İçeriğe atla

Alman idealizmi

Dört ana Alman idealisti: Immanuel Kant, J.G. Fichte, G.W.F. Hegel, F.W.J. Schelling

Alman idealizmi, Almanya'da 1780'lerde gelişmeye başlayan romantizm ve Aydınlanma Çağı ile yakından alakalı felsefi bir akımıdır. 19. yüzyılın başlarına kadar süren bu akım Immanuel Kant'ın 1780'ler ve 1790'lardaki çalışmaları ile gelişmiştir.[1] Kant sonrası dönemi Kant sonrası idealizm ya da kısaca Kant sonrası idealizm olarak da bilinir.[2]

Alman idealizminin önemli düşünürleri Immanuel Kant, Johann Gottlieb Fichte, Friedrich Schelling ve Georg Wilhelm Friedrich Hegel'dir. Bununla beraber Friedrich Heinrich Jacobi, Gottlob Ernst Schulze, Karl Leonhard Reinhold ve Friedrich Schleiermacher de bu akıma önemli katkılarda bulunmuştur.

Alman idealistleri Kant ve Fichte ile ilişkilendirilen transandantal idealistler[a] ve Schelling ve Hegel ile ilişkilendirilen mutlak idealistler olarak ikiye ayırır.[3]

Dipnotlar

  1. ^ Transandantal idealizm, Kant'ın rasyonalizm ve ampirizm görüşlerini bir araya getirdiği metafizik önerisidir.

Kaynakça

  1. ^ Beiser, Frederick C. (2002). German Idealism: The Struggle Against Subjectivism, 1781–1801. Part I. Harvard University Press. 
  2. ^ Pinkard, Terry (2002). German Philosophy 1760–1860: The Legacy of Idealism. Cambridge University Press. s. 217. 
  3. ^ Dunham, Jeremy; Grant, Iain Hamilton; Watson, Sean (2011). Idealism: A History of a Philosophy. Durham: McGill-Queen's University Press. s. 303 n. 4. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Ontoloji, varlık felsefesi ya da varlıkbilim, temel sorunu varlık olan felsefi disiplin. Varlık ya da varoluş ile bunların temel kategorilerinin araştırılmasıdır. "Varlık" ve "varolan" ayrımını; "varlık vardır" ve "varlık yoktur" fikirlerini tartışır.

<span class="mw-page-title-main">Akılcılık</span> Ussun temel bilgi kaynağı olması gerektiğini savunan felsefi görüş

Akılcılık; usçuluk veya rasyonalizm olarak da adlandırılan, bilginin doğruluğunun duyum ve deneyimde değil, düşüncede ve zihinde temellendirilebileceğini öne süren felsefi görüş.

<span class="mw-page-title-main">Immanuel Kant</span> Alman filozof

Immanuel Kant, Prusya kökenli Alman filozof. Alman felsefesinin kurucu isimlerinden biri olmuş, Aydınlanma Çağı ve felsefe tarihinin kendisinden sonraki dönemini belirgin olarak etkilemiştir. Bugün Rusya topraklarında bulunan Königsberg'de doğan Kant'ın epistemoloji, metafizik, etik ve estetik alanlarındaki kapsamlı ve sistematik çalışmaları, onu modern Batı felsefesinin en etkili isimlerinden biri hâline getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Georg Wilhelm Friedrich Hegel</span> Alman filozof

Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Alman filozof.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Schleiermacher</span>

Friedrich Daniel Ernst Schleiermacher, Aydınlanma eleştirilerini geleneksel Protestan Hristiyanlık ile uzlaştırma girişimi ile tanınan bir Alman Reformcu ilahiyatçı, idealist filozof ve Yeni Ahit bilginidir.

<span class="mw-page-title-main">Estetik</span> Sanatla, güzellikle ve tatla ilgilenen felsefe dalı

Estetik, güzel duygu ya da bedii, güzelliği ve güzelliğin insan belleğindeki ve duygularındaki etkilerini konu olarak ele alan felsefe dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">İdealizm</span> felsefi görüş

İdealizm, gerçekliğin özünü yalnızca fenomen olarak kabul ettiği cisimler dünyasında değil, maddesel olma­yan varlıkta arayan, nesnel gerçekliği; idea, us, tin olarak belirleyen ve maddeyi düşüncenin (tinin) bir görünüş biçimi olarak inceleyen görüş. Materyalizmin ve natüralizmin karşıtı.

Alman felsefesi, 18. yüzyıl sonu ve 19. yüzyıl başlarından itibaren belirgin bir ağırlık kazanan, bir bakıma felsefenin yurdu hâline gelen Alman felsefe geleneğini ya da başka bir açıdan farklı felsefi eğilimlere sahip olan Alman felsefecilerinin bütünlüğünü ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Johann Gottlieb Fichte</span> Johann Gottlieb Fichte, ünlü Alman düşünürü. Felsefedeki en önemli kavrayışı, temel çıkış noktası kendi özgürlük anlayışıdır

Johann Gottlieb Fichte, ünlü Alman düşünürü. Felsefedeki en önemli kavrayışı, temel çıkış noktası kendi özgürlük anlayışıdır.

