İçeriğe atla

Aldosteron

Aldosteron

Hayali aldehit şeklinin iskelet formülü[1]

Kristalografi'ye dayalı 18-asetal-20-hemiketal şeklin top ve çubuk modeli[2][3]
Adlandırmalar
IUPAC adı
11β,21-Dihidroksi-3,20-dioksopregn-4-en-18-al
Sistematik IUPAC adı
(1S,3aS,3bS,9aR,9bS,10S,11aR)-10-Hidroksi-1-(hidroksiasetil)-9a-metil-7-oxo-1,2,3,3a,3b,4,5,7,8,9,9a,9b,10,11-tetradekahidro-11aH-siklopenta[a]fenantren-11a-karbaldehit
Diğer adlar
Aldocorten; Aldokortin; Elektrokortin; Reichstein X; 18-Aldokortikosteron; 18-Oksokortikosteron
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
ChEBI
ChEMBL
ChemSpider
DrugBank
ECHA InfoCard100.000.128 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
IUPHAR/BPS
KEGG
MeSHAldosteron
UNII
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1S/C21H28O5/c1-20-7-6-13(24)8-12(20)2-3-14-15-4-5-16(18(26)10-22)21(15,11-23)9-17(25)19(14)20/h8,11,14-17,19,22,25H,2-7,9-10H2,1H3/t14-,15-,16+,17-,19+,20-,21+/m0/s1 
    Key: PQSUYGKTWSAVDQ-ZVIOFETBSA-N 
  • InChI=1/C21H28O5/c1-20-7-6-13(24)8-12(20)2-3-14-15-4-5-16(18(26)10-22)21(15,11-23)9-17(25)19(14)20/h8,11,14-17,19,22,25H,2-7,9-10H2,1H3/t14-,15-,16+,17-,19+,20-,21+/m0/s1
    Key: PQSUYGKTWSAVDQ-ZVIOFETBBV
  • O=C(CO)[C@@H]4[C@@]3(C=O)C[C@H](O)[C@@H]2[C@@]1(/C(=C\C(=O)CC1)CC[C@H]2[C@@H]3CC4)C
Özellikler
Kimyasal formülC21H28O5
Molekül kütlesi360,44 g mol−1
Farmakoloji
H02AA01 (DSÖ)
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Aldosteron

Aldosteron böbrek üstü bezlerinin kabuk katmanı Zona Glomerulosa'da üretilen, kanda sodyum ve potasyum dengesini düzenleyen bir mineralokortikoiddir (steroid hormon).[4][5]

Aldosteron sentaz enzimince kolesterolden bireşimlenir. Minaralokortikoitler sınıfının tek içsel (endojen) üyesidir. Aldosteron, böbreğin toplayıcı kanallarındaki hücrelerde bulunan mineralokortikoit alıcılarına (MR) bağlanıp bu hücrelerin iç boşluğundaki tepe zarlarının sodyum ve potasyum geçirgenliğini arttırır ve hücrelerin zarlarının alt-yanındaki Na+/K+ pompalarını etkinleştirir. Böylece ATP üretimini tetikler ve sonuçta su ve sodyumun yeniden kana, potasyumun da idrara geçmesini sağlar. Aldosteron ayrıca toplayıcı kanallardaki α-adacık hücrelerinden H+ salgılanmasını uyararak plazma bikarbonat düzeylerini ve dolayısıyla onun pH'ını düzenler.[6]

Aldosteron bireşimi kansıvısındaki (plazma) anjiyotensin II ve potasyum düzeylerinin artmasıyla uyarılır. Bunların derişimleri kansıvısındaki sodyum derişimiyle ters orantılıdır. Ayrıca kansıvısının asitleşmesi (asidoz) ile de bireşimi artar.

  • Glomerüler-bitişiği aygıtının (Jukstaglomerüler) etkisi

Böbreklerde, tükürük bezlerinde, ter bezlerinde ve kalın bağırsakta sodyum'un korunması için aldosteron gereklidir.[7] Kan basıncı'nın, plazma sodyum (Na+) ve potasyum (K+) seviyelerinin homeostatik düzenlenmesinde merkezi bir rol oynar. Bunu öncelikle nefron'un distal tübülleri ve toplama kanallarındaki mineralokortikoid reseptörlerini etkileyerek yapar.[7] Böbreğin sodyumunun yeniden emilimini ve potasyumunun atılımını (sırasıyla kanal sıvılarından ve sıvılara doğru) etkiler, dolaylı olarak su tutmayı veya kaybını, kan basıncını ve kan hacmini etkiler.[8]

