguzai, Fars kaynaklarında Sakā ve Çin kaynaklarında Sai tabirleri kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Andronovo kültürü</span>

Andronovo kültürü, MÖ 2000-900 yılları arasında Altay ve Tanrı dağları, Batı Sibirya ve Hazar'ın kuzeydoğusuna kadar uzanan bölgede yaşamış Tunç Çağı toplumları için kullanılan terim. Afanasiyevo kültürü ile başlayan ve İskit, Hunlar, Moğollara devam eden bozkır konfederasyonu yönetiminin temsilcisidir.

<span class="mw-page-title-main">Esik kurganı</span> Kazakistandaki kurgan

Esik Kurganı, 1969 yılında Kazakistan SSC'nin Salgar alüvyonlu toprağının 20 kilometre doğusunda Kemal Akişev başkanılığındaki Kazakistan Tarih, Etnografya ve Arkeoloji Enstitüsü'nün arkeolog timi tarafından keşfedilen İskit /Saka kurganı. MÖ 5. yüzyıldan kalma olduğu düşünülen kurgan, Kazakistan'da gün ışığına çıkarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İskit dilleri</span>

İskitçe, doğuda Saka, batıda İskit adlarıyla tanınan ve antik dönemde Avrasya'da geniş bir alana yayılmış kurgan kültürünü temsil eden atlı toplulukların ortak bir iletişim diline sahip oldukları varsayımı ile varlığı ileri sürülen bir dil grubudur. Günümüzde sadece Osetçe konuşulmaktadır. Avrupa merkezli akademisyenler; bazı dolaylı kanıtlar üzerinden bu varsayımsal dil öbeğini, kendi Hint-Avrupa dil teorilerinin bir parçası olarak Doğu İran dili grubu içinde sınıflandırırlar.

<span class="mw-page-title-main">İran halkları</span> çeşitli Hint-Avrupa etno-linguistik grubu

İran halkları, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin, bir alt grubu olan İran dillerini konuşan dilsel ve etnik toplulukların bir toplamıdır. İran platosu boyunca Hindukuş Dağları'ndan Anadolu'ya kadar ve Orta Asya'dan Basra Körfezi'ne dek yayılmışlardır. İran halkları veya İrani halklar ifadeleri, bugünkü İran devletinin sınırları içinde yaşayan İran vatandaşları ile karıştırılmaması için "İranlı" yerine kullanılmaktadır.

Kazakistan tarihi günümüzdeki Kazakistan'ın sınırları içinde kalan bölgelerin tarih öncesi zamanlardan günümüze kadar süregelen tarihidir.

Kurgan veya Korgan özellikle Orta Asya ve Doğu Avrupa'daki yığma tepe ve höyük şeklinde bulunan genellikle tahtadan yapılmış mezarlar için kullanılan bir tümülüs türü.

<span class="mw-page-title-main">Arjaan</span>

Arjaan veya Arzhan, Rusya'nın Krasnoyarsk Krayı'nda ve hemen güneyindeki Tuva Cumhuriyeti'nde bulunmuş, MÖ 9. ve MÖ 8. yüzyıllarda inşa edildiği düşünülen İskitlere ait kurganlarının bulunduğu arkeolojik alandır.

<span class="mw-page-title-main">Sakaca</span>

Bazı araştırmacılar; Sakaca'nın Sakalar tarafından Kotan Krallığı, Shule Krallığı ve Tomşuk gibi Tarım Havzasında hüküm sürmüş Budist devletlerce konuşulmuş ve dil bilimciler tarafından Hotanca ve Tomşukça da denen 2 adet şiveye ayrılmış bir Doğu İran dili olduğunu iddia etmektedirler. Fakat bazı araştırmacılar da Sakaca'nın Ön-Türkçe ile ilişiği olduğunu düşünmektedirler.

Kazakistanlı Almanlar veya Alman Kazakistanlılar Kazakistan'da bir etnik gruptur ve nüfusun küçük bir yüzdesini oluşturur. Bugün çoğunlukla ülkenin kuzeydoğu kesiminde Astana ve Öskemen şehirleri arasında yaşıyorlar ve çoğunluğu şehirlilerden oluşuyor. Sovyetler Birliği'nin dağılması sırasında sayıları yaklaşık bir milyon oldu ve o zamandan beri genellikle Almanya veya Rusya'ya göç ettiler. Bununla birlikte, 1989'dan 2009 yıllarına kadar önemli bir düşüşün ardından 2015 yılına kadar sayı, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana ilk kez birkaç binlik hafif bir artış gördü.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan kültürü</span> Kazakistan ve halkıyla ilişkilendirilen insan faaliyeti ve sembolizm modeli.

