İçeriğe atla

Aleksandras Stulginskis

Aleksandras Stulginskis
Aleksandras Stulginskis
Doğum26 Şubat 1885
Ölüm22 Eylül 1969
MilliyetLitvan
VatandaşlıkLitvanya
EğitimHalle Üniversitesi Tarım Bilimleri Enstitüsü
MeslekPolitikacı
Kurul üyeliğiLitvanya Konseyi

Aleksandras Stulginskis (26 Şubat 1885 - 22 Eylül 1969) Litvanya'nın 1920-1926 yılları arasında görev yapan ikinci Cumhurbaşkanı. Stulginskis, selefi Cumhurbaşkanı 1926'da Antanas Smetona tarafından yönetilen ve Stulginskis'in halefi Kazys Grinius'u göreve getiren bir askerî darbeye kadar Litvanya Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.[1][2][3][4]

Teolojik çalışmalarına Kaunas'ta başladı ve Avusturya'nın Innsbruck kentinde çalışmalarına devam etti. Ancak rahip olmamaya karar verdi ve Halle Üniversitesi Tarım Bilimleri Enstitüsü'ne yazıldı. 1913'te buradan mezun oldu, Litvanya'ya döndü ve çiftçi olarak çalışmaya başladı. Litvanya basınında agronomi üzerine birçok makale yayınladı. 1918'de ininkininkas ("Çiftçi") ve ininkininko kalendorius ("Çiftçi Takvimi") dergileri yayınlamaya başladı.

I. Dünya Savaşı sırasında Vilnius'a taşındı. 1917'de Litvanya Hristiyan Demokrat Partisi'nin kurucularından ve Merkez Komitesinin başkanıydı. Cumhurbaşkanı Woodrow Wilson için mutabakat anlaşmasını imzaladı ve Litvanya devletinin ABD tarafından tanınması sorununu ele aldı. Vilnius Konferansı'nın organizatörlerinden biriydi. Daha sonra Litvanya Konseyi'ne seçildi.

16 Şubat 1918'de Litvanya Bağımsızlık Yasası'nı imzaladı. Yeni Litvanya devletinin biçimi olarak demokratik cumhuriyetin savunucusuydu, o dönemki monarşi fikirlerine şiddetle karşı çıktı. Bağımsız Litvanya'da Stulginskis, ulusal orduyu Bolşeviklerin (Litvanya-Sovyet Savaşı) ve Polonyalıların saldırılarına karşı ülkeyi savunmak için örgütlemekten sorumluydu.

Birçok kez bakan olarak görev yaptı, Mayıs 1920-1922 Litvanya Kurucu Meclisi Başkanı ve ardından cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. 1922-1926 Litvanya'nın ikinci cumhurbaşkanı idi.[5]

1927'de siyasetten çekildi ve çiftliğinde çalıştı. 1941 yılında Stulginskis ve eşi tarafından NKVD tarafından tutuklandı ve Krasnoyarski'deki çalışma kamplarında çalıştırıldı. II . Dünya Savaşı'ndan sonra 1952'de sonra Sovyet yetkilileri tarafından "savaş öncesi Litvanya'daki anti-sosyalist ve büro politikaları nedeniyle" 25 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Aleksandras Stulginskis'in resmedildiği bir Litvanya posteri

Kaynakça

  1. ^ Stulginskis, Aleksandras. Encyclopedia Lituanica V: 314-316. (1970–1978). Ed.Simas Sužiedėlis. Boston, Massachusetts: Juozas Kapočius. LCC 74-114275.
  2. ^ President of Lithuania: Prisoner of the Gulag a Biography of Aleksandras Stulginskis by Afonsas Eidintas Genocide and Research Center of Lithuania ISBN|9986-757-41-X.
  3. ^ "Aleksandras Stulginskis information". 21 Nisan 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2004. 
  4. ^ "Additional information". 25 Şubat 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2004. 
  5. ^ "Seimo Pirmininkai - 1920–1940 m. Seimo Pirmininkai" (Litvanca). Lietuvos Respublikos Seimas. 10 Şubat 2020. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Litvanya Bağımsızlık Savaşları veya diğer adıyla Özgürlük Mücadeleleri Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Litvanya'nın bağımsızlığı için yaptığı üç savaşı tanımlar. Bu savaşlar Bolşevik kuvvetlerine, Bermontiyalılara ve Polonya'ya karşı verilmiştir. Savaşlar, bağımsız Litvanya'nın uluslararası tanınmasını ve sivil kurumların oluşumunu geciktirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya'nın posta tarihi ve posta pulları</span>

