Ali Tanoğlu
| Ali Tanoğlu | |
|---|---|
| İstanbul Üniversitesi Rektörü | |
| Görev süresi 1957-1959 | |
| Yerine geldiği | Fehmi Fırat |
| Yerine gelen | Sıddık Sami Onar |
| İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanı | |
| Görev süresi 1950-1952 | |
| Yerine geldiği | Mazhar Şevket İpşiroğlu |
| Yerine gelen | Macit Gökberk |
| Görev süresi 1956-1957 | |
| Yerine geldiği | Arif Müfid Mansel |
| Yerine gelen | Mazhar Şevket İpşiroğlu |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1904 Kosova, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | Ekim 1978 (74 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul |
| Bitirdiği okul | İstanbul Üniversitesi Paris Üniversitesi |
| Mesleği | Coğrafya Profesörü, Akademisyen |
Ord. Prof. Ali Tevfik Tanoğlu (1904 – Ekim 1978), Cumhuriyet döneminin ilk büyük coğrafyacılarından biridir .
Hayatı
Ali Tanoğlu, 1904 yılında Kosova Vilâyeti'nin Seniçe Sancağı'nda doğmuştur. İlk, orta ve lise tahsilini İstanbul'da bulunan Darüşşafaka Okulunda yapmıştır. Daha sonra, o zamanki ismiyle Darülfünun olan İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümüne girerek burayı 1929 yılında bitirmiştir. Aynı yıl Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı tarafından Fransa'ya gönderilerek Paris Üniversitesi Coğrafya Bölümünde eğitimini sürdürmüş ve 1933 yılında eğitimini tamamlamıştır. Tanoğlu yurda döndükten sonra 1934 yılında İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü'nün Beşeri ve İktisadi Coğrafya kürsüsünde doçentliğe atanmış ve 1942 yılında da profesör olmuştur. Prof. Ali Tanoğlu 1950-52 ve 1956-57 arası iki kez İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanlığı, Coğrafya Enstitüsü Müdürü ve 1957-59 arası da İstanbul Üniversitesi Rektörü olmuştur. 1974 yılında emekliliğe ayrılan Tanoğlu, 1978 yılının Ekim ayında ölmüştür.[1]
Mesleki Hayatı
Ali Tanoğlu Beşeri coğrafyanın belli başlı konularında dersler vermiştir. Yerleşme Coğrafyası, Enerji Kaynakları, Münakale, Siyasi Coğrafya, Sıcak Orta ve Kurak Bölgelerde Ziraat Hayatı gibi dersler Beşeri ve İktisadi Coğrafya Kürsüsünde okutmakta olduğu derslerdendir. Tanoğlu daha sonra İktisat Fakültesinde uzun yıllar Siyasi Coğrafya dersleri vermiştir.[1]
Profesör Tanoğlu'nun Türkiye coğrafyasındaki rolü her şeyden önce fiziki coğrafya, onun da jeolojiye ağırlık veren jeomorfoloji üzerine oturmuş fiziki coğrafyanın hakim olduğu bir çalışma ortamında beşeri coğrafyayı, geliştirmeyi tek başına üstlenmesidir. Böylece Enstitüde dolayısıyla Türkiye'de İbrahim Hakkı Akyol fiziki coğrafyanın öncülüğünü yaparken, daha sonraki yıllarda Ali Tanoğlu Beşeri Coğrafyanın gelişmesinde görev üstlenmiştir.[2] Tanoğlu bir yandan Beşeri ve İktisadi Coğrafya Kürsüsünde dersler verirken, öte yandan Türkiye ve Ülkeler Coğrafyası Kürsüsünde ve ağırlığı genel olarak fiziki coğrafya olan Umumi Coğrafya Kürsüsünde de dersler vermekte; bunun yanı sıra da, araştırmalar yapmaktaydı.[3] Prof. Tanoğu'nun araştırmaları arasında Türkiye Fiziki Coğrafyasına ait olanlar da önemli bir yer tutar. Tanoğlu, Türkiye'nin bazı fiziki coğrafya özelliklerini beşeri coğrafya açısından değerlendirmekle kalmamış, Ernest Chaput’un Türkiye’de Jeolojik ve Jeomorfolojik Tetkik Seyahatleri’ni de Türkçeye çevirmiştir. Emmanuel de Martonne’un yıllık kuraklık indisinin Türkiye’ye uygulanan çalışması ilk araştırmalarından birini oluşturur. Burada Türkiye’deki kurak alanlar ilk defa bilimsel yoldan ortaya konmuştur. Tanoğlu, Türkiye'de nüfus dağılımını ilk kez noktalama yöntemiyle ortaya koydu. Nüfus yoğunluğu sorununu çeşitli açılardan inceledi. Türkiye'nin hipsografya eğrimsi ve ilk kuraklık indisini çizerek klimatoloji çalışmalarının gelişmesine katkıda bulundu.[1]
Eserlerinden Bazıları[4]
- 1940, Enerji Kaynakları. İ.Ü. Coğr. Enst. Yay. No: 6, İstanbul.
- 1942, Ziraat Hayatı I, Orta İklim Memleketlerinde Ziraat. İ.Ü Coğr. Enst. Yay. No: 8, İstanbul.
- 1943, "Türkiye'de Büyük Su İşlerinin Bugünkü Durumu ve Türkiye'nin Su Davası", Türk Coğrafya Dergisi, sayı: 3-4, s. 288-308, Ankara.
- 1944, "Ziraatimizin Coğrafi Karakterleri ve Başlıca Meseleleri", İktisat Fakültesi Dergisi, Cilt/Sayı: 4/4, s. 321- 354, İstanbul
- 1946, "Kurak Bölgelerde Tarım ve Bu Bakımdan Konya Bölgesinin Durumu", İstanbul Üniversitesi Haftası – Konya, s. 85, İstanbul.
- 1954, ‘’İskan Coğrafyası; Esas Fikirler, Problemler ve Metod’’, Türkiyat Mecmuası, Sayı: XI, s. 1-32, İstanbul.
- 1954, "The Geography of Settlement", İ.Ü. Geo. İns. Review, Sayı: 1, S. 1-27, İstanbul.
- 1964, "Coğrafya Nedir?, "İÜ. Coğr. Enst. Derg. sayı: 14, s. 3-14. İstanbul
- 1966, Nüfus ve Yerleşme Cilt: I. İÜ.Coğr. Enst. Yay. No:45, İstanbul.
- 1971, Enerji Kaynakları. (4. Baskı) İ.Ü. Coğr. Enst. Yay. No: 6, İstanbul.
Bu çalışma TÜBİTAK BİDEB 2209/A kodlu 2014 tarihli proje tarafından desteklenmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c Tümertekin, E., 1980, ‘’Türkiye Beşeri Coğrafyasında Ord. Prof. Ali Tanoğlu’nun Yeri’’, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Sayı: 23’ten ayrı basım. İstanbul
- ^ "Bilgi Notu". 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Tanoğlu, A., 1964, "Coğrafya Nedir?, "İstanbul Üniversitesi. Coğrafya Enstitüsü Dergisi, sayı: 14, s. 3-14. İstanbul
- ^ Tuncel, H, Yiğit, A, Çelikbağ, S., 2010, Türkiye Coğrafya Bibliyografyası, Kitaplar ve Makaleler, Bilecik Üniv Yay. No: 2, Ankara.
| Akademik görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Fehmi Fırat | İstanbul Üniversitesi Rektörü 1957-1959 | Sonra gelen: Sıddık Sami Onar |
