İçeriğe atla

Aleksandr Svanidze

Aleksandr Semyonoviç "Alyoşa" Svanidze
Gürcüceალექსანდრე სვანიძე
RusçaАлександр Семёнович Сванидзе
Transkafkasya SFSC Maliye Halk Komiseri
Görev süresi
1921-1922
Gürcistan SSC Maliye Halk Komiseri
Görev süresi
1921-1922
Kişisel bilgiler
Doğum 1 Ocak 1886(1886-01-01)
Baji, Gürcistan, Rus İmparatorluğu
Ölüm 20 Ağustos 1941 (55 yaşında)
SSCB
Vatandaşlığı SSCB
Milliyeti Gürcü
Partisi Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi
Sovyetler Birliği Komünist Partisi
Evlilik(ler) Svimon Svanidze
Çocuk(lar) Ivan Svanidze
Bitirdiği okul Friedrich Schiller Üniversitesi Jena
Mesleği Siyasetçi, tarihçi, yazar, çevirmen, diplomat
Dini ateist

Aleksandr Semyonoviç "Alyoşa" Svanidze (Gürcüceალექსანდრე სვანიძე, Alek’sandre Svanidze; RusçaАлександр Семёнович Сванидзе) (1886; Baji, Gürcistan, Rus İmparatorluğu – 20 Ağustos 1941; SSCB), Gürcü Eski Bolşevik politikacı ve tarihçi. Josef Stalin'in yakın arkadaşlarından ve Stalin'in ilk eşi (Kato olarak bilinen) Ketevan Svanidze'nin kardeşlerinden biridir. Buna rağmen, Stalin'in 1936-1938 yılları arasındaki Büyük Temizlik operasyonlarının kurbanlarından biri olmuş, 1937 yılında hapse atılmış, 1941 yılında hapisteyken vurularak öldürülmüştür.

Hayatı

Dönemin Rus İmparatorluğu toprakları içinde yer alan Batı Gürcistan'daki Baji adlı küçük bir köyde, küçük çaplı bir soylu ailede 1886 yılında doğdu. Svanidze, önce Tiflis'te, sonra Almanya'nın Jena kentindeki Friedrich Schiller Üniversitesi Jena'da eğitim gördü, Almanca ve İngilizce öğrendi, antik uygarlıkların tarih araştırmaları ile ilgilendi.

1901'de henüz 15 yaşındayken Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ne girmişti ve 1919'da Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla Gürcistan'dan ayrılmak zorunda kalana kadar Bolşevik yeraltı teşkilatında çalıştı. 1920-1921 yıllarında Rus dışişleri bakanlığında çalıştı. 1921-1922 yıllarında Gürcistan SSC ve Transkafkasya SFSC Maliye Halk Komiseri görevlerinde bulundu. 1924'te Almanya'ya Sovyet Ticaret Elçisi olarak atandı ve Sovyetler Birliği'ne döndükten sonra 1935'te Sovyet Devlet Bankası (bugünkü Gosbank) Başkan Vekilliği görevine başladı.

Svanidze bir yandan bilimsel faaliyetlerine de devam ediyordu. Kurduğu burs çalışmalarını sürdürdü, Antik Tarih Dergisi'ni kurdu, Aleordion dilleri üzerine çalışmalar yaptı ve Orta Çağ Gürcü şairi Şota Rustaveli'yi Rusçaya çevirdi.[1]

Büyük Temizlik

Stalin'in 1936-1938 yılları arasındaki Büyük Temizlik operasyonlarının zirve yaptığı dönemde, 1937 yılında, Stalin Svanidze'nin tutuklanması emrini verdi. NKVD (İçişleri Halk Komiserliği) kendisinden, hayatını kurtarma karşılığında Alman casusluğunu kabul ettiğini itiraf etmesini istedi. Ancak Svanidze buna meydan okurcasına şiddetle karşı çıktı ve suçlamayı kabul etmedi. Stalin bu tavrı "Ne aristokrat gurur" diyerek değerlendirdi. Tiflis Opera ve Bale Sahnesi (bugünkü Gürcistan Ulusal Opera Sahnesi) şarkıcılarından olan eşi Maria (née Korona; 1889-1942) ve kız kardeşi Mariko da 1941 yılındaki Alman ilerleyişi sırasında öldürüldüler.[2][3]

