İçeriğe atla

Alfa Centauri

Başlığın diğer anlamları için Alpha Centauri (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
a Centauri, A Centauri veya Centaurus A ile karıştırılmamalıdır.
Alfa Centauri AB[1][2]
Alfa Centauri AB (solda), kırmızı daire içine alınmış olan Proxima Centauri ile üçlü bir yıldız sistemi oluşturur. Sağdaki parlak yıldız sistemi ise Beta Centauri'dir.
Gözlem verisi
Dönem J2000      Ekinoks J2000
TakımyıldızErboğa
Alfa Centauri A
Sağ açıklık (α)14sa 39d 36.49400s[3]
Dik açıklık (δ)−60° 50′ 02.3737″
Görünür büyüklük (V)+0,01[4]
Alfa Centauri B
Sağ açıklık (α)14sa 39d 35.06311s[3]
Dik açıklık (δ)−60° 50′ 15.0992″
Görünür büyüklük (V)+1,33[4]
Sınıflandırma
Alfa Centauri A
Tayfsal sınıf
G2V[5]
U−B renk ölçeği+0,24[4]
B−V renk ölçeği+0,71[4]
Alfa Centauri B
Tayfsal sınıf
K1V[5]
U−B renk ölçeği+0,68[4]
B−V renk ölçeği+0,88[4]
Astrometri
Uzaklık4,34 ± 0,03 Iy
(1,33 ± 0,01 pc)
Alfa Centauri A
Özdevinim (μ)RA: −3679,25[3] mys/y
Dec.: 473,67[3] mys/y
Iraklık açısı (π)750,81 ± 0,38 mys
Alfa Centauri B
Özdevinim (μ)RA: −3614,39[3] mys/y
Dec.: +802,98[3] mys/y
Iraklık açısı (π)750,81 ± 0,38 mys
Özellikler
Alfa Centauri A
Kütle (m)1,0788±0,0029[6] M☉
Yarıçap (r)1,2175±0,0055[6] R☉
Aydınlatma gücü1,5059±0,0019[6] L⊙
Yüzey kütle çekimi (log g)4,30[7] cgs
Sıcaklık5790[8] K
Metallik [Fe/H]0,22 ± 0,05[8]
Dönüş hızı ()28,3±0,5 g[9]2,7±0,7[10] km/s
Yaş4,85[8] Milyar yıl
Alfa Centauri B
Kütle (m)0,9092±0,0025[6] M☉
Yarıçap (r)0,8591±0,0036[6] R☉
Aydınlatma gücü0,4981±0,0007[6] L⊙
Yüzey kütle çekimi (log g)4,37[7] cgs
Sıcaklık5.260[8] K
Metallik [Fe/H]0,23[8]
Dönüş hızı ()36,7±0,3 g[11]1,1±0,8[12] km/s
Yaş5,3±0,3[13] Milyar yıl
Yörünge[6]
Birincil yıldızA
Yoldaş yıldızB
Yörünge süresi (P)79,762±0,019 y
Yarı büyük eksen (a)17,493±0,0096
Dışmerkezlik (e)0,51947±0,00015
Yörünge eğikliği (i)79,243±0,0089°
Yükseliş düğüm boylamı (Ω)205,073±0,025°
Enberi dönemi (T)1875,66±0,012
Enberi açısı (ω)
(ikincil)		231,519±0,027°
Katalog belirtmeleri
Gliese 559 • FK5 538 • CD−60°5483 • CCDM J14396-6050 • GC 19728
α Cen A: Rigil Kentaurus • Rigil Kent • α1 Centauri • HR 5459, HD 128620 • GCTP 3309.00 • LHS 50 • SAO 252838 • HIP 71683
α Cen B: Toliman • α2 Centauri • HR 5460 • HD 128621 • LHS 51 • HIP 71681
Alfa Centauri sistemindeki yıldızların Güneş'e göre göreceli boyutları ve renkleri

Alfa Centauri (α Centauri, Alpha Cen veya α Cen), Erboğa takımyıldızının güneyinde bulunan bir yıldız sistemidir. Sistem üç yıldızdan oluşur: Rigil Kentaurus (Alfa Centauri A), Toliman (B) ve Proxima Centauri (C).[14] Proxima Centauri, 4,2465 ışık yılı (1,3020 pc) uzaklığıyla aynı zamanda Güneş'e en yakın yıldızdır.