Aldosteron düzensiz olduğunda kalp ve damar hastalıklarının ve böbrek hastalığının gelişmesine ve ilerlemesine neden olur.[9] Aldosteron'un kalbin salgıladığı atriyal natriüretik hormon'un tam tersi bir işlevi vardır.[8]

Aldosteron, renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi'nin bir parçasıdır. Plazma yarılanma ömrü 20 dakikadan daha azdır.[10] Aldosteron salgılanmasına veya etkisine müdahale eden ilaçlar, lisinopril gibi antihipertansif olarak kullanılır. Bu anjiyotensin dönüştürücü enzimi (ACE) engelleyerek kan basıncını düşürür ve aldosteron salgısının azalmasına yol açar. Bu ilaçlar sodyum ve su tutulumunu azaltır ama potasyum tutulumunu arttırır. Yani idrarla sodyum ve su atılımını uyarırken potasyum atılımını da engellerler.

Steroidal spirolakton grubunun potasyum tutucu diüretiği olan spironolakton başka bir örnektir ve yukarıda açıklanan mekanizmayla diğerlerinin yanı sıra aldosteron reseptörünü etkileyerek kan basıncını düşürür.

Aldosteron ilk defa 1953'te Sylvia Tait (Simpson) ve Jim Tait tarafından Tadeus Reichstein ile birlikte izole edilmiştir.[11][12][13]

Biyosentez

Pregnenolondan başlayarak aldosteron sentezi için reaksiyon yolu.

Aldosteron, böbrek üstü bezleri'nin en dış tabakası olan zona glomerulosada üretilir.

Kolesterol, C3 atomundaki oksidasyonla ara madde pregnenolon yoluyla progesteron'a dönüştürülür. 21β, 18β ve 11β konumlarındaki diğer hidroksilasyonlar 18-hidroksikortikosteronu oluşturur. C18 atomundaki hidroksi grubunun daha sonraki oksidasyonunda aldosteron oluşur.

Kortikosteroidler, zona glomerulosadaki kolesterol'den ve adrenal korteks'in zona fasikülatasından sentezlenir. Çoğu steroidojenik reaksiyon, sitokrom P450 familyası enzimlerince katalize edilir. Bunlar mitokondri'de olup ve ortak faktör olarak adrenodoksin gerektirirler (21-hidroksilaz ve 17α-hidroksilaz hariçtir).

Aldosteron ve kortikosteron biyosentetik yolların ilk bölümünü paylaşır. Son kısımlara ya aldosteron sentaz (aldosteron için) ya da 11β-hidroksilaz (kortikosteron için) aracılık eder. Bu enzimler neredeyse aynıdır (11β-hidroksilasyon ve 18-hidroksilasyon fonksiyonlarını paylaşırlar) ancak aldosteron sentaz aynı zamanda 18-oksidasyon yapabilir. Ayrıca aldosteron sentaz, adrenal korteksin dış kenarındaki zona glomerulosa içinde bulunur; 11β-hidroksilaz zona glomerulosa ve zona fasikülata'da bulunur.

Sağ üst köşede aldosteron sentezini gösteren Steroidogenez.[14]

Aldosteron sentaz normalde adrenal bezin diğer bölümlerinde yoktur.[15]

Uyarım

Aldosteron salınımı, kan hacmi ve kan basıncı (AT1 reseptörleri aracılığıyla anjiyotensin II aracılı) azalmasına ve hiperkalemi'ye (kanda yüksek potasyum konsantrasyonu) bağlı olarak artar. Kandaki sodyum konsantrasyonu aldosteron sentezini zıt yönde etkiler: kanda sodyum artarsa biyosentez engellenir, sodyum azalırsa uyarılır.

ACTH aldosteron sentezini uyarırken, Atrial natriüretik peptid (ANP) bunun salınmasını engeller. Mineralokortikoidlerin biyosentez'i beta-adrenerjik etkileri olan maddelerce uyarılır ve dopamin tarafından engellenir.

