İçeriğe atla

Ali Cevat

Konu ekle

Ali Cevat veya Ali Cevad (d. ? - ö. 1914, İstanbul) Türk öğretmen ve coğrafyacı.

Asıl adı İbn Nüzhet Cevad olan Ali Cevat'ın doğum yeri Üsküdar, İstanbul'dur. Doğum tarihi hakkında kesin bir bilgi ve kaynak yoktur.[1]

Babası Yanya Defterdarı Mehmet Emin Nüzhet Bey (1821-1867), Tosyalı Reşid Efendizâde olarak bilinen bir şairdir. Buradan hareketle Nüzhet Bey‟in aslen Tosya, Kastamonulu olduğu anlaşılmaktadır.[2]

Ali Cevad, eğitimini o zamanlar İstanbul'da bulunan Mekteb-i Harbiye'den almıştır. Ali Cevad'ın bu okulda öğrenci olduğu dönemde topoğrafya (yeryüzü şekilleri), harita tersimi (çizimi), ilm-i hey'et (astronomi), coğrafyayı askeri, ilm-i nebâtât (bitki bilimi), satıh (yüzey), rakım (yükseklik) gibi coğrafyayı doğrudan ve dolaylı ilgilendiren çeşitli dersler okutulmuştur. Nitekim bugün de önemini koruyan başta coğrafya, tarih ve dini konularda vermiş olduğu pek çok eser de bunun bir göstergesi durumundadır. Ali Cevad'ın Mekteb-i Harbiye'de o dönem büyük önem verilen Fransızcayı iyi öğrendiği, bu dildeki coğrafya eserlerini tercüme yaparak yayınlayabilecek kadar dile hâkim olduğu görülür. Bu bağlamda Resimli Fezleke-i Coğrafya-yı Umumî (Hicri 1307) ve Bidayet-i Coğrafya (Hicri 1308) müellifin tercüme ederek yayınlamış olduğu eserlerden bazıları olarak dikkati çekmektedir.

Ali Cevad, İstanbul'da Mekteb-i Harbiye'den 1880 yılında piyade subayı olarak mezun olmuştur. Mekteb-i Harbiye'yi bitirdikten sonra askeri ve mülki okullarda coğrafya öğretmeni görevinde bulunmuştur. Nitekim yazmış olduğu kitaplarında belirttiği üzere Toptapı Askeri Rüştiyesi ve Üsküdar Mektebi İdadiye-i Mülkiye'sinde coğrafya öğretmenliği yapmıştır. Eserlerinde kendini özellikle “coğrafya muallimi” olarak ifade etmesi, mesleki anlamda dikkati çekmekte, müellifin eğitimci ve coğrafyacı yönü öne çıkmaktadır. Bidayet-i Coğrafya (Coğrafya'ya Giriş) adlı eserin 1890 tarihinde yayınlanmış olduğu baskısında Topkapı Askeri Rüştiyesi ve Üsküdar Mektebi İdadiye-i Mülkiye'sinde "Coğrafya Muallimi Kolağası Ali Cevad" şeklinde kaydedildiği görülür. Üsküdar (Paşakapısı) Mülki İdadî Mektebi (Günümüzde Burhan Felek Anadolu Lisesi3 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) 'nin 1898 yılına ait personel çizelgesinde coğrafya öğretmeni Ali Cevad Bey'in adı geçmektedir. Fakat bu yıldan sonrasına ait çizelgelerde adı mevcut değildir.

İkinci Meşrutiyet'in ilanını takiben arkadaşlarıyla birlikte Anadolu'ya sürgüne gönderilen Ali Cevad, aftan sonra İstanbul'a dönmüş ve 1908 yılından sonra emekliye ayrılmış veya emekli edilmiştir.

Sürgünden dönüşünde, 1914 yılında, ikamet ettiği Üsküdar'da ölmüş ve Karacaahmet Mezarlığı'na defnedilmiştir.

