İçeriğe atla

Alstroemeria

Alstroemeria
Korunma durumu
Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Liliopsida
Takım:Liliales
Familya:Alstroemeriaceae
Cins:Alstroemeria
L.
Tip tür
Alstroemeria pelegrina L.[1]
Sinonimler [2]
  • Alstremeria
  • Ligtu Adans.
  • Lilavia Raf.
  • Priopetalon Raf.
  • Schickendantzia Pax
  • Taltalia Ehr.Bayer

Alstroemeria, Alstroemeriaceae familyasına bağlı çiçekli bir bitki cinsidir.[3]

Özellikler

Alstroemeria türleri yumru köklerle kümelenir. Çiçekleri kırmızı, yeşil, mor, turuncu, pembe ve beyazın tonlarındadır.

Sınıflandırma

Etimoloji

Cinse, Linnaeus'un bir arkadaşı olan İsveçli baron Clas Alströmer'in (1736–1794) adı verilmiştir.

Tarihi

, Johan Peter Falk ve tez danışmanı Carl Linnaeus tarafından 1762 tarihli Planta Alströmeria tezinde tanımlanmıştır. [4].

Taksonomi

Alstroemeria cinsine bağlı türler (2024):

Fotoğraf İsim Yer
Alstroemeria achiraeMaule
Alstroemeria albescensRio Grande do Sul
Alstroemeria altoparadiseaGoiás
Alstroemeria amabilisBrezilya
Alstroemeria amazonicaPará, Bolívar
Alstroemeria andinaŞili, Arjantin
Alstroemeria angustifoliaŞili
Alstroemeria annapolinaGoiás
Alstroemeria apertifloraBrezilya, Arjantin, Paraguay
Alstroemeria aquidauanicaMato Grosso
Alstroemeria arnicanaGoiás
Alstroemeria aulicaValparaíso
Alstroemeria aureaŞili, Arjantin; Yeni Zelanda, Victoria, Avustralya
Alstroemeria bahiensisBahia
Alstroemeria bakeriCatamarca
Alstroemeria bilabiataSantiago de Chile
Alstroemeria brasiliensisBrezilya
Alstroemeria burchelliiGoiás
Alstroemeria cabralensisMinas Gerais
Alstroemeria caiaponicaGoiás
Alstroemeria callianthaMinas Gerais
Alstroemeria cantillanicaO'Higgins
Alstroemeria capixabaEspírito Santo
Alstroemeria caryophyllaeaBrezilya
Alstroemeria chapadensisMato Grosso
Alstroemeria chorillensisPeru
Alstroemeria concolor
Alstroemeria crispataŞili
Alstroemeria cuiabanaMato Grosso
Alstroemeria cultrifoliaBrasília
Alstroemeria cunhaBrezilya
Alstroemeria davisiae
Alstroemeria decoraValparaíso
Alstroemeria dilutaŞili
Alstroemeria discolorValparaíso
Alstroemeria douradensisGoiás
Alstroemeria exserensŞili, Arjantin
Alstroemeria fiebrigianaBolivya
Alstroemeria foliosaBrezilya, Paraguay
Alstroemeria fuscovinosaBrezilya
Alstroemeria garaventaeŞili
Alstroemeria glaucandraValparaíso
Alstroemeria gouveianaMinas Gerais
Alstroemeria gramineaŞili
Alstroemeria hookeriŞili
Alstroemeria huemulinaBío Bío
Alstroemeria ibitipocaeMinas Gerais
Alstroemeria igarapavicaSão Paulo
Alstroemeria inodoraBrezilya
Alstroemeria isabellanaBrezilya, Arjantin, Uruguay, Paraguay
Alstroemeria isabellina
Alstroemeria itabiritensisMinas Gerais
Alstroemeria itatiaica
Alstroemeria jocundaSantiago de Chile
Alstroemeria juliae
Alstroemeria julieaeMinas Gerais
Alstroemeria kingiiŞili
Alstroemeria lactiluteaTarapacá
Alstroemeria landimanaBrasília
Alstroemeria leporinaŞili
Alstroemeria ligtuPeru, Şili, Arjantin
Alstroemeria litterataMato Grosso
Alstroemeria longaviensisMaule
Alstroemeria longistamineaBrezilya
Alstroemeria longistylaGoiás, Minas Gerais
Alstroemeria luteaTarapacá
Alstroemeria magnaValparaíso
Alstroemeria magnificaŞili
Alstroemeria malmeanaBrezilya
Alstroemeria marticorenae
Alstroemeria modestaŞili
Alstroemeria mollensisCoquimbo
Alstroemeria monanthaŞili
Alstroemeria monticolaBahia, Minas Gerais
Alstroemeria nervosa
Alstroemeria nidularisMaule
Alstroemeria nivalis
Alstroemeria niveaCoquimbo
Alstroemeria ochraceaMinas Gerais
Alstroemeria orchidioidesBrasília, Goiás
Alstroemeria oreas
Alstroemeria orpetiae
Alstroemeria pallidaŞili
Alstroemeria paraensisPará
Alstroemeria patagonicaGüney Arjantin, güney Şili
Alstroemeria pauperculaPeru, kuzey Şili
Alstroemeria pelegrinaPeru, Şili
Alstroemeria pendulifloraMinas Gerais
Alstroemeria philippiikuzey Şili
Alstroemeria piauhyensisBrezilya
Alstroemeria plantagineaBrezilya, Venezuela
Alstroemeria poeticaŞili
Alstroemeria polpaicanaSantiago
Alstroemeria polyphyllaŞili
Alstroemeria preslianaŞili, Arjantin
Alstroemeria pseudospathulataŞili, Arjantin
Alstroemeria psittacinaBrezilya, Arjantin; Avustralya, Yeni Zelanda, güneydoğu Amerika Birleşik Devletleri, güney Meksika, Madeira, Kanarya Adaları
Alstroemeria pubifloraGoiás
Alstroemeria pudicaSantiago
Alstroemeria pulchraŞili
Alstroemeria punctataBrasília, Goiás
Alstroemeria pygmaeaPeru, Brezilya, Arjantin
Alstroemeria racinae
Alstroemeria radulaBrezilya
Alstroemeria recumbensŞili
Alstroemeria revolutaŞili
Alstroemeria ribeirensisParaná
Alstroemeria riedeliana
Alstroemeria roseoviridisMato Grosso do Sul
Alstroemeria rupestrisMinas Gerais
Alstroemeria sabulosaValparaíso
Alstroemeria schizanthoidesŞili
Alstroemeria sellowianaBrezilya
Alstroemeria spathulataŞili, Arjantin
Alstroemeria speciosaSão Paulo
Alstroemeria spectabilisSantiago
Alstroemeria stenopetalaGoiás, Minas Gerais
Alstroemeria stenophylla
Alstroemeria stramonia
Alstroemeria talcaensisMaule
Alstroemeria timidaSantiago
Alstroemeria tombolatoanaGoiás, Minas Gerais
Alstroemeria umbellataŞili, Arjantin
Alstroemeria variegataMinas Gerais
Alstroemeria venustaŞili
Alstroemeria versicolorŞili
Alstroemeria virginalisCoquimbo
Alstroemeria viridifloraBrezilya
Alstroemeria werdermanniiŞili
Alstroemeria xavantinensisMato Grosso
Alstroemeria yaelaeSantiago
Alstroemeria zebrina
Alstroemeria zoellneriŞili