Litvanya'nın posta tarihi yaklaşık 10. veya 12. yüzyılda başlar veya krivūlė olarak bilinen Hristiyanlık öncesi haberleşme sistemiyle daha da önceleridir. İlk posta hizmetleri servisi 1562 yılında tanıtıldı, Vilnius bağlantısı ile Kraków ve Venedik.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya-Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Litvanya-Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti veya Lit-Bel (Lit-Bel), 1919'da yaklaşık beş ay boyunca günümüz Belarus ve Doğu Litvanya topraklarında var olan Sovyet sosyalist cumhuriyetti. Eski Litvanya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ile Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin birleşmesiyle kuruldu. Sovyet-Polonya Savaşı sırasında Polonya ordusunun Doğu Litvanya topraklarını ele geçirmesiyle birlikte cumhuriyet dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Konseyi</span> 18–23 Eylül 1917de gerçekleşen konsey

Litvanya Konseyi ya da 11 Temmuz 1918'den sonraki adıyla Litvanya Devlet Konseyi, 18-23 Eylül 1917 tarihleri arasında gerçekleşen Vilnius Konferansı'nda seçilen konseydir. Konseyin ilk üyeleri farklı yaş, sosyal statü, meslek ve siyasi ilişkilere sahip yirmi kişiden oluşuyordu. Litvan halkı adına yürütme yetkisi verilen konsey, bağımsız bir Litvanya devleti kurmakla görevlendirildi. 16 Şubat 1918'de konsey üyeleri Litvanya Bağımsızlık Yasası'nı imzaladı ve Litvanya'yı demokratik ilkelere dayanan bağımsız bir devlet olarak ilan etti. 16 Şubat, "Litvanya Devlet Restorasyon Günü" olarak kutlanmaya başlandı. Konsey, 1918 sonbaharına kadar ülkede Alman Ordusu'na bağlı askerî birliklerin bulunmasına rağmen bağımsızlık ilan etmeyi başardı. 1919 baharında konsey üyeleri sayısı yaklaşık iki katına çıktı. Konsey, ilk kez 15 Mayıs 1920'de toplanan Litvanya Kurucu Meclisi etkin oluncaya kadar çalışmalarını sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Juozas Purickis</span> Litvan siyasetçi

Juozas Purickis, Juozas Puryckis ya da genellikle kullandığı kalem adı ile Vygandas iki savaş arası dönemde etkin olan Litvanya'lı politikacı, diplomat ve gazeteci. Haziran 1920'den Aralık 1921'e kadar Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya-Sovyet Savaşı</span>

