İçeriğe atla

Alfanümerik

Alfanümerik, Latin alfabesindeki harfleri (A-Z, a-z) ve Arap rakamlarını (0-9) kullanan karakter dizisini tanımlamakta kullanılan bir sıfat. Benzer şekilde bu dizinin üyelerinden her biri de alfanümerik olarak tanımlanır. Geniş tanımıyla noktalama işaretlerini ve bazı diğer özel karakterleri de kapsar.[1]

Yunanca alfa (άλφα) ve Latince numerus (numara, rakam) sözcüklerinden türetilmiştir. Türkçede ilk kez 1976 yılında kullanılmıştır.[2]

Alfanümerik kod

Sayısal bilgisayarlardaki birçok uygulama, hem sayılardan hem de harflerden oluşan verilerin işlenmesini gerektirir. Örneğin yüzlerce öğrencisi olan bir üniversitede dosyaların işlenmesi için bilgisayarlar kullanılmaktadır. Öğrencilerin isim, soyisim, bölüm gibi kimlik bilgilerini ikili sistemle göstermek için, alfabeye karşılık gelen bir ikili kod gereklidir. Bu ikili kodun, aynı zamanda ondalık sayıları ve diğer özel karakterleri de göstermesi gerekir. Abecesayısal kodu, on ondalık sayıdan, alfabenin 26 harfinden ve $ gibi çeşitli özel sembollerden oluşan bir elemanlar grubunun iki kodudur. Bir abecesayısal gruptaki toplam eleman sayısı 36'dan fazladır. Bu nedenle 25=32 yetersiz kalacağından en az altı ikil'le (26=64) kodlanması gerekir.

Altı ikil'lik bir abecesayısal kodun olası düzenlemelerinden biri de "makine kodu" adı verilen kodlamadır. Bu kod, az sayıda değişiklikle, birçok bilgisayarda abecesayısal kodların gösterimi için kullanılmaktadır. Küçük harfler ve sayısal bilgilerin iletimi için kullanılan özel kontrol karakterlerini de içeren 64'ten fazla karakteri kodlama ihtiyacı, yedi ve sekiz ikilli abecesayısal kodların geliştirilmesine neden olmuştur. Bu kodlardan en yaygın olarak bilinenleri şunlardır:

  • ASCII - American Standard Code for Information Interchange (Amerikan Standart Bilgi Değişim Kodu)
  • EBCDIC - Enhanced BCD Interchange Code (Genişletilmiş BCD Değişim Kodu)

Kaynakça

  1. ^ "alphanumeric." 27 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dictionary.com. Erişim: 9 Eylül 2012.
  2. ^ "alfanümerik." 16 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NişanyanSözlük.com. Erişim: 9 Eylül 2012.

İlgili Araştırma Makaleleri

UTF-8 8-bitlik bir Unicode dönüşüm biçimidir. Unicode karakterlerini değişken sayıda 8 bitten oluşan bayt gruplarıyla kodlamakta kullanılır. Rob Pike ve Ken Thompson tarafından geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arap harfleri</span> Arap alfabesini temel alan yazı sistemi

Arap harfleri, 7. yüzyılın üçüncü çeyreğinden itibaren Emevi ve Abbasi imparatorlukları aracılığıyla Orta Doğu merkezli geniş bir alana yayılma olanağı bulmuş İslam dininin benimsendiği coğrafyalarda kabul gören, kökeni Arap alfabesine dayalı, ünsüz alfabesi türünde bir yazı sistemidir. Dünyada Latin alfabesinden sonra en çok kullanılan yazı sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Unicode</span> endüstri standartı

Unicode Unicode Consortium organizasyonu tarafından geliştirilen ve her karaktere bir sayı değeri karşılığı atayan bir endüstri standardıdır. Sistemin amacı farklı karakter kodlama sistemlerinin birbiriyle tutarlı çalışmasını ve dünyadaki tüm yazım sistemlerinden metinlerin bilgisayar ortamında tek bir standart altında temsil edilebilmesini sağlamaktır. Evrensel Karakter Kümesi (UCS) olarak bilinen ISO/IEC 10646 standardı ise, her iki organizasyonun işbirliği ile aynı sayısal karşılıkları taşımaktadır. Unicode, son sürümü itibarıyla 129 farklı modern ve tarihî yazım sistemine ait 120.000'den fazla karakteri ve emoji gibi çeşitli sembol kümelerini kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">ASCII</span> Latin alfabesi üzerine kurulu 7 bitlik bir karakter kümesi

ASCII Latin alfabesi üzerine kurulu 7 bitlik bir karakter kümesidir. İlk kez 1963 yılında ANSI tarafından standart olarak sunulmuştur.