Dağılım ve habitat

Bazıları Amerika Birleşik Devletleri, Meksika, Avustralya, Yeni Zelanda, Madeira ve Kanarya Adaları'nda bulunsa da Güney Amerika'ya özgüdür. Neredeyse tüm türler iki farklı çeşitlilik merkezinden biriyle sınırlıdır; birisi orta Şili'de, diğeri doğu Brezilya'da bulunur.

Yaşam döngüsü

Şili'deki Alstroemeria türleri kışlık bitkilerken Brezilya'dakiler yazlık bitkilerdir. Şili'nin Atacama Çölü'nden küçük bir yıllık bitki olan Alstroemeria graminea dışında hepsi uzun ömürlü çok yıllık bitkilerdir.

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Alstroemeria | International Plant Names Index. (n.d.). Retrieved August 12, 2023, from https://www.ipni.org/n/326331-2 12 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ Kew World Checklist of Selected Plant Families[]
  3. ^ "GBIF". 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2023. 
  4. ^ Linnaeus & Falk 1762.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Brezilya</span> Güney Amerikada bir ülke

Brezilya, resmî adıyla Brezilya Federatif Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın en büyük ve en kalabalık ülkesidir. Latin Amerika'nın %47,7'sini kaplayan Brezilya, Ekvador ve Şili haricinde Güney Amerika ülkelerinin hepsi ile sınır komşusudur. Başkenti Brasília ve en kalabalık şehri São Paulo'dur. Brezilya, 26 eyaletten ve bir Federal Bölgeden oluşan bir federasyondur ve Portekizcenin resmi dil olduğu tek Güney Amerika ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Uruguay</span> Güney Amerika ülkesi

