İçeriğe atla

Alihaydar Karayev

Alihaydar Karayev
Əliheydər Qarayev
Azerbaycan SSC
Askeri ve Donanma İşleri Halk Komiseri
Görev süresi
5 Haziran 1920 - 20 Haziran 1920
Yerine geldiğiCengiz Yıldırım
Yerine gelenMakam kaldırıldı
Kişisel bilgiler
Doğum Ağakerim oğlu Alihaydar Garayev
20 Haziran 1896(1896-06-20)
Şamahı, Azerbaycan Valiliği, Rus İmparatorluğu
Ölüm 24 Nisan 1938 (41 yaşında)
Bakü, Azerbaycan SSC, SSCB
Partisi Tüm-Birlik Komünist Partisi/Bolşevik
Azerbaycan Komünist Partisi
Himmet
Mesleği Siyasetçi
Ödülleri Kızıl Bayrak İşçi Nişanı
Askerî hizmeti
Bağlılığı  Sovyetler Birliği
Hizmet yılları 1917-1938

Alihaydar Ağakerim oğlu Karayev (Azerice: Qarayev Ağakərim oğlu Əliheydər; d. 20 Haziran 1896 - ö. 24 Nisan 1938 ) eski Menşevik sonradan Bolşevik devrimci, Azerbaycan'ın sosyalist döneminde Adalet Halk Komiseri ve de Askerî ve Donanma İşleri Halk Komiseri.

Erken dönem

Şamahı'da doğdu. Bakü'de Rusça eğitim veren Şamahı Realni Okulu'ndan mezun oldu. Novoçerkassk Politeknik Enstitüsü'ne girdi ve bu dönemde devrimci faaliyetlerin içerisinde yer aldı. 1917'de Şamahı İşçi Köylü Sovyeti'nin başkanlığını yürüttü. 1918-1920 arasında Himmet'in liderliğini yürüttü. Kızıl Ordu'nun 27 Nisan 1920'de Azerbaycan'ı ele geçirmesiyle Azerbaycan Geçici Devrimci Komitesi üyeliği, Bakü Devrimci Komitesi üyeliği, Emek Halk Komiserliği, Askeri ve Donanma İşleri Halk Komiserliği, Bakü Şehri Yönetme Komitesi başkanlığı görevlerinde bulundu.

ADC'yi devirmesi

Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı ele geçirmesini sağlayan Bolşeviklerden olmuştur. Cengiz Yıldırım ile birlikte Azerbaycan Parlamentosu'na ültimatom vererek iktidarın Bolşeviklerin eline geçmesini sağlamıştır. Bolşevik güçlerini Azerbaycan'a çağırdı. Aynı zamanda Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin yerine bir Sovyet rejimi kurmuştur. Böylece Kızıl Ordu Karabağ'daki Ermeni direnişini yok edebildi. Azerbaycan SSC kurulduktan sonra Karabağ ve Nahçivan Azerbaycan sınırları içerisinde kaldı. Sadece Zangezur bölgesi Ermenistan SSC'ye verildi. Bir söylentiye göre ADC'nin ve de Azerbaycan Millî Şurası'nın kurucusu Mehmed Emin Resulzade'nin yakalanmasını sağlamış lakin sonradan Stalin ile görüşerek iki kere affedilmesini sağlamış ve gitmesi serbest bırakılmıştır.

Sovyet dönemi

1921-1931 yılları arasında birçok görevde bulundu. Halk Gazetesi, Komünist (Ocak-Mayıs 1922) ve başka gazetelerin editörlüğünü yaptı. Azerbaycan'da Kimin sabaha ihtiyacı var (Azerice: Matəm kimə lazımdı) gibi birçok Bolşevik propaganda yaparak devlette din algısını yıkmaya çalıştı. Adalet Halk Komiserliği sırasında bazı Azeri entelektüelleri mahkûm edip tutuklattı. Yürüttüğü politikalar yüzünden pek popüler değildir. Azerbaycan basınında Azeri milliyetçiliğine destek veren veya sempati besleyen kişileri tutuklatmıştır. Neriman Nerimanov tarafından toy ve kanı kaynayan bir kişilik olarak eleştirilmiştir.