Aldosteron sentezi aşağıdaki faktörler tarafından uyarılır:

  • Anjiyotensin II'nin bir metaboliti olan anjiyotensin III'ün plazma konsantrasyonunda artış
  • Plazma sodyum eksiklikleriyle orantılı olarak var olan plazma anjiyotensin II, ACTH veya potasyum seviyelerinde artış. Artan potasyum seviyesi, voltaj bağımlı kalsiyum kanalını açan zona glomerulosa içindeki hücreleri depolarize ederek aldosteron sentezini düzenlemeye çalışır. Anjiyotensin II seviyesi, anjiyotensin I tarafından düzenlenir bu ise böbreklerde salgılanan renin hormonunca düzenlenir.
  • Serum potasyum konsantrasyonları aldosteron salgısının en güçlü uyarıcısıdır.
  • ACTH uyarım testi bazen birincil veya ikincil adrenal yetmezlik olup olmadığını bulmak için kortizol ile birlikte aldosteron üretimini uyarmak için yapılır. Ancak ACTH'nin aldosteron üretimini düzenlemede yalnızca küçük bir rolü vardır; hipopituitarizmde zona glomerulosada atrofi yoktur.
  • Plazma asidoz
  • Kalbin atriyum bölgesindeki gerilme reseptörleri. Kan basıncında azalma tespit edilirse, adrenal bez bu gerilme reseptörleri tarafından aldosteron salgılaması için uyarılır, bu ise idrardan, terden ve bağırsaktan sodyumun yeniden emilimini artırır. Bu, hücre dışı sıvıda ozmolaritenin artmasına neden olur ve sonunda kan basıncını normale döndürür.
  • Epifiz özlerinden elde edilen bir lipit faktörü olan adrenoglomerulotropin, aldosteron salgılanmasını seçici olarak uyarır.[16]

Aldosteron salgılanmasının günlük bir ritmi vardır.[17] Günlük aldosteron üretimin %75'i sabah 4:00 ile 10:00 arasındadır.[18]

ACTH, aldesteron oluşumunda rol oynasa da sekresyonunu yapan anjiyotensin II'dir.[]

Biyolojik fonksiyon

Aldosteron, insanlarda mineralokortikoid sınıfı birkaç endojenin önemli bir üyesidir. Deoksikortikosteron bu sınıfın diğer önemli bir üyesidir. Aldosteron aşağıdaki mekanizmalarla Na+ ve su tutulumunu artırma ve plazma K+ konsantrasyonunu azaltma eğilimindedir:

  1. Aldosteron, distal tübülün hücrelerindeki ve böbrek nefronunun toplama kanalındaki çekirdeksel mineralokortikoid reseptörlerini (MR) etkileyerek üç sodyum iyonunu hücreden dokulararası sıvıya ve iki potasyum iyonunu dokulararası sıvıdan hücreye pompalayan bazolateral Na+/K+ pompaları'nı yukarı doğru düzenler ve aktifleştir. Bu, sodyum (Na+) iyonlarının ve suyun (sodyumu takip eden) kana yeniden emilmesiyle ve potasyum (K+) iyonlarının idrara (toplama kanalının lümeni) salgılanmasıyla sonuçlanan bir konsantrasyon gradyanı yaratır.
  2. Aldosteron, toplayıcı kanal ve kalın bağırsakdaki epitelyal sodyum kanallarını (ENaC'ler) yukarı doğru düzenleyerek Na+ için apikal zar geçirgenliğini ve dolayısıyla emilimi arttırır.
  3. Cl−, sistemin elektrokimyasal dengesini korumak için sodyum katyonlarıyla birlikte yeniden emilir.
  4. Aldosteron tübüler lümene K+ salgılanmasını uyarır.[19]
  5. Aldosteron, K+ karşılığında bağırsak, tükürük ve ter bezlerinden Na+ ve suyun yeniden emilimini uyarır.
  6. Aldosteron, kortikal toplayıcı tübüllerin ara hücrelerinde H+/ATPase aracılığıyla H+ salgılanmasını uyarır.
  7. Aldosteron, distal kıvrımlı tübülde NCC'nin ifadesini kronik olarak ve faaliyetini akut olarak artırır.[20]

Aldosteron, böbreklerde filtrelenen sodyumun yaklaşık % 2'sinin yeniden emilmesinden sorumludur. Bu değer normal glomerüler filtreleme debi şartlarında insan kanındaki sodyum içeriğinin neredeyse tamamına eşittir.[21]

Muhtemelen mineralokortikoid reseptörleri yoluyla etki eden aldosteron, dentat girustaki nörojenezi olumlu etkileyebilir.[22]

Mineralokortikoid reseptörleri

Steroid alıcıları, nöroreseptörlerin aksine hücrede bulunur. Aldosteron/MR birleşimi hormon reseptör elemanı denilen bir DNA dizisine bağlanır. Bunun sonucunda mRNA'nın kalıt yazım hızı artar ve gen ürünü olan protein düzeyi artar.