Litvanya-Sovyet Savaşı veya Litvanya-Bolşevik Savaşı Litvanca: Karas su bolševikais), I. Dünya Savaşı'nın ardından yeni bağımsızlığını ilan eden Litvanya ile Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti arasındaki savaştır. Bu savaş 1918-1919 arasındaki batıya doğru gerçekleşen geniş kapsamlı Sovyet saldırısının bir parçasıydı. Saldırı, Almanya birliklerinin bulunduğu Ukrayna, Belarus, Litvanya, Letonya, Estonya, Polonya topraklarında Sovyet cumhuriyetleri kurma ve Alman Devrimi'ni başarıya ulaştırmaktı. Aralık 1918'in sonunda Kızıl Ordu birlikleri Litvanya sınırlarına ulaştı ve büyük bir çatışma olmadan Ocak 1919'un sonuna kadar Litvanya topraklarında hakimiyet sürdü. Sovyet hakimiyeti altında Litvanya-Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Şubat ayında geçici başkenti Kaunas'ı ele geçirmek isteyen Sovyet güçlerinin ilerlemesi, Litvanya ve Almanya birlikleri tarafından durduruldu. Nisan 1919'dan itibaren, Litvanya savaşı Polonya-Sovyet Savaşı ile paralel bir şekilde gitti. Polonya'nın Litvanya, özellikle Vilnius Bölgesi üzerinde toprak iddiaları vardı ve bu gerilimler Polonya-Litvanya Savaşı'na sıçradı. Tarihçi Norman Davies durumu şu şekilnde anlatır; "Almanya ordusu Litvanya milliyetçilerini destekliyordu, Sovyetler Litvanya komünistlerini destekliyordu, Polonya Ordusu ise hepsiyle savaşıyordu." Mayıs ayının ortalarında, Silvestras Žukauskas tarafından yönetilen Litvanya ordusu, kuzeydoğu Litvanya'daki Sovyetlere karşı bir saldırı başlattı. Haziran ortasına kadar, Litvanyalılar Letonya sınırına ulaştı ve Sovyet güçlerini, Sovyetlerin Ağustos 1919'un sonuna kadar tuttuğu Zarasai yakınlarındaki göl ve tepeler arasında sıkıştırdı. Daugava Nehri ile ayrılan Sovyet ve Litvanyalı güçler, Ocak 1920'de Daugavpils Savaşı'na kadar cephelerini korudular. Eylül 1919 gibi erken bir tarihte Sovyetler bir barış anlaşması müzakere etmeyi teklif etti, ancak görüşmeler Mayıs 1920'de başlayabildi. Sovyet-Litvanya Barış Antlaşması 12 Temmuz 1920'de imzalandı. Sovyet Rusya bağımsız Litvanya'yı tamamen tanıdı.

<span class="mw-page-title-main">Augustinas Voldemaras</span> Litvanyanın ilk başbakanı

Augustinas Voldemaras, Litvan milliyetçisi politikacı. 1918'de ülkenin ilk başbakanı olarak görev yaptı ve 1920 yılına kadar Versay Barış Konferansı ve Milletler Cemiyeti'nde yeni bağımsızlık kazanan Litvanya devletini temsil eden dışişleri bakanı olarak görevine devam etti. Akademide bir süre geçirdikten sonra 1926'da yeniden Seimas'a seçildiğinde siyasete döndü.

<span class="mw-page-title-main">Eliziejus Draugelis</span> Litvan siyasetçi

Eliziejus Draugelis Litvanyalı doktor ve politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Jonas Basanavičius</span>

Jonas Basanavičius, Litvanyalı bağımsızlık aktivisti politikacı, doktor, yazar. Litvanya'nın bağımsızlığı için çok sayıda çalışma yürüttü. Litvanya Bağımsızlık Yasası imzacıları oturumunun başkanı idi.

<span class="mw-page-title-main">Jonas Staugaitis</span>

Jonas Staugaitis, Litvan politikacı, doktor. Litvanya Konseyi seçildi. Litvanya'daki Aralık 1926 darbesi sırasında Litvanya'nın başkan vekili idi. Seimas Başkanı olarak resmen birkaç saatliğine seçildi; en üst düzey yetkili olarak, aynı zamanda Litvanya'nın de jure başkanı oldu. Darbe tamamlandıktan sonra görevden ayrıldı.

Litvanya Kurucu Meclisi, 1920 yılında, 1922 Litvanya Anayasası'nı hazırlamak ve kabul etmek için demokratik olarak seçilen meclis.

