İçeriğe atla

Alexander Dolgun

Alexander Dolgun
Doğum29 Eylül 1926
Bronx, ABD
Ölüm28 Ağustos 1986
Potomac, Maryland, ABD
MilliyetAmerikalı
Tanınma nedeniHatıracı, Sovyet Gulag'ından kurtulan kişi

Alexander Dolgun (29 Eylül 1926 - 28 Ağustos 1986) Amerikalı hatıracı. 1975'te Sovyetler Birliği'nden ayrılıp Amerika Birleşik Devletleri'ne dönmesine izin verildikten sonra Sovyet Gulag'da ki deneyimlerini yazdı.[1]

Gulag öncesi yılları

Alexander Dolgun, 29 Eylül 1926'da Bronx, New York'ta Polonya'dan bir göçmen olan Michael Dolgun ve Annie'nin çocuğudur. 1933'te babası Michael, Moskova Otomotiv İşleri'nde kısa süreli bir teknisyen olarak Sovyetler Birliği'ne gitti. Moskova'da bir yıl geçirdikten sonra Michael, ailesinin Sovyetler Birliği'ne gelmesi için ödeme yapmak koşuluyla bir yıllık izin aldı. Bununla birlikte, Michael'ın ikinci görev turu sona erdiğinde, Sovyet yetkilileri tarafından çıkarıların bürokratik engellerden dolayı ülkeden ayrılması engellendi ve ailesi tuzağa düşürüldü. Alexander Dolgun ve ablası Stella, 1930'ların sonlarında Büyük Temizlik ve II. Dünya Savaşı sürmekteyken Moskova'da büyüdü.[2]

Gulag zamanları

Aralık 1948'de ABD vatandaşı olan Dolgun, Büyük elçilik'te dosya memuru olarak çalışıyordu. Öğle tatili sırasında, aniden Sovyet Devlet Güvenliği, MGB tarafından gözaltına alındı. Moskova'daki meşhur Lubyanka ve Lefortovo cezaevlerinde yattı. Yanlışlıkla Sovyetler Birliği'ne karşı casusluk yapmakla suçlandı ve bir yıl boyunca uyku ve yiyecek yoksunluğunun yanı sıra onu sorgulan Albay Sidorov'a "itiraf etmek" için tasarlanan acımasız psikolojik ve fiziksel işkencelere katlandı. Bu dava başarıyla sonuçlandıktan sonra Dolgun, hapishaneye dönüştürülen eski bir manastır olan Sukhanovka'ya yollandı.

Birkaç ay süren yoğun işkenceden sağ kurtuldu. Hücrede akıl sağlığı bozulmadan hayatta kalan çok az kişiden birisiydi; orada bulunduğu süre boyunca yürüyüşe çıktığı mesafenin onu Moskova'dan Avrupa'ya ve Atlantik Okyanusu'nun yarısına gitmekle aynı mesafede olduğunu anlattı. Sukhanovka Hapishanesinde geçirdiği zaman onu ölümün eşiğine getirdi ve iyileşmek için Butyrki hapishanesindeki hastaneye kaldırıldı. Dolgun'un nerede olduğu Harry S. Truman, Dwight D. Eisenhower ve ABD hükümeti tarafından biliniyordu, ancak Sovyet yetkililerinin kırılgan ABD-Sovyet ilişkileri nedeniyle Dolgun'a daha fazla zarar verilmesinden korktukları için hiçbir şey yapmadılar.

Dolgun, sonunda Sovyetler Birliği'ne dağılmış esirlerin çalışma kamplarının ağı olan Gulag'da 25 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Kazakistan'da Moskova'dan geri çağrılıncaya kadar kamplarda çalıştı. Sovyetler Birliği Devlet Güvenlik Departmanında ünlü Doktor Albay Mikhail Ryumin tarafından talep edildi. Ryumin, Dolgun'u bir gösteride kukla olarak kullanmayı amaçlıyordu. Dolgun, bir kez daha Sukhanovka'ya gönderildi, burada Ryumin tarafından kişisel olarak işkence gördü ve Sovyetler Birliği'ne karşı bir dizi komplo ve komployu itiraf etmesi sebepleriyle dövüldü. Burada işkencelere dayandı ve 1956'da tekrar Kazakistan'a gönderildi.

