İçeriğe atla

Alice Mabota

Alice Mabota
DoğumMaria Alice Mabota
08 Nisan 1949(1949-04-08)
Maputo, Mozambik
Ölüm12 Ekim 2023 (74 yaşında)
Johannesburg, Güney Afrika
Meslekİnsan hakları aktivisti, eğitimci ve kamu görevlisi
Tanınma nedeniMozambik İnsan Hakları Derneği Başkanı
ÖdüllerUluslararası Cesur Kadınlar Ödülü (2010)

Maria Alice Mabota[Note 1] (8 Nisan 1949 – 12 Eylül 2023), Mozambikli insan hakları aktivisti, eğitimci ve kamu görevlisi. Mozambik İnsan Hakları Derneği'nin Başkanıydı.

Hayatı

Mabota, 8 Nisan 1949'da Maputo, Mozambik'teki Geral José Macamo Hastanesi'nde doğdu. Bölgenin yerlilerinden olan Mabota Ailesi'nin ferdiydi.[1]

Babası ve amcasının yanında yetişti. 1966'da vaftiz edildi. Maputo, Mozambik'e yaklaşık 100 kilometre uzaklıkta bukunan Matutuíne'deki St Roch Misyonu İstasyonu'nda ilk öğrenimini tamamladı.[1]

Annesinin desteklemesiyle orta öğrenime devam etti boşta olduğu dönemlerde hizmetli olarak çalışarak ailesine katkı sağladı. Orta öğrenimini Josina Machel Ortaokulu'nda tamamladı. Yüksek öğrenimine ise İngilizce diline hakim olamaması ve tıp eğitimi sırasında kadavra görmekten korktuğu için devam etmedi.[1]

Alice Mabota

1973-1980 yılları arasında Mozambik Tarım Bakanlığı'na bağlı Sömürge Tarım Otoritesi Birimi'nde görev aldı. Mozambik Devlet Bilgi ve Güvenlik Hizmetleri Gizli Servisi'nden (SISE) gelen iş önerisini ise kabul etmedi.[1]

Aynı zamanda Francisco Manyanga Ortaokulu'nda Portekizce öğretmeni, Sponsorluk ve Hukuki Yardım Kurulunda (IPAJ) ve Devlet Emlak Parklar İdaresi'nde (APIE) kamu görevlisi olarak çalıştı.[1]

İnsan Hakları Derneği'nin oluşumu

Mabota'nın hayatındaki en önemli gelişme 1993'te 45 gün süren Viyana İnsan Hakları Konferansı'na davet edilmesiyle gerçekleşmiş burada kazandığı deneyim onu ülkesi Mozambik'te insan hakları üzerine çalışmalara yöneltmiştir. 1995'te Viyana'ya tekrar gittiğinde diğer Mozambikli aktivistler ve entelektüellerle birlikte Gine-Bissau modelini temel alarak Mozambik İnsan Hakları Derneği'nin temellerini atmışlardır.[1][2]

Alice Mabota, 2012-2016 yılları arasında ABD'nin Mozambik Büyükeliği görevini yürüten Douglas Griffiths ile ayak üstü konuşurken.

Kuruluşundan itibaren başına geçtiği Mozambik İnsan Hakları Derneği bünyesinde ülkesindeki sivil toplumunun en popüler seslerinden biri olarak kendisini kabul ettirmiştir.[3] Özellikle 2010'lu yıllarda Mozambik siyasetinde FRELIMO ve RENAMO arasında artan kutuplaşmayı eleştirdi. Mozambik İnsan Hakları Derneği'nin sivil toplum örgütleriyle birlikte Mozambik'in başkentinde barış, eşitlik ve yolsuzluğa karşı çeşitli protesto yürüyüşleri düzenledi. Bu sırada radikal FRELIMO kanadına atfedilen çok sayıda ölüm tehdidi ve ayrıca kamuya açık hakaretlere maruz kaldı.[4][5] Mozambik Cumhurbaşkanı'na hakaretten güvenlik güçleri tarafından sorguya alındı.[6]

