İçeriğe atla

Ali Fuat Türkgeldi

Ali Fuat Türkgeldi (8 Temmuz 1867, İstanbul - 3 Şubat 1935, İstanbul), Osmanlı siyaset adamı ve tarihçi.

Tanzimat devri Dahiliye müsteşarlarından Celal Bey'in torunu ve Tercüme odası Mühimme müdürü Cemal Bey'in oğludur.

Soğukçeşme Askeri Rüştiyesi ile Lisan Mektebi'ni bitirdi ve 2 Temmuz 1895 tarihinde İstanbul Hukuk Mektebi'nden sınıf birincisi olarak mezun oldu.

Dedesinin evinde oturan Hindli Hoca İskender Efendi'den de Fars edebiyatını okudu. 5 Aralık 1881 tarihinde mülâzimetle Dahiliye Mektûbî kalemine girdi. Bir taraftan tahsiline, diğer taraftan resmî görevine devam ile yavaş yavaş ilerleyerek birçok komisyonlarda çalıştıktan ve kaleme müdür olduktan sonra 28 Haziran 1901 tarihinde Dahiliye mektupçusu oldu ve 9 Temmuz 1903 tarihinden itibaren Dahiliye Müsteşarlığı'na vekâlet etti. Meşrutiyet'in ilanı sırasında bu iki görevi aynı anda yürütmekteydi. 22 Eylül 1908 tarihinde Sadaret mektupçusu ve 8 Eylül 1909 tarihinde de Dahiliye Müsteşarı oldu ve bu görevdeyken Gazi Ahmed Muhtar Paşa kabinesinin iktidara gelmesinden sonra Hüseyin Hilmi Paşa'nın Meclis-i Vükela'da teklifi ve Sultan V. Mehmed Reşad'a tavsiyesiyle 31 Temmuz 1912 tarihinde Mâbeyn Başkitabeti'ne tayin edildi.

Sultan Mehmed Reşad'ın ölümüne kadar bu görevde kaldı ve VI. Mehmed Vahdeddin'in tahta çıkmasından sonra da bu görevine devam etti. Damad Ferid Paşa'nın ikinci sadaretinde Kuvâ-yi Milliye'yi âsî ilân eden hatt-ı hümâyuna itirazı üzerine devamlı eleştirdiği Sadrâzam ile araları iyice açılarak 15 Nisan 1920 tarihinde Şura-yı Devlet Maliye ve Nâfıa Dairesi Başkanlığına atanarak saraydaki görevinden çıkarıldı.

Ahmed Tevfik Paşa'nın son defa sadarete gelmesinden sonra 27 Ekim 1920 tarihinde Sadaret Müsteşarlığı'na tayin oldu. 1 Kasım 1922 tarihinde İstanbul Hükûmeti'nin kaldırılmasına kadar bu görevde kaldıktan sonra emekli oldu.

3 Şubat 1935 tarihinde şeker hastalığından öldü. Cenazesi Yahya Efendi Kabristanı'na defnedildi.[1]

TBMM IX. ve X. Dönem İstanbul Milletvekili Celal Türkgeldi'nin babasıdır.

Eserleri

  • Rical-i Mühimme-i Siyasiye
  • Ma'ruf Simalar
  • Mesail-i Mühimme-i Siyasiyye
  • Edvâr-ı Islâhat
  • Tarihi Fırkalar
  • Âfâkî Fırkalar
  • Görüp İşittiklerim

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">V. Mehmed</span> 35. Osmanlı padişahı (1909–1918)

V. Mehmed ya da Mehmed Reşad, Osmanlı İmparatorluğu'nun 35. padişahı ve 114. İslam halifesi.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Emin Rauf Paşa</span> 168. Osmanlı sadrazamı

Mehmet Emin Rauf Paşa iki kez II. Mahmud ve üç kez Abdülmecid döneminde toplam 5 kez 14 sene 7 ay 36 gün sadrazamlık yapmış olan Osmanlı devlet adamıdır.