Kazakistan, göçebe pastoral ekonomisine dayanan ve iyi ifade edilmiş bir kültüre sahiptir. Kazakistan'da İslam, 7-12. yüzyıllarda tanındı. Koyun dışında birçok geleneksel yemek Kazak kültüründe sembolik değerini günümüzde de korumaktadır. Kazak kültürü büyük ölçüde Türklerin göçebe yaşam tarzından etkilenmiştir. Ayrıca göçebe bir halk olan İskitlerden de güçlü bir şekilde etkilenmiş gözükmektedir.

Pazırık kültürü, Demir Çağı'nda var olmuş Sakalara ait göçebe arkeolojik kültür. Sibirya'nın permafrostlarında mumyalanmış insanları içeren bu kültürün işaretleri ve eserleri, Moğolistan-Kazakistan sınırındaki Altay Dağları'nda yapılan kazılar sonucu ortaya çıktı. Mumyalar, Ukrayna'daki İskit kültürünün mezar höyüklerine benzer şekilde uzun höyüklere gömüldü. Burada Sibirya'nın Buzlu Kızı da dahil olmak üzere birçok insan kalıntısı ve eseri bulunmuştur. Bu da, etrafındaki birçok ticaret yolundan ve kervandan yararlanan ve gelişen bir kültür olduğunu gösteriyor. Pazırıkların savaşçı bir hayat sürdürdüğü düşünülüyor. Pazırık kültüründen önce "Arjaan kültürü" vardı..

Suo(guo) (Çince: 索國), Çin yıllığı Zhou Kitabı'nda bahsi geçen ve konumu tartışmalı tarihi bölge. Tabgaçlar, Kuzey Altay ve Yenisey ile bağlantılı olabileceği iddia edilmesine rağmen kesin bir tespit yapılamamıştır.

Şibe Kurganları, Ursul Nehri'nin sol kıyısında, Taldi Nehri'nin birleştiği yerin 1–2 km üzerinde bulunan göçebe Türk kurganıdır. 124 kurgandan oluşan alan, dört büyük gruba ayrılıyordu. Kurganlardan; Kürk kıyafetler, deri-altın-ahşap plakalar, boncuklar, demir bıçak, Çin kupası, deri çanta, kil kap, sürahi, tahta kürekler ve ahşap kazıklar çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Issık Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Issık Kazakistan'da Almatı Eyaleti'nde Issık Gölü ve Issık şehrinden geçen bir nehirdir. İli nehri'nin bir koludur.

<span class="mw-page-title-main">Berel kurganı</span>

Berel kurganı, Kazakistan'ın doğusundaki Katonkaragay Bölgesi'nde bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. Site Berel köyünün yakınında yer almaktadır. Bu bölgede M.Ö. 5.-3. yüzyıllara ait çok sayıda Erken Saka kurganı bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Eleke Sazı</span>

Eleke Sazı, Kazakistan'ın doğusunda, M.Ö. 6.-4. yüzyıllara ait çok sayıda Erken Saka kurganının bulunduğu bir arkeolojik sit alanıdır. Arkeologlar 2020 yılında Doğu Kazakistan'daki Eleke Sazı Vadisi'nde çok sayıda mezar höyüğü kazdılar. Burada çok sayıda altın eser bulundu. Bu eserler arasında golf koşum takımı parçaları, kolye uçları, zincirler, aplikler ve daha fazlası yer alıyordu; bunların çoğu MÖ 5.-4. yüzyıllara dayanan İskit-Saka döneminin Hayvan Stilindeydi.

Kökel Kurganı, modern Tuva Cumhuriyeti bölgesinde, Güney Sibirya'dan gelen bir Hiung-nu sonrası kurgandır. Bu kurgan, geçici olarak Hiung-nu'nun çöküşü ile İlk Türk Kağanlığı'nın yükselişi arasındaki dönemde yer almaktadır. Rus arkeolojisinde "Hunno-Sarmatya dönemine" ait olduğu kabul edilmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.