EBCDIC IBM tarafından kullanılan bir karakter kümesi ailesidir. Daha çok OS/360 işletim sistemi ve S/390 sunucularında kullanılır. Harf, rakam, işaretleri karşılayan 256 farklı sembolü kodlayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kiril alfabesi</span> Slav dillerinin kullanımında rol oynayan bir alfabe

Kiril alfabesi, Avrasya'da çeşitli dillerin yazımı için kullanılan alfabedir. Çeşitli Slav, Türk, Kafkas, Moğol, Ural, ve İranî dillerinin resmî alfabesidir. En eski Slav kitaplarının yazıldığı iki alfabeden biri olan Kiril yazısı, Aziz Kiril ve kardeşi Metodius tarafından 9. yüzyılın ilk çeyreğinde oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Harf</span> alfabetik bir yazı sisteminde grafem

Harf, yazı yazmak için kullanılan semboldür. Harfler, Seslerin yazı sistemlerindeki karşılığıdır. Harflerin hepsi birleşerek alfabeyi oluştururlar. Yazı harfler dışında rakam, noktalama işaretleri ya da başka semboller içerebilir ama harfler yazının en temel öğesidir.

Parola, bilgisayarda veya çevrimiçi hesaplarda oturum açmak ve başka kullanıcıların erişimini engellemek için kullanılan gizli anahtarlara denir.

<span class="mw-page-title-main">Klavye (bilgisayar)</span>

Bilgisayar klavyesi ya da tuş takımı, daktilo örnek alınarak bilgisayar için tasarlanmış bir harici giriş aygıtıdır. Üzerinde harfler, rakamlar, işaretler ve bazı işlevleri bulunan tuşlar vardır.

Değişen yıldız belirtmesi, astronomi'de değişen yıldız'lara verilen özel bir tanımlayıcıdır. 17. yüzyılda Bayer tüm parlak yıldızları kataloglarken, takımyıldız adlarının kısaltmaları önüne eski yunan alfabesinin harflerini koyarak bir adlandırma yoluna gitmiştir. Yunan alfabesinin harfleri yeterli olmayınca bu adlandırmaya Latin alfabesinin küçük harfleri ve daha sonra da büyük harfleri ile devam etmiştir. Fotoğraf filminin astronomide kullanılmaya başlaması ile gözlenen yıldız sayısındaki hızlı artış sonucu, Hevelius ve Flamsteed, harflerle yapılan adlandırmanın yeterli olmayacağını düşünerek, bir takımyıldızdaki üyeleri sağ açıklık sırasına dizmişler ve takımyıldız adının önüne sayıları koyarak yıldızları adlandırmayı tercih etmişlerdir. Argelander, 19. yüzyıl ortasında "Bonner Durchmunsterung (1855)" kataloğu ve haritalarını oluştururken, çok sayıda ışık değişimi gösteren yıldızın var olduğunu görmüş ve bunların düzenli bir şekilde adlandırılması gerektiğini düşünmüştür. Argelander değişen yıldızların adlandırılması için arayış içinde iken Latin alfabesinin küçük harfleri tükenmiş, büyük harflerin ise bir kısmı kullanılmış durumdaydı. Alfabenin sonuna yakın harfler hiçbir takımyıldız üyesi için kullanılmamıştı. Argelander öncelikle, bir takımyıldızda 9 dan fazla değişen keşfedilemeyeceği düşüncesi ile Latin alfabesinin R, S, T, U, V, W, X, Y, Z harflerini takımyıldız isminin "in" halinin önüne koyarak adlandırmaya başlamıştır. Ancak yeterli olmadığını görünce, aynı harflerin ikili kombinasyonlarını kullanmıştır:

Dizi eşleme algoritmaları olarak da adlandırılan dizi arama algoritmaları, bir ya da birkaç dizinin (örüntü) daha büyük bir dizi ya da metin içindeki yerinin bulunmasını konu edinen önemli bir dizi algoritması sınıfıdır.

Εpsilon, Yunan alfabesinin beşinci harfidir. Türkçedeki ince E sesi gibi okunur. Örnek: benim, esir vb.

