İçeriğe atla

Algoritmaların tarihsel sıralaması

Aşağıdaki tarihsel sıralama genel olarak algoritmaların ilk kökenlerinden başlayarak gelişimlerini ana hatlarıyla gösterir.

1940 Öncesi

  • Yaklaşık MÖ 1600 - Babilliler bilinen ilk çarpanlara ayırma ve kök bulma algoritmasını geliştirdiler.
  • Yaklaşık MÖ 300 - Öklid algoritması
  • Yaklaşık MÖ 200 - Eratosthenes Elemesi
  • 263 - Gaussal eleme, Liu Hui tarafından tanımlandı.
  • 813 ve 833 yılları arasında Harezmi doğrusal ve ikinci dereceden denklemleri çözmek için bir algoritma geliştirdi. Algoritma ismi bu kişinin adından türetilmiştir
  • 1614 - John Napier logaritmayi kullanan hesaplamaları yapmak için bir metot geliştirdi
  • 1671 - Newton-Raphson metodu, Isaac Newton tarafından geliştirildi.
  • 1690 - Newton-Raphson methodu bağımsız olarak Joseph Raphson tarafından da bulundu
  • 1805 - Cooley-Tukey algoritması Carl Friedrich Gauss tarafından biliniyordu
  • 1926 - Boruvka algoritması
  • 1934 - Delaunay üçgen bölümlemesi Boris Delaunay tarafından geliştirildi

1940'lar

1950'ler

  • 1952 - Huffman kodlaması David A. Huffman tarafından geliştirildi
  • 1954 - Radix sıralaması bilgisayar algoritması Harold H. Seward tarafından geliştirildi
  • 1956 - Kruskal algoritması Joseph Kruskal tarafından geliştirildi
  • 1957 - Prim algoritması Robert Prim tarafından geliştirildi
  • 1957 - Bellman-Ford algoritması R. Bellman ve L. R. Ford tarafından geliştirildi
  • 1959 - Dijkstra algoritması Edsger Dijkstra tarafından geliştirildi
  • 1959 - Shell sıralaması D. L. Shell tarafından geliştirildi
  • 1959 - De Casteljau algoritması Paul de Casteljau tarafından geliştirildi

1960'lar

  • 1960 - Hızlı Sıralama C. A. R. Hoare tarafından geliştirildi
  • 1962 - Ford-Fulkerson algoritması L. R. Ford ve D. R. Fulkerson tarafından geliştirildi
  • 1962 - Bresenham doğru algoritması Jack E. Bresenham tarafından geliştirildi
  • 1964 - Öbek-sıralama J. W. J. Williams tarafından geliştirildi
  • 1965 - Cooley-Tukey algoritması James Cooley ve John Tukey tarafından yeniden bulundu
  • 1965 - Levenshtein aralığı ) Vladimir Levenshtein tarafından geliştirildi
  • 1965 - Cocke-Younger-Kasami (CYK) algoritması bağımsız olarak T. Kasami tarafından geliştirildi
  • 1967 - Viterbi algoritması Andrew Viterbi tarafından önerildi
  • 1967 - Cocke-Younger-Kasami (CYK) algoritması bağımsız olarak D. H. Younger tarafından geliştirildi
  • 1968 - A* grafik arama algoritması Peter Hart, Nils Nilsson ve Bertram Raphael tarafından geliştirildi.

