Aleksandre Kazbegi

insan
cinsiyeti	erkek
vatandaşlığı	Rusya İmparatorluğu
ana dilindeki ismi	ალექსანდრე ყაზბეგი
doğum adı	ალექსანდრე ჩოფიკაშვილი
ön adı	Александр, Aleksandre
takma ad	მოჩხუბარიძე, მოხევე
doğum tarihi	8 Ocak 1848
doğum yeri	Stepantsminda
ölüm tarihi	22 Aralık 1893
ölüm yeri	Tiflis
konuştuğu, yazdığı diller	Gürcüce
eserlerinin dilleri	Gürcüce
mesleği	yazar, oyun yazarı, şair, çevirmen, oyuncu
önemli eser	Q25542732, Baba Katili
etkilendiği	Prosper Mérimée, Honoré de Balzac

Aleksandre Kazbegi. Fotoğraf Aleksandre Roinaşvili tarafından 1880'lerde çekildi.

Aleksandre Kazbegi (Gürcüce ალექსანდრე ყაზბეგი "aleksandre q'azbegi" 20 Ocak 1848, Stepantsminda, Gürcistan – 22 Kasım 1893, Tiflis), Gürcü roman ve oyun yazarı, şair, çevirmen ve tiyatro oyuncusu. Yazar olarak “Akaki Moçhubaridze”, tiyatroda “Moheve” takma adlarını kullanmıştır. 1882'de yayımlanan Baba Katili adlı yapıtıyla tanınır. Kitap, Kafkaslar'ın Robin Hood'u Koba'yı anlatır. Daha sonra Stalin olarak anılan İoseb Cugaşvili, Aleksandre Kazbegi'nin bu önemli yapıtının kahramanından esinlererek Koba takma adını almıştır. Yazarın birkaç öyküsü ve Elguca adlı romanı Türkçe yayımlanmıştır.

Biyografi

Aleksandre Kazbegi, yerel bir feodal olan Kazi-Beg Çopikaşvili'nin büyük torunuydu. Tiflis, Petersburg ve Moskova'da öğrenim gördü. Gürcistan’a dönünce Dağlıların arasında bir süre çobanlık yaptı ve hayatının en ilginç deneyimi olan bu iş daha sonra eserlerine de yansıdı. Ardından bir gazeteci olarak çalıştı. Eserleri, Çarlık rejimince gazete sansür edildiği için boş kalan sayfalarında tefrika edildi. Daha sonra romancı ve oyun yazarı olarak ünlendi. Tiflis'te öldü ve mezarı daha sonra memleketi Kazbegi'ye taşındı. Burada çocukluğunu geçirdiği eve yazarın anısına müzeye dönüştürüldü.

Eserleri

Aleksandre Kazbegi Rus ve Fransız edebiyatlarından etkilendi. Eserlerinin çoğunun 1880-85 arasında yazdı. Eliso („ელისო“; 1882), Baba Katili („მამის მკვლელი“ / "mamis mk'vleli"; 1882), Tsiko („ციკო“; 1883), Suçlu („განკიცხული“ / "gank'itsh'uli, 1884) adlı öyküleri ile Elguca („ელგუჯა"; 1881) ve Hevisberi Goça („ხევისბერი გოჩა“ / "h'evisberi goça"; 1884) adlı romanları en önemli eserleri sayılır.

Türkçe çevirileri

Aleksandre Kazbegi’nin “Ateria” ve Eliso” adlı öyküleri Türkçeye çevrildi ve 1936’da Kafkas Hikâyeleri adlı kitapta yayımlandı. Elguca adlı romanı iki kez Türkçeye çevrildi. Niyazi Ahmet Banoğlu'nun çevirisi Bir Kafkas Romanı - Elguca (1941) ve Elguca : Kafkas Aşkı (1964), Ahmet Özkan'ın çevirisi Gürcü Yiğidi Elguca ile Çerkes Güzeli Mzağo (1973) adıyla yayımlandı.

Kaynakça

"Aleksandre Kazbegi" - İsmail Yerguz 1 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Elguca ile Mzağo (Ahmet Özkan Melaşvili çevirisi) 1 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Otorite kontrolü	GND: 118864378 ISNI: 0000 0000 5538 5113 LCCN: no98917921 LNB: 000173598 NKC: ola2007404542 NLI: 987007456429605171 NTA: 185532594 SUDOC: 18935030X VIAF: 45099789 WorldCat (LCCN): no98-917921

İlgili Araştırma Makaleleri

Tahsin Yücel,, Türk akademisyen, öykü ve roman yazarı, denemeci, eleştirmen ve çevirmendir.

<span class="mw-page-title-main">Elguca</span> Aleksandre Kazbegi roman

Elguca, Gürcü yazar Aleksandre Kazbegi'nin romanı. Romanın başkişisi de aynı adı taşır. Elguca ilk kez 1881'de Droeba gazetesinde yayımlandı.

Gürcü sineması ya da Gürcistan sineması, Avrupa’nın önde gelen sinematografilerinden biridir. İtalyan film yönetmeni Federico Fellini, Gürcü sinemasının hayranlarından biriydi: "Gürcü sineması tamamen benzersiz bir fenomen, canlı, felsefi açıdan ilham verici, çok bilgece, çocuk ruhlu. Beni ağlatabilecek her şey var ve söylemeliyim ki (ağlamam) kolay bir şey değil.”