Alfa Centauri A ve B, sırasıyla G sınıfı ve K sınıfı olan Güneş benzeri yıldızlardır ve birlikte Alfa Centauri AB ikili yıldız sistemini oluştururlar. Çıplak gözle bakıldığında bu iki ana bileşen, -0,27 görünür büyüklük ile tek bir yıldız gibi görünür. Takımyıldızının en parlak yıldızı olan Alfa Centauri, Sirius ve Canopus'dan sonra gece gökyüzündeki en parlak üçüncü yıldızdır.

Aralarındaki uzaklık yaklaşık 40 astronomik birim (Plüton-Güneş arası uzaklık) ve 9 astronomik birim (Satürn-Güneş arası uzaklık) olarak değişme gösteren Alfa Centauri A ve Alfa Centauri B adındaki iki parlak yıldız birbirinin çevresindeki dolanımı 80 yılda tamamlar. (Bir astronomik birim Güneş'in merkeziyle Dünya'nın merkezi arasındaki uzaklık olan 149,6 milyon km.'dir.) Alfa Centauri A, spektrum türü G olan, Güneş benzeri sarı renkte bir yıldızdır; ancak, Güneş'ten biraz daha büyük ve 1,5 kat daha parlaktır. Alfa Centauri B ise, Güneş'ten biraz daha küçük, spektrum türü K olan, turuncu renkte bir yıldızdır ve Güneş'in yaklaşık yarısı parlaklıktadır. Sistemin olası üçüncü yıldızı olan Alfa Centauri C 'ye Proxima Centauri de denir, çünkü 4,22 ışık yılı uzaklığıyla Güneş Sistemi'ne en yakın yıldızdır. Proxima Centauri bir kırmızı cücedir ve Güneş'ten 7.000 kat daha sönük bir yıldızdır. Ana sistemin çevresinde, tamamlanması yaklaşık 1 milyon yıl süren geniş bir yörünge çizerek döner.

Alfa Centauri yıldız sisteminde 2012 Kasım ayına kadar bir gezegen saptanamamış ise de, aynı ay içinde Alpha Centauri B yörüngesinde dönen Alpha Centauri Bb adında bir gezegen keşfedilmiştir. Şimdiye kadar keşfedilen Dünya'ya en yakın ve Güneş'e benzer bir yıldızın yörüngesinde dolanan en küçük güneş dışı gezegendi.[15] Ancak ağustos 2016'da Güneş Sistemi'ne en yakın yıldız olan Proxima Centauri yörüngesinde bir gezegen olduğu Avrupa Güney Rasathanesi tarafından açıklandı.[16][17] Proxima centuari b'nin keşfinden kısa bir süre sonra araştırmacılar, Proxima b'nin yaşanabilirlik potansiyelini inceleyince Güneş dışı gezegenin muhtemelen Güneş Sistemi'ne en yakın hayat barındıran yer olabileceğini ileri sürdüler.[16]