Esir hayatından sonra

Dolgun, 1956'da hapishaneden serbest bırakıldıktan sonra Moskova'ya döndü. Serbest bırakma koşulları altında Amerikalı yetkilileriyle temasa geçmesine izin verilmedi. Sovyet Sağlık Bürosu için tıbbi dergileri İngilizceye çevirmek için bir iş aldı ve burada Georg Tenno ve Aleksandr Soljenitsin de dahil olmak üzere önemli Gulag mağdurlarıyla arkadaş oldu. Solzhenitsyn bir yazardı ve Gulag Takımadaları adlı eserine Dolgun'un bazı deneyimlerini de dahil etti. Dolgun 1965'te Irene ile evlendi ve 1966'da Andrew adında bir oğlu oldu. Annesi 1967'de, babası 1968'de öldü.[3] 1975'te en çok satan Alexander Dolgun'un Hikâyesi: Gulag'da Amerikalı adlı eserini Patrick Watson ile birlikte yazdı ve Gulag deneyimini ayrıntılı olarak anlattı.[4]

Sağlığı ve ölümü

Dolgun'un sağlığı esir zamanlarından dolayı ciddi şekilde zarar gördü ve çok sayıda rahatsızlık çekti. 1972'de ABD Büyükelçiliği'nden 1949'dan 1956'ya kadar hizmet süresi için 22.000 dolar ödendi.

Dolgun, 28 Ağustos 1986'da, 59 yaşında, Maryland, Potomac'da böbrek yetmezliğinden öldü.

Kaynakça

  1. ^ Dolgun, Alexander, and Patrick Watson, "Alexander Dolgun's Story: An American in the Gulag."
  2. ^ NY, Alfred A. Knopf, 1975, 0-394-49497-0
  3. ^ "American Tells of his Arrest and 8 years as a Soviet Captive." New York Times. 28 December 1973.
  4. ^ "Alexander Dolgun; American was held 8 years in the Gulag." New York Times. 29 August 1986.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Soljenitsin</span> Aleksandr İsayeviç, 20. yüzyılın en önemli yazarlarından biri olarak kabul edilen Rus yazarlardan biridir. Edebiyat dünyasında büyük bir etki yaratmış olan İsayeviç, eserleriyle insanlık durumunu, savaş ve totalitarizmin etkilerini işlem

Aleksandr İsayeviç Soljenitsin, 1970 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Rus yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Nikita Kruşçev</span> 1953ten 1964e kadarki Sovyetler Birliği lideri

Nikita Sergeyeviç Kruşçev, Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreteri. Doğru okunuşu ve Türkçe yazım kurallarına göre soyadının doğru yazılışı Hruşçov olmasına rağmen, Türkçeye İngilizce Khrushchev kelimesinin okunuşu olan Kruşçev kelimesi geçmiş ve yaygınlık kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Leonid Brejnev</span> 1964ten 1982ye kadarki Sovyetler Birliği lideri

Leonid İlyiç Brejnev, Ukraynalı Sovyet politikacıdır. 1964-1982 yılları arasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri olarak SSCB'yi yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Bloku</span> Soğuk Savaş döneminde Orta ve Doğu Avrupanın sosyalist devletler grubu

Doğu Bloku, Komünist Blok, Sovyet Bloku ya da Demir Perde, Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği ve onun Doğu ve Orta Avrupa'daki müttefiklerini tanımlamak üzere kullanılmış olan bir terimdir. 1947'de, başta Polonya Halk Cumhuriyeti, Romanya Sosyalist Cumhuriyeti, Bulgaristan Halk Cumhuriyeti, Macaristan Halk Cumhuriyeti, Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti ve Doğu Almanya olmak üzere komünist rejim altına giren birçok ülke Moskova'dan yönetilen bir blok hâline gelmiş bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Tuhaçevski</span> Sovyet Mareşal

Mihail Tuhaçevski görevini 1918 ila 1937 sürdürmüş, Kızıl Napolyon lakaplı Sovyet mareşal ve teorisyen

<span class="mw-page-title-main">Büyük Temizlik</span> Sovyet siyasi baskı, hapis ve infaz kampanyası

Büyük Temizlik, Büyük Tasfiye veya Büyük Terör, Sovyetler Birliği'nde 1936-1938 yılları arasında yapılan siyasi baskı kampanyasıdır. Komünist Parti ve devlet görevlileri arasında temizliğe yol açarken, Kızıl Ordu ile toprak sahiplerinin baskı altına alınmasına ayrıca geniş çapta polis araştırması, tutuklamalara ve keyfî infazlara yol açmıştır. Rus tarihçesinde en yoğun tasfiye harekâtıdır, 1937-1938 arası Yejovşçina, Sovyet gizli polisi NKVD'nin şefi Nikolay Yejov'un adından kaynaklanır. 600.000 ila 1.2 milyon kişinin öldüğü tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Davaları</span> 1936-38 yılları arasında Stalinin siyasi rakiplerini yargılamak için yapılan davalar

Moskova Davaları Büyük Temizlik sırasında 1936-38 yılları arasında Josef Stalin'in siyasi rakiplerini yargılamak için yapılan davalardır. 1950'li yıllarda Nikita Kruşçev'in destalinizasyon politikalarından sonra, Moskova Davaları, pek çok yerde kararların önceden verildiği, itirafların zorlama yoluyla verildiği göstermelik duruşmalar olarak nitelendirilir. Davalılar, Madde 58'e göre Stalin ve diğer Sovyet liderlerine suikast yapmak ve batılı güçlerle komplo düzenlemek, SSCB'yi parçalayıp kapitalist düzeni getirmek istemek girişimiyle suçlandı.

