Dandanakan Muharebesi ya da Dandanakan Meydan Muharebesi (1040), Büyük Selçuklu İmparatorluğu ile Gazneliler arasında gerçekleşen ve Selçuklular'ın galibiyeti ile sona eren bir savaştır. Muharebe neticesinde Gazneliler devleti yıkılış dönemine girmiş, Büyük Selçuklu İmparatorluğu resmen kurulmuştur.
Gazneliler, 963-1186 yılları arasında Maveraünnehir, Afganistan, Hindistan'ın kuzeyi ve Horasan'da hüküm sürmüş olan Türk devleti. Gazneliler adlarını başkent edindikleri, hâlen Afganistan sınırları içinde bulunan Gazne şehrinden almıştı. Mahmud-ı Gaznevî'nin Yemînüddevle lakabına atıfla bu hanedana Yemînîler denilmektedir. Ayrıca hanedanın babası Sebük Tigin'e atıfla Sebük Teginîler olarak da anılmaktadır. Gazne Devleti'nden önce bu topraklarda hüküm sürmüş olan Fars asıllı Samanîlerin siyasi ve kültürel etkisinden dolayı Gazneli Türkler, zaman içerisinde Farslaşmışlardır.
Mahmud Gaznevî veya Gazneli Mahmud, , 998-1030 yılları arasında hüküm sürmüş olan Gazne Devleti hükümdarıdır.
Garcistan; Afgan Türkistanı'nın içinde, Horasan'da yer alan tarihi bölgedir.
Menuçehr bin Kabûs,, Cürcan ve Taberistan'a sahip olan Ziyarîlerin bir hükümdarı.
Sebük Tegin, 977–997 yılları arasında hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır.
Gazneli İsmail, 997-998 yılları arasında hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır.
I. Mesud, 1031-1041 yılları arasında hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır.
Gazneli Muhammed, 1030–1031 yılları arasında ve 1041 yılında hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır.
II. Mesud, 1049 yılı içerisinde hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır.
Abdürreşid bin Mahmud, 1050-1052 yılları arasında hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır.
Tuğrul Bozan, 1052 yılı içerisinde, tahminen 40-57 gün arası hüküm süren ve Gazneli hanedanından olmayan gulâm kökenli Gazne Devleti sultanıdır.
Ferruhzad, 1052-1059 yılları arasında hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır.
İbrahim bin Mesud, 1059-1099 yılları arasında hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır.
III. Mesud, 1099-1115 yılları arasında hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır.
Şirzad, 1115-1116 yılları arasında hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır.
Behramşah, 1117-1157 yılları arasında hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır.
Hüsrevşah, 1157-1160 yılları arasında hüküm süren Gazne Devleti sultanıdır.
Hüsrev Melik, 1160-1186 yılları arasında hüküm süren son Gazne Devleti sultanıdır.
Ali Tigin, Karahanlı devletinin Maveraünnehir bölgesi hükümdarı, İlig Hanlar hanedanından (1017-1034). Türk idare teşkilâtına göre iç siyasette serbest, fakat önemli dış işlerde Büyük Hana bağlıydı. Hâkimiyeti elinden alınınca (1020), Karahanlı hükümdarı Yusuf Kadir Arslan Handana kaçarak başkent Buhara'ya geldi, bölgeyi istila etti. Karahanlı hükümdarına karşı Selçuklu Oğuzlarının başı Arslan Yabgu ile anlaştı. Bu anlaşmayı öğrenen Arslan Han, kardeşi İlig Arslan'ı müttefiklerin üzerine gönderdiyse de İlig Arslan yenildi. Gazne hükümdarı Sultan Mahmud, Ali Tigin ve Arslan Yabgu birleşmesini tehlikeli gördüğü için, onlara karşı harekete geçti; Maveraünnehir bölgesine girdi. Karahanlı hükümdarı Yusuf Kadir Han da hücuma geçerek Semerkand'a kadar olan bölgeyi istila etti. Arslan Yabgu ile Alı Tigin bu durumda ayrı ayrı hareket etmeye karar verdiler. Ali Tigin alelacele Buhara'yı terk etti (1025). Bir süre sonra memleketine gelerek düşmanlarını temizledi.