Bakü Kadınlar Kulübü, 1920'lerde Garayev'in ismiyle isim değişikliğine gitmiştir. Bunun sebebi ise kadınların eğitimi ve de gelişmesi için yürüttüğü politikalardır. Azerbaycan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etmesinden sonra Alihaydar Garayev Caddesi'nin ismi Ahmed Cevad şeklinde değiştirilmiştir.

Ölümü

Beria'nın Stalin'e önerisiyle "casusluk ve Sovyet devletini yıkmak için karşı devrimci faaliyetler yürütmek" suçundan yargılandı. 24 Nisan 1938 tarihinde Stalin'in emriyle İdam mangası tarafından öldürüldü.

Ödülleri

Azerbaycan'da yürüttüğü Bolşevik faaliyetler dolayısıyla Kızıl Bayrak İşçi Nişanı ile ödüllendirilmiştir.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">26 Bakü Komiseri</span> Ekim Devriminden sonra Baküde kurulan Bakü Sovyet Komününün Bolşevik ve Sol Sosyalist Devrimci Partisine bağlı mensupları

26 Bakü Komiseri, Ekim Devrimi'nden sonra Bakü'de kurulan Bakü Sovyet Komünü'nün Bolşevik ve Sol Sosyalist Devrimci Partisi'ne bağlı mensupları.

<span class="mw-page-title-main">Meşedi Azizbeyov</span>

Meşedi Azim-bey oğlu Azizbeyov Azeri komünist, Bolşevik devrimci ve mühendis. 1917 Ekim Devrimi sırasında Kafkaslarda önde gelen Bolşevik önderlerdendir ve aynı zamanda ülkesinin ilk Marksistlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Neriman Nerimanov</span> Nariman Narimanov

Neriman Nerimanov, Azerbaycanlı Bolşevik devrimci, yazar, yayıncı, politikacı ve devlet adamıydı. Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı işgalinden sonra, Mayıs 1920'de kurulan Sovyet Azerbaycanı hükûmetinin başına geçti ve bu görevini yaklaşık bir yıl sürdürdü. Daha sonra Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti yürütme konseyi başkanlığına seçildi. Ayrıca 30 Aralık 1922'den öldüğü güne kadar Sovyetler Birliği Merkez Yürütme Kurulunun parti başkanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ayna Sultanova</span>

Ayna Sultanova, Azeri devrimci. Azerbaycan'ın ilk kadın komünist devrimcilerinden biridir. 'Şark kadını' dergisinin ilk editörüdür. Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinde(ASSC) Yüksek Mahkeme başkanı ve Eğitim, Adalet Komisarlığı gibi yüksek görevlerde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sultanmecid Efendiyev</span>

Sultanmecid Efendiyev ya da Sultan Mecid Efendiyev Azerice: Sultanməcid Əfəndiyev, Rusça: Султан Меджид Эфендиев d. 26 Mayıs 1887-21 Nisan 1938 ö.) Azeri devrimci, devlet adamı, Azerbaycan Komünist Partisi'nin kurucularından.

<span class="mw-page-title-main">Meyer Basin</span>

Meyer Velkoviç Basin, Yahudi kökenli devrimci, 26 Bakü Komiseri'nden biri, Kafkasya Ordusu Devrimci Askeri Komitesi Üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Memmedhasan Hacınski</span> Azerbaycanlı devlet adamı

Memmedhasan Caferkulu oğlu Hacınski Azerice: Məmmədhəsən Cəfərqulu oğlu Hacınski; 1875-1931, Azerbaycanlı mimar, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nde (ADC) içişleri, dışişleri ve maliye bakanlığı görevlerinde bulunmuş politikacı. Ayrıca ADC'nin son başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Teymur Guliyev</span>

Teymur Guliyev, Azeri devlet adamı. Azerbaycan SSC Halk Komiserleri Sovyeti Başkanı (1937-1946) ve Azerbaycan SSC Bakanlar Konseyi Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Cengiz Yıldırım</span> Sovyet siyasetçi

Cengiz Yıldırım oğlu Sultanov (1890–1937) daha çok Cengiz Yıldırım olarak bilinir. Sovyet Kürdü Bolşevik devrimci, mucit ve Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı İşgali sonrası ilk Azerbaycan Asker ve Donanma İşleri Halk Komiseri.