1970'ler

  • 1970 - Knuth-Bendix completion algoritması Donald Knuth ve P. B. Bendix tarafından geliştirildi
  • 1972 - Graham taraması Ronald Graham tarafından geliştirildi
  • 1973 - RSA şifreleme algoritması Clifford Cocks tarafından geliştirildi
  • 1973 - Jarvis march algoritması R. A. Jarvis tarafından geliştirildi
  • 1974 - Pollard'ın p-1 algoritması John Pollard tarafından geliştirildi
  • 1975 - Genetik algoritma John Holland tarafından popülerleştirildi
  • 1975 - Pollard'ın ro algoritması John Pollard tarafından geliştirildi
  • 1975 - Aho-Corasick algoritması Alfred V. Aho ve Margaret J. Corasick tarafından geliştirildi
  • 1976 - Salamin-Brent algoritması bağımsız olarak Eugene Salamin ve Richard Brent tarafından geliştirildi
  • 1976 - Knuth-Morris-Pratt algoritması Donald Knuth ve Vaughan Pratt ve bağımsız olarak J. H. Morris tarafından geliştirildi
  • 1977 - Boyer-Moore string (karakter öbeği) arama algoritması bir harf öbeğinin başka bir harf öbeği içerisinde bulunup bulunmadığını arayan algoritma geliştirildi
  • 1977 - RSA şifreleme algoritması Ron Rivest, Adi Shamir ve Len Adleman tarafından yeniden bulundu
  • 1977 - LZ77 algoritması Abraham Lempel ve Jacob Ziv tarafından geliştirildi
  • 1978 - LZ78 algoritması LZ77 algoritmasından Abraham Lempel ve Jacob Ziv tarafından geliştirildi
  • 1978 - Bruun'un algoritması ikinin katları için G. Bruun tarafından önerildi
  • 1979 - Khachiyan'ın ellipsoit metodu Leonid Khachiyan tarafından geliştirildi

1980'ler

  • 1981 - İkinci dereceden eleme metodu Carl Pomerance tarafından geliştirildi
  • 1983 - Simule edilmiş tavlama metodu (Simulated annealing) S. Kirkpatrick, C. D. Gelatt ve M. P. Vecchi tarafından geliştirildi
  • 1984 - LZW algoritması LZ78'den Terry Welch tarafından geliştirildi
  • 1984 - Karmarkar'ın iç nokta algoritması Narendra Karmarkar tarafından geliştirildi
  • 1985 - Simule edilmiş tavlama metodu (Simulated annealing) bağımsız olarak V. Cerny tarafından geliştirildi
  • 1986 - Blum Blum Shub L. Blum, M. Blum ve M. Shub önerildi
  • 1988 - Özel sayı alanı elemesi John Pollard tarafından geliştirildi

1990'lar

  • 1990 - Genel sayı alanı elesi Özel sayı alanı elesi yönteminden Carl Pomerance, Joe Buhler, Hendrik Lenstra ve Leonard Adleman tarafından geliştirildi
  • 1991 - Beklemesiz senkronizasyon Maurice Herlihy tarafından geliştirildi
  • 1992 - Deutsch-Jozsa algoritması D. Deutsch ve R. Jozsa tarafından önerildi
  • 1994 - Shor'un algoritması Peter Shor tarafından geliştirildi
  • 1994 - Burrows-Wheeler dönüşümü Michael Burrows ve David Wheeler tarafından geliştirildi
  • 1996 - Grover'ın algoritması Lov K. Grover tarafından geliştirildi
  • 1996 - RIPEMD-160 Hans Dobbertin, Antoon Bosselaers ve Bart Preneel tarafından geliştirildi
  • 1998 - rsync algoritması Andrew Tridgell tarafından geliştirildi
  • 1999 - Yarrow algoritması Bruce Schneier, John Kelsey ve Niels Ferguson tarafından tasarlandı

2000'ler

  • 2001 - LZMA sıkıştırma algoritması
  • 2001 - Viola ve Jones nesne bulma yapısı eş zamanlı yüz tanıma amacıyla Paul Viola ve Michael Jones tarafından geliştirildi
  • 2002 - AKS öncelik testi primality test Manindra Agrawal, Neeraj Kayal ve Nitin Saxena tarafından geliştirildi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğal sayılar</span> sayma sayıları kümesine 0ın eklenmesiyle oluşan sayılar kümesi

