İçeriğe atla

Ali Abdullah Salih

Ali Abdullah Salih
Ali Abdullah Salih, 2004
Yemen cumhurbaşkanı
Görev süresi
22 Mayıs 1990 - 21 Şubat 2012
Başbakan Haidar Abu Bakr al-Attas
Muhammad Said al-Attar
Abdul Aziz Abdul Ghani
Faraj Said Bin Ghanem
Abd al-Karim al-Iryani
Abdul Qadir Bajamal
Ali Muhammad Mujawar
Başkan YardımcısıAli Salim al-Beidh
Abd Rabbuh Mansur al-Hadi
Yerine geldiğiYeni makam
Yerine gelenAbd Rabbuh Mansur al-Hadi
Kuzey Yemen Cumhurbaşkanı
Görev süresi
18 Temmuz 1978 - 22 Mayıs 1990
Başbakan Abdul Aziz Abdul Ghani
Abd al-Karim al-Iryani
Abdul Aziz Abdul Ghani
Yerine geldiğiAbdul Karim Abdullah al-Arashi
Kişisel bilgiler
Doğum 21 Mart 1942(1942-03-21)
Al-Ahmar, Kuzey Yemen
(şimdi Yemen)
Ölüm 4 Aralık 2017 (75 yaşında)
San'a, Yemen
Partisi Genel Halk Kongresi
Evlilik(ler) Asama Salih
Mesleği Asker ve siyasetçi
Dini Sünni İslam
Saleh ABD başkanı George W. Bush ile, Mayıs 2007

Ali Abdullah Salih (Arapça:علي عبدالله صالح), (21 Mart 1942, Bayt al-Ahmar - 4 Aralık 2017[1][2]), Yemen Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanı olarak 2012 yılında kadar görev yapmıştır. Daha önce devlet başkanı görevine 1978'den 1990 yılına kadar Yemen Arap Cumhuriyeti'nin (Kuzey Yemen) Devlet Başkanı olarak görev yaptı. Yemen'in en uzun görevde kalan devlet başkanıdır. 2 Şubat 2011'de 2013 yılındaki seçimlerde yeniden aday olmayacağını açıkladı. Silahsız protestoculara karşı hükûmetin şiddetli yanıt vereceğini açıkladı. Partisinin milletvekilleri 23 Şubat 2011 tarihinde istifa etti. 10 Mart 2011'de Salih yasama ve yürütme yetkilerini ayırarak, yeni bir anayasa konusunda bir referandum yapacağını ilan etti.

17 Temmuz 1978 tarihinde Salih, Meclis tarafından Cumhurbaşkanı ve silahlı kuvvetlerin başkomutanı seçildi. Salih Yemen'in en yüksek rütbeli askeri görevlisidir (Mareşal).

1990'da Ali Abdullah Salih, Saddam Hüseyin'in uzun süredir müttefiki olarak Kuveyt'in işgalini destekledi. Irak Körfez Savaşını kaybettikten sonra, Yemenliler Kuveyt hükûmeti tarafından topluca sınır dışı edildi. 22 Mayıs 1990 tarihinde Kuzey ve Güney Yemen birleşti.

Salih 1999'daki başkanlık seçimlerinde oyların %91.2'sini alarak Yemen'in ilk doğrudan seçilmiş başkanı oldu.

20 Eylül 2006 tarihinde yapılan başkanlık seçimlerinde, Salih oyların %77.2 sini alarak seçimi kazandı. Onun başlıca rakibi Faysal bin Shamlan (1934-2010), %21,8 oy aldı. Salih 27 Eylül'de yeni dönem için yemin etti.

Artan protestolar sonucu görevini yardımcısı Abd Rabbuh Mansur al-Hadi'ye devrederek ABD'ye tedaviye gitti.