<span class="mw-page-title-main">Mircafer Bağırov</span> Azeri Sovyet siyasetçi

Mircafer Bağırov, Josef Stalin yönetiminde bulunan Sovyetler Birliği'nde 1932 ile 1953 yılları arası Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Komünist lideri.

<span class="mw-page-title-main">Hamid Sultanov</span> Azerbaycanlı siyasetçi

Hamid Hasan oğlu Sultanov, Azeri Sovyet siyasetçi, Azerbaycan SSC İç İşleri Halk Komiseri ve sonra Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Memmed Memmedyarov</span>

Memmed Memmediyarov – Azerbaycan'da Sovyet hakimiyetinin tesisi için uğraşmış; Azeri devrimci, devlet adamı, muhalif politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Mir Beşir Kasımov</span>

Mir Beşir Kasımov, Sovyet Azeri siyasetçi, devrimci. Neriman Nerimanov'un ürettiği siyasetin takipçilerinden biri olan Kasımov Azerbaycan'da ulusal komünizm politikasının uygulayıcısı olarak da bilinir. İki kez Lenin Nişanı ödülünü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Davud Hüseynov</span> Azerbaycanlı politikacı (1894-1938)

Mirzə Davud Hüseyinov — Azerbaycan Devrim Komitesi Başkan Yardımcısı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin 1921 Mayıs-Aralık tarihleri arasında Dış İşleri Bakanı, 1925 yılı içinde Maliye Bakanı. Ayrıca Yüksek İktisat Şûrası Başkanlığı, Transkafkasya SFSC XKS Başkan Yardımcılığı, Transkafkasya SFSC Halk Maliye Komiserliği, Tacikistan Komünist Partisi Merkez Komite Birinci Kâtipliği (1930-1933) görevlerinde de bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Polikarpe Mdivani</span> Rus Bolşevik devrimci, Sovyet siyasetçi

Polikarpe Gurgenoviç "Budu" Mdivani 1917 Rus Devrimleri ve İç Savaşa aktif olarak katılan deneyimli bir Gürcü Bolşevik siyasetçi, Sovyet hükûmet yetkilisi ve diplomattır. 1920'lerde, özellikle Kafkasya'nın Sovyetleştirilmesinde önemli bir rol oynadı ancak daha sonra 1922 Gürcistan Olayı sırasında Josef Stalin'in merkezileştirme politikası sırasında Komünist Gürcistan muhalefetine öncülük etti. 1930'larda Troçkist muhalefete desteği gerekçe gösterilerek işkence gördü ve Büyük Temizlik kapsamında idam edildi.

Hüsü Hacıyev - Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde faaliyet yürüten Sovyet Azeri politikacı.

Muhsin Necmettin oğlu İsrafilbeyov ve Muhsin Kadirli, Azeri devrimci ve hekimdi. Azerbaycan Komünist Partisi'nde faal biri olarak biliniyordu.

Azerbaycan'da Stalin'in baskıları - 1920'lerin sonundan 1950'lerin başına kadar Stalin'in Azerbaycan SSC'deki baskılarına verilen genel isim. Bu baskı, Azerbaycan'ın önde gelen liderleri, din adamları, aydınları ve zengin köylüleri de dahil olmak üzere tüm Azerbaycan nüfusunu etkilemiştir. Baskı, karşı-devrimci faaliyetlerden, casusluktan ve Sovyet karşıtı propagandadan şüphelenilen kişilere yönelik zulmün yanı sıra, kurşuna dizme, tutuklama, çalışma kamplarına gönderilme ve SSCB'nin diğer bölgelerine sürgünleri içeriyordu.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Kızıl Ordusu</span>

Azerbaycan Kızıl Ordusu veya Azeri Kızıl Ordusu, Rus İç Savaşı sırasında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Bolşevik yanlısı Kızıl Ordu'nun bir saha ordusudur.

<span class="mw-page-title-main">Maksud Memmedov (siyasetçi)</span>

Maksud Memmed oğlu Memmedov Sovyet dönemi bir Azerbaycanlı devrimci, devlet adamı ve siyasetçiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.