Doğal sayılar, şeklinde sıralanan tam sayılardır ve kimi tanımlamalara göre 0 sayısı da bu kümeye dâhil edilebilir. Aralarında standart ISO 80000-2'nin de bulunduğu bazı tanımlar doğal sayıları 0 ile başlatır ve bu durum negatif olmayan tam sayılar için 0, 1, 2, 3, ... şeklinde bir karşılık bulurken, bazı tanımlamalar 1 ile başlamakta ve bu da pozitif tam sayılar için 1, 2, 3, ... şeklinde bir eşlenik oluşturur. Doğal sayıları sıfır olmadan ele alan metinlerde, sıfırın da dahil edildiği doğal sayılar bazen tam sayılar olarak adlandırılırken diğer bazı metinlerde bu terim, negatif tam sayılar da dahil olmak üzere tam sayılar için kullanılmaktadır. Özellikle ilkokul seviyesindeki eğitimde, doğal sayılar, negatif tam sayıları ve sıfırı dışlamak ve saymanın ayrık yapısını, gerçek sayıların bir karakteristiği olan ölçümün sürekliliğiyle karşıtlık oluşturmak amacıyla sayma sayıları olarak adlandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Bilişsel bilim</span> zihin ve süreçleri hakkında disiplinlerarası bilimsel çalışma

Bilişsel bilim, zihin ve zekânın işleyişini ele alan, zeki sistemlerin dinamiklerini ve yapılarını araştıran disiplinler arası bir yaklaşımdır. Çok geniş bir alanı kapsamasından ötürü bilişsel bilim alanında çalışan araştırmacıların bilişsel psikoloji, dil bilimi, sinir bilimi, yapay zekâ, antropoloji ve felsefe gibi alanlarda temel bilgilere sahip olması beklenir.

<span class="mw-page-title-main">Asal sayı</span> sadece iki pozitif tam sayı böleni olan doğal sayılardır

Bir asal sayı, yalnızca 1'den büyük olup kendisinden küçük iki doğal sayının çarpımı olarak ifade edilemeyen bir doğal sayıdır. 1'den büyük ve asal olmayan doğal sayılara bileşik sayı adı verilir. Örneğin, 5 bir asal sayıdır çünkü onu bir çarpım olarak ifade etmenin mümkün olan yolları, 1 × 5 veya 5 × 1, yalnızca 5 sayısını içermektedir. Ancak, 4 bir bileşik sayıdır çünkü bu, her iki sayının da 4'ten küçük olduğu bir çarpım şeklindedir. Asal sayılar, aritmetiğin temel teoreminden ötürü sayı teorisi alanında merkezi öneme sahiptir: 1'den büyük her doğal sayı, ya bir asal sayıdır ya da asal sayıların çarpımı olarak, sıralamalarından bağımsız bir şekilde, benzersiz olarak çarpanlarına ayrılabilir.

Sözde rassal (rastgele) sayı üreteci, öğeleri arasında kolay kolay ilişki kurulamayacak bir sayı dizisi üreten algoritma türlerine verilen genel isimdir.

Matematikte matematiksel programlama, eniyileme ya da optimizasyon terimi; bir gerçel fonksiyonu minimize ya da maksimize etmek amacı ile gerçek ya da tam sayı değerlerini tanımlı bir aralıkta seçip fonksiyona yerleştirerek sistematik olarak bir problemi incelemek ya da çözmek işlemlerini ifade eder. Örneğin bu problem şöyle olabilir:

İstatistiksel terimler, kavramlar ve konular listesi matematik biliminin çok önemli bir alt-bölümü olan istatistik biliminde içeriğinde bulunan konuların çok ayrıntılı olarak sınıflandırılması ile ortaya çıkarılmıştır. Milletlerarası İstatistik Enstitüsü bir enternasyonal bilim kurumu olarak istatistik bilimi konu ve terimlerini bir araya toplayıp 28 bilim dilinde karşılıklı olarak yayınlamıştır. Bu uğraşın sonucunun milletlerarası bilim camiasının büyük başarılarından biri olduğu kabul edilmektedir. Ortaya çıkartılan, istatistik bilimi içinde kullanılan ve bu bilime ait özel kavramların ve terimlerin listesi, tam kapsamlı olma hedeflidir ve böylelikle istatistik bilimi için bir Türkçe yol haritası yapılmış olmaktadır.