Ölümü

4 Aralık 2017'de Sana'a'da Husiler ile Salih'in destekçileri arasında yapılan bir savaş sırasında Husiler Salih'i "ihanet" ile suçladı ve Salih bir Husi keskin nişancı tarafından öldürüldü.[3][4] Raporlar, Saleh'in bir arabada yerleşkesinden kaçmaya çalışırken öldürüldüğü yönündeydi; ancak bu, onun evinde idam edildiğini söyleyen parti yetkilileri tarafından reddedildi.[5][6][7] Ölümü The Economist tarafından Muhammed bin Selman yönetimindeki Suudi dış politika başarısızlıklarının bir utancı olarak tanımlandı. Bir yetkiliye göre, 9 Aralık 2017'de Sana'a'da gömüldü.[8] Bir Husi komutanı, cenaze töreninin katı koşullar altında yapıldığını ve 20'den fazla kişinin katılmadığını bildirdi.[9]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Yemen eski devlet başkanı öldürüldü". 5 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017. 
  2. ^ "Yemen'in eski devlet başkanı Salih öldürüldü". 4 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017. 
  3. ^ Ahmed, Zayd (5 Aralık 2017). "Deposed strongman Ali Abdullah Saleh killed after switching sides in Yemen's war". 4 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  4. ^ "Ali Abdullah Salih çatışma sonucu hayatını kaybetti". 19 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017. 
  5. ^ Browning, Noah (8 Aralık 2017). "The last hours of Yemen's Saleh". Reuters. 21 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2018. 
  6. ^ "Analysis: Yemen's ex-president Saleh's killing was 'revenge'". Al Jazeera. 4 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017. 
  7. ^ Hakim Almasmari, Tamara Qiblawi and Hilary Clarke. "Yemen's former President Saleh killed in Sanaa". CNN. 4 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017. 
  8. ^ "Yemen's slain ex-President Saleh buried". Business Standard. 9 Aralık 2017. 12 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2021. 
  9. ^ "Yemen rebels bury Saleh in closed funeral: family source". Business Standard. 9 Aralık 2017. 21 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2021. 

Dış bağlantılar

Siyasi görevi
Önce gelen
Abdul Karim Abdullah al-Arashi		Kuzey Yemen Cumhurbaşkanı
1978–1990 		Makam kaldırıldı
Yeni makamYemen cumhurbaşkanı
1990–2011 		Sonra gelen
Abd Rabbuh Mansur al-Hadi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yemen</span> Orta Doğuda yer alan bir ülke

Yemen, resmî adıyla Yemen Cumhuriyeti, Orta Doğu'da yer alan bir ülke. Kuzeyinde Suudi Arabistan, kuzeydoğusunda Umman ile komşudur. Batısını Eritre ve Cibuti, güneybatısını Somali çevreler. Yemen; 555.000 km2 yüz ölçümüne sahiptir ve 1.200 km uzunluğunda sahil şeridiyle Arap Yarımadası'nın güney ucunda yer almaktadır. Güneyinde Hint Okyanusu'nun uzantısı Aden Körfezi, kuzeyinde Kızıldeniz, güneybatısında ise bu ikisini ayıran Babülmendep Boğazı bulunmaktadır. Yemen'in Umman Denizi ile Kızıldeniz'de en büyükleri Haniş ve Sokotra olmak üzere 200'e yakın adası bulunmaktadır. En büyük şehri ve başkenti San'a'dır. 2022 yılı itibarıyla Yemen'in nüfusunun yaklaşık 31 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Yemen; Arap Birliği, Birleşmiş Milletler, Bağlantısızlar Hareketi ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Abdurabbu Mansur el-Hadi</span> Yemen eski devlet başkanı

Abdurabbu Mansur el-Hadi, 27 Şubat 2012 - 7 Nisan 2022 tarihleri arası Yemen'in eski devlet başkanı. 3 Ekim 1994 yılında Yemen'in devlet başkanı Yardımcısı olmuştur. Yemen devlet başkanı Ali Abdullah Salih'in başkanlık sarayında bir saldırıda yaralanmasından sonra 2011 Yemen protestoları sırasında 4 Haziran 2011 günü Cumhurbaşkanı Vekili olarak atandı.