Aldosteron tarafından etkilenen genler epitel doku üzerinden sodyum taşımasında rol oynar. Bunların arasında glukokortikoit uyarılı kinaz, kanal-uyarıcı faktör, K-ras2A ve epitel sodyum kanalının üç altbirimi vardır. Transkripte edilen genlerin bazıları sırasıyla epitel sodyum kanalının (ENaC), Na+/K+ pompaları ve bunların düzenleyici proteinleri serum ve glukokortikoid kaynaklı kinaz ve kanal uyarıcı faktörün üç alt birimi dahil olmak üzere transepitelyal sodyum taşınması için çok önemlidir.

MR, hem aldosteron hem de kortizol tarafından uyarılır ancak bir mekanizma sağlıklı bireyde mineralokortikoidlerden çok daha yüksek konsantrasyonlarında var olan glukokortikoidlerin (kortizol gibi) aşırı aldosteron reseptörü uyarımından vücudu korur. Mekanizma, 11 β-hidroksisteroid dehidrojenaz (11β-HSD) adı verilen bir enzimden oluşur. Bu enzim, hücre içi adrenal steroid reseptörleri ile birlikte yerelleşir ve kortizolü, MR'a yakınlığı az olan nispeten inaktif bir metabolit olan kortizona dönüştürür. Glisirretinik asitli meyankökü, 11β-HSD'yi engelleyebilir ve mineralokortikoid fazlalık sendromuna yol açabilir.

Adrenal korteksten aldosteron salınımının kontrolü

Böbrek üstü bezleri ile böbrekler arasındaki aldosteronun rolünü gösteren renin-anjiyotensin sistemi[23]

Başlıca düzenleyiciler

Renin–anjiyotensin sistemi‘nin rolü

Anjiyotensin, aldosteronun düzenlenmesinde rol yapan temel bir düzenlemedir.[24] Anjiyotensin II, potasyum ile sinerjik olarak etki eder ve anjiyotensin II mevcut olmadığında potasyum geri bildirimi neredeyse çalışmaz.[25] Anjiyotensin II'den kaynaklanan düzenlemenin küçük bir kısmı, kılcal damarların daralmasına bağlı olarak karaciğerdeki kan akışının azalmasıyla dolaylı olarak gerçekleşmelidir.[26] Kan akışı azaldığında aldosteronun karaciğer enzimlerince yok edilmesi de azalır.

Sürekli aldosteron üretimi, alçak voltajla aktifleştirilen Ca2+ kanalları yoluyla kalıcı kalsiyum girişi gerektirse de izole edilmiş zona glomerulosa hücrelerinin Ca2+ kanallarının girişine izin vermeyecek kadar hiperpolarize olduğu kaydedilen zar voltajları nedeniyle uyarılamaz olduğu düşündürür.[27] Ancak adrenal dilimlerindeki fare zona glomerulosa hücreleri kendiliğinden kısa periyodlu zar potansiyel salınımları üretir; Zona glomerulosa hücrelerinin bu doğuştan gelen elektriksel uyarılabilirliği, aldosteron üretiminin iki ana düzenleyicisi olan anjiyotensin II ve hücre dışı potasyum tarafından kontrol edilebilen tekrarlayan Ca2+ kanalları sinyalin üretimi için bir platform sağlar.[27] İnsan adrenalinin zona glomerülozasında voltaj kapılı Ca2+ kanalları tespit edilmiştir. Bu, Ca2+ kanal engelleyicilerin in vivo aldosteronun adrenokortikal biyosentezini doğrudan etkileyebileceğini düşündürür.[28]

Potasyum plazma konsantrasyonu

Salgılanan plazma renin miktarı, muhtemelen şah damarındaki sensörler tarafından belirlendiği üzere serum potasyumunun[29][30] dolaylı bir fonksiyonudur.[31][32]

Adrenokortikotropik hormon

Bir hipofiz peptidi olan Adrenokortikotropik hormon'u (ACTH), muhtemelen aldosteronun bir öncüsü olan deoksikortikosteron oluşumunu uyararak aldosteron üzerinde bir miktar uyarıcı etki yapar.[33] Aldosteron, kan kaybı,[34] hamilelik[35] ve muhtemelen fiziksel çaba, endotoksin şoku ve yanıklar gibi başka koşullarda artar.[36][37]

Çeşitli düzenleyiciler

Sempatik sinirlerin rolü

Aldosteron üretimi aynı zamanda şah damar basıncı,[31] ağrı, duruş[35] ve muhtemelen duyguların (cerrahi stresi de içeren kaygı, korku ve düşmanlık vb) ters etkilerini birleştiren sinir kontrolünden de bir dereceye kadar etkilenir.[38][39] Endişe, aldosteronun hücre çekirdeğine göçünde zaman gecikmesi nedeniyle gelişmiş olması gereken aldosteronu[38] artırır.[40] Bu nedenle bir hayvanın yırtıcı bir hayvanla etkileşimden dolayı gelecekteki bir ihtiyacı öngörmesi yararlıdır çünkü çok yüksek serum potasyum içeriğinin sinir iletimi üzerinde olumsuz etkileri vardır.