Matematik biliminde, özellikle yöneylem araştırması uygulamalı dalında, doğrusal programlama problemleri bir doğrusal amaç fonksiyonunun doğrusal eşitlik ve/veya eşitsizlik kısıtlamalarını sağlayacak şekilde optimizasyon yapılmasıdır. Bir optimizasyon modeli eğer sürekli değişkenlere ve tek bir doğrusal amaç fonksiyonuna sahipse ve tüm kısıtlamaları doğrusal eşitlik veya eşitsizliklerden oluşuyorsa, doğrusal (lineer) program olarak adlandırılır. Başka bir deyişle, modelin tek-amaçlı fonksiyonu ve tüm kısıtlamaları, süreklilik gösteren karar değişkenlerinin ağırlıklı toplamlarından oluşmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sürü davranışı</span>

Sürü davranışı benzer boyutlarda olan ve bir araya kümelenmiş hayvanların aynı yerde gezmeleri ya da kitle halinde hareket etmeleri ya da aynı yöne doğru göç etmeleri ile sergilenen toplu bir davranıştır.

Wheeler'ın gecikmiş seçim deneyi aslında John Archibal Wheeler tarafından önerilen kuantum fiziğinin içinde önde gelen 1978 ve 1984 yılları arasında oluşturulmuş düşünce üzerine dayalı bir deneydir. Bu tür deneyler ışığın çift yarık deneyinde deneysel bir aparat olarak yolculuk yapacağı ve kendini düzenleyeceği, kendisi için en doğru karardan yola çıkarak mı yoksa ışığın belli olmayan bir halde olacağını mı yahut dalga mı parçacık mı olduğunu anlama girişimlerinde bulunmak için düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Blok zinciri</span> sanal para aktarımlarının dağıtık olarak depolandığı veritabanı

Blok zinciri, blokzincir ya da özgün İngilizce tabiriyle blockchain, kriptografi kullanılarak bağlanan ve güvenli hale getirilen, bloklar adı verilen, sürekli büyüyen bir kayıt listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bilim tarihi</span> bilimin ve bilimsel bilginin tarihsel gelişiminin incelenmesi

Bilim tarihi, hem doğa hem de toplumsal bilimler dahil olmak üzere bilimsel bilgi ve bilimin gelişiminin incelenmesidir. 18. yüzyıl ile 20. yüzyıl arası dönemde, öteden beri yanlış bilindiği düşünülen olguların bilimsel gerçeklerle değiştirilmesi yolunu izlemiştir.

Alan adı Anahtarlarıyla Tanımlanmış E-Posta (DKIM) e-posta sahteciliğini algılamak için tasarlanmış bir [Email authentication e-posta kimlik doğrulama] yöntemidir. Alıcının, belirli bir alandan geldiği iddia edilen bir e-postanın gerçekten bu alanın sahibi tarafından yetkilendirildiğini kontrol etmesini sağlar. Bu yöntemle e-postalarda sahte gönderici adresleriyle yemleme ve yığın e-posta gibi saldırıları önlemek amaçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsraillilerin buluşları ve keşifleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste İsrail’de ve İsrail dışında yaşayan İsrailli bilim insanları ve araştırmacılarının buluşları ve keşiflerini içerir. Joel Landau’ya göre, şu an İsrail’de 6000 üzerinde girişim bulunmaktadır.

Bu, saf ve uygulamalı matematik tarihinin bir zaman çizelgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Erdős sayısına göre insanlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Paul Erdős (1913-1996) Macar bir matematikçiydi. Matematiği sosyal bir etkinlik olarak görmüş ve makalelerinde sıklıkla işbirliği yapmıştır. 511 ortak yazarı vardır ve bunların çoğunun kendi ortak yazarları da vardır. Erdös sayısı, bir yazar ile Erdős arasındaki "işbirliğine dayalı mesafeyi" ölçer. Böylece, doğrudan ortak yazarları bir Erdős sayısına, onlarınki iki sayısına ve benzerlerine sahiptir. Erdős'ün kendisi sıfır Erdős sayısına sahiptir.

Yazılım, işlemci tarafından yürütülmek üzere programlanmış dijital bilgisayarların belleğinde saklanan bir dizi programlanmış talimattır. Yazılım insanlık tarihinde yeni bir gelişmedir ve Bilişim Çağının temelini oluşturur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.