Kaba Taş Devri, Yontma Taş Devri veya bilimsel adıyla Paleolitik Çağ olarak tanımlanan Eski Taş Çağı günümüzden yaklaşık 2 milyon yıl önce başlamış ve 12.000 yıl önce son bulmuştur. Ancak verilen bu tarihlerin dünya geneli içinde geçerli olduğunu ve yerel olarak değişmeye açık bulunduğunu da belirtmek gerekir. İnsanlık tarihinin %99'u gibi çok büyük bir bölümünü kapsayan bu çağ, aynı zamanda ilk insan atalarının ortaya çıkışı ve ilk aletlerin üretimi yoluyla insanın kavrama yeteneği ve temsil etmesiyle de söz konusu tarihin gelişimi içinde çok önemli bir yer tutmaktadır.
Karain Mağarası, Türkiye'nin en büyük doğal mağaralarından biridir. Denizden yüksekliği 430-450 metredir. Antalya'nın 30 km kuzeybatısında eski Antalya-Burdur kara yoluna 5–6 km uzaklıkta bulunan Yağca mahallesi sınırları içinde bulunur. Antalya-Burdur kara yolunun 13. km'sinde Karain işaret levhasından sola dönülerek Karain Mağarası yoluna girilir. Antalya'ya uzaklığı 27 km'dir.
Azıh mağarası ,Azerbaycan'ın güneybatısındaki Küçük Kafkas Dağları'nın güneydoğu yamacında, Karabağ'ın Kuruçay vadisinde, Tuğ çöküntüsünde, Kuruçay nehrinin sol kıyısında, nehirden 3 km uzaklıkta, Kuruçay'ın modern yatağından 100-120 metre yukarıda yer almaktadır. Karabağ'ın Hocavend ilçesinde Azıh ve Salaketin köyleri arasında, Füzuli şehrinden 14 km kuzeybatıda, deniz seviyesinden 900 metre yükseklikte bulunan bir mağara kompleksidir. Azıh mağarasının alanı 800 km²'dir. Burada uzunluğu 600 metreye kadar uzanan 8 koridor bulunmaktadır. Koridorların bazıları 20-25 metre yüksekliğe kadar ulaşmaktadır.
Taş Devri, insansıların taştan araçlar yapmasından başlayarak kalkolitiğin sonuna kadar geçen tarih öncesi dönemdir.
Yarımburgaz Mağarası, 400.000 yıllık geçmişiyle dünyanın en eski yerleşim yerlerinden olan ve 2001 yılında 1. Derece Arkeolojik-Doğal Sit Alanı statüsüne alınan bir mağaradır. Mağara Afrika'dan dünyaya yayılan Homo erectus'un Avrupa'ya geçiş rotasındaki yerleşimlerinden biridir.
Damcılı, Azerbaycan'da yer alan, Paleolitik ve Mezolitik dönemlerde tarih öncesi insan varlığının kanıtlarının keşfedildiği yarım daire biçimli bir mağara alanıdır.
Seleucia Pieria, Antakya'nın 35 kilometre batısında, Musa Dağı'nın güneyinde kurulmuş antik bir şehir. Hatay'ın Samandağ ilçesinin antik yerleşimidir. Bölgenin tarihi Paleolitik Çağ'a uzanmaktadır. Etrafında farklı kültür ve medeniyetleri barındıran eski bir antik kenttir. Antik Seleukia Pieria kentinde antik bir liman bulunur. Bu liman Çevlik mahallesinden başlayıp Mağaracık Mahallesine kadar uzanan tarihler ve mağaralar ile çevrilidir.Arkeolojik kalıntıları Mağaracık mahallesinin yakınındadır. Bu bölge kültür ve tarihi olarak çok fazla miras barındırır. İçinde yüzlerce mağara bulunduğundan adı Mağaracık olarak tanınır.
Geisenklösterle (Geißenklösterle), Güney Almanya'da, Baden-Württemberg eyaletindeki Svabya Alpleri'ndeki Blaubeuren kasabasının yakınında yer alan Orta Avrupa Üst Paleolitik Çağ için önemli bir arkeolojik yerdir. İlk kez 1963'te araştırılan mağara, 30.000 ila 43.000 yıl önceki erken tarih öncesi sanat izlerini içermektedir. 2017'de site, Swabian Jura'daki UNESCO tarafından Svabya Alpleri'ndeki Mağaralar ve Buz Devri Sanatları'nın bir parçası olarak Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.
Hohle Fels, Almanya'nın Svabya Alpleri'nde, Üst Paleolitik Çağ'a tarihlenen önemli arkeolojik buluntular içeren bir mağaradır. Mağarada bulunan eserler, keşfedilen tarih öncesi sanat ve müzik aletlerinin en eski örneklerinden bazılarını temsil etmektedir. Mağara, Baden-Württemberg eyaletindeki Schelklingen kasabasının hemen dışında, Ulm yakınlarında yer alır. 2017 yılında site, UNESCO tarafından Svabya Alpleri'ndeki Mağaralar ve Buz Devri Sanatları'nın bir parçası olarak Dünya Mirası ilan edildi.
