İçeriğe atla

Allagion

Bu makale, Bizans İmparatorluğu'nun (330–1453) askeriyesi hakkındaki serinin bir parçasıdır.
Yapısal Tarih
Bizans ordusu: Doğu Roma ordusu, Orta dönem Bizans ordusu (thema • tagmata • Hetaireia), Komninos dönemi ordu (pronoia), Paleologos dönemi ordu (allagia) • Vareg Muhafızları • Generaller
Bizans donanması: Rum ateşi • Dromon • Amiraller
Seferlerin Tarihi
Savaşlar, isyan ve iç savaşlar ve muharebeler listeleri
Stratejiler ve taktikler
Taktikler • Kuşatmalar • Askeri talimatlar • Tahkimat (İstanbul Surları)

Allagion veya Allagia (Yunancaἀλλάγιον), 50-400 askerden oluşan asker birliğini tanımlayan Bizans askerî terimdi. İlk olarak 10. yüzyılın ortalarından sonlarına doğru ve 13. yüzyılda Bizans ordusunun daimi alayları için kullanılan en sık askerî terim haline gelmiş ve 14. yüzyılın sonlarına kadar kullanılmıştır.

Etimoloji

Terim “görev döngüsü”[1] anlamına gelir ve ilk olarak 10. yüzyılın başlarında Bilge İmparator VI. Leon'un Taktika'sı'nda genel birlikler bütünü olarak tanımlanır.[2] Daha teknik kullanımı, 50 ila 400 kişi arasında değişen süvari bandonu için alternatif terim olarak kullanılmaya başlanmıştır.[3] 10. ve 11. yüzyıllarda, taşra allagia'ları yaklaşık 50-150 kişiden oluşurken, merkezi imparatorluk ordusu yaklaşık 320-400'ye yakındı.[4]

Geç Bizans döneminde Allagia

Geç 11. yüzyılın sonlarından itibaren allagion terimi, imparatorluk muhafız birliklerinin askerlerini ifade etmek için kullanılmaya başlanmıştır. 13. yüzyılın sonlarına doğru bu terim, önceki tagma teriminin yerine geçerek her daimî alay için kullanılmıştır. Allagion birimlerinin başında bir allagatōr bulunurdu.[4][5] 14. yüzyılda Georgios Kodinos, sarayda archōn tou allagiou ("allagion’un efendisi") olarak adlandırılan bir makamdan bahseder. Bu kişi, imparatorun muhafız birliğinde ikinci komutan olarak görev yapmış ve saray hiyerarşisinde 53. sırada yer almıştır. Onun altında ise protallagatōr bulunur ve bu kişi, birliği arka saflardan yönetirdi. Bu görevler, megas primmikērios denetiminde olup, kaynaklarda çok az kişi bu unvanları taşımıştır.[6]

Allagia'lar, Bizans eyalet ordusunda iki gruba ayrılmıştı: BizansAnadolu'daki "imparatorluk allagia"ları ve Avrupa'daki "büyük allagia"lar. Anadolu'nun Türklere kaybedilmesiyle "imparatorluk allagia"ları ortadan kalktı. Avrupa'daki megala allagia'lar ise 1286'dan 1355'e kadar kaydedilmiş olup, Selanik, Serez ve Bizye gibi şehirlerde bulunuyordu. Bu birliklerin kesin yapısı tam olarak bilinmemekle birlikte, sınır askerleri ve süvari birliklerinden oluşuyorlardı. Allagia'lar yaklaşık 300–500 askerlik birimlerdi ve Bizans askerî sisteminin önemli bir parçasıydı.

Kaynakça

Dipnot
  1. ^ Haldon 1999, s. 116.
  2. ^ Guilland 1960, s. 84.
  3. ^ Haldon 1984, s. 276–277.
  4. ^ a b Kazhdan 1991, s. 67–68.
  5. ^ Guilland 1960, s. 85.
  6. ^ Guilland 1960, s. 86.
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

Domestikos, Geç Roma İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu dönemi sivil, askeri ve kilise ile ilgili unvan.