Kaynakça

  1. ^ "LHS 50 -- High proper-motion Star". Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008. 
  2. ^ "LHS 51 -- High proper-motion Star". Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008. 
  3. ^ a b c d e f Van Leeuwen, F. (2007). "Validation of the new Hipparcos reduction". Astronomy and Astrophysics. 474 (2): 653-664. arXiv:0708.1752 $2. Bibcode:2007A&A...474..653V. doi:10.1051/0004-6361:20078357. 
  4. ^ a b c d e f Ducati, J. R. (2002). "VizieR Online Data Catalog: Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system". CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues. 2237: 0. Bibcode:2002yCat.2237....0D. 
  5. ^ a b Torres, C. A. O.; Quast, G. R.; da Silva, L.; de la Reza, R.; Melo, C. H. F.; Sterzik, M. (2006). "Search for associations containing young stars (SACY)". Astronomy and Astrophysics. 460 (3): 695-708. arXiv:astro-ph/0609258 $2. Bibcode:2006A&A...460..695T. doi:10.1051/0004-6361:20065602. ISSN 0004-6361. 
  6. ^ a b c d e f g Akeson, Rachel; Beichman, Charles; Kervella, Pierre; Fomalont, Edward; Benedict, G. Fritz (20 Nisan 2021). "Precision Millimeter Astrometry of the α Centauri AB System". The Astronomical Journal. 162 (1): 14. arXiv:2104.10086 $2. Bibcode:2021AJ....162...14A. doi:10.3847/1538-3881/abfaff. 
  7. ^ a b Gilli G.; Israelian G.; Ecuvillon A.; Santos N. C.; Mayor M. (2006). "Abundances of Refractory Elements in the Atmospheres of Stars with Extrasolar Planets". Astronomy and Astrophysics. 449 (2): 723-736. arXiv:astro-ph/0512219 $2. Bibcode:2006A&A...449..723G. doi:10.1051/0004-6361:20053850. libcode 2005astro.ph.12219G. 
  8. ^ a b c d e Kervella, Pierre (15 Mart 2003). "A Family Portrait of the Alpha Centauri System". ESO. 5 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2008. 
  9. ^ Huber, Daniel; Zwintz, Konstanze; the BRITE team (Temmuz 2020). "Solar-Like Oscillations: Lessons Learned & First Results from TESS". Stars and Their Variability Observed from Space: 457. arXiv:2007.02170 $2. Bibcode:2020svos.conf..457H. 
  10. ^ Bazot, M. (2007). "Asteroseismology of α Centauri A. Evidence of rotational splitting". Astronomy and Astrophysics. 470 (1): 295-302. arXiv:0706.1682 $2. Bibcode:2007A&A...470..295B. doi:10.1051/0004-6361:20065694. 
  11. ^ Dumusque, Xavier (December 2014). "Deriving Stellar Inclination of Slow Rotators Using Stellar Activity". The Astrophysical Journal. 796 (2): 133. arXiv:1409.3593 $2. Bibcode:2014ApJ...796..133D. doi:10.1088/0004-637X/796/2/133. 
  12. ^ Raassen, A. J. J.; Ness, J.-U.; Mewe, R.; Van Der Meer, R. L. J.; Burwitz, V.; Kaastra, J. S. (2003). "Chandra-LETGS X-ray observation of α Centauri: A nearby (G2V + K1V) binary system". Astronomy & Astrophysics. 400 (2): 671-678. Bibcode:2003A&A...400..671R. doi:10.1051/0004-6361:20021899. 
  13. ^ Joyce, M.; Chaboyer, B. (2018). "Classically and Asteroseismically Constrained 1D Stellar Evolution Models of α Centauri a and B Using Empirical Mixing Length Calibrations". The Astrophysical Journal. 864 (1): 99. arXiv:1806.07567 $2. Bibcode:2018ApJ...864...99J. doi:10.3847/1538-4357/aad464. 
  14. ^ "IAU Working Group on Star Names (WGSN)". International Astronomical Union. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2016. 
  15. ^ "Planet Found in Nearest Star System to Earth". European Southern Observatory. 16 Ekim 2012. 30 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2012. 
  16. ^ a b ^ a b c d e f g h i j k l m n o p Anglada-Escudé, G.; Amado, P. J.; Barnes, J.; Berdiñas, Z. M.; Butler, R. P.; Coleman, G. A. L.; de la Cueva, I.; Dreizler, S.; Endl, M.; Giesers, B.; Jeffers, S. V.; Jenkins, J. S.; Jones, H. R. A.; Kiraga, M.; Kürster, M.; López-González, M. J.; Marvin, C. J.; Morales, N.; Morin, J.; Nelson, R. P.; Ortiz, J. L.; Ofir, A.; Paardekooper, S.-J.; Reiners, A.; Rodríguez, E.; Rodrίguez-López, C.; Sarmiento, L. F.; Strachan, J. P.; Tsapras, Y.; Tuomi, M.; Zechmeister, M. (25 Ağustos 2016).
  17. ^ "Planet Found in Habitable Zone Around Nearest Star". 28 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2017. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Alfa Centauri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Proxima Centauri</span>

Proxima Centauri, Erboğa takımyıldızı bölgesinde, G-bulutu içinde, Güneş'ten 4,24 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir kırmızı cücedir. Latince adı "Centaurus'a en yakın yıldız" anlamına gelir. Güney Afrika'daki Union Rasathanesi'nin müdürü İskoç astronom Robert Innes tarafından 1915 yılında keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ağız (yıldız)</span>

Ağız, Irmak takımyıldızının en parlak ve gökyüzünün de sekizinci en parlak yıldızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arcturus</span> Çoban takımyıldızının alfa yıldızı

Arcturus, Çoban takımyıldızı'nın alfa yıldızı olup, Sirius ve Canopus’tan sonra göğün üçüncü parlak yıldızıdır. Güneş’ten 37 ışık yılı uzaklıkta bulunan Arcturus’un Görünür kadiri −0,04'tür. Bir turuncu dev yıldız olan Arcturus’un tayf türü K1.5 IIIpe olarak belirtilir. Çapı Güneş’imizin 20 katı olup, Güneş’ten 180 kat daha fazla enerji açığa çıkarır.