Brillenhöhle, Güneybatı Almanya'da, Svabya Alpleri'ndeki Ulm'un 16 km batısında yer alan, arkeolojik kazılara göre insan yerleşimlerinin günümüzden 30,000 yıl öncesine kadar gittiği bir mağara kalıntısıdır. 1955-1963 yılları arasında Gustav Riek tarafından kazılan mağaranın Üst Paleolitik katmanları Orinyasiyen, Gravettian ve Magdalenian eserler içermektedir. 1956'da, mağaranın merkezinde, Orta Avrupa'daki Magdalenian kültürünün temel anlayışına önemli katkılar sağlayan ilk insan fosilleri keşfedildi.
Büzeyir Mağarası, arkeolojik bir alan ve paleolitik döneme tarihlenen bir insan yerleşimi alanıdır. Mağara, Lerik Rayonu'ndaki Büzeyir köyünün 3 km (1,9 mi) doğusunda, Zuvandçay Nehri'nin sol kıyısında, Delikitaş Dağı'nın tepesinde, deniz seviyesinden 1.640 m (5.380 ft) yükseklikte yer alır.
Tağlar Mağarası, Paleolitik dönem boyunca Musteryen kültürünün tarih öncesi insanlarının yaşadığı arkeolojik bir alandır. Mağara, Azerbaycan'da, Böyük Tağlar köyünün güney kesiminde, Kuruçay Nehri'nin sol kıyısında yer almaktadır.
Zar Mağarası, Üst Paleolitik dönem boyunca tarih öncesi insan yerleşiminin görüldüğü bir arkeolojik alandır. Azerbaycan'ın Kelbecer Rayonu, Zar köyünün güneyinde yer alır.
Kurt Yuvası Mağarası insanların Taş Devri'nde iskan ettiği bir mağara. Mağara Abşeron Rayonu'ndaki Mohammedi kentinde, Girmaki Vadisi'nin sol tarafında, tepenin kayalık yamaçlarında yer almaktadır.
Sakajia Mağarası Tabiat Anıtı, Gürcistan'ın Imereti bölgesindeki Terjola Belediyesi'nde, Godogani köyünün 1,5 km kuzeydoğusunda, deniz seviyesinden 204 metre yükseklikte bulunan bir karstik mağaradır. Motsameta Manastırı'ndan 1,5 km uzaklıkta, nehrin karşısındaki pitoresk Tskaltsitela Boğazı'nın sol yamacında yer almaktadır. Mağarada birçok önemli arkeolojik, paleobotanik ve paleozoyik keşif yapılmıştır.
Býčí skála Mağarası, Çekya, Moravya'daki en uzun ikinci mağara sisteminin bir parçasıdır. Arkeolojik keşiflerle de ünlüdür. Zaman zaman ziyarete açılmasına rağmen girişi dışında halka açık değildir.
Šipka, Çekya'daki, Moravya-Silezya ilinin, Štramberk ilçesi yakınlarında deniz seviyesinden 440 metre yükseklikte bulunan bir mağaradır. 9 Ocak 1960'ta Orta Paleolitik dönemden kalma 29 hektarlık bir arkeolojik alan doğal anıt ilan edildi.
Hadži -Prodan Mağarası, orta batı Sırbistan'daki İvaniçe'den 7 kilometre (4,3 mi) uzaklıktaki Raščići köyünde bulunan, Paleolitik döneme tarihlenen arkeolojik sit alanı ve ulusal bir tabiat anıtıdır. Deniz seviyesinden 630 m yüksekliğe sahip oldukça dar ve yüksek ağzı, Rašćanska nehri vadi yatağının yaklaşık 40 m üzerinde yer alır ve güneye doğru bakmaktadır. 345 metre (1.132 ft) uzunluğundaki mağara Geç Kretase'de "kalın tabakalı masif" Senoniyen kalkerinde oluşmuştur. Tarih öncesi çanak çömlek parçaları ve Pleistosen fauna fosilleri İvaniçe'den Zoran Vučićević tarafından ortaya çıkarıldı. Mağara girişinde ve ana mağarada, özellikle Mağara ayısı ve Demir Çağı eser keşiflerinin yapıldığı bildirildi. Mağaranın adı, 19. yüzyıldan kalma bir Sırp devrimci olan Hadži-Prodan'ın onuruna verilmiştir.
Risovača Mağarası, Sırbistan'ın merkezindeki Aranđelovac kasabasının tam girişinde, Kubršnica nehri vadisinin 17 metre (56 ft) yukarısında yer alan bir mağaradır. Kragujevac yakınlarındaki Gradac Mağarası'nın yanı sıra Sırbistan'daki Paleolitik döneme tarihlenen en önemli arkeolojik alanlarından biridir. Keşfi, Sava - Tuna hattının güneyindeki Paleolitik kültürün varlığını doğruladı ve Avrupa'daki tarih öncesi insanların yaşamı hakkında yeni bilgiler sağladı.
Paglicci Mağarası, güney İtalya'daki, Puglia'daki, Rignano Garganico yakınlarındaki Paglicci'de bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. 1950'li yıllarda keşfedilen mağara, Gargano'daki en önemli mağaradır. Mağara, Gargano Ulusal Parkı sınırları içinde yer alan bir turistik cazibe merkezidir.