<span class="mw-page-title-main">BCD kodu</span>

BCD kodu, bilgisayar ve elektronik sistemlerinde onluk tabandaki (decimal) sayıların ikilik tabana (binary) dönüştürülmesi için kullanılan sayısal kodlama metodudur. Bu dönüştürme işlemi yapılırken öncelikle sayının her bir basamağı tek tek ikilik tabana çevrilir ve ardından her basamağın karşılık geldiği binary değerler sırasıyla birleştirilerek sayının BCD Kodu ile gösterimi elde edilir.

<span class="mw-page-title-main">Sayısal sistem</span> sayıları ifade etmek için gösterim

Sayısal sistem, sayıları temsil eden simgeler için bir yazma sistemi yani matematiksel bir gösterim sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Karakter kodlaması</span> yazıdaki karakterleri rakamsal değerlerle temsil etmek

Bilişimde karakter kodlaması kavramı bir çeşit kodlama sistemi kullanılarak kodlanmış karakter gruplarını temsil etmektedir. Soyutlama düzeyi ve kullanıldığı bağlama bağlı olarak karakterlere karşılık gelen kod noktaları ve bunların oluşturdukları kod alanı, bit örüntüleri, oktetler, doğal sayılar, elektrik sinyalleri vb. şeklinde algılanabilir. Metinsel verilerin işlenmesi, depolanması ve iletimi esnasında karakter kodlamaları kullanılır. Karakter seti, karakter eşlem veya kod sayfası gibi ifadeler karakter kodlaması kavramıyla eş anlamlıymış gibi kullanılsa da aralarında bazı anlam farkları bulunmaktadır.

Karakter kodlaması terminolojisinde, kod noktası veya kod konumu kod uzayını oluşturan sayısal değerlerin her birine verilen isimdir. Kod noktalarının karşılık geldiği karakterler genelde çizgisel karakterler olsa da zaman zaman biçimlendirme karakterleri de olabilmektedir.

Kriptografide, bir yerine koyma şifrelemesi veya ikame şifresi veya ornatmalı şifreleme, düz metin birimlerinin bir anahtar yardımıyla tanımlanmış bir şekilde şifreli metin ile değiştirildiği bir şifreleme yöntemidir; "birimler" tek harfler, harf çiftleri, harf üçlüleri, yukarıdakilerin karışımları ve benzeri olabilir. Alıcı, orijinal mesajı çıkarmak için ters ikame işlemini gerçekleştirerek metni deşifre eder.

<span class="mw-page-title-main">Düz metin</span> yalnızca okunabilir materyalin biçimlendirilmemiş karakterlerinden oluşan bilgisayar verileri

Bilgi işlemde, düz metin yalnızca karakterlerden oluşan okunabilir materyali temsil eden ancak grafiksel gösterimini veya diğer nesneleri temsil etmeyen veriler için kullanılan geniş/serbest bir terimdir. Ayrıca metnin basit düzenini etkileyen boşluklar, satır sonları veya sekme karakterleri gibi sınırlı sayıda "boşluk" karakteri de içerebilir. Düz metin, stil bilgilerinin dahil edildiği biçimlendirilmiş metinden; paragraflar, bölümler ve benzerleri gibi belgenin yapısal kısımlarının tanımlandığı yapılandırılmış metinden; ve bazı kısımların ikili nesneler olarak yorumlanması gereken ikili dosyalardan farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">ROT13</span> Sezar şifrelemesinin özel bir hali

ROT13, Latin alfabesinde bir harfi kendisinden sonraki 13. harfle değiştiren basit bir harf ikame şifresidir. ROT13, antik Roma'da geliştirilen Sezar şifresinin özel bir durumudur.

<span class="mw-page-title-main">Polybius karesi</span> bir şifre türü

Polybius karesi, aynı zamanda Polybius dama tahtası olarak da bilinir, eski Yunanlılar Cleoxenus ve Democleitus tarafından icat edilmiş ve tarihçi ve bilgin Polybius tarafından meşhur edilmiş bir cihazdır. Cihaz, bölümleme için kullanılır. Düz metin karakterleri daha küçük bir sembol kümesiyle temsil edilebilecek şekilde telgraf, steganografi ve kriptografi için kullanışlıdır. Cihaz başlangıçta yangın sinyalizasyonu için kullanılmış olup, daha önceki gelenekte olduğu gibi sadece önceden belirlenmiş sınırlı sayıda seçeneğin değil, herhangi bir mesajın kodlanmış iletimine izin verir.