Altılı Masa
Altılı Masa CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Demokrasi ve Atılım Partisi ve Gelecek Partisi tarafından ilk toplantısı 12 Şubat 2022'de yapılarak kurulmuş siyasi bir oluşumdur.[1] İYİ Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz, Millet İttifakı'nın seçim sürecinde ittifak olduğunu, seçim sürecinin geride kalmasıyla bir iş birliği haline büründüğünü açıkladı.[2]
Masa, ilk başta Millet İttifakı'ndan bağımsız bir oluşumdu. 26 Ocak 2023'te Altılı Masa yaptığı 11. toplantısı sonrası kendini ilk defa "Millet İttifakı" olarak tanımladı.[3] 30 Ocak 2023 tarihinde Ortak Politikalar Mutabakat Metni'ni Ankara'da kamuoyuyla paylaştı.[4]
İYİ Parti, Kemal Kılıçdaroğlu'nun cumhurbaşkanlığı adaylığını desteklemeyerek 3 Mart 2023 tarihinde masadan ayrılma kararı alsa da[5] üç gün sonra geri döndü. Aynı gün, 6 Mart 2023 tarihinde, ittifakın ortak adayının Kemal Kılıçdaroğlu olduğu açıklandı.
Güçlendirilmiş parlamenter sistem
Altılı masa üyesi siyasi partiler, 28 Şubat 2022 tarihinde güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçiş için bir deklarasyon yayınlayarak mutabakat imzaladılar.
Mutabakat metninde, seçim barajının %3'e düşürülmesi, en az %1 oy alan partilere hazine yardımı, torba kanun uygulamasına son verilmesi, cumhurbaşkanının veto yetkisinin kaldırılması ve görev süresinin 7 yıl olması, hükûmet hakkında gensoru verme yetkisinin tanınması, eğitim müfredatına insan hakları ve kadın-erkek eşitliği derslerinin eklenmesi gibi vaatler yer aldı.[6]
Adaylık krizi
Altılı Masa 2 Mart 2023 tarihinde aday ismini belirlemek için toplanmıştı. Aday ismi o gün belirlense de adayın ismi daha sonrasında açıklanacaktı.[7] Toplantıda Altılı Masa'da İYİ Parti hariç tüm partilerin Kemal Kılıçdaroğlu'nun adaylığına onay verdiği iddia edildi[8] ve o gün bazı İYİ Partili isimler partinin Kılıçdaroğlu'nun adaylığına karşı olduklarını belirtmek için bazı paylaşımlar yaptı.[9] Yine aynı günün gecesi İYİ Parti acil olarak toplantı düzenledi. 81 ilin tüm başkanlarının Ankara'ya gelmesi konusunda çağrı yapıldı ve cumartesi günü yapılacak GİK toplantısının cuma günü yapılması konusunda karar verildi.[10]
3 Mart 2023 tarihinde Meral Akşener yaklaşık 15 dakika süren bir açıklama yaptı ve masadan resmen ayrıldı. Açıklamada şunlar söylendi:[5][11]
İYİ Parti kıskaca alınmıştır, buna boyun eğmeyeceğiz. Ne bir kumar masasında ne de noter masasında olmayacağız.
Dün 5 siyasi parti ortak aday olarak Kemal Kılıçdaroğlu'nun adını söylediler. Biz masaya İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş'ın ismini beyan ettik. Ancak önerimiz kabul görmedi. Anladık ki şahsi hırslar Türkiye'ye tercih edilmiştir. Biz İYİ Parti'yi bunun için kurmadık. Üzülerek söyleyerek geldiğimiz noktada Altılı Masa millet iradesini yansıtma kabiliyetini kaybetmiştir. Bir noter masasına dönüşmüştür.
