Aleksandr Palmbah
| Aleksandr Palmbah | |
|---|---|
| Doğum | 11 Eylül 1897 Drissa köyü, Vitebsk ili, Belarus,Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 20 Ekim 1963 |
| Meslek | Yazar, araştırmacı, filolog, |
Aleksandr Palmbah (Rusça: Пальмбах, Александр Адольфович; 11 Eylül 1897 - 20 Ekim 1963), Rus yazar, romancı, filolog, çevirmen ve Türkolog. Sovyet bilim insanı. Tıva Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bilim çalışmalarının bilinen araştırmacısı. Eski ve Çağdaş Türk dili - Tıva dili araştırmacısı, Tıva edebiyatı bölümünün kurucularından birisidir. Tıva alfabesi ve Tıva dilinin ilk kez dilbilgisi alanının kurucularından. Rusça-Tıvaca (1953) ve Tıvaca-Rusça sözlüklerin oluşturulmasını projeleyen, editörlüğünü üstlenen kişidir.
Hayatı
11 Eylül 1897'de Belorusya'nın (Beyaz Rusya) Vitebsk oblasının Drissa köyünde doğmuştur. Okulu bitirip Moskova arkeoloji-kompleks enstitüsünün Rus dili bölümünde öğrenim görür. Vitebsk ile Moskovanı okullarında Rusça dil öğretmenliği yapmıştır. 1925 yılından sonra Doğu milletlerinin Komünistlik üniversitesinin dil bölümünün öğretim üyesi olmuştur. Orada Türk dillerini ve Türk dilleri arasında Tıva dilini de öğrenmeye başlar. 1930 yılından beri Tıva'ya yerleşir. Başlangıçta Tıva Arat Cumhuriyetinin bilim komisyonunda, sonra Tıva dil, edebiyat ve tarih araştırmaları Enstitüsünde çalışır.[1]
Yazarlığı ve Eserleri
Yazarlığa 1920 yılların ortasında başlar, Tıva dilinde deneme, şiir, öykü yazar. Tıva alfabesinin değişiminde aktör olmuş biridir.
- Tıvaca-Rusça, Rusça-Tıvaca sözlükler (alanında ilk)
- «Tıva dıl grammatikazı» (Tıva dili dilbilgisi).
Tıva okullarında öğrenim kitaplarının editörü olmuştur. Onun uğraşı ile 1931 yılında Tıva dilinde ilk kez «Sambukaynıñ çugaaları» adlı eser yayınlanır. «Hünnüg ujar» denilen Tıva dildeki kitabı ölümünden sonra, 1969 yılında yayınlanır. S. Toka'nın üç kitaptan oluşan «Arattıñ sözü» kitabını, S. Sarıg-ool'un «Aldın-kıs» adlı şiir kitabını ve S. Pürbü'nün, S. Tamba'nın ve başka Tıva edebiyatçılarının eserlerini Rus diline çevirmiştir.
1942 yılından itibaren Tıva Arat Cumhuriyetinin Yazarlar Birliğinin üyesi, 1945 yılında SSCB'nin Yazarlar Birliğinin üyeliğine de girmiştir.
Ailesi
Evliydi ve üç oğlu vardı: Spartak Palmbah(1923—1943), Granik Palmbah (1925—1996). Temir Palmbah(1931)
Anıt
A. A. Palmbah'ın anısına, Tuva Cumhuriyetinde başkent Kızıl şehrinin sokaklarından biri adını almıştır.
Dış bağlantılar
- "Vеlikаya missiya kulturı"[]
- «Tıvanıñ çogaalçıları / Pisateli Tuvı» (2000)
Kaynakça
- ^ "Tıva'daki görev zamanı". 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