İnsan hakları üzerine yaptığı çalışmalarla 2010'da Amerikan yönetimi tarafından verilen Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülü'nü kazandı.[Note 2][7][8]

Ülkesi Mozambik'te 2014 ile 2019 yıllarında yapılan Genel Seçimler'de Cumhurbaşkanlığı adaylığı gündeme gelse de varlık gösteremedi.[9][10]

Ölüüm

Mabota, 12 Ekim 2023'te Johannesburg, Güney Afrika'da kanser tedavisi gördüğü bir hastanede 74 yaşında ölmüştür.[11]

Kaynakça

  1. ^ Also spelled as Mavota or Mahota, depending on the transcription.
  2. ^ However, the US Department of State does not cite her as a laureate, but many (independent) sources report the award ceremony at the US Embassy in Maputo, Mozambique.
  1. ^ a b c d e f Emildo Sambo (10 Mart 2015). ""Temos de alcançar a independência em prol das futuras gerações", Alice Mabota" (Portekizce). 3 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2016.  Bilinmeyen parametre |periyodik= görmezden gelindi (yardım)
  2. ^ "The Status of Human Rights Organizations in Sub-Saharan Africa Mozambique". 3 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2016.  Bilinmeyen parametre |periyodik= görmezden gelindi (yardım)
  3. ^ "I have a right to | BBC World Service". www.bbc.co.uk. 3 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2016. 
  4. ^ "QUEM É ARMANDO GUEBUZA". 3 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2016.  Bilinmeyen parametre |periyodik= görmezden gelindi (yardım)
  5. ^ "Alice Mabota diz que sofre ameaça para abortar marcha do próximo sábado". 16 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2016.  Bilinmeyen parametre |periyodik= görmezden gelindi (yardım)
  6. ^ "Polícia de Moçambique interroga ativista Alice Mabota". 3 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2016.  Bilinmeyen parametre |periyodik= görmezden gelindi (yardım)
  7. ^ "MOZAMBIQUE: Alice Mabota Wins 2010 International Women of Courage Award". 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2016. 
  8. ^ "Alice Mabota é a mulher mais corajosa de Moçambique". 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2016.  Bilinmeyen parametre |periyodik= görmezden gelindi (yardım)
  9. ^ "Alice Mabota admite candidatar-se à presidência de Moçambique | Portal de Angola". 23 Ocak 2014. 3 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2016.  Bilinmeyen parametre |periyodik= görmezden gelindi (yardım)
  10. ^ "Moçambique: Alice Mabota, primeira mulher candidata às presidenciais | DW | 15.07.2019". DW.COM. 2 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  11. ^ "Morreu a ativista moçambicana Alice Mabota – DW – 12/10/2023". dw.com (Portekizce). 14 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mozambik</span> Güneydoğu Afrikada bulunan bir ülke

Mozambik, resmî adıyla Mozambik Cumhuriyeti, Afrika'nın güneydoğusunda yer alan bir ülkedir. Mozambik kuzeyde Tanzanya, Malavi, kuzeybatıda Zambiya, batıda Zimbabve, güneybatıda ise Güney Afrika Cumhuriyeti ve Esvatini ile komşudur. Doğudaki Mozambik Kanalı ülkeyi Madagaskar, Mayotte ve Komorlar'dan ayırır. Başkenti ve en büyük şehri Maputo'dur.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Polinezyası</span> Fransa Denizaşırı Bölgeler Topluluğu üyesi bölge

Fransız Polinezyası, Polinezya ada öbeğinde, Büyük Okyanus'ta bulunan ve Fransa'ya bağlı bir Fransa Denizaşırı Bölgeler Topluluğu üyesi bölge. Adanın başkenti Papeete'dir.