<span class="mw-page-title-main">Messier 18</span>

Messier 18 veya M18, Yay takımyıldızında bulunan bir açık yıldız kümesidir. Charles Messier tarafından 1764 yılında keşfedilmiş ve kuyruklu yıldız olmayanlar listesine eklenmiştir. M18, Dünya'dan bakış açısıyla Omega Bulutsusu ve Yay yıldız bulutu (M24) arasında yer alır. Doğrusal çapı 8,04 pc, gelgit yarıçapı ise 7,3 pc olan seyrek bir kümedir ve merkezi 0,012 pc'lik çekirdek yarıçapı ile konsantredir.

<span class="mw-page-title-main">Yakın yıldızlar dizini</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, Güneş Sistemi'nden en fazla 5 parsek uzaklıkta olan yıldızları ve kahverengi cüceleri kapsamaktadır. Bu mesafe içerisinde Güneş Sistemi de dâhil olmak üzere 56 yıldız sisteminin varlığı bilinmektedir. Bu sistemlerde bilinen toplam 60 hidrojen-füzyon yıldız ve 13 Kahverengi cüce bulunmaktadır. Bu nesneler görece olarak Dünya'ya yakın olmasına rağmen, sadece dokuz tanesinin görünen büyüklüğü 6,5'ten daha azdır ve bu da bu nesnelerin, sadece %12'sinin çıplak gözle görülebileceği anlamına gelmektedir. Güneş'in dışında sadece üç tane yıldız; Alfa Centauri, Sirius ve Procyon, birinci kadir yıldızlarıdır. Tüm bu nesneler, yerel kabarcık içindeki Samanyolu Gökadası'nın Orion–Kuğu Kolu bölgesinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Alfa Caeli</span>

Alfa Caeli, Çelikkalem takımyıldızı yönünde bulunan çift yıldız sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Alfa Reticuli</span>

Alfa Reticuli, güney takımyıldızı Ağcık içindedir ve 3,3 görünen büyüklüğü ile takımyıldızının en parlak yıldızıdır. Dünya'dan 162 ışık yılı uzaklıkta olan yıldız, tek yıldız gibi görünmektedir. Çıplak gözle görülebilecek kadar parlak olmasına karşın en kolay güney yarımkürede, yengeç dönencesi altında gözlenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Beta Aurigae</span>

Beta Aurigae, Arabacı takımyıldızı bölgesinde bulunan ikili yıldız sistemidir. Geleneksel adı Menkalinen منكب ذي العنان olup Arapçadan gelmektedir. Geleneksel Çin gök biliminde 五車三 olarak tanımlanır. Sistemin birleşik görünen parlaklığı 1,9'dur ve bu da Beta Aurigae'yi takımyıldızında Capella'dan sonra en parlak ikinci yıldız yapmaktadır. Hipparcos görevi sırasında yapılan ıraklık ölçümleri kullanılarak yapılan hesaplamalarda, uzaklığı 81,1 ışık yılı olarak tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lalande 21185</span>

Lalande 21185, Ursa Major takımyıldızında yer alan bir kırmızı cücedir. Yaklaşık olarak 8.31 ışık yılı. uzaklıkta yer almakta olup Güneş'e en yakın yıldızlardan biridir. Yıldız, küçük bir teleskopla görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Tau Ceti</span>

Tau Ceti, Cetus takımyıldızında yer alan bir yıldızdır. Güneş'in kütlesinin sadece yaklaşık %78'i olmasına karşın Güneş'e oldukça benzemektedir. Tau Ceti, Güneş Sistemi'nden 12 ışık yılı uzaklıkta yer almakta olup en yakın yalnız G-tipi anakol yıldızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Proxima Centauri b</span> Ötegezegen

Proxima Centauri b bir ötegezegen olup Güneş'e en yakın yıldız olan kırmızı cüce Proxima Centauri etrafındaki yörüngesi yaşanabilir bölgededir. Bulunduğu yer, Dünya'dan 4,2 ışık yılı uzakta bulunan Erboğa Takımyıldızı'ndadır. Güneş Sistemi'ne bilinen en yakın ötegezegen olup muhtemelen yaşanabilir bir yerdir.