Coğrafya ilmine ilişkin yapıtlarından başlıcaları

  • Resimli Fezleke-i Coğrafya-yı Umumî (Hicri 1307)
  • Bidayet-i Coğrafya (Hicri 1308)

Kaynakça

  1. ^ Ceylan, Mehmet Akif (30 Aralık 2018). "ALİ CEVAD IN HAYATI VE TÜRKİYE COĞRAFYASINA KATKILARI" (PDF). Journal of International Social Research (İngilizce). 11 (61): 242-254. doi:10.17719/jisr.2018.2915. ISSN 1307-9581. 10 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 
  2. ^ "MEŞRUTİYETTEN CUMHURİYETE GEÇİŞ DÖNEMİNDE KULLANILAN COĞRAFYA DERS KİTAPLARININ İNCELENMESİ". tez.yok.gov.tr. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ali Canip Yöntem</span> Türk yazar, şair ve siyasetçi

Ali Canip Yöntem, Türk şair, yazar, edebiyat tarihi araştırmacısı ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Halil Ethem Eldem</span>

Halil Ethem Eldem, Sadrazam İbrahim Ethem Paşa'nın oğlu, Osman Hamdi Bey'in küçük kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Abdurrahman Şeref</span> Son Osmanlı vakanüvisi ve devlet insanı (1853 - 1925)

Abdurrahman Şeref Efendi, son Osmanlı vakanüvis ve devlet adamı.

Süleyman Seyyid (1842-1913), Türk ressam.

<span class="mw-page-title-main">Bursalı Mehmed Tahir Bey</span> Türk yazar ve asker (1861- 1925)

Bursalı Mehmed Tahir Bey, Türk yazar, araştırmacı, asker.

<span class="mw-page-title-main">Cemil Topuzlu</span> Türk cerrah ve siyasetçi

Cemil Topuzlu, Türkiye'de modern cerrahinin kurucusu hekim, yönetici ve İstanbul eski Belediye Başkanı.

Mustafa Sabri Öney, Türk bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Hoca Ali Rıza</span> Türk ressam

Hoca Ali Rıza, Türk ressam. Asker Ressam Kuşağı’nın bir üyesi olan Hoca Ali Rıza, 1914 Kuşağı ressamlarının hocası olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sami Yetik</span> Türk ressam

Sami Yetik, Türk ressam.

<span class="mw-page-title-main">Osman Nuri Paşa (ressam)</span>

Osman Nuri, Türk ressam. Doğum ve ölüm tarihleri kesin olarak bilinmemekle beraber, sanatçının İstanbul'da doğduğu ve öğrenimini burada yaptığı bilinmektedir. "Mirat-ı Mektebi Harbiye" nin 279. sahifesindeki bilgiler bunu doğrulamaktadır. İstanbul Sultanahmetli olduğu da burada kaynaklıdır. 1857'de Harbiye dördüncü sınıfında iken Sultan Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz'e yaver ve ressam olarak saraya alındığı da buradan öğrenilmektedir. Bu görevinde miralaylığa (Albay) kadar yükselen sanatçı bundan sonra mirliva (Tuğgeneral) rütbesi ile Harbiye ve Kuleli resim öğretmenliğine atandı. Osman Nuri Paşa, Türk resinde ilk kez kahramanlık içeren bir konuda eser veren sanatçıdır.

Atatürk Eğitim Fakültesi, Marmara Üniversitesine bağlı bir fakülte. İstanbul'un Anadolu Yakası'nda, üniversitenin Göztepe Yerleşkesi içerisindedir. Türkiye'nin en köklü öğretmen yetiştirme okullarından biridir.

Musa Süreyya Bey Türk klasik müziği bestecisi.

Ali Talat Bey, Türk mimar.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Nail Bey</span> Osmanlı siyaset ve devlet adamı

Mustafa Nail Bey, Osmanlı devlet adamı. II. Meşrutiyet'in ilanından sonra kısa bir süre maarif nazırlığı yapmış ve bu süre içinde daha sonraki İkinci Meşrutiyet eğitiminin temellerini atmıştır.

Mehmed Memduh Bey, Osmanlı'nın son dönemlerinde önemli görevlerde bulunmuş bürokrat, hakim, savcı, akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Ali Muzaffer Göker</span>

Ali Muzaffer Göker, Türk siyaset adamı.

Prof. Dr. Ali Macit Arda Türkiye'de modern coğrafyanın kuruculuğunu üstlenmiş bilim insanlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Fuad Paşa</span>

Hasan Fuad Paşa (Hacemıko) Çerkes (Adige) asıllı Osmanlı askeri, matematikçi ve eğitimci.

Faik Reşit Unat, Türk öğretmen, tarihçi, coğrafyacı, yazar ve bürokrattır.

Sâdeddin Nüzhet Ergun ,edebiyat öğretmeni, kütüphaneci, edebiyat tarihçisidir. Tam adı Hüseyin Sâdeddin Nüzhet Ergun'dur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.