İçeriğe atla

Alfred Russel Wallace

Alfred Russel Wallace
Alfred Russel Wallace
Doğum8 Ocak 1823(1823-01-08)
Usk-Monmouthshire
Ölüm7 Kasım 1913 (90 yaşında)
Milliyetİngiliz
Mezun olduğu okul(lar)Birkbeck, Londra Üniversitesi
Tanınma nedeni
DinSpiritizm
EvlilikAnnie Mitten (m. 1866)
Çocuk(lar)Herbert, Violet, William
Ödüller1908 Merit Nişanı, 1908 Copley Madalyası, 1892 İngiliz Kraliyet Coğrafya Topluluğu Kurucu Madalyası, 1892 Linnean Topluluğu Altın Madalyası
Kariyeri
Dalıdoğabilimci, coğrafyacı, Antropolog, Biyolog
İmza

Alfred Russel Wallace (d. 8 Ocak 1823 – ö. 7 Kasım 1913), Britanyalı doğabilimci, coğrafyacı, antropolog ve biyologdur[2].

Kariyeri

Charles Darwin ile aynı zamanlarda evrim kuramı konusunda çalışmıştır[3]. Darwin, dinsel ve muhafazakâr çevrelerden tepki çekeceğini düşünerek çalışmalarını ölümünden sonra yayınlanmak üzere rafa kaldırmışken, benzer bir çalışma hazırlayan Wallace'dan 1858 yılında aldığı bir mektup çalışmalarını yayımlaması için ona cesaret vermiştir. Darwin ile Wallace evrim teorisi ve doğal seçilim üzerine beraberce bir tez yazıp yayımlamışlardır. Sonraları Darwin'le bazı noktalarda görüş ayrılığına düşen Wallace, ruhun varlığına inanan bir kişi olarak Tanrı'nın evrimle yarattığına inanıyordu ve insanın zihinsel faaliyetlerinin doğal seleksiyon ve benzeri mekanizmalarla açıklanamayacağını öne sürüyordu. İnsanın vücut yapısının doğal seçme sonucu oluştuğunu öne sürmekle birlikte, zihinsel gücün gelişmesinde Darwin'den farklı olarak doğal seçmenin dışında biyolojik olmayan etkenlerin rol oynadığını savunmuştur.

Özgeçmiş

Birleşik Krallık Galler'de Usk-Monmouthshire da dokuz çocuklu bir ailenin sekizinci çocuğu olarak doğdu. Hertford'da bir dilbilgisi okulunu bitirdi. 1840-1843 yılları arasında harita-kadastrocu ağabeyinin yanında çalıştı. 1844 yılında bir süre Leicester'de bir okulda görev yaptı, 1845 yılında ağabeyi William'ın ölümü ile tekrar harita-kadastro işine geri döndü.

1848 yılında Leicester'dan tanıştığı doğa bilimci Henry Walter Bates ile Amazon yağmur ormanlarından örnekler toplamak üzere Brezilya'ya gitti. Türlerin kökenlerini araştırma fikri kafasında bu gezi sırasında şekillendi. 1852 yılında İngiltere'ye geri döndü.

1854-1862 yılları arasında araştırmalar yapmak ve örnekler toplamak üzere Malay Takımadaları'nda bulundu. Burada yaptığı çalışmaları 1869 yılında yayımlanan "Malay Takımadaları" adlı eserinde topladı.

Eserleri

  • Malay Takımadaları (1869)
  • Doğal Seçilim Kuramına Katkılar (1870)
  • Hayvanların Coğrafi Dağılımları (1876)
  • Aşılama (1898)

Aldığı ödüller

  • Merit Nişanı (1908)
  • İngiliz Kraliyet Topluluğu Copley Madalyası (1908)
  • İngiliz Kraliyet Coğrafya Topluluğu Kurucu Madalyası (1892)
  • Linnean Topluluğu Altın Madalyası (1892)

Kaynakça

  1. ^ Smith, Charles H. "Alfred Russel Wallace: Evolution of an Evolutionist Introduction". The Alfred Russel Wallace Page. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  2. ^ Smith, Charles H. "Responses to Questions Frequently Asked About Alfred Russel Wallace". The Alfred Russel Wallace Page. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  3. ^ Hıristiyanlık Tarihi. Colin Brown. Yeni Yaşam Yayınları. 1977. s. 550 ISBN 975-8318-86-1. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Herbert Spencer</span> İngiliz filozof ve sosyolog

Herbert Spencer, İngiliz filozof ve sosyolog.