<span class="mw-page-title-main">19. yüzyıl felsefesi</span>

19. yüzyıl felsefesi öncelikli olarak Alman felsefesinde romantizmin ve idealizmin zirveye ulaştığı bir dönemdir. Aynı şekilde materyalizmin de yeni bir derinlik kazandığı ve öne çıktığı görülür. Fransız felsefesinde bir yanda Charles Fourrier, Pierre-Joseph Proudhon, Claude Henri de Saint-Simon gibi reformcu düşünürler; öte yanda da August Comte ile pozitivizmin belirginleştiği görülür. Tarihçi Tocqueville ile sosyolog ve düşünür olan Emile Durkheim'ı da buraya eklemek gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Berlin Humboldt Üniversitesi</span> Almanya, Berlinde kurulu devlet üniversitesi

Berlin Humboldt Üniversitesi, Almanya'nın başkenti Berlin'deki 4 üniversite arasında en eski üniversitedir.

Walter Arnold Kaufmann,, öncelikle Nietzsche'yi İngilizceye tercüme ederek ün kazanmış bir Alman-Amerikalı filozoftur.

<span class="mw-page-title-main">Kıta felsefesi</span>

Kıta felsefesi, Avrupa'daki 19. ve 20. yüzyıl felsefe geleneklerini tanımlamakta kullanılan terim. 20. yüzyılın ikinci yarısında anadili İngilizce olan filozoflar tarafından, analitik felsefenin dışında kalan görüş ve düşünceler için kullanılmaya başlanmıştır. Kıta felsefesi, şu akımları içinde barındırır: Alman idealizmi, fenomenoloji, varoluşçuluk, yorumsama, yapısalcılık, postyapısalcı felsefe, Fransız feminizmi, Frankfurt Okulu'nun eleştirel teorisi ve Batı Marksizmi ile psikoanalitik teorinin ilgili alanları.

<span class="mw-page-title-main">Eleştirel teori</span>

Eleştirel teori; Immanuel Kant, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Max Weber, Karl Marx ve Sigmund Freud'un düşüncelerinin etkisi temelinde; sosyal ve beşeri bilimler bilgisiyle toplum ile kültür inceleme ve eleştirisine dayanan sosyal teori. Eleştirel teori, epistemolojik olarak; nesnelleştirici değil, düşünsel olduğu için doğabilimsel teorilerden farklıdır.

<i>Hegelin Hukuk Felsefesinin Eleştirisi</i> 1843 yılında Karl Marx tarafından yazılan el yazması

Hegel'in Hukuk Felsefesinin Eleştirisi 1843 yılında Alman, siyaset felsefecisi Karl Marx tarafından yazılmış; basılmamış bir el yazmasıdır. Giriş kısmı hariç bu eser, Marx hayatta iken basılmamıştır. Bu çalışmasında Marx, Georg Wilhelm Friedrich Hegel'in 1820 yılında yayınlanmış olan Hukuk Felsefesinin Öğeleri isimli kitabını paragraf paragraf yorumlamıştır. Bu eserde Marx'ın önemli eleştirilerinden biri Hegel'in diyalektik argümanlarının soyutlama ile başlamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lorenz Oken</span>

Lorenz Oken Alman doğa tarihçisi, botanist, biyolog ve ornitolog. Lorenz Okenfuß adıyla günümüzde Offenburg'un bir parçası olan Bohlsbach'da doğdu. Freiburg ve Würzburg üniversitelerinde doğa tarihi ve tıp eğitimi aldı. Göttingen Üniversitesi'nde Privatdozent oldu ve adını Oken olarak kısalttı. Lorenz Oken adıyla Grundriss der Naturphilosophie, der Theorie der Sinne, mit der darauf gegründeten Classification der Thiere (1802) adlı küçük bir eser yayımladı. Bu onu Almanya'da "Naturphilosophie" hareketinin lideri olmasını sağlayacak bir eserler serisinin ilkiydi.

A priori ve a posteriori, felsefede bilgi, gerekçelendirme veya argüman türlerini ampirik kanıt veya deneyime güvenerek ayırt etmek için kullanılan Latince ifadelerdir. A priori bilgi, deneyimden bağımsız olandır. Örnek olarak matematik, totoloji ve saf akıldan çıkarımı içerir. A posteriori bilgi, deneysel kanıta dayalı olandır. Örnekler çoğu bilim alanını ve kişisel bilginin yönlerini içerir.

<span class="mw-page-title-main">Yaşam felsefesi</span>

Yaşam felsefesi, yaşamın anlamı ya da yaşamın nasıl yaşanması gerektiğine ilişkin herhangi bir genel tutum ya da felsefi görüştür.

Mutlak idealizm, her ikisi de 19. yüzyılda Alman idealist filozofları olan GWF Hegel ve Friedrich Schelling ile ilişkilendirilen ontolojik olarak monist bir felsefedir. Bu etiket aynı zamanda Hegel'in çalışmalarından büyük ölçüde etkilenen Amerikalı bir filozof olan Josiah Royce ve İngiliz idealistleri gibi diğerlerine de iliştirilmiştir. Bir idealizm biçimi, mutlak idealizm, Hegel'in varlığın nihai olarak her şeyi kapsayan bir bütün olarak nasıl anlaşılır olduğuna dair açıklamasıdır. Hegel, düşünen öznenin nesnesini (dünyayı) bilebilmesi için, bir anlamda bir düşünce ve varlık özdeşliğinin olması gerektiğini ileri sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Dieter Henrich</span>

Dieter Henrich, Alman yazar ve filozof. Alman idealizmi geleneğinde çağdaş bir düşünür olan Henrich, "Alman İdealizminin kapsamlı ve son derece yenilikçi çalışmaları ve sistematik öznellik analizleri" ile "ileri Alman felsefi ve teolojik tartışmalarını önemli ölçüde etkilemiş" olan "bugün Almanya'daki en saygın ve en sık atıfta bulunulan filozoflardan birisi" olarak kabul edilir.