Uruguay veya resmî adıyla Uruguay Doğu Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın güneydoğusunda bulunan ülkedir. Batı ve güney batısında Arjantin, kuzeyi ve kuzeydoğusunda Brezilya bulunan ülke yaklaşık 176.000 kilometrekarelik bir alana sahiptir. Coğrafi olarak Surinam'dan sonra Güney Amerika’ın en küçük ülkesidir. Nüfusu 3,51 milyon olan Uruguay’da, başkent Montevideo yaklaşık 1,8 milyon kişiye ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şili millî futbol takımı</span> Şiliyi uluslararası turnuva ve maçlarda temsîl eden futbol takımı

Şili millî futbol takımı, Şili'yi ulusal seviyede temsil eden futbol takımıdır. Şimdiye kadar yedi FIFA Dünya Kupası'nda mücadele etmiştir. 1962 senesinde ev sahipliği yaptığı turnuvada aldığı üçüncülükle en iyi FIFA Dünya Kupası derecesini elde etmiştir. Şili, 6 kez finale yükseldiği Copa América'da ise 2 şampiyonluk kazanmıştır. Bu şampiyonluklara; 2015'te penaltılarla 4-1 ve 2016'da Arjantin millî futbol takımını yine penaltılarla 4-2 yenerek ulaşan Şili millî takımını her iki finalde de Arjantinli teknik direktörler yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1962 FIFA Dünya Kupası</span>

1962 FIFA Dünya Kupası, Dünya Kupaları'nın 7.si olup, Şili'de 30 Mayıs ile 17 Haziran arasında düzenlenmiştir. 12 yıl aradan sonra tekrar Güney Amerika kıtasında düzenlenen kupayı finalde Çekoslovakya'yı 2-1 yenen Brezilya kazandı. Brezilya bu kupayı 2. kez kazanırken, Çekoslovakya ise finalde 2. kez kaybetti. Ev sahibi Şili 3. olurken, Yugoslavya ise 4. oldu. Deprem felaketlerini saran Şili, Dünya Kupası'yla yeniden ayağa kalkmayı başardı. 16 takımın dörderli 4 gruba ayrıldığı turnuvada gruplarını ilk iki sırada bitiren takımlar çeyrek finale yükseldi.

<span class="mw-page-title-main">Bitki</span> ökaryotik, ağaçlar, çiçekler, otlar, yosunlar ve benzeri organizmaları içinde bulunduran çok büyük bir canlılar alemi

Bitkiler, ağırlıklı olarak fotosentetik ökaryot canlılardır. Tarihsel olarak bitkiler alemi, algler ve mantarlar da dahil olmak üzere hayvan olmayan tüm canlıları kapsarken, günümüzde mevcut tüm tanımlamalar prokaryotları, mantarları ve bazı algleri hariç tutar. Tanımlamalardan birine göre: Çiçekli bitkiler, kozalaklı bitkiler ve diğer açık tohumlular, eğrelti otları ve benzerleri, boynuz otları, ciğer otları, kara yosunları ve yeşil algler hep birlikte Viridiplantae adı verilen kladı oluştururlar. Buna kırmızı ve esmer algler dahil değildir.

<span class="mw-page-title-main">Alstroemeriaceae</span> Bitki ailesi

Alstroemeriaceae, çiçekli bitkilerden, 3-4 cins ve 200 türden oluşan bir bitki familyasıdır. Orta Amerika'dan Güney Amerika'nın güneyine kadar uzanan bir coğrafyada yetişen Amerika'ya özgü bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Liliaceae</span>

Zambakgiller (Liliaceae), Liliales takımına ait bir bitki familyası.

<span class="mw-page-title-main">2007 Copa América</span>

Copa América 2007 26 Haziran-15 Temmuz 2007 tarihleri arasında CONMEBOL tarafından Venezuela'da düzenlenmiştir. 10 Güney Amerika ekibi ile davet edilen Meksika ve ABD dahil 12 takımın katıldığı turnuvada şampiyonluğu Brezilya kazandı. Brezilya aldığı bu kupayla 2009 FIFA Konfederasyonlar Kupası 'na da katılmaya hak kazandı.