<span class="mw-page-title-main">Charles Darwin</span> İngiliz biyolog ve doğabilimci (1809-1882)

Charles Robert Darwin evrimsel biyolojiye yaptığı katkılarla tanınan İngiliz doğa bilimci, jeolog ve biyologdur. Tüm yaşam türlerinin ortak bir atadan türediği yönündeki önermesi günümüzde genel kabul görmekte ve bilimde temel bir kavram olarak kabul edilmektedir. Alfred Russel Wallace ile ortak bir yayında, evrimin bu dallanma modelinin, var olma mücadelesinin seçici üremede yer alan yapay seçilime benzer bir etkiye sahip olduğu doğal seçilim adını verdiği bir süreçten kaynaklandığına dair bilimsel teorisini ortaya koymuştur. Darwin insanlık tarihinin en etkili isimlerinden biri olarak tanımlanmış ve Westminster Abbey'e gömülerek onurlandırılmıştır.

<i>Türlerin Kökeni</i> Charles Darwinin 1859 tarihli eseri

Türlerin Kökeni, İngiliz doğa tarihçisi Charles Darwin'in 24 Kasım 1859'da yayımlanan kitabıdır. Orijinal adı Doğal Seçilim Yoluyla Türlerin Kökeni ya da Yaşam Mücadelesinde Avantajlı Irkların Korunumu Üzerine idi, ancak 1872'de çıkan 6. baskısında Türlerin Kökeni olarak kısaltıldı. Bilim tarihinin en önemli çalışmalarından biridir ve evrimsel biyolojinin temelini oluşturduğu kabul edilir. Çalışma, Darwin'in HMS Beagle gemisi ile 1831-1836 yılları arasında yaptığı araştırma gezisi sonrasında, özellikle Galápagos Adalarındaki gözlemlerine dayandırarak oluşturduğu biyolojik evrim kuramı üzerinedir.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Baptiste Lamarck</span> Fransız doğa bilimci (1744 – 1829)

Jean-Baptiste Lamarck, Fransız doğa bilimci, biyolog, akademisyen ve asker. Evrim konusunda yaptığı kapsamlı çalışmalarla bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Henry Huxley</span> İngiliz biyolog

Thomas Henry Huxley, İngiliz biyolog. Darwin'in evrim kuramının en önemli savunucularından, felsefede agnostisizm kavramını ilk kez ortaya atan, Darwin'in buldoğu lakabıyla bilinen İngiliz biyoloji bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Öjenik</span>

Öjenik, kaba hâliyle ilk kez Platon tarafından ortaya atılmış, ancak modern anlamıyla ilk olarak Sir Francis Galton tarafından formüle edilmiş, sağlıksız ceninleri ayırıp sağlıklı ceninler yetiştirmenin yollarını arayan, bilimselliği tartışmalı bir toplumsal akım veya toplumsal felsefedir. Öjenik, Galton’un iyi doğan anlamında eski Yunancadan ürettiği bir kelimedir.

<span class="mw-page-title-main">Henry Walter Bates</span>

Henry Walter Bates bir İngiliz doğa bilimcisi ve kâşiftir. Alfred Russel Wallace ile birlikte 1848 - 1852 yılları boyunca Brezilya'da kalarak bütün Amazon vadisini inceledi. Wallace 1852'de döndü ama Bates 7 yıl daha çalışmalarına devam etti ve 1859'da geri döndü. Amazonlardaki çalışmaları boyunca çoğunluğu böcekler olan ve yaklaşık 8,000'i o güne dek henüz hiç bilinmeyen 14.000'in üzerinde türden örnekler topladı. Hayvanlardaki benzeşmenin doğal seçilimdeki etkisini göstererek Darwin'in Evrim Kuramı'nı destekledi.

<i>İnsanın Türeyişi</i>

İnsanın Türeyişi ya da özgün adıyla The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex, İngiliz doğa bilimci Charles Darwin'in ilk kez 1871 yılında basılan evrim kuramı hakkındaki kitabıdır. Kitap Darwin'in, 1859'da yayınlanan, Türlerin Kökeni'nden sonra insanın evrimi ve seksüel seçme kuramını konu edinen ikinci kapsamlı eseridir.

<span class="mw-page-title-main">Kraliyet Coğrafya Topluluğu</span>

Kraliyet Coğrafya Topluluğu Kraliyet Coğrafya Kurumu, coğrafya ile ilgili bilim dallarının gelişmesi amacıyla 1830 yılında kurulmuş alanında uzman bir İngiliz kurumu.

<span class="mw-page-title-main">George Darwin</span>

Sir George Howard Darwin, İngiliz gökbilimci ve matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Evrimsel psikoloji</span> evrim teorisinin sosyal ve doğa bilimlerinde uygulanması

Evrimsel psikoloji (EP), bellek, algı, dil gibi psikolojik özellikleri çağdaş evrimsel bir bakış açısıyla inceleyen bilim dalıdır. Evrimsel psikoloji, bunun yanında insanın hangi psikolojik özelliklerinin, ne tür bir uyarlanma geliştirdiğini, yani doğal seçilim veya cinsel seçilimin işlevsel sonuçlarını belirlemeye çalışır. Kalp, akciğer ve bağışıklık sistemi gibi fizyolojik mekanizmalar hakkındaki uyarlanımcı düşünce ile evrimsel biyolojideki düşünce ortaktır.