Baroreseptörlerin rolü

Basınca duyarlı baroreseptörlerler, göğüs kafesi ve boyundaki hemen hemen tüm büyük arterlerin damar duvarlarındadır ancak karotid arterlerin sinüslerinde ve aort kemerinde özellikle bol miktarda vardır. Bu özel reseptörler ortalama atar damar basıncındaki değişikliğe duyarlıdır. Basınçta algılanan artış, baroreseptörlerin uyarma hızını artırır ve negatif geri bildirim yanıtına neden olarak sistemik atardamar basıncını azaltır. Aldosteron salınımı, sodyum ve suyun tutulmasına neden olur bu ise kan hacminin artmasına ve ardından baroreseptörler tarafından algılanan kan basıncında artışa neden olur.[41] Normal homeostazı sürdürmek için bu reseptörler aynı zamanda alçak kan basıncını veya az kan hacmini de belirleyerek aldosteron salınmasına neden olur. Bu ise, böbrekte sodyum tutulmasına neden olarak su tutulmasına ve kan hacminin artmasına neden olur.[42]

Sodyum plazma konsantrasyonu

Aldosteron seviyeleri, ozmotik basınç aracılığıyla algılanan sodyum alımının ters fonksiyon’u olarak değişir.[43] Aldosteronun serum potasyumuna cevabının eğimi neredeyse sodyum alımından bağımsızdır.[44] Az sodyum alımında aldosteron artar ancak serumda potasyum arttıkça plazma aldosteronunun artış hızı, yüksek sodyum alımında az alıma göre çok daha az değildir. Bu nedenle potasyum tedariki yeterli olduğunda, genellikle "ilkel" diyetlerde olduğu gibi, potasyum tüm sodyum alımlarında aldosteron tarafından güçlü şekilde düzenlenir.

Aldosteron geribildirimi

Aldosteron konsantrasyonunca sağlanan geri bildirim, morfolojik olmayan karakterli (yani hücrelerin sayısı veya yapısındaki değişiklikler dışında) ve zayıftır, dolayısıyla kısa vadede elektrolit geri bildirimleri baskındır.[36]

Patofizyoloji

Aldosteronun dakikalar veya saatler içinde ortaya çıkan kısa süreli etkileri sodyumun yeniden emilimini, potasyum ve protonların atılımını artırarak vücut sıvısı, elektrolit ve asit-baz dengesi’nin (iç ortam) korunmasına hizmet eder (Fizyolojik etkiler).

Öte yandan günler, haftalar ve aylarca kronik yükselen aldosteron seviyesinin olumsuz etkileri vardır. Bu durum, potasyum eksikliğine (hipokalemi), pH değerinde artışa (alkaloz), yüksek tansiyon’a, kalp’te ve böbrek'lerde bağ dokusu oluşumunun artmasıyla (Fibrozis) sonuçta kronik kalp yetmezliği’ne ve böbrek yetmezliği'ne yol açabilir (Patofizyolojik etkiler).[45]

Normal değerler

Kan plazması'ndaki normal aldosteron değeri 20-150 ng/l'dir. Adrenal yetmezlik ve şok’ta aldosteron seviyesi azalır. Aldosteron seviyesi, stres’te, operasyonlardan sonra ve artan anjiyotensin II aktivitesiyle (hiperaldosteronizm) artar.

Hastalıklar

Birincil hiperaldosteronizm (Conn sendromu) nadirdir ancak ikincil hiperaldosteronizm, kalp yetmezliği ve karaciğer sirozu'nda daha sık görülür.

Aldosteronun olumsuz etkileri ayrıca akut kalp krizi, nefrotik sendrom, tedaviye dirençli yüksek tansiyon, kronik böbrek yetmezliği, özellikle diyabetik nefropati ve metabolik sendromda tanımlanmıştır.[46]

Aldosteron eksikliği, örneğin bir otoimmün hastalığın (Addison hastalığı), adrenogenital sendromun (AGS) veya adrenal bezlerin verem’inde ortaya çıkabilir. Hiperaldosteronizm anormal derecede artan aldosteron seviyeleri, hipoaldosteronizm ise anormal derecede azalmış aldosteron seviyeleridir.

