İçeriğe atla

Ali Tandilava

Ali Tandilava
insan
cinsiyetierkek Değiştir
doğum tarihi1913 Değiştir
ölüm tarihi1985 Değiştir
mesleğifilolog, tarihçi Değiştir
Ali Tandilava

Ali Tandilava (Gürcüce: ალი თანდილავა; d. 28 Kasım 1913,[1] Sarpi, Rus İmparatorluğu - 1985, Sarpi, Sovyetler Birliği), Lazlar ve Lazca ile ilgili çalışmalarıyla tanınan Laz tarihçi ve filolog. En kapsamlı Lazca-Gürcüce sözlüğün yazarıdır.

Hayatı

Tandilava 1913'te yarısı Gürcistan yarısı Türkiye'ye bağlı olacak şekilde bölünecek Sarp köyünde dünyaya geldi. Köyde Gürcüce eğitim veren okul olmadığından dolayı 1925 yılına kadar Türkçe eğitim veren bir okulda öğrenim gördü. 1928'de yatılı eğitim görmek için Gürcistan'a taşındı. Tiflis Üniversitesi Doğu Kafkas Dilleri Fakültesi'nden 1941'de mezun oldu. 1942-1949 ve 1952'den emekli olduğu 1973'e kadar doğduğu köyde Gürcüce öğretmeni ve okul müdürü olarak çalıştı.

Çalışmaları

Muhammed Vanilişi ile birlikte kaleme aldığı ve Lazları ele alan "ლაზეთი" (Lazeti) adlı kitap 1964'te yayımlandı.[2] Bu kitap Hayri Hayrioğlu tarafından Lazların Tarihi adıyla Türkçeye çevrilmiş ve 1992 yılında yayımlanmıştır.

Tandilava 1949 yılından öldüğü tarihe kadar Lazca-Gürcüce sözlük üzerinde çalıştı. 22.590 kelimeden oluşan ve her kelimenin cümle içinde kullanıldığı sözlük,[3] Merab Çuhua tarafından düzenlenerek 2009'da elektronik olarak yayımlandı.[4] Ali Tandilava'nın doğumunun 100. yılında, Merab Çuhua, Natela Kutelia, Lali Ezugbaia ve Lile Tandilava tarafından yayıma hazırlanan sözlük, kitap halinde basılı olarak yayımlandı.[5] Kitaba Ali Tandilava'nın çalışmalarının yanı sıra bazı folklorik- etnografik kitaplar ve Lazca ders kitaplarından derlenmiş kelimeler de eklendi.[6]

Kaynakça

  1. ^ "გამოxმაურება" (PDF). bsu.edu.ge. 2014. 14 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2021. 
  2. ^ Muhammed Vanilişi - Ali Tandilava "ლაზეთი" (Lazeti), Tiflis, 1964, 170 sayfa
  3. ^ სარფი (PDF). Batum: ს.ს. „გამომცემლობა აჭარა“. 2015. s. 47. 15 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Kasım 2021. 
  4. ^ "დიდი ქართველი და ტომით ლაზი მოღვაწის ალი თანდილავას ლექსიკონის პრეზენტაცია გაიმართა". radioatinati.ge. 1 Eylül 2014. 21 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2021. 
  5. ^ "თსუ-ში დღეს "ლაზური ლექსიკონის" პრეზენტაცია გაიმართება". interpressnews.ge. 24 Aralık 2013. 21 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2021. 
  6. ^ Ali İhsan Aksamaz (20 Kasım 2021). "Kapsamlı Lazca- Gürcüce Sözlük Yayınlandı". sonhaber.ch. 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lazca</span> Laz halkı tarafından kullanılan dil

Lazca Türkiye'nin Doğu Karadeniz kıyı şeridinde Rize ilinin Pazar ilçesinde bulunan Melyat Deresi'nden itibaren ve Gürcistan'ın Türkiye ile paylaştığı Sarp köyüne uzanan bölgede yaşayan Laz halkı tarafından konuşulan ve eski Kolhis dilinin devamı olduğu düşünülen Zanik bir Güney Kafkas dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Lazlar</span> Etnik grup

Lazlar (Lazca: Lazepe, Lazi Güney Kafkas dillerinden Lazca konuşan ve Türkiye ve Gürcistan'ın Karadeniz kıyısındaki bölgelerinde yaşayan bir etnik gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Sırtoba, Arhavi</span>

Sırtoba, Artvin ilinin Arhavi ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Balıklı, Arhavi</span>

Balıklı, Artvin ilinin Arhavi ilçesine bağlı bir köydür. Köyde geleneksel Omatxore Şenliği düzenlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kestanealan, Arhavi</span>

Kestanealan, Artvin ilinin Arhavi ilçesine bağlı bir köy.