Kaynakça

  1. ^ "Сванидзе, Александр Семенович (A. S. Svanidze maddesi)" (Rusça). Hrono.ru. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2017. 
  2. ^ Montefiore, Simon Sebag (2007). Young Stalin. McArthur & Company. ss. 311-312. ISBN 978-1-55278-646-8. 
  3. ^ Rieber, Alfred J. (Aralık 2001). "Stalin, Man of the Borderlands". The American Historical Review. 106 (5). Cambridge University Press. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Josef Stalin</span> Sovyetler Birliği lideri (1924–1953)

Josef Stalin, Gürcü asıllı Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri (1922-1953). Sovyetler Birliği'ni 1924'ten ölümüne kadar diktatörlük rejimi ile yönetti. Stalin; Sovyetler Birliği'ni endüstriyel ve askerî bir süper güce dönüştürdü, fakat bunu gerçekleştirirken totaliter politikalar uyguladı ve milyonlarca Sovyet vatandaşı diktatörlüğü sırasında hayatını kaybetti. Stalin döneminde; 3 ila 20 milyon arasında insan çalışma kampları, zorunlu kolektivizasyon, kıtlık ve yargısız infazlardan dolayı ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti , kısaca Gürcistan SSC olarak da bilinir, eski Sovyetler Birliği cumhuriyetlerinden biriydi. 25 Şubat 1921'de, Kızıl Ordu'nun Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti'ni işgal etmesinin ardından Gürcistan SSC adıyla kuruldu. 12 Mart 1922'den 5 Ekim 1936 tarihine kadar, Ermenistan SSC ile Azerbaycan SSC ile birlikte Transkafkasya Federal Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin bir parçası olarak kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Sergey Kirov</span>

Sergey Mironoviç Kirov,, , Bolşevik lider.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti</span> 1918 - 1921 yılları arası var olmuş ülke

Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan'ın 1918-1921 arasında bağımsız olduğu dönemdeki adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Transkafkasya SFSC, 1922 ile 1936 yılları arasında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ve Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin birleşmesiyle oluşan Sovyetler Birliği cumhuriyeti. Başkenti günümüzde Gürcistan'ın başkenti olan Tiflis'ti.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Temizlik</span> Sovyet siyasi baskı, hapis ve infaz kampanyası

Büyük Temizlik, Büyük Tasfiye veya Büyük Terör, Sovyetler Birliği'nde 1936-1938 yılları arasında yapılan siyasi baskı kampanyasıdır. Komünist Parti ve devlet görevlileri arasında temizliğe yol açarken, Kızıl Ordu ile toprak sahiplerinin baskı altına alınmasına ayrıca geniş çapta polis araştırması, tutuklamalara ve keyfî infazlara yol açmıştır. Rus tarihçesinde en yoğun tasfiye harekâtıdır, 1937-1938 arası Yejovşçina, Sovyet gizli polisi NKVD'nin şefi Nikolay Yejov'un adından kaynaklanır. 600.000 ila 1.2 milyon kişinin öldüğü tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sergo Orconikidze</span>

Grigol Orconikidze, Sergo Orconikidze olarak da tanınır. Politbüro üyesi. "Koba" lakaplı Stalin'in yakın dostu. Orconikidze, Stalin ve Mikoyan ile birlikte yarı şaka maksatlı "Kafkasya hizbi" olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali</span>

Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali, Rus–Gürcü Savaşı ya da Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali olarak da bilinir, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Kızıl Ordu'nun Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin Menşevik hükûmetinin yerine Bolşevik rejimini kurmak amacıyla giriştiği askerî işgaldir. İşgal, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesi ve Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Olayı</span>

Gürcistan Olayı, Rus İmparatorluğu'nda gerçekleşen Ekim Devrimi ve Rus İç Savaşı'nın ardından 1922 yılında Gürcistan topraklarında sosyalizmin gerektirdiği sosyal ve siyasi değişikliklerin nasıl gerçekleştirileceğine dair Bolşevik önder kadro arasında çıkan siyasi anlaşmazlık ve bunu izleyen olayları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Yegorov</span>

Aleksandr Yegorov, Kızıl Ordu'nun komutanlarından biri, Sovyetler Birliği Mareşali.