Malkoç Yavuz Ali Paşa, III. Mehmed ve I. Ahmed saltanatı döneminde 16 Ekim 1603 - 26 Temmuz 1604 tarihleri arasında dokuz ay on bir gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Melek Ahmed Paşa</span> 79. Osmanlı sadrazamı

Melek Ahmed Paşa IV. Mehmed saltanatında 5 Ağustos 1650 - 21 Ağustos 1651 tarihleri arasında bir yıl on yedi gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Sührablı Kavanoz Nişancı Ahmed Paşa III. Ahmed saltanatında, 22 Ağustos 1703 - 17 Kasım 1703 tarihleri arasında iki ay yirmi altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Çorlulu Ali Paşa, III. Ahmed saltanatında 3 Mayıs 1706 ile 15 Haziran 1710 tarihleri arasında dört yıl on sekiz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yirmisekizzade Mehmed Said Paşa</span> 136. Osmanlı sadrazamı

Yirmisekizzade Mehmet Said Paşa veya diğer tanınan adıyla Mehmed Said Efendi, III. Osman saltanatında 25 Ekim 1755 - 1 Nisan 1756 tarihleri arasında beş ay yedi gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Tevkii Hamza Hâmid Paşa, III. Mustafa saltanatında 8 Nisan 1763 - 1 Kasım 1763 tarihleri arasında altı ay yirmi üç gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Mehmet Sait Galip Paşa, Osmanlı diplomatı, yerel idarecisi ve II. Mahmud saltanatında 13 Aralık 1823 - 14 Eylül 1824 tarihleri arasında dokuz ay iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mahmud Nedim Paşa</span> 189. Osmanlı sadrazamı

Mahmud Nedim Paşa, Abdülaziz saltanatında 2 değişik dönemde toplam bir yıl yedi ay on bir gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cenanizade Mehmed Kadri Paşa</span> 202. Osmanlı sadrazamı

Cenanizade Mehmed Kadri Paşa, II. Abdülhamid saltanatında 9 Haziran 1880 - 12 Eylül 1880 tarihleri arasında üç ay üç gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Ayrıca 6 Ağustos 1874 - 7 Eylül 1874 ve 11 Şubat 1876 - 4 Şubat 1877 tarihleri arasında İstanbul Şehremini olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Said Paşa</span> 201. Osmanlı sadrazamı

Mehmed Said Paşa, Osmanlı devlet ve siyaset adamı. II. Abdülhamid saltanatında yedi kez ve İkinci Meşrutiyet döneminde iki kez olmak üzere, toplam dokuz dönemde dokuz yıla yakın sadrazamlık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Hilmi Paşa</span> 208. Osmanlı sadrazamı

Hüseyin Hilmi Paşa, II. Abdülhamid saltanatında, 31 Mart Ayaklanması döneminde 14 Şubat 1909 - 13 Nisan 1909 tarihleri arasında ve V. Mehmed saltanatında 5 Mayıs 1909 - 28 Aralık 1909 tarihleri arasında iki kez toplam on ay altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pîrî Mehmed Paşa</span> 28. Osmanlı sadrazamı

Pîrî Mehmed Paşa, I. Selim saltanatının son yıllarında ve I. Süleyman saltanatının ilk yıllarında 25 Ocak 1518-27 Haziran 1523 tarihleri arasında beş yıl beş ay iki gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Server Paşa</span>

Mahmud Server Paşa, Adliye, Dahiliye, Hariciye Nazırı, Şura-yı Devlet Reisliği ve Ayan Meclisi Reisliği görevlerinde bulunmuş Osmanlı bürokrat.

Haydar Efendi, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Dahiliye Nezâreti</span>

Dahiliye Nazırlığı veya Dahiliye Nezareti, son dönem Osmanlı hükûmetlerinde içişlerinden sorumlu bakanlığa verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Maliye Nezâreti</span>

Maliye Nâzırlığı veya Maliye Nezâreti, son dönem Osmanlı hükûmetlerinde maliye işlerinden sorumlu olan nâzırlıktır.

Hakkı İsmail Paşa katip, yüksek devlet memuru, bahriye nazırı.

Mehmed Memduh Paşa (1839-1925), II. Abdülhamid dönemi Dahiliye nâzırıdır.