Açıklamalardan sonra CHP, MYK olağanüstü toplantısı; DP, Başkanlık Divanı olağanüstü toplantı yaptı.[12][13] Kemal Kılıçdaroğlu, Altılı Masa'da kalan 4 siyasi parti lideri ile telefonda görüştü.[14] Ekrem İmamoğlu dahil 4 CHP belediye başkanı, Ankara’ya gelerek Mansur Yavaş ve Kemal Kılıçdaroğlu ile görüştü.[15] Altılı Masa, bunun akabinde 6 Mart 2023’te yeniden toplanacağını açıkladı.[16] Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş, Meral Akşener’i toplantıya ikna edebilmek için İYİ Parti genel merkezine gitti.[17]
6 Mart 2023 tarihinde ilk olarak beş siyasi partinin lideri Saadet Partisi Genel Merkezinde adayı duyurmak için toplanmıştı. Fakat Kemal Kılıçdaroğlu'nun isteği üzerine İBB Ekrem İmamoğlu ve ABB Mansur Yavaş, Meral Akşener'i masaya davet etmek için ziyaret etti ve toplantı 1 saat ileri alındı.[18] CHP Akşener'in masaya dönmesi için İmamoğlu ve Yavaş'ın cumhurbaşkanı yardımcıları olma şartını kabul etti[19] ve İYİ Parti 72 saat sonra masaya geri döndü.[20] Bu sayede Akşener, belediye başkanlarının adaylığından vazgeçmiş oldu.
Altılı masa tekrar sona erdi. İYİ Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz, “Bu ittifakın adı seçim ittifakıdır. Seçimler bittikten sonra ittifak durumu sona erer. 28 Mayıs itibarıyla seçim ittifakı sona ermiştir” yanıtını verdi.
Kaynakça
- ^ "Altı Siyasi Parti Genel Başkanının Ortak Açıklaması". chp.org.tr. 14 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022.
- ^ "'CHP ile ittifak değiliz' diyen İYİ Partili Poyraz: Masa devam ediyor". 9 Kasım 2022. 14 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022.
- ^ "Altılı Masa, Millet İttifakı oldu: Meclis karar almadıkça Erdoğan aday olamaz". birgun.net. 27 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023.
- ^ "Millet İttifakı, Ortak Politikalar Mutabakat Metni'ni Açıklıyor". euronews.com. 30 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2023.
- ^ a b "İYİ Parti Genel Başkanı Akşener: '6'lı masa artık millet iradesini yansıtmıyor'". İhlas Haber Ajansı. 3 Mart 2023. 3 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2023.
- ^ Yapıcı, Esma (28 Şubat 2022). "6 liderden 'Geleceğin Türkiyesi' için tarihi imza! İşte mutabakat metni". Tele1. 14 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022.
- ^ "Altılı Masa aday için toplandı!". Habertürk. 2 Mart 2023. 3 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2023.
- ^ "İddia doğruysa altılı masada büyük kriz kapıda - Veryansın TV". 2 Mart 2023. 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2023.
- ^ "6'lı Masa açıklamasından sonra İYİ Partili Dikbayır önce tweet attı sonra sildi". Hürriyet. 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2023.
- ^ iha.com.tr. "İYİ Parti'de olağanüstü toplantı". İhlas Haber Ajansı. 3 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2023.
- ^ "SON DAKİKA: 6'lı masa dağıldı! İYİ Parti GİK Toplantısı sonrası Meral Akşener'den zehir zemberek açıklamalar: Dayatmaya boyun eğmeyeceğiz". Sabah. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2023.
- ^ "CHP MYK'da olağanüstü toplantı". www.gazeteduvar.com.tr. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2023.
- ^ "DP Başkanlık Divanı olağanüstü toplandı". birgun.net. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2023.
- ^ "Kılıçdaroğlu, 4 partinin lideriyle görüştü: Ortak açıklama bekleniyor". Halk TV. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2023.
- ^ "SON DAKİKA HABERİ: Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş'tan Akşener'in çağrısına yanıt". NTV. 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ "SON DAKİKA: Altılı Masa Pazartesi günü yeniden toplanıp nihai açıklamayı yapacak". m.haberturk.com. 3 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ "Meral Akşener yeniden masaya oturuyor – DW – 06.03.2023". dw.com. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
- ^ "Meral Akşener'den masaya dönüş için yeni öneri". NTV. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
- ^ "İmamoğlu ve Yavaş ziyaret etti, Akşener formülü bulundu". 3 Haziran 2023. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
- ^ "Meral Akşener masaya nasıl geri döndü? İşte perde arkası…". Sözcü. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