<span class="mw-page-title-main">Ketevan Svanidze</span>

Ketevan "Kato" Svanidze, 2 Nisan 1885 yılında doğdu. 5 Aralık 1907 yılında da tifüs nedeniyle öldü. Svanidze, Joseph Stalin'in ilk eşi olmakla beraber onun ilk oğlu olan Yakob'un annesidir. Onun ölümü Joseph Stalin'i derinden sarstı. Onunla sadece 18 ay evli kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Komünist Partisi (Sovyetler Birliği)</span>

Gürcistan Komünist Partisi Gürcistan'da 1920 ile 1990 yılları arasında faaliyet gösteren siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Yakov Ganetski</span> Sovyet siyasetçi

Yakov Ganetski, Yakub Haneki veya Jakub Hanecki, Sovyet diplomat ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Şalva Eliava</span>

Şalva Zuraboviç Eliava Megrel kökenli Gürcü Eski Bolşevik, Orta Asya ve Kafkasya'nın Sovyetleştirilmesinde önemli katkılarda bulunmuş Sovyet devlet adamı. Josef Stalin’in 1936-1938 yılları arasındaki Büyük Temizlik operasyonlarının kurbanlarından biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Polikarpe Mdivani</span> Rus Bolşevik devrimci, Sovyet siyasetçi

Polikarpe Gurgenoviç "Budu" Mdivani 1917 Rus Devrimleri ve İç Savaşa aktif olarak katılan deneyimli bir Gürcü Bolşevik siyasetçi, Sovyet hükûmet yetkilisi ve diplomattır. 1920'lerde, özellikle Kafkasya'nın Sovyetleştirilmesinde önemli bir rol oynadı ancak daha sonra 1922 Gürcistan Olayı sırasında Josef Stalin'in merkezileştirme politikası sırasında Komünist Gürcistan muhalefetine öncülük etti. 1930'larda Troçkist muhalefete desteği gerekçe gösterilerek işkence gördü ve Büyük Temizlik kapsamında idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Giorgi Mazniaşvili</span>

Giorgi Mazniaşvili, Gürcü general ve Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin (1918–1921) önde gelen askeri şahsiyetlerinden biridir. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Bolşeviklerle birlikte hareket ederek Türkleri Batum'dan çıkarmış ve kenti Kızıl Ordu güçlerine teslim etmiştir. 1937'de Büyük Temizlik sırasında Stalin rejimi tarafından kurşuna dizilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Giorgi Kvinitadze</span>

Giorgi Kvinitadze, Rus İmparatorluğu subaylığından Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti başkomutanlığına yükselmiş Gürcü askeri komutan. Gürcistan'ın Sovyetleştirilmesinden sonra Fransa'ya sürgün edilen Kvinitadze, Paris'teyken Gürcistan'daki 1917-1921 olaylarıyla ilgili anılarını yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Antlaşması (1920)</span>

Moskova Antlaşması, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti ile Sovyet Rusya arasında 7 Mayıs 1920'de Moskova'da imzalanan antlaşmadır. Bolşevik Rusya, düşman güçlerin birliklerini Gürcistan topraklarında tutmayacağı sözü karşılığında Gürcistan'ın bağımsızlığını tanımıştır. Bu antlaşma kapsamında Sovyet Rusya, Türkler ile Gürcüler arasında o tarihte tartışmalı olan Batum, Ardahan ve Artvin bölgelerini de Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nın bir parçası kabul etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Titsian Tabidze</span> Gürcü şair

Titsian Tabidze (Gürcüce: ტიციან ტაბიძე,, Gürcistan'daki sembolizm hareketinin liderlerinden biri olan Gürcü şair. Josef Stalin'in Büyük Temizlik hareketinin kurbanı olarak tutuklandı ve ihanet suçlamalarının sonucunda idam edildi. Tabidze, şiirlerini Rusçaya çeviren ünlü Rus şair Boris Pasternak'ın yakın arkadaşıydı.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Tshakaya</span> Sovyet politikacısı (1865-1950)

Mihail Grigoryeviç Tshakaya, diğer adıyla Barsov, Gürcü devrimci ve Eski Bolşevik. Barsov, Gürcistan'daki Bolşevik hareketin üst düzey bir lideriydi ve 1880'den beri devrimci politikada aktifti. Sovyetler Birliği'ni oluşturan belgenin beş imzacısından biriydi.