Muhammed Salim Basendva, 10 Aralık 2011 yılından bu yana Yemen eski Başbakanı olan Yemenli bir politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Yemen Devrimi</span>

Yemen Devrimi, Arap Baharı'nın da etkisiyle 27 Ocak 2011'de başlamış ve devlet başkanı Ali Abdullah Salih'i devirmek için yapılmış halk isyanıdır. Ayaklanmada yüzbinlerce insan sokaklara dökülmüştür. Ülke genelindeki silahlı gruplar iç savaşı andırırcasına hükûmet güçleri ile çatışmaktadır. Halk Mısır Devrimi ve Tunus'ta gerçekleşen Yasemin Devrimi'nden esinlenerek yaptığı isyanda bazı adımlar ve ilerlemeler atılmıştır. Ülke genelindeki aşiretlerin oluşturduğu Yemen Aşiretleri İttifakı'na bağlı militanlar bazı kasaba ve semtleri kontrolü altına almıştır. Suudi Arabistan, Yemen Hükûmeti'ne yardım etmesi için asker göndermiştir. Ancak bu silahlı grupları güçlendirmiştir. Günümüzde ülkede kaçak askerler de dahil 20,000 ila 50,000 kişinin ve 1,000,000 insan hükûmete başkaldırmıştır. Sonuçta seçimler yapılmış dönemin devlet başkanı yardımcısı Abdurabbu Mansur el-Hadi devlet başkanı olmuştur. Sonrasında bu devrim bir iç savaşa dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Halid Baha</span>

Halid Mahfuz Baha, Yemenli diplomat ve eski petrol ve mineral bakanı ve Yemen'in eski başbakanı. Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih'in istifası ve daha fazla kan dökülmesini önlemesini isteyerek ve Mart 2011 yılından bu yana Yemen devrimini destekleyerek aktif olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yemen'de Husi Darbesi</span>

Yemen'de Husi Darbesi, 2014 yılının Eylül ayında başlayan çatışmalar sonrasında, 2015 yılının Ocak ayında başkent Sana'a'da hükûmetin ve cumhurbaşkanının istifa etmek zorunda kalmasıyla sonuçlanan çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Husiler</span> Yemende faaliyet gösteren İran destekli Şii silahlı örgüt

Husiler ya da resmî adıyla Ensarullah, Yemen'de faaliyet gösteren Zeydi gruptur. Grup, ismini kurucusu Hüseyin Bedreddin el-Husi'den almıştır. İlk kez 2004 yılında silahlı ayaklanma başlatmışlardır. 2004 yılından beri İran tarafından malî ve askerî destek almaktadır. 2015 yılında gerçekleştirdikleri mücadele ile San'a ve parlamentoyu ele geçirmişlerdir. Grubun sloganı "Allah Büyüktür, İsrail'e ölüm, Amerika'ya ölüm, Siyonizm'e Lanet, İslam'a Zafer"dir. Bu slogan Husi bayraklarında yer alır. Örgütün 7.000-30.000 arası silahlı militanı, 450.000 kadar sivil destekçisi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Muhafızları (Yemen)</span>

Yemen Cumhuriyet Muhafızları, Yemen Silahlı Kuvvetleri'nin özel birlikleridir. 1964 yılında iç tehditlere karşı başkenti korumak amacıyla kurulmuştur. Yemen'deki önemli kara kuvvetlerindendir. En son Yemen İç Savaşı'nda etkin olarak görev yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmecid Tebbun</span> Cezayirli siyasetçi

Abdülmecid Tebbun 17 Aralık 2019 tarihinden beri Cezayir'in 8. Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Cezayirli bir siyasetçi. Eski Cumhurbaşkanı Abdülaziz Buteflika ve eski Devlet Başkanı Abdülkadir bin Salih'in iktidarını devraldı. Daha önce, Mayıs 2017'den Ağustos 2017'ye kadar Cezayir Başbakanı idi. Daha önce 2001-2002 yılları arasında Konut Bakanı, 2012-2017 yılları arasında ise yine Konut Bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Genel Halk Kongresi (Yemen)</span> Yemende bir siyasi parti

Genel Halk Kongresi (GHK; Al-Mo'tamar Ash-Sha'abiy Al-'Aam) Yemen'de bir siyasi partidir. Partiye milliyetçi bir çizgi hakimdir ve resmi ideolojisi, Arap birliğini amaçlayan bir Arap milliyetçiliğidir. Yemen İç Savaşı sırasında, partinin kurucusu ve lideri Ali Abdullah Salih öldürülürken, GHK çatışmada farklı tarafları destekleyen üç gruba bölündü.