<span class="mw-page-title-main">Opsikion</span> Bizans Bölgesi (thema)

Opsikion Theması basitçe Opsikion, kuzeybatı Küçük Asya'da bulunan bir Bizans themasıdır. İmparatorluk maiyet ordusundan yaratılan Opsikion, Konstantinopolis'e en yakın konumda bulunan ilk themaların en büyük ve en prestijli olanıydı. 8. yüzyılda çeşitli isyanlara karıştı, yaklaşık 750'de üçe bölündü ve eski üstünlüğünü kaybetti. Dördüncü Haçlı Seferi sonrasına kadar orta kademe bir thema olarak hayatta kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Ekskubitores</span>

Excubitores erken dönem Bizans imparatorlarının imparatorluk muhafızları olarak yaklaşık 460 yılında kurulmuştur. Komutanları kısa sürede büyük etki sahibi olmuş, aralarından 6. yüzyılda bir dizi imparator çıkmıştır. Excubitores geç 7. yüzyılda kayıtlarında görülmemeye başlamışlardır, fakat 8. yüzyıl ortalarında, orta dönem Bizans ordusunun çekirdeğini oluşturan seçkin "tagmata" birliklerinden birine dönüşmüşlerdir. Excubitores hakkında son kayıt 1081 yılıdır.

Logothetis tu dromu ,cursus publicus idaresinin başı ve Bizans İmparatorluğunun en kıdemli maliye bakanlarından (Logothetis) biri.

<span class="mw-page-title-main">Tagma</span>

Tagma tabur ya da alay büyüklüğünde askerî birlik.

Drungarios, Geç Roma ve Bizans dönemlerinde drungos olarak bilinen yapının komutanına verilen rütbe.

<i>Katepano</i>

Katepánō Kıdemli Bizans İmparatorluğu rütbesi. Kelime Batı dillerine capetanus/catepan şeklinde geçmiştir, anlamı İtalyanca "capitaneus" ile birleşmiş gibi görünmektedir. Bu hibrid terim İngilizcede captain ve diğer dillerde benzer terimlere dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Domestikos ton sholon</span>

Domestikos tōn scholōn Bizans İmparatorluğu'nda kıdemli bir askeri makam, 8. yüzyıl ile en az 14 yüzyıl başlarına kadar kullanılmıştır. Başlangıçta basitçe seçkin tagmata alayları kıdemlisi Scholai komutanıydı, Domestikos hızlıca öne çıktı: 9. yüzyıl ortalarında unvanı taşıyanlar temelde İmparatorun yanında Bizans ordusu baş komutanıydı. Makam 12. yüzyılda Megas Domestikos ile çakıştı ve Paleologos Hanedanı döneminde sadece onursal orta seviye saray unvanlığına indi.

Megas domestikos unvanı 11 ile 15. yüzyıllar arası Bizans ordusu başkomutanına verilen unvan. Domestikos tōn scholōn'un önceki makamlarından evrilmiş ve Bizans İmparatorluğu'nun son yüzyıllarında devletin en kıdemli derecelerinden biri olan bir rütbeye gelmiştir. Ayrılan Trabzon İmparatorluğu yanında 14. yüzyılda Sırp İmparatorluğu tarafından benimsenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Vestiaritai</span>

Vestiaritai Bizans İmparatorluğu'nda imparatorluk muhafız birlikleri ve malî memurlar, 11 ile 15. yüzyıllar arasında kayıtlarda görülürler.

<span class="mw-page-title-main">Optimatoi</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Optimatoi, başlangıçta seçkin bir Bizans askerî birliği olarak kuruldu. Ancak, 8. yüzyılın ortalarında bir arz ve lojistik grubuna indirgendi ve kuzey-batı Küçük Asya'da eyalet (thema) olarak atanmıştır. Bir idari birim olarak, Optimatoi Theması, 14. yüzyılın ilk yıllarında Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilinceye kadar ayakta kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hetaireia</span>

Hetaireia ya da Hetaeria, Bizans İmparatorluğu döneminde bir muhafız birliği için kullanılan terim. "Bölük" anlamına gelir, antik Makedon muhafız atlı birliği ve Antik Yunanistan aristokratlarının katıldığı Sempozyum yansımasıdır.

