İçeriğe atla

Aleks Buda

Aleks Buda
Aleks Buda'nın Tiran'daki Heykeli
DoğumAleks Buda
7 Eylül 1910
Elbasan, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm7 Temmuz 1993 (82 yaşında)
Tiran
MilliyetArnavut
MeslekTarihçi

Aleks Buda (7 Eylül 1910 - 7 Temmuz 1993), Arnavut tarihçidir. Arnavutluk İlimler Akademisi üyesi ve başkanıydı.

Erken Dönemi

Buda, 7 Eylül 1910'da Osmanlı İmparatorluğu'na (bugünkü Arnavutluk) bağlı Elbasan'da doğdu. İlkokulu İtalya'da Lecce'de okudu ve ortaokulu 1930'da Avusturya'nın Salzburg kentinde tamamladı.[1] Daha sonra Viyana Üniversitesi'ne girdi ve burada felsefe ve edebiyat okudu. Ancak mezun olmadan anavatanı Arnavutluk'a döndü.[2]

Profesyonel Kariyeri

Uzmanlığı edebiyat olmasına rağmen, bir tarihçi olarak kariyer yaptı.[1] İkinci Dünya Savaşı sonrası Arnavut tarihçiliğinin kurucusu olarak da anılır.[3] Buda, Arnavutluk'taki sosyalist dönemde en dikkate değer Arnavut politikacı tarihçilerinden oluşan bir gruba aitti.[4] Buda, Arnavutluk İlimler Akademisi üyesi ve başkanıydı.[5] Bazı kaynaklarda Enver Hoca'nın kişisel sırdaşı olarak anılırdı.[6] Buda, 20-25 Kasım 1972'de Tiran'da düzenlenen Arnavut İmla Kongresi'ne katılan tek tarihçiydi.[2]

1976'da Arnavutluk Emek Partisi'nin kuruluşunun 35. yıldönümünü anmak için düzenlenen Ulusal Etnografya Araştırmaları Konferansı'na katıldı.[7]

Çağdaş tarihçiler, Arnavutların kökeni konusunda Buda'nın çalışmalarından yararlandılar.[8][9] Arnavutların İliryalı kökenli olduğu varsayımına dayanan Buda, Arnavutların Balkanların ve hatta Avrupa'nın en eski sakinlerinden biri olduğunu belirtmiştir..[10]

Çalışmaları

Buda'nın çalışmaları şunlardır:

Kaynakça

  1. ^ a b Historical Dictionary of Albania. Scarecrow Press. 19 Mart 2010. s. 58. ISBN 978-0-8108-7380-3. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022. 
  2. ^ a b Biografia e fshehur e delegatëve të Kongresit të Drejtshkrimit të vitit 1972 [The hidden biography of the delegates of the Congress of Orthography of 1972] (Arnavutça), 2012, 12 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, Aleks Buda, ndonëse kishte nisur studimet universitare në Vienë për filozofi dhe letërsi, ai nuk mundi që të diplomohet dhe u kthye në Shqipëri pa diplomë universitare...
    Aleks Buda ishte i vetmi historian që mori pjesë në Kongresin e Drejtshkrimit...
     
  3. ^ Historièni seminar 8. Založba ZRC. 2010. ss. 111, 120. ISBN 978-961-254-216-0. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022. 
  4. ^ Jürgen Fischer 1999
  5. ^ Socialist Thought and Practice. Jugoslavija. 1983. s. 62. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022. ... Aleks Buda, scientist and President of the Academy of Sciences of Albania, ... 
  6. ^ Radio Free Europe Research: Communist area. Albania. Radio Free Europe. January 1971. s. 9. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022. Aleks Buda, the country's leading historian and a personal confidant of Enver Hoxha. 
  7. ^ The Anthropological Field on the Margins of Europe, 1945-1991. LIT Verlag Münster. 31 Aralık 2013. s. 140. ISBN 978-3-643-90507-9. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022. 
  8. ^ The Search for Greater Albania. C. Hurst & Co. Publishers. January 2003. s. 2. ISBN 978-1-85065-664-7. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022. On the Albanian position on the origins of the Albanian nation see Aleks Buda, ... 
  9. ^ Untying the Kosovo Knot: A Two-sided View. Helsinki Committee for Human Rights in Serbia. 2005. s. 68. ISBN 978-86-7208-111-4. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022. - do not support the continuity assumption of the Illyrian ethnogenesis theory: as between the sixth and eleventh centuries there is no trace of the Illyrians (as Aleks Buda, the greatest of Albanian scholars of Illyrian history, ... 
  10. ^ Encounter. Martin Secker & Warburg. 1985. s. 65. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022. The Albanians are among the oldest inhabitants of the Balkans and even Europe 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Leş Birliği</span>