<span class="mw-page-title-main">Emrullah Salih</span> 2021den beri Afganistan başkanı

Emrullah Salih, Şubat 2020'den Ağustos 2021'e kadar Afganistan'ın birinci başkan yardımcısı olarak görev yapan ve 2018'den 2019'a kadar içişleri bakanı vekili olarak görev yapan Afgan bir politikacıdır. Ayrıca 2018'den 2019'da kadar Afganistan İçişleri Bakanı vekili olarak görev yaptı ve 2004'ten 2010'daki istifasına kadar Ulusal Güvenlik Müdürlüğü (NDS) başkanlığı ɡörevinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir cumhurbaşkanı</span> Cezayirin devlet başkanı

Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Cezayir'in devlet başkanıdır ve aynı zamanda Cezayir Halk Ulusal Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi</span> Yemende bir siyasi parti

Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi, Arap Sosyalist Baas Partisi'nin Yemen'deki bölgesel şubesidir.

<span class="mw-page-title-main">Reşad el-Uleymi</span> Yemenli siyasetçi

Reşad Muhammed el-Uleymi d. 15 Ocak 1954), 7 Nisan 2022'den beri Cumhurbaşkanlığı Liderlik Konseyi başkanı olarak görev yapan Yemenli bir politikacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yemen cumhurbaşkanı</span> Yemen devlet başkanı

Yemen Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Yemen devlet başkanıdır. Yemen Anayasası'na göre, cumhurbaşkanı aynı zamanda Silahlı Kuvvetler Yüksek Komutanı ve Yemen Hükûmeti yürütme erkinin başıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yemen devlet başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Yemen devlet başkanları listesi, 1918 yılında Yemen Mütevekkilî Krallığı kurulmasından günümüze kadar olan devlet başkanlarını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cumhurbaşkanlığı Liderlik Konseyi</span> Yemenin yürütme organı

Cumhurbaşkanlığı Liderlik Konseyi, Yemen İç Savaşı'na "kapsamlı bir siyasi çözüm" bulmak amacıyla 7 Nisan 2022 tarihinde Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulan ve Yemen'in uluslararası alanda tanınan hükûmetinin yürütme organıdır. Reşad el-Uleymi başkanlığındaki konseyin sekiz üyesi bulunuyor. Cumhurbaşkanı ve cumhurbaşkanı yardımcısının tüm yetkileri bu konseye devredilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmelik el-Husi</span>

Abdülmelik Bedruldin el-Husi veya Ebu Cibril, esas olarak Zeydi Müslümanlar'dan oluşan devrimci bir hareket olan Husi hareketi'nin lideri olarak görev yapan Yemenli bir politikacı ve dini liderdir. Kardeşleri Yahya ve Abdülkerim'in yanı sıra merhum kardeşleri Hüseyin, İbrahim ve Abdülhalik de grubun liderleridir. Abdülmelik Husi, Husiler'in Yemen'in kuzeyindeki Saada'yı Husiler'in ele geçirmesiyle başlayan Yemen İç Savaşı'nın önde gelen isimlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek Siyasi Konsey</span> Husi yürütme organı

Yüksek Siyasi Konsey, Yemen'i yönetmek üzere Husi hareketi ve Genel Halk Kongresi (GHK) tarafından oluşturulan ve büyük ölçüde tanınmayan bir yürütme organıdır. 28 Temmuz 2016'da kurulan ve dokuz üyeden oluşan başkanlık konseyinin başkanlığını 19 Nisan 2018'de bir insansız hava aracı saldırısı sonucu hayatını kaybedene kadar Salih Ali es-Sammad, başkan yardımcılığını ise Kasım Labozah yürütmüştür. Konseyin yönettiği bölge, 1990 yılında Güney Yemen ile birleşen eski Kuzey Yemen'in büyük bir kısmını kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Avad bin Mübarek</span> Yemenli siyasetçi

Ahmed Avad bin Mübarek, 5 Şubat 2024 tarihinden bu yana Yemen'in başbakanı olan Yemenli bir siyasetçidir. Aynı zamanda Yemen'in dışişleri bakanı olarak görev yaptı. Daha önceleri Yemen'in Amerika Birleşik Devletleri büyükelçisi olarak görev yapmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.