Kandaki aldosteron ölçümüne "plazma aldosteron konsantrasyonu" ("PAC") denir. PAC, aldosteron-renin oranı olarak plazma renin aktivitesi (PRA) ile karşılaştırılabilir.

Hiperaldosteronizm

"Birincil hiperaldosteronizm" da denen birincil aldosteronizm, aşırı renin salgılanmasının bir sonucu olmadığında böbrek üstü bezleri[47] tarafından aşırı aldosteron üretimi ile belirlenir.

Genellikle tanısal bir ipucu olan hipokalemi ile ilişkili arteriyel hipertansiyon'a (yüksek tansiyon) yol açar. İkincil hiperaldosteronizm renin-anjiyotensin sisteminin aşırı çalışmasından kaynaklanır.

Conn sendromu, aldosteron üreten bir adenomun neden olduğu birincil hiperaldosteronizmdir.

Hiperaldosteronizm ameliyatla ve/veya aldosteron antagonistleri gibi tıbbi yöntemlerle tedavi edilebilir.

Renin/aldosteron oranı (ARR), adrenal adenomlara bağlı birincil hiperaldosteronizm taramasında etkili bir tarama testidir.[48][49] (ARR), Hiperaldosteronizmin birincil nedenlerini ikincil nedenlerinden ayırt etmek için en hassas serum kan testidir.[50] Hasta 2 saatten fazla ayakta durduğunda alınan kan, hasta yatarken alınan kana göre daha hassastır. Testten önce bireylerin tuz kısıtlaması yapmaması ve aldosteron salgısını baskılayabileceği için düşük potasyum testten önce düzeltilmelidir.[50]

Hipoaldosteronizm

Aldosteron için ACTH stimülasyon testi, hipoaldosteronizmin nedenini bulmada yardım edebilir; düşük aldosteron yanıtı adrenallerin birincil hipoaldosteronizmini gösterirken, büyük yanıt ikincil hipoaldosteronizmiyi gösterir. Bu durumun ve ilgili belirtilerin en yaygın nedeni Addison hastalığı'dır ve genellikle kan dolaşımında çok daha uzun süre (1 gün) kalıcılığı olan fludrokortizonla tedavi edilir.