<span class="mw-page-title-main">Alfa Circini</span>

Alfa Circini, Pergel takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 54 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir değişken yıldızdır. 3,19 kadir görünen büyüklüğü ile takımyıldızının en parlak yıldızıdır ve güney yarımküreden çıplak gözle kolayca gözlenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Alfa Herculis</span>

Alfa Herculis veya Res'ül Cedi, Herkül takımyıldızında bulunan bir çift yıldızdır. Dünyadan 360 ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır. Çıplak göze tek bir ışık noktası olarak görünen bu, bir teleskopla birkaç bileşene çözülebilir. En parlak bileşen parlaklıkta değişken olmasına rağmen, 3.08 birleşik görünür büyüklüğe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">YZ Ceti</span>

YZ Ceti, Balina takımyıldızında bulunan bir yıldızdır. Dünyadan 12 ışık yılı uzaklıkta yer almakta olup nispeten yakın bir yıldız olmasına rağmen çıplak gözle görülememektedir. Parlaklıkta aralıklı dalgalanmalara maruz kalan bir parıltılı yıldız olarak sınıflandırılır. YZ Ceti, Güneş'in kütlesinin yaklaşık yüzde 13'ü ve yarıçapının %17'si kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük kütleli yıldızlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Güneş kütlesine (M☉) göre keşfedilen en büyük yıldızların listesidir.

Baryum yıldızları, spektrumları λ 455,4 nm'de tek başına iyonize baryum, Ba II varlığıyla s-süreci elemanlarının aşırı bolluğunu gösteren spektral G ila K yıldızlardır. Baryum yıldızları ayrıca CH, CN ve C2 moleküllerinin bantları olan karbonun gelişmiş spektral özelliklerini de gösterir. Sınıf ilk olarak William P. Bidelman ve Philip Keenan tarafından tanındı ve tanımlandı. Başlangıçta, keşiflerinden sonra kırmızı dev oldukları düşünülüyordu; ancak aynı kimyasal imza ana dizideki yıldızlarda da gözlemlendi.

<span class="mw-page-title-main">Alfa Tucanae</span> Tukan takımyıldızında bulunan bir yıldız

Alfa Tucanae, güney kutup yöresi takımyıldızı Tukan'da bulunan ikili yıldız sistemidir. 2,86 kadir görünen büyüklüğüyle, güney yarımküreden çıplak gözle görülebilir. Iraklık açısı ölçümleri kullanılarak bu sisteme olan mesafe 200 ışık yılı olarak tahmin edilmektedir. 4300 K yüzey sıcaklığına sahip soğuk bir yıldız olan α Tucanae, Güneş'ten 424 kat daha aydınlıktır. Yıldızın hangi evrim aşamasında olduğu tam olarak belli değildir.

<span class="mw-page-title-main">Alfa Cassiopeiae</span>

Alfa Cassiopeiae veya α Cassiopeiae, ayrıca Schedar olarak da adlandırılır, kuzey takımyıldızı Kraliçe'de ikinci kadirden bir yıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Beta Centauri</span> Güney takımyıldızı Erboğadaki yıldız sistemi

Beta Centauri, Erboğa takımyıldızının güneyinde bulunan bir üçlü yıldız sistemidir. Resmi adı Hadar olan Beta Centauri'nin Bayer belirtmesi, β Centauri'den Latinceleştirilmiş ve Beta Cen veya β Cen olarak kısaltılmıştır. Sistemin 0,61'lik birleşik görünür büyüklüğü onu Erboğa'daki en parlak ikinci ve gece gökyüzündeki en parlak on birinci yıldız yapar. Astrometrik Hipparcos uydusundan alınan paralaks ölçümlerine göre bu sistemin uzaklığı yaklaşık 390 ışık yılıdır.

En yakın karasal ötegezegen adaylarının bu listesi, Güneş Sisteminden 50 ışıkyılı kadar uzaklıkta bulunan ve artan mesafeye göre sıralanmış olası karasal ("kayalık") ötegezegenleri içerir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.