<span class="mw-page-title-main">Ren</span> İsviçre Alplerinde doğup Rotterdamda denize dökülen bir nehir

Ren,, Avrupa kıtasının en büyük nehridir. Nehir, güneydoğu İsviçre Alpleri'ndeki İsviçre'nin Graubünden kantonunda başlar. İsviçre-Lihtenştayn, İsviçre-Avusturya ve kısmen İsviçre-Almanya sınırlarından geçer. Lihtenştayn ve Fransa sınırlarından geçip kuzeye kıvrılır, Almanya'da Renanya'dan geçerken batıya döner ve Hollanda topraklarını da katettikten sonra Rotterdam'da Kuzey Denizi'ne dökülür. 1230 km. uzunluğuyla Batı Avrupa'nın önemli nehirlerinden biridir. 9.973 kilometrekarelik bir alanı boşaltır ve adı Keltçe Rēnos'tan gelir. Almanya'da nehrin adını taşıyan Kuzey Ren-Vestfalya ve Rheinland-Pfalz adlarını taşıyan 2 eyalet vardır.

<span class="mw-page-title-main">Samora Machel</span> Mozambik devlet başkanı (1975-1986)

Samora Moisés Machel, Mozambikli askeri komutan, devrimci ve siyasetçi. Machel, Afrika ülkesi Mozambik Halk Cumhuriyeti'nin 1975 yılında bağımsızlığını kazanmasında büyük rol oynamış, 1975 yılında üstlendiği devlet başkanlığını 1986 yılındaki ölümüne kadar yürütmüştür. 1986 yılında devlet başkanlığı uçağı Mozambik, Esvatini ve Güney Afrika Cumhuriyeti sınırlarının olduğu dağlık bölgede yere çakılmış ve Machel ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Edward B. Lewis</span> Amerikalı biyolog (1918 – 2004)

Edward B. Lewis, Amerikalı genetikçi. 1995 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazanmıştır. Aynı yıl ödülü Christiane Nüsslein-Volhard ve Eric F. Wieschaus ile paylaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mexer</span> Mozambikli millî futbolcu

Edson André Sitoe ya da Mexer, Mozambikli millî futbolcudur. Bandırmaspor'da forma giymektedir.

DOCKANEMA her yıl düzenlenen bir uluslararası belgesel film festivali olup Mozambik'in Maputo bölgesinde düzenlenir. Festival ilk kez 2006 yılının Eylül ayında 70'in üzerinde filmin katılımı ile Mozambikli yapım şirketi Ebano Multimedia tarafından AMOCINE ortaklığı ile düzenlenmiştir. Festivalin ikincisi 14 - 23 Eylül 2007 tarihleri arasında 80'in üzerinde filmin katılımı ile düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Filipe Nyusi</span> Mozambikli siyasetçi ve devlet başkanı

Filipe Nyusi ya da Filipe Nyussi, Mozambikli siyasetçi. Nyusi, Afrika ülkesi Mozambik'te Ocak 2015'ten bu yana devlet başkanlığı makamında bulunmaktadır.

Vizeden muaf ülkelerden birinden gelinmediği sürece Mozambik ziyaretçileri Mozambik'in diplomatik temsilciliklerinden vize almaları gerekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pátria Amada</span>

Pátria Amada, Afrika ülkesi Mozambik'in ulusal marşıdır. Ülkenin bağımsızlığını kazandığı 1975 yılında Viva, Viva a FRELIMO marşını kullanmaya başlayan ülke, 2002 yılında bu marşı kabul ederek kullanmaya başlamıştır. Bir önceki marşın ülkeyi 1975 ile 1994 yılları arasında tek parti olarak yöneten FRELIMO'yu yücelttiği ve övdüğü gerekçesiyle yeni siyasi çok partili sistemde kabul görmemesi nedeniyle, gerçekleştirilen ilk bağımsız seçimler sonrasında sözleri FRELIMO'suz hali ile yeniden düzenlenerek ülkenin yeni marşı olarak yürürlüğe girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Joaquim Chissano</span> Mozambik devlet başkanı (1986-2005)