Ek resimler

Kaynakça

  1. ^ Singh, Neeraj; Taibon, Judith; Pongratz, Stephan; Geletneky, Christian (2021). "Absolute content determination by quantitative NMR (qNMR) spectroscopy: a curious case of aldosterone". RSC Adv. 11 (38). ss. 23627-23630. Bibcode:2021RSCAd..1123627S. doi:10.1039/D1RA03472C. PMC 9036601 $2. PMID 35479823. 
  2. ^ "CSD Entry: ALDAHA10". Cambridge Structural Database: Access Structures. Cambridge Crystallographic Data Centre. 1972. 22 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2022. 
  3. ^ Duax, William L.; Hauptman, Herbert (1972). "Crystal structure and molecular conformation of aldosterone". J. Am. Chem. Soc. 94 (15). ss. 5467-5471. doi:10.1021/ja00770a050. PMID 5040851. 
  4. ^ Jaisser F, Farman N (January 2016). "Emerging Roles of the Mineralocorticoid Receptor in Pathology". Pharmacological Reviews. 68 (1): 49-75. doi:10.1124/pr.115.011106. PMID 26668301. 
  5. ^ Marieb, Elaine Nicpon; Hoehn, Katja (2013). "Chapter 16". Human anatomy & physiology (9. bas.). Boston: Pearson. ss. 629, Question 14. OCLC 777127809. 
  6. ^ Brenner & Rector's The Kidney, 7th ed. Saunders, 2004.
  7. ^ a b Arai, Keiko; Chrousos, George P. (1 Ocak 2000). "Aldosterone Deficiency and Resistance". De Groot, Leslie J.; Chrousos, George; Dungan, Kathleen; Feingold, Kenneth R.; Grossman, Ashley; Hershman, Jerome M.; Koch, Christian; Korbonits, Márta; McLachlan, Robert (Ed.). Endotext. South Dartmouth (MA): MDText.com, Inc. PMID 25905305. 
  8. ^ a b Marieb Human Anatomy & Physiology 9th edition, chapter:16, page:629, question number:14
  9. ^ Gajjala, Prathibha Reddy; Sanati, Maryam; Jankowski, Joachim (8 Temmuz 2015). "Cellular and Molecular Mechanisms of Chronic Kidney Disease with Diabetes Mellitus and Cardiovascular Diseases as Its Comorbidities". Frontiers in Immunology. 6: 340. doi:10.3389/fimmu.2015.00340. ISSN 1664-3224. PMC 4495338 $2. PMID 26217336. 
  10. ^ "Pharmacokinetics of Corticosteroids". 2003. 17 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2016. 
  11. ^ Connell, John M. C.; Davies, Eleanor (1 Temmuz 2005). "The new biology of aldosterone". Journal of Endocrinology (İngilizce). 186 (1): 1-20. doi:10.1677/joe.1.06017. ISSN 0022-0795. PMID 16002531. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2023. 
  12. ^ Tait, Sylvia A.S; Tait, James F; Coghlan, John P (31 Mart 2004). "The discovery, isolation and identification of aldosterone: reflections on emerging regulation and function". Molecular and Cellular Endocrinology (İngilizce). 217 (1–2): 1-21. doi:10.1016/j.mce.2003.10.004. PMID 15134795. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2023. 
  13. ^ Williams JS, Williams GH (June 2003). "50th anniversary of aldosterone". J Clin Endocrinol Metab. 88 (6): 2364-72. doi:10.1210/jc.2003-030490. PMID 12788829. 
  14. ^ Häggström, Mikael; Richfield, David (2014). "Diagram of the pathways of human steroidogenesis". WikiJournal of Medicine. 1 (1). doi:10.15347/wjm/2014.005. ISSN 2002-4436. 
  15. ^ Barrett, Kim E. (2019). Ganong's review of medical physiology. Susan M. Barman, Heddwen L. Brooks, Jason X.-J. Yuan, William F. Preceded by: Ganong (26. bas.). [New York]. s. 337. ISBN 9781260122404. OCLC 1076268769. 
  16. ^ Farrell G (May 1960). "Adrenoglomerulotropin". Circulation. 21 (5): 1009-15. doi:10.1161/01.CIR.21.5.1009. PMID 13821632. 
  17. ^ Hurwitz S, Cohen RJ, Williams GH (April 2004). "Diurnal variation of aldosterone and plasma renin activity: timing relation to melatonin and cortisol and consistency after prolonged bed rest". J Appl Physiol. 96 (4): 1406-14. doi:10.1152/japplphysiol.00611.2003. PMID 14660513. 
  18. ^ Hurwitz S, Cohen R, & Williams GH. Diurnal variation of aldosterone and plasma renin activity: timing relation to melatonin and cortisol and consistency after prolonged bed rest. 2004 J Appl Physiol 96: 1406-1414. Full Text 5 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  19. ^ Palmer, LG; Frindt, G (2000). "Aldosterone and potassium secretion by the cortical collecting duct". Kidney International. 57 (4): 1324-8. doi:10.1046/j.1523-1755.2000.00970.x. PMID 10760062. 
  20. ^ Ko, Benjamin; Mistry, Abinash C.; Hanson, Lauren; Mallick, Rickta; Wynne, Brandi M.; Thai, Tiffany L.; Bailey, James L.; Klein, Janet D.; Hoover, Robert S. (1 Eylül 2013). "Aldosterone acutely stimulates NCC activity via a SPAK-mediated pathway". American Journal of Physiology. Renal Physiology. 305 (5): F645-652. doi:10.1152/ajprenal.00053.2013. ISSN 1522-1466. PMC 3761211 $2. PMID 23739593. 