Parakoimōmenos, kelime anlamı [imparatorun odasının] yanında uyuyandır. Bizans saray görevidir. Genellikle hadımlar için ayrılmıştır. Pozisyonun imparatorlara olan yakınlığı, sahiplerinin nüfuzunu ve gücünü garanti altına aldı ve bunların birçoğu, özellikle de 9. ve 10. yüzyıllarda, Bizans İmparatorluğu'nun başbakanları olarak işlev gördüler.

<span class="mw-page-title-main">Mesazon</span> Bizans İmparatorluğunun başbakanı olarak hareket eden yüksek makam

Mesazōn Bizans imparatoru'nun başbakanı ve baş yardımcısı olarak hareket eden Bizans İmparatorluğu'nun son yüzyıllarında yüksek bir makam ve görevlisi.

Mistikos 9 ile 15 yüzyıl arasında imparatorluk yüksek mahkemesinin önemli bir Bizans makamıdır. Başlangıçta rolü belirsizdir; muhtemelen Bizans imparatorunun kişisel sekreteriydi. Zamanla, makam adli görevleri de yerine getirmeye başladı. Komninos Hanedanı döneminde önemli bir malî bir memur oldu ve Paleologos Hanedanı'nda da en yüksek rütbeli devlet makamlarından bir olmaya devam etti.

Aleksios Mosele ya da Musele/Mousele, İmparator I. Romanos'un hükümdarlığının başlarında, Bizanslı amiraldir. Bizans-Bulgar Savaşı (913-927) sırasında, Bulgar çarı I. Simeon'in kuvvetlerine karşı Domestikos ton sholon Pothos Argyros komutasındaki imparatorluk tagmata kuvvetinin yanında imparatorluk denizcilerinden teşekkül birliğe komuta etmiştir. Bizanslılar Pegae Muharebesi'nde mağlup olmuşlar ve geri çekilme sırasında, Mosele savaş gemilerinden birine binmeye çalışırken kayıp boğulmuştur.

Logothetis ton sekreton, Komninos Hanedanı döneminde Bizans İmparatorluğu'nun tüm sekreta denetleyen bir memurdu. 13. yüzyılın başlarında, ofis megas logothetis dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">Bizans bürokrasi ve aristokrasisi</span> Bizans İmparatorluğu hükûmeti

Bizans İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'ndan miras kalan karmaşık bir aristokrasi ve bürokrasi sistemine sahipti. Hiyerarşinin zirvesinde imparator duruyordu; ancak "Bizans bir cumhuriyetçi mutlak monarşiydi ve ilahi haklara sahip bir monarşi değildi". İmparatorluk verasetiyle ilgili yazılı yasalar yoktu ve Roma Cumhuriyeti hiçbir zaman resmen kaldırılmadı, bu nedenle İmparator, hem Senato (Synkletos) hem de Ordu tarafından resmi olarak seçilmeliydi. Gerçekte, Senato yetkisi zamanla ciddi şekilde kısıtlandı ve Ordu pratikte seçim konusunda tekel konumuna geçti. Ayrıca, yarı cumhuriyetçi bir varlık iken, İmparatorlar genellikle çocuklarının halefini dolaylı yollarla, örneğin onları ortak imparator olarak atamak gibi, sağlamayı başardılar. Yazılı veraset kanunlarının ve usullerinin yokluğu ve İmparatorluğun askerileştirilmiş devleti, çok sayıda darbe ve isyana yol açarak, Malazgirt yenilgisi gibi birçok feci sonuçlara yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Drungarios tu ploimu</span> Bizans donanmasında imparatorluk filosu komutanı

Drungarios tu ploimu (Yunanca: δρουγγάριος τοῦ πλοΐμου/τῶν πλοΐμων, droungarios tou ploïmou/tōn ploïmōn;

Mandatōr, Latince "haberci" kelimesinden türetilen, orta dönem Bizans İmparatorluğu'nda madun bir memurdur.