Copa América 1999 29 Haziran - 18 Temmuz 1999 tarihleri arasında CONMEBOL tarafından Paraguay 'da düzenlenmiştir. 10 Güney Amerika ekibi ile davet edilen Meksika ve Japonya dahil 12 takımın katıldığı turnuvayı 6. kez Brezilya kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Gaucho</span>

Gaucho, genellikle Güney Amerika'da pampa, chaco veya Patagonya otlakların, özellikle Arjantin, Uruguay, Güney Şili ve Brezilya'nın Güney Bölgesi başta olmak üzere bazı bölgelerin sakinlerini tanımlamak için kullanılan bir terim. Brezilya'dan Rio Grande do Sul eyaletinden gelenleri belirtmek için de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">2011 Copa América</span>

Copa América 2011 1-24 Temmuz 2011 tarihleri arasında CONMEBOL tarafından Arjantin'de düzenlenen turnuva. 10 Güney Amerika ekibi ile davet edilen Meksika ve Kosta Rika dahil 12 takım mücadele etti. Kupayı finalde Paraguay'ı 3-0 yenen Uruguay kazandı.

1997 Copa América, 11-29 Haziran tarihleri arasında CONMEBOL tarafından Bolivya'da düzenlenmiştir. 10 Güney Amerika ekibinin yanı sıra, davet edilen Kosta Rika ve Meksika ile birlikte 12 takımın katıldığı turnuvayı Brezilya kazandı. Bu şampiyonlukla Brezilya millî futbol takımı beşinci kez bu kupanın sahibi oldu.

1979 Güney Amerika Şampiyonası Güney Amerika ulusal takımlarının katıldığı turnuvaların yirmidokuzuncu kez düzenlenenidir. Kupa, 10 Temmuz- 12 Aralık tarihleri arasında oynanmıştır. Turnuvayı Paraguay millî futbol takımı kazanmıştır. İkinci defa bu turnuvada ev sahibi ülke olmamış her takım maçlarını kendi sahasında oynamıştır.

1987 Güney Amerika Şampiyonası Güney Amerika ulusal takımlarının katıldığı turnuvaların otuzüçüncü kez düzenlenenidir. Kupa, Arjantin’nin Buenos Aires şehrinde27 Haziran- 12 Temmuz tarihleri arasında oynanmıştır. Turnuvayı Uruguay millî futbol takımı kazanmıştır.

<i>Species Plantarum</i> Carl Linnaeusun eseri

Species Plantarum, Carl Linnaeus tarafından 1753'te yayımlanan ve o dönemde bilinen tüm bitki türlerinin cinslere göre sınıflandırıldığı bir eserdir. Eser, ikili adlandırma sistemini tutarlı bir şekilde uygulayan ilk çalışmadır ve bitkilerin bilimsel olarak isimlendirilmesi için başlangıç noktası olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Carl Linnaeus (Genç)</span>

Carl Linnaeus (Genç), İsveçli doğa bilimci. Babası Carl Linnaeus'tan (1707-78) ayırt edilebilmesi için bitkibilimde Linnaeus filius bilinir ve bitkibilim mahlası L.f.'dir.

<span class="mw-page-title-main">Linnaeus'un Havarileri</span>

Linnaeus'un Havarileri, dünya çapında botanik ve zoolojik keşifler yapan ve botanikçi Carl Linnaeus tarafından görevlendirilen ya da önerilen bir grup öğrenciyi tanımlamak için kullanılan bir kavramdır. Söz konusu keşifler 18. yüzyılın ikinci yarısında gerçekleşti ve bu öğrenciler Linnaeus tarafından 'havariler' olarak adlandırıldı.

Johan Peter Falk, İsveçli bir botanikçi ve Carl Linnaeus'un havarisi. Bitkibilim mahlası Falk'tır. Falkia cinsi onuruna adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">2021 Copa América</span> 47. Copa América turnuvası

2021 Copa América, 13 Haziran - 10 Temmuz 2021 tarihleri arasında Brezilya'da düzenlenen, Copa América'nın 47. turnuvası olan etkinliktir. Turnuva başta 12 Haziran - 12 Temmuz 2020 tarihleri arasında 2020 Copa América adıyla Arjantin'de ve Kolombiya'da oynanacaktı; ancak 17 Mart 2020'de CONMEBOL, UEFA'nın 2020 Avrupa Futbol Şampiyonası kararı gibi COVID-19 pandemisi nedeniyle turnuvanın ertelendiğini duyurdu. 1991'den sonra ilk defa stadyumlarda diğer ülke vatandaşları yer almadı.

<span class="mw-page-title-main">Pehr Osbeck</span> İsveçli kaşif ve doğa bilimci

Pehr Osbeck İsveçli bir kaşif, doğa bilimci ve Carl Linnaeus'un havarisiydi. Västergötland'daki Hålanda mahallesinde doğdu ve Uppsala'da Carl Linnaeus ile okudu.