Leş Ligası veya Arnavut Ligi olarak da bilinen Leş Birliği, Arnavut soylular tarafından 2 Mart 1444'te Leş'te kurulan askeri ve diplomatik bir birlikti. İskender Bey ve çeşitli Arnavut soylularının ve şeflerinin Osmanlı İmparatorluğu'na karşı birleşmesi ile oluşan bu birlik Arnavutların tarihlerindeki ilk birleşik devleti olmuştur. Leş Birliği'nin lideri olan İskender Bey, birliğin lideri olduğu süre boyunca hep "Dominus Albaniae" yani "Arnavutların Birliğinin Şefi" unvanını kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Arnavutluk</span> Katolik, Müslüman ve Ortodoks Arnavutların bağımsızlık ve birliğini savunan siyasi görüş

Büyük Arnavutluk, irredentist ve milliyetçi bir kavramdır, Arnavutların kendi ulusal vatanları olduklarının düşündükleri toprakları birleştirmeyi amaçlar. Arnavut nüfusunun bu bölgelerdeki günümüzdeki veya tarihsel varlığına ilişkin iddialara dayanmaktadır. Mevcut Arnavutluk'a ek olarak, terim komşu ülkelerdeki bölgelere ilişkin iddiaları içermektedir, alanlar arasında Kosova, Sırbistan'ın Preşova Vadisi, güney Karadağ'daki bölgeler, kuzeybatı Yunanistan, ve Kuzey Makedonya'nın bir batı kısmı yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Feyzi Bey Alizoti</span> Ocak-Mart 1914 tarihlerinde Arnavutluk başbakanı siyasetçi (1874-1945)

Feyzi Bey Alizoti Osmanlı daha sonraları Arnavut siyasetçi. 22 Ocak ile 7 Mart 1914 tarihleri arasında kısa bir süre Arnavutluk başbakanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandër Meksi</span>

Aleksandër Gabriel Meksi, Arnavut siyasetçi ve arkeolog. Arnavutluk'un 13 Nisan 1992'den 11 Mart 1997 tarihine kadar 27. Başbakanıydı. Eski bir arkeolog olarak, komünist yönetimin sona ermesinden sonra Arnavutluk'un başbakanlığı yapan ilk kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'ta sekülerizm</span>

Arnavutluk; siyasi sistemindeki çeşitli değişimlere rağmen kurulduğu 1912 yılından beri seküler devlet sistemiyle yönetilmektedir. Bağımsızlığını ilan ettikten sonra 20. yüzyıl boyunca sırasıyla monarşi ve totaliter komünist rejimin etkisi altında kalan ülke, Fransızların laiklik ilkesinden oldukça etkilenmiş ve sekülerizmden vazgeçmemiştir. Günümüzde seküler parlamenter demokrasi ile yönetilen ülkede, toplumdaki bütün dini inançlar devlet garantisi altına alınmıştır. Ülke anayasası dini toplulukların eşitliğini kabul eder ve herkes inanç konusunda istediğini seçme özgürlüğüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Fan Noli</span>

Fan Noli veya Theofan Stilian Noli, Arnavut şair, tarihçi, gazeteci, siyasetçi, Ortodoks metropolit.

<span class="mw-page-title-main">Arnavut epik şiiri</span>

Arnavut epik şiiri, Arnavut halkı tarafından yaratılan destansı bir şiir biçimidir. Uzun zamandır devam eden bir sözlü gelenekten oluşur. Bugün Kosova ve Kuzey Arnavutluk'ta ve bazıları da Karadağ'da olmak üzere çok sayıda Arnavut destansı şiir anlatıcıları bulunabilir. Kuzey Arnavut epik şiiri, lahutë veya çifteli eşliğinde şarkı söyleyerek icra edilir.

<span class="mw-page-title-main">Naim Fraşiri</span> Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve çevirmen

Naim Bey Fraşıri, Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve Arnavutluk millî şairi ilan edilen çevirmen. Modern Arnavut edebiyatının öncüsü ve 19. yüzyılın en etkili Arnavut kültürel simgelerinden biri olarak kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Bayram Curri</span> Arnavut siyasetçi

Bayram Curri Arnavutluk'un bağımsızlığı için mücadele eden, daha sonra 1913 Londra Antlaşması'nın ardından Kosova ile birleşmek için mücadele eden Arnavut kabile reisi, siyasetçi ve aktivisttir. Ölümünden sonra kendisine Arnavutluk Kahramanı unvanı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Diana Çuli</span> Arnavut yazar, gazeteci ve politikacı

Diana Çuli Arnavut yazar, gazeteci ve politikacı. 1973 yılında Tiran Üniversitesi Felsefe Fakültesi'nden mezun oldu. Mezun olduktan sonra Fransızca Les lettres albanaises dergisinin yayın kurullarına katıldı. 1990'da demokratik muhalefetle ilgilenerek Bağımsız Kadın Forumu'nun başına geçti ve ardından Arnavutluk Sosyal Demokrat Partisi'ne katıldı.