<span class="mw-page-title-main">1991 Sovyetler Birliği darbe girişimi</span> Sovyetler Birliği hükûmeti üyesi bir grup tarafından yapılan başarısız darbe girişimi

1991 Sovyetler Birliği darbe girişimi, Sovyetler Birliği hükûmeti üyesi bir grubun ülkede denetimi Sovyet Cumhurbaşkanı Mihail Gorbaçov'dan alma teşebbüsüdür. Darbeciler Sovyetler Birliği Komünist Partisinin sol kanadında yer almakta ve Gorbaçov'un reform programının çok ileri gittiğini düşünerek yeni imzalanacak olan birlik antlaşmasının ülkenin sonunu getirdiğine kanaat getirmişlerdi. Darbe sadece 3 gün sürdükten sonra Gorbaçov tekrar iktidara dönse de olay Sovyetler Birliği'ndeki dengeleri altüst edecek ve hem ülkenin hem de SBKP'nin sonunu getirecektir.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Bulganin</span>

Nikolay Aleksandroviç Bulganin Rus asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Alexander Kazhdan</span> Sovyet tarihçi (1922 – 1997)

Alexander Petrovich Kazhdan, Sovyet-Amerikan Bizans uzmanı.

<i>Güneş Yanığı</i> (film, 1994) film

Güneş Yanığı, 1994 Rusya-Fransa ortak yapımı psikolojik dramatik filmdir. Uluslararası adı Burnt by the Sun olan film Türkiye'de ilk kez Nisan 1995'te 14. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde gösterilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Svetlana Alliluyeva</span>

Svetlána Iósifovna Allilúyeva ya da daha sonra kullanmayı tercih ettiği adıyla Lana Peters, Sovyet devlet başkanı Josef Stalin'in ve onun ikinci eşi Nadejda Alliluyeva'nın kızıdır. Soğuk Savaş yıllarında komünizmi reddetmiş, 1967 yılında CIA'in yardımıyla Amerika Birleşik Devletleri'ne göç ederek uluslararası bir sansasyona neden olmuş ve 1978'de ABD vatandaşı olmuştur. 1984-1986 yıllarında kısa süre Sovyetler Birliği'ne dönerek Sovyet vatandaşlığını geri kazanmıştır. 2011'de ölümüne dek Stalin'in hayatta kalan son çocuğuydu. Babası Stalin'i "hayatını mahveden ahlaki ve ruhani bir canavar" olarak tanımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">János Kádár</span> Macaristan başbakanı (1912-1989, hd. 1956-1958 & 1961-1965)

János Kádár, Macar devlet adamı, politikacı, Macar Sosyalist İşçi Partisi Genel Sekreteri, 1956 yılından, emekli olduğu 1988 tarihine kadar 32 yıl boyunca Macaristan'a Başkanlık yapmış komünist lider. İlerlemiş yaşı ve buna bağlı sağlık problemleri yüzünden 1988 yılında emekli olmak zorunda kalıncaya kadar Parti Genel Sekreterliği görevini sürdürdü ve görevini daha genç reformcu kadrolara devretti.

<span class="mw-page-title-main">1956 Gürcistan protestoları</span>

1956 Gürcistan protestoları, 1956 Tiflis ayaklanması veya 9 Mart Katliamı, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Nikita Kruşçev'in destalinizasyon politikalarına karşı Josef Stalin'i destekleyen Sovyet Gürcülerin düzenlediği protestolar dizisi. Eylemlerin merkezi cumhuriyetin başkenti Tiflis'te idi. Stalin'in ölümünün üçüncü yıldönümünde gerçekleştirilen spontan mitinglerde Kruşçev'in gizli söylevi yoğun şekilde protesto edildi ve hızla kontrol edilemez kitle gösterilerine dönüştü ve ortaya çıkan isyan dalgası kentin yaşamını felç etti. Protestolarda Sovyetler Birliği hükûmetinin değişmesi gerektiği ve Gürcistan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etmesi gibi siyasi talepler ortaya çıktı.