<span class="mw-page-title-main">Çamurlu, Kemalpaşa</span>

Çamurlu, Artvin ilinin Kemalpaşa ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Koyuncular, Hopa</span> Artvin köyü

Koyuncular, Artvin ilinin Hopa ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Papatya, Pazar</span>

Papatya, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Dağdibi, Pazar</span>

Dağdibi, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.

Lazistan, Lazların yaşadığı coğrafi ve tarihi bölgedir. Karadeniz'in güneydoğu kıyısı boyunca ince bir şerit halinde uzanır ve Güney Kafkasya'nın güneybatı ucu ile Anadolu'nun kuzeydoğu ucunu kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Oşki Manastırı</span>

Oşki Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Uzundere ilçesine bağlı ve eski adı Oşki olan Çamlıyamaç köyünde eski Gürcü manastırıdır. Manastırın 963-973 yılları arasında inşa edilmiş olan ana kilisesi Vaftizci Yahya'ya adanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Helimişi</span>

Hasan Helimişi Laz ressam ve şairdir. Lazca ve Türkçe yazdığı şiirleri ve Laz motiflerini temel alan resimleriyle tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Vanilişi</span>

Muhammed Vanilişi Laz kültürü üzerine çalışmalarıyla bilinen Gürcistan'lı Laz yazardır. Kendi döneminde İskender Chitaşi'den sonra Laz kültürüne en çok katkıda bulunmuş kişi kabul edilen Vanilişi, Ali Tandilava ile birlikte yazdığı ve Lazların Tarihi adıyla Türkçeye çevrilmiş kitabıyla tanınmaktadır. Vanilişi, Sovyetler Birliği'nin Türkiye'den toprak alması durumunda Gürcistan SSC'sine bağlı olarak kurulması planlanan Lazistan ÖSSC'sinin lideri olarak seçilmişti.

Sergi Cikia, Gürcü Oryantalist ve Gürcü Türkolojisinin kurucusu. 200'den fazla yazılı araştırması ve makalesi bulunan Cikia, Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hayri Hayrioğlu</span>

Hayri Hayrioğlu, Vahtang Hinkiladze ve Vahtang Malakmadze olarak da bilinir, Gürcüceden yaptığı çevirilerle tanınır. Niyazi Ahmet Banoğlu'ndan sonra bu dilden Türkçeye çeviri yapan ikinci kişidir.

<span class="mw-page-title-main">İoseb Kipşidze</span>

İoseb Aleksis Kipşidze, Gürcü dilbilimci ve filolog. Tiflis Üniversitesi Yönetim Kurulu Akademik Sekreteri ve üniversitedeki ilk dilbilim profesörüydü. 1918-1919 yılları arasında üniversitenin Gürcüce bölümünün başkanlığını yapmıştır.

İrine Asatiani, Gürcü dilbilimci. Lazca başta olmak üzere Güney Kafkas dilleri konulu 10 çalışması vardır.

Natela Kutelia, Gürcü dilbilimci, öğretmen ve politikacı. 2 monografi, 3 kitap ve çok sayıda bilimsel makalenin yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Laz kültür hareketi</span>

Laz kültür hareketi, Lazlarda etnisite olma bilincinin kültürel eyleme yönlendirilmesini ifade eden süreçtir. Günümüzde Lazların çoğunluğu kendilerini önce Türk, sonra Laz olarak kabul etmekte ve Laz kültür hareketine katkı sunmayıp Türk milliyetçiliğine yönelmektedirler.

İaşa Tandilava, Laz asıllı Gürcü şair, dilbilimci, söz yazarı ve akademisyen.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.