Idriz Voca, Kosova millî takımında orta saha olarak oynayan Kosovalı profesyonel bir futbolcudur.

<span class="mw-page-title-main">Sami Bey Viryoni</span>

Sami Viryoni Bey (1876–1947); Arnavut politikacı, diplomat ve Arnavut Bağımsızlık Bildirgesi'ni ilan eden Avlonya Meclisi'nin bir üyesidir. Arnavutluk'un Fier bölgesinde saygın ve güçlü bir toprak sahibidir.

<span class="mw-page-title-main">Robert Elsie</span>

Robert Elsie, Arnavut edebiyatı ve folkloru konusunda uzmanlaşmış Kanada doğumlu bir Alman bilim adamıydı.

<span class="mw-page-title-main">Libhovalı Müfid Bey</span> Arnavut siyasetçi, diplomat ve maliyeci (1876-1927)

Müfid bey Libohova Arnavut ekonomist, diplomat ve siyasetçi ve Arnavutluk Bağımsızlık Bildirgesi'nin yapıldığı Avlonya Meclisi'nde delegelerden biridir. Arnavutluk Geçici Hükûmeti döneminde Arnavutluk'un ilk İçişleri Bakanı olarak görev yaptı ve o zamandan itibaren 1913-1927 yılları arasında dokuz kez farklı hükûmet görevlerinde bulundu, Adalet Bakanı, İçişleri Bakanı, Maliye Bakanı ve Kültür Bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Parashqevi Qiriazi</span>

Paraskevi D. Kyrias olarak da bilinen Parashqevi Qiriazi, hayatını Arnavut alfabesine ve yazılı Arnavut dilinin öğretimine adamış, Qiriazi ailesinin Arnavut öğretmeniydi. Arnavut alfabesinin biçimine karar veren Manastır Kongresi'ne katılmış tek kadındı ve bir kadın derneği olan Yll' i Mengjesit'in kurucusuydu. Parashqevi ayrıca 1919 Paris Barış Konferansı'na Arnavut-Amerikan topluluğunun bir üyesi olarak katıldı. 1891'de Korça'da açılan ilk Arnavut Kız Okulu'nun müdürü Sevasti Qiriazi'nin kız kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Sevasti Qiriazi</span>

Sevasti Qiriazi-Dako Arnavut vatansever, eğitimci, Protestan misyoner, yazar, Arnavutlukta kadın eğitiminin öncüsü ve Arnavutluk Ulusal Uyanışı aktivistiydi.

Arnavut Soylular, Orta Çağ Arnavutluk'unun yönetici sınıfı olan asilzadeler topluluğuydu. Bu soyluların yönetimindeki Arnavut prenslikleri genellikle çevredeki Venedik Cumhuriyeti, Bizans İmparatorluğu, Sırp İmparatorluğu, Napoli Krallığı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun himayesinde yaşıyordu. Bu prensliklerin yöneticisi olan asilzadeler ise genelde Despot, Dux, Kont ve Župan gibi unvanlar kullansa da Sebastokrator gibi Latince veya Slav orijinli unvanlar da kullanıyorlardı.

Debre Kongresi, 1 Kasım 1878'de Debre'li Iljaz Paşa başkanlığındaki "İki Debreli Arnavut Birliği Komitesi "nin girişimiyle Debre şehrinde düzenlendi. Kongre, Yanya Vilayeti'nin tamamının temsilcisi olarak katılan Fraşirili Abdül Bey tarafından hazırlanan bir muhtıra şeklinde bir kararı kabul etti.

Kalkandelenli Tayyar, Arnavut asker ve çeteci. Güney Arnavutluk ve Makedonya'da çetecilik faaliyetleri yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">İpekli Bedri Bey</span>

İpekli Bedri Bey, Arnavut siyasetçi. Osmanlı Meclis-i Mebûsan İpek sancağı milletvekili olup II. Dünya Savaşı sırasında İkinci Prizren Birliği'nin kurucularındandı.