Sabotajcı Doktorlar veya Katil Doktorlar olarak da bilinen Doktorlar Komplosu, Sovyetler Birliği'nde dönemin bazı tanınmış Sovyet doktorlarının bir dizi Sovyet liderlerine komplo düzenlemek ve öldürmekle suçlandığı ceza davalarıdır. SSCB Devlet Güvenlik Bakanlığı'nın Siyonist komplo olarak tanımladığı bu olaylar bütünü kimi kaynaklarca antisemitizm dalgası olarak geçer. 1951–1953'te, Moskova'dan ağırlıklı olarak Yahudi bir grup doktor Sovyet liderlerine suikast düzenlemek için bir komplo kurmakla suçlandı. Buna daha sonra Siyonizm'in tehditlerinden bahseden ve medyada antisemitik karakter yayınları eşlik etti. Yahudiler ve Yahudi olmayanlar gibi birçok doktor, memur ve diğerleri işlerinden derhal görevden alındı ve tutuklandı. Stalin'in ölümünden birkaç hafta sonra, yeni Sovyet liderliği kanıt eksikliği olduğunu ve davanın düştüğünü söyledi. Kısa süre sonra olayın yalan olduğu ve aslında üretildiği açıklandı.

Mikhail Dmitriyeviç Ryumin 1952-1953'te "Doktorlar Komplosu" nu tasarlayan Sovyet MGB Başkan Yardımcısıydı ; Stalin'in ölümü üzerine dava reddedildi ve Ryumin tutuklandı ve infaz edildi

Yakov Gilyariyeviç Etinger bir Rus kardiyologdu.

<span class="mw-page-title-main">17 Temmuz Devrimi</span> Irakta 1968 Baas darbesi

17 Temmuz Devrimi, 1968'de Irak'ta Ahmed Hasan el-Bekir, Abdurrezzak en-Naif ve Abdurrahman el-Davud liderliğinde, Cumhurbaşkanı Abdurrahman Arif ve Başbakan Tahir Yahya'yı deviren ve Arap Sosyalist Baas Partisinin Irak Bölgesel Şubesini iktidara getiren bir darbeydi. Darbeye ve ardından Naif liderliğindeki ılımlı fraksiyonun tasfiyesine katılan Baasçılar, Hardan et-Tikriti, Salih Mehdi Ammaş ve gelecekteki Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'i içeriyordu. Darbe öncelikle Yahya'ya yönelikti. Yahya, Arif'in ılımlı hükûmetini Irak'ın petrolünü İsrail'e karşı savaşta bir silah olarak kullanmak için Birleşik Krallık ve ABD'nin sahip olduğu Irak Petrol Şirketi'ni (IPC) kamulaştırmaya zorlamak için Haziran 1967 Altı Gün Savaşı'nın yarattığı siyasi krizi istismar eden açık sözlü bir Nasırcıdır. IPC'nin tam olarak kamulaştırılması, Baas yönetimi altında 1972 yılına kadar gerçekleşmedi. Darbenin ardından yeni Irak hükûmeti, sözde Amerikan ve İsrail entrikalarını ifşa ederek daha geniş bir tasfiyenin ortasında 14 kişiyi - 9 Irak Yahudisi de dahil - uydurma casusluk suçlamalarıyla alenen infaz ederek ve Irak'ın Sovyetler Birliği ile geleneksel olarak yakın ilişkilerini genişletmeye çalışarak gücünü pekiştirdi.

Kazakistanlı Almanlar veya Alman Kazakistanlılar Kazakistan'da bir etnik gruptur ve nüfusun küçük bir yüzdesini oluşturur. Bugün çoğunlukla ülkenin kuzeydoğu kesiminde Astana ve Öskemen şehirleri arasında yaşıyorlar ve çoğunluğu şehirlilerden oluşuyor. Sovyetler Birliği'nin dağılması sırasında sayıları yaklaşık bir milyon oldu ve o zamandan beri genellikle Almanya veya Rusya'ya göç ettiler. Bununla birlikte, 1989'dan 2009 yıllarına kadar önemli bir düşüşün ardından 2015 yılına kadar sayı, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana ilk kez birkaç binlik hafif bir artış gördü.

<span class="mw-page-title-main">Vorkutlag</span>

Yaygın olarak Vorkutlag (Воркутлаг) olarak bilinen Vorkuta Düzeltici Çalışma Kampı', Rekalag veya Vorkuta 6 Numaralı Düzeltici Özel Çalışma Kampı, 1932'den 1962'ye kadar Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti içerisindeki Komi Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Vorkuta şehrinde bulunan Sovyetler Birliği'nin büyük bir GULAG çalışma kampıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.