Koba,, Gürcü yazar Aleksandre Kazbegi'nin romanı Baba Katili'nin kahramanlarından biridir. 1882 yılında yayımlanan ve Gürcistan'ın 19. yüzyıldaki politik ve toplumsal ortamını ele alan romandaki Koba karakteri, fakirlerin yanında yer alır ve otoriteye karşı savaşır. Şiddete de başvurarak zenginlerin mallarına el koyar ve fakirlere dağıtır.

Eşref Yiğit Bener, Türk yazar ve çevirmendir.

Nodar Dumbadze, dünyaca ünlü Gürcü yazardır. 20. yüzyıl Gürcü edebiyatının en ünlü adlarından biridir. Romanları otobiyografik özellikler taşır. Güneşi Görüyorum (1967) adlı romanı Almancadan ve Güneşli Gece (2015) ile Ben, Ninem, İliko ve İlarion adlı romanları ise Gürcüceden Türkçeye çevrilerek yayımlanmıştır.

Naira Gelaşvili, Gürcü kurgu yazarı, dilbilimci, Germanist ve sivil toplum kuruluşu aktivisti. Ben Oyum adlı romanı Türkçeye çevrilmiştir.

Cemal Karçhadze, tarihsel romanlarıyla tanınan Gürcü yazar.

Tamaz Çiladze, , Gürcü yazar, şair ve oyun yazarı. Şair ve yazar Otar Çiladze’nin büyük kardeşidir. Bazı şiirleri Türkçeye de çevrilmiştir.

Erlom Ahvlediani, çağdaş Gürcü edebiyatının yazarlarından biridir. Senaryo yazarı olarak tanınmış, ama zamanla roman ve öyküleri daha çok ilgi çekmiştir.

Baba Katili, Gürcü yazar Aleksandre Kazbegi'nin romanı. İlk kez 1882'de yayımlandı. Romanın konusu bir aşk hikâyesi üzerine kurulu olmakla birlikte, eserde Gürcistan'ın 19. yüzyıldaki politik ve toplumsal ortamı da ele alınmıştır. Baba Katili, Gürcü edebiyatında eleştirel gerçekçiliğin önemli eserlerinden biri sayılır.

Parhali Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, Türkiye'nin Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Altıparmak köyünde bulunan Gürcü Ortodoks manastırıdır. 9-10. yüzyıllarda inşa edilen manastır yapı topluluğundan ana kilise ile iki şapel günümüze ulaşmıştır. Parhali kelimesi Türkçede Barhal biçimini almıştır.

Aka Morçiladze, Gürcü yazar ve edebiyat tarihçisi. Gerçek adı Giorgi Ahvlediani'dir. Sovyet sonrası Gürcü edebiyatında yeni tarz kurgusuyla en çok satan eserlerin yazarı olarak tanınır. Morçiladze'nin 21. yüzyılın başlarında yazdığı bu eserler, Gürcü edebiyatındaki Batı etkilerini de yansıtmaktadır. Santa Esperanza adlı romanı Türkçeye çevrilmiş ve 2018'de yayımlanmıştır.

Aleksandre Roinaşvili, ilk Gürcü fotoğrafçı. Özellikle Kafkasya’nın doğası ve çağdaşı ünlü Gürcü aydınların fotoğraflarıyla tanınmıştır. Uzun zaman diliminde topladığı Gürcü, Kafkas, Doğu ve Avrupa kültürlerine özgü objelerle Kafkasya’da ilk bir “seyyar müze” kuran Roinaşvili, bu müzenin objelerini “Kafkasya Seyyar Müzesi Küçük Kataloğu”nda kayıtlara geçirmiştir.

Kaplan Postlu Şövalye, Gürcistan'ın ulusal şairi Şota Rustaveli tarafından 12. yüzyılda yazılan Orta çağ epik şiiridir. Gürcistan'ın Altın Çağı'nın karakteristik bir çalışması olan şiir, 1.600'den fazla kafiyeli dörtlükten meydana gelir ve Gürcü edebiyatının başyapıtı kabul edilir. Şiirin bir kopyası, 20. yüzyılın başına kadar gelinlerin çeyizine konurdu.

Niyazi Ahmet Banoğlu, tarihi araştırma kitaplarıyla tanınan gazeteci ve yazar. Gürcü edebiyatından Türkçeye ilk çevirileri yapan kişi olarak da bilinir.

Ahmet Özkan Melaşvili, çevirmen ve Türkçe yayımlanan Gürcü kültürü yayın organı Çveneburi dergisinin yayıncılarından biriydi.

Hayri Hayrioğlu, Vahtang Hinkiladze ve Vahtang Malakmadze olarak da bilinir, Gürcüceden yaptığı çevirilerle tanınır. Niyazi Ahmet Banoğlu'ndan sonra bu dilden Türkçeye çeviri yapan ikinci kişidir.

Gürcü edebiyatı, 4. yüzyılda Hristiyanlığın benimsenmesinden sonra dinsel kitapların ana dile çevrilmesine duyulan gereksinme sonucunda ortaya çıktı. Dinsel kitapların çevirilerini azizlerin yaşamlarını anlatan ürünler izledi.

Gürcistan kültürü, ülkenin uzun tarihi ile beraber gelişmiş, Gürcü dili ve alfabesi üzerine dayanan güçlü bir edebiyat geleneği ve eşsiz bir ulusal kültür barındırmaktadır. Bu özelliği güçlü bir ulusal kimlik sağlayarak tarih boyunca tekrarlanan yabancı işgali ve asimilasyon çabalarına rağmen Gürcü kimliğinin korunmasına yardımcı olmuştur.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.