Litvanya Cumhuriyeti Anayasası Litvanya Cumhuriyeti'nde kabul edilen tüm yasalar için temel olan anayasa. 25 Ekim 1992'de yapılan referandumda onaylanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Bağımsızlık Yasası</span> Litvanyanın bağımsızlık belgesi

Litvanya Bağımsızlık Yasası, Litvanya Devleti Bağımsızlık Yasası veya 16 Şubat Yasası, 16 Şubat 1918'de Litvanya Konseyi'nin demokratik ilkelerle yönetilecek bağımsız bir Litvanya devletinin kuruşunu ilan ettiği belgedir. Yasa metni Jonas Basanavičius başkanlığındaki konseyin yirmi temsilcisi tarafından imzalandı. Belge Vilnius Konferansı, 11 Aralık, 8 Ocak ve 16 Şubat tarihli kararlar dahil olmak üzere bu konudaki bir dizi çalışmanın sonucuydu. Yasa ilan edilene kadar geçen zaman uzun ve inişli çıkışlıydı, Alman İmparatorluğu Konsey'e bağımsızlık değil bir Almanya-Litvanya ittifakı kurulmasına yönelik açıklama yapması için baskı yaptı. Konsey, askerî birlikleri Litvanya'da bulunan Almanya makamları ile Litvanya halkının talepleri arasında dikkatli davranmak zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Justinas Staugaitis</span>

Justinas Staugaitis Litvanyalı bir Roma Katolik piskoposu, politikacı, eğitimci ve yazar. Litvanya'nın Bağımsızlık Yasası'nı imzalayan yirmi kişiden biri.

Litvanya Hristiyan Demokrat Partisi Litvanya'daki bir Hristiyan demokratik siyasi partisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Kazimieras Bizauskas</span>

Kazimieras Bizauskas veya Kazys Bizauskas (

<span class="mw-page-title-main">Kazimieras Steponas Šaulys</span> Litvanyalı Katolik papaz

Kazimieras Steponas Šaulys, Litvanyalı Roma Katolik papaz, ilahiyatçı ve Litvanya Bağımsızlık Yasası'nı imzalayan yirmi kişiden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Nazi Almanyası'nın Litvanya'yı işgali</span>

Litvanya'nın Nazi Almanyası tarafından işgali, 22 Haziran 1941'de Nazilerin Sovyetler Birliği'ni işgalinden, 28 Ocak 1945'te Memel Savaşı'nın sonuna kadar sürdü. İlk başta Almanlar, Alman gelişinden önce Litvanya'yı işgal eden baskıcı Sovyet rejiminden kurtarıcılar olarak karşılandı. Bağımsızlığı yeniden kurma veya bir miktar özerklik kazanma umuduyla Litvanyalılar Geçici Hükümetlerini örgütlediler. Bir süre sonra ise Litvanyalıların Almanlara karşı tutumları pasif direnişe dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">Vilnius Üniversitesi</span>

Vilnius Üniversitesi, Baltık ülkelerindeki en eski üniversitesi. Bu anlamda Prag, Kraków'da Pécs, Budapeşte, Bratislava ve Königsberg'in üniversitelerinden önce kurulmuştur. 16. yüzyılda "dünyanın en doğusunda kurulan üniversite" sıfatındaydı. Bugün Litvanya'nın en kapsamlı üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">1926 Litvanya Darbesi</span> Litvanyada 1926 askeri darbesi

1926 Litvanya Darbesi, Litvanya'da demokratik olarak seçilmiş hükûmetin yerine Antanas Smetona liderliğindeki muhafazakar ve otoriter bir hükûmetle sonuçlanan askeri bir darbedir. Darbe, 17 Aralık 1926'da gerçekleşti ve büyük ölçüde ordu tarafından düzenlendi; Smetona'nın rolü günümüzde tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Darbe, dönemin en muhafazakar partisi olan Litvanya Milliyetçi Birliğini iktidara getirdi. LMB, 1926'dan önce oldukça yeni ve önemsiz bir milliyetçi partiydi. 1926'da üye sayısı yaklaşık 2000 kişiydi ve parlamento seçimlerinde sadece üç sandalye kazanmıştı. Zamanında Seimas'ın en büyük partisi olan Litvanya Hristiyan Demokrat Partisi orduyla işbirliği yaptı ve darbeye anayasal meşruiyet sağladı, ancak yeni hükûmette önemli bir görevi kabul etmedi ve Mayıs 1927'de çekildi. Ordu, iktidarı sivil hükûmete devrettikten sonra, siyasi hayatta doğrudan bir rol oynamayı bıraktı.