Joaquim Alberto Chissano, Mozambikli siyasetçi. Chissano, Afrika ülkesi Mozambik'te 1986 ile 2005 yılları arasında devlet başkanlığı görevini üstlenmiştir. Chissano bu süreçte 1986 ile 1990 yılları arasında Mozambik Halk Cumhuriyeti'ni, 1990 ile 2005 yılları arasında da Mozambik Cumhuriyeti'ni yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Vint Cerf</span>

Vinton Gray Cerf, Amerikalı internet öncüsü. "İnternetin babası" olarak adlandırılan kişilerden biridir. Bob Kahn'la birlikte geliştirdiği TCP/IP ile 2004 yılında Turing Ödülü'nü almaya hak kazanmış, 2016 yılında ise Royal Society üyeliğiyle onurlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Afonso Dhlakama</span> Mozambikli siyasetçi

Afonso Marceta Macacho Dhlakama, Mozambikli siyasetçidir. 1979'dan 2018'e kadar anti-komünist gerilla savaş hareketi olan RENAMO'nun lideriydi. Barış anlaşması imzalamadan önce Mozambik İç Savaşı'nda FRELIMO hükûmetiyle savaştı. Dhlakama, 1990'ların başında muhalefet lideri oldu. Dhlakama Sofala Eyaleti Muxúngue'de doğdu.

<span class="mw-page-title-main">Mozambik Bağımsızlık Savaşı</span>

Mozambik Bağımsızlık Savaşı, 1964-1974 yılları arasında Mozambik'te Mozambik Kurtuluş Cephesi ile Portekiz güçleri arasında meydana gelen çatışmalardır. Çatışmalar, Portekiz'in diğer Afrika sömürgelerinde yaşanan Portekiz Sömürge Savaşları'nın bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kyle Kulinski</span> Amerikalı siyasi yorumcu

Kyle Edward Kulinski, Amerikalı politik aktivist, eleştirmen ve radyo sunucusu. Sık sık The Young Turks ile ilişkilendirilen Kyle Kulinski Show programının yapımcısı ve kurucusudur. Kendisini bir sosyal demokrat olarak tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mozambik Millî Direnişi</span>

Mozambik Milli Direnişi ya da RENAMO Mozambik'teki militan bir örgüt ve siyasi harekettir. Başlangıçta Rodezya Merkezi İstihbarat Örgütü'nün (CIO) sponsorluğunda, ülkenin iktidardaki FRELIMO partisine karşı komünizm karşıtı tepkinin bir parçası olarak 1975'te kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Joe Lynch (yönetmen)</span>

Joe Lynch, Amerikalı film yapımcısı, görüntü yönetmeni ve oyuncudur.

Musa bin Bik, Portekizliler tarafından 1544'te ele geçirilmeden önce Mozambik Adası'nı yöneten varlıklı tüccardır.

Pagan metal, ekstrem metali "belirli bir kültür veya bölgenin Hıristiyanlık öncesi gelenekleri" ile tematik konsept, rustik melodiler, alışılmadık enstrümanlar veya arkaik diller aracılığıyla birleştiren bir heavy metal müzik türüdür, genellikle folklora atıfta bulunur, folk metal veya black metal. Norveçli grup In the Woods... genellikle pagan metal olarak görülen ilk gruplardan biriydi. Metal Hammer yazarı Marc Halupczok, Primordial'ın grubun "Dark Romantizm" demosundaki "To Enter Pagan" adlı şarkısının türün tanımlanmasına katkıda bulunduğunu yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Çukur ev</span>

Çukur ev, toprağa inşa edilen ve barınak olarak kullanılan bir evdir. Bu tür toprak barınak, en zorlu hava koşullarından korunmanın yanı sıra yiyecek depolamak ve çeşitli kültürel faaliyetler için de kullanılabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.