<span class="mw-page-title-main">Evrim düşüncesinin tarihi</span> bilim tarihinin bir yönü

Evrim düşüncesi; türlerin zaman içerisinde değişmelerini ifade eden kavram olarak köklerini eski çağlardan; Yunanistan'dan, Roma'dan, Çin'den ve Orta Çağ İslâm biliminden alır. 17. yüzyıl sonlarında biyolojik taksonominin başlangıcıyla Avrupa'daki biyolojik düşünce; doğal teolojiye tam olarak uyan ve ortaçağ Aristo metafiziği kavramı olan, her türün kendi karakteristiği olduğunu öne süren özcülükten etkilendi. Diğer yandan Aydınlanma Çağı'nda evrimsel kozmoloji ve mekanik felsefe, fizik bilimlerinden doğa tarihine kadar yayıldı. Natüralistler türlerin çeşitliliğine odaklandı ve sonradan "soy tükenmesi" kavramı ile doğa görüşünün temelini sarsan paleontoloji ortaya çıktı. 19. yüzyılın başlarında Jean-Baptiste Lamarck, ilk tamamen biçimlendirilmiş evrim teorisi olan türlerin transmutasyonu teorisini ortaya attı.

Bu liste, evrim ve evrimsel biyoloji konularına dair maddeleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">Evrimsel hayat ağacı</span>

Evrimsel hayat ağacı, ortak ata üzerinden canlıların öncül ve ardıl ilişkilerini ve türlerin kökenini açıklayan kurgusal ağaç.

<i>Cava insanı</i> Homo erectus alt türü

Cava insanı ya da Cava adamı, 1891'de Endonezya'nın Java Adası'nda bulunan insan (Homo) fosillerine verilen isim. Eugène Dubois'in öncülük ettiği kazı grubu; diş, kafatası parçası ve uyluk kemiği keşfetti. Fosillerin, insanlar ve insansı maymunlar arasındaki "kayıp halka" olduğunu savunan Dubois, türe "Anthropopithecus erectus" ismini verdi, fakat sonra "Pithecanthropus erectus" olarak değiştirdi.

<span class="mw-page-title-main">En iyinin hayatta kalması</span>

"En iyinin hayatta kalması", Darwinci evrim kuramının en temel mekanizması olan doğal seçilimi anlatmak için kullanılan bir tümcedir. Burada, hayatta kalan "iyiler" ifadesi, çevreye olan uyumları göz önünde bulundurularak nesillerini devam ettirebilenlere gönderimde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Darwin Madalyası</span>

Darwin Madalyası, her iki yılda bir Royal Society tarafından "özellikle evrim, popülasyon biyolojisi, organizma biyolojisi ve biyolojik çeşitlilikte olmak üzere Charles Darwin'in çalıştığı geniş biyoloji alanında kabul edilmiş bir çalışma yapan'' kişilere verilir. İlk olarak 1890'da verildi, Charles Darwin'in anısına yaratıldı ve 2000 sterlinlik bir ödülle birlikte verildi. . Madalya kuruluşundan bu yana 60'tan fazla kez verildi. Madalya ilk olarak Doğal Seleksiyon yoluyla Evrim Teorisi'ni bağımsız olarak geliştiren tanınmış bir biyolog ve doğa bilimci olan Alfred Russel Wallace'a verildi.

<span class="mw-page-title-main">Darwin'in teorisinin yayınlanması</span>

Darwin'in teorisinin yayımlanması, Charles Darwin'in yirmi yılı aşkın bir çalışmasının doruk noktası olan "doğal seçilim yoluyla evrim" teorisini açığa çıkardı.

<span class="mw-page-title-main">John Maynard Smith</span>

John Maynard Smith, İngiliz evrimsel biyolog ve genetikçiydi. Aslen II. Dünya Savaşı sırasında havacılık mühendisliği yapan Maynard Smith, tanınmış biyolog J.B.S. Haldane danışmanlığında genetik alanında ikinci derecesini aldı. Maynard Smith, George R. Price ile birlikte oyun teorisinin evrime uygulanmasında etkili oldu. Cinsiyetin evrimi ve sinyal teorisi gibi diğer problemler üzerine teoriler geliştirdi.

<span class="mw-page-title-main">George Romanes</span> Evrimci biyolog

George John Romanes FRS, Kanadalı-İskoç evrimsel biyolog ve fizyologdur. İnsanlar ve diğer hayvanlar arasında bilişsel süreçlerin ve mekanizmaların benzerliğini öne sürerek karşılaştırmalı psikoloji adını verdiği şeyin temelini atmıştır.