  21. ^ Sherwood, Lauralee (2001). Human physiology: from cells to systems. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole. ISBN 0-534-56826-2. OCLC 43702042. 
  22. ^ Fischer AK, von Rosenstiel P, Fuchs E, Goula D, Almeida OF, Czéh B (August 2002). "The prototypic mineralocorticoid receptor agonist aldosterone influences neurogenesis in the dentate gyrus of the adrenalectomized rat". Brain Res. 947 (2): 290-3. doi:10.1016/S0006-8993(02)03042-1. PMID 12176172. 
  23. ^ Page 866-867 (Integration of Salt and Water Balance) and 1059 (The Adrenal Gland) in: Walter F. Boron (2003). Medical Physiology: A Cellular And Molecular Approaoch. Elsevier/Saunders. s. 1300. ISBN 1-4160-2328-3. 
  24. ^ Williams GH, Dluhy RG (November 1972). "Aldosterone biosynthesis. Interrelationship of regulatory factors". Am J Med. 53 (5): 595-605. doi:10.1016/0002-9343(72)90156-8. PMID 4342886. 
  25. ^ Pratt JH (September 1982). "Role of angiotensin II in potassium-mediated stimulation of aldosterone secretion in the dog". J Clin Invest. 70 (3): 667-72. doi:10.1172/JCI110661. PMC 370270 $2. PMID 6286729. 
  26. ^ Messerli FH, Nowaczynski W, Honda M (February 1977). "Effects of angiotensin II on steroid metabolism and hepatic blood flow in man". Circulation Research. 40 (2): 204-7. doi:10.1161/01.RES.40.2.204. PMID 844145. 
  27. ^ a b Hu C, Rusin CG, Tan Z, Guagliardo NA, Barrett PQ (June 2012). "Zona glomerulosa cells of the mouse adrenal cortex are intrinsic electricaloscillators". J Clin Invest. 122 (6): 2046-2053. doi:10.1172/JCI61996. PMC 3966877 $2. PMID 22546854. 
  28. ^ Felizola SJ, Maekawa T, Nakamura Y, Satoh F, Ono Y, Kikuchi K, Aritomi S, Ikeda K, Yoshimura M, Tojo K, Sasano H (2014). "Voltage-gated calcium channels in the human adrenal and primary aldosteronism". J Steroid Biochem Mol Biol. 144 (part B): 410-416. doi:10.1016/j.jsbmb.2014.08.012. PMID 25151951. 
  29. ^ Bauer JH, Gauntner WC (March 1979). "Effect of potassium chloride on plasma renin activity and plasma aldosterone during sodium restriction in normal man". Kidney Int. 15 (3): 286-93. doi:10.1038/ki.1979.37. PMID 513492. 
  30. ^ Linas SL, Peterson LN, Anderson RJ, Aisenbrey GA, Simon FR, Berl T (June 1979). "Mechanism of renal potassium conservation in the rat". Kidney Int. 15 (6): 601-11. doi:10.1038/ki.1979.79. PMID 222934. 
  31. ^ a b Gann DS Mills IH Bartter 1960 On the hemodynamic parameter mediating increase in aldosterone secretion in the dog. Fed. Proceedings 19; 605–610.
  32. ^ Gann DS, Cruz JF, Casper AG, Bartter FC (May 1962). "Mechanism by which potassium increases aldosterone secretion in the dog". Am J Physiol. 202 (5): 991-6. doi:10.1152/ajplegacy.1962.202.5.991. PMID 13896654. 
  33. ^ Brown RD, Strott CA, Liddle GW (June 1972). "Site of stimulation of aldosterone biosynthesis by angiotensin and potassium". J Clin Invest. 51 (6): 1413-8. doi:10.1172/JCI106937. PMC 292278 $2. PMID 4336939. 
  34. ^ Ruch TC Fulton JF 1960 Medical Physiology and Biophysics. W.B. Saunders and Co., Phijl & London. On p1099.
  35. ^ a b Farrell G (October 1958). "Regulation of aldosterone secretion". Physiological Reviews. 38 (4): 709-28. doi:10.1152/physrev.1958.38.4.709. PMID 13590935. 
  36. ^ a b Vecsei, Pál; Gláz, Edith (1971). Aldosterone. New York: Pergamon Press. ISBN 0-08-013368-1. OCLC 186705. 
  37. ^ Farrell GL, Rauschkolb EW (November 1956). "Evidence for diencephalic regulation of aldosterone secretion". Endocrinology. 59 (5): 526-31. doi:10.1210/endo-59-5-526. PMID 13375573.  on 529
  38. ^ a b Venning EH, DyrenfurthY I, Beck JC (August 1957). "Effect of anxiety upon aldosterone excretion in man". J Clin Endocrinol Metab. 17 (8): 1005-8. doi:10.1210/jcem-17-8-1005. PMID 13449153. 
  39. ^ Elman R, Shatz BA, Keating RE, Weichselbaum TE (July 1952). "Intracellular and Extracellular Potassium Deficits in Surgical Patients". Annals of Surgery. 136 (1): 111-31. doi:10.1097/00000658-195208000-00013. PMC 1802239 $2. PMID 14934025. 
  40. ^ Sharp GUG Leaf A 1966 in; Recent Progress in Hormone Research. (Pincus G, ed.
  41. ^ Copstead, E. C. & Banasik, J. L. (2010.) Pathophysiology. (4th ed.). St. Louis, Mo: Saunders Elsevier.
  42. ^ Marieb, E. N. (2004) Human anatomy and physiology (6th ed) San Francisco: Pearson Benjamin Cummings.
  43. ^ Schneider EG, Radke KJ, Ulderich DA, Taylor RE (April 1985). "Effect of osmolality on aldosterone secretion". Endocrinology. 116 (4): 1621-6. doi:10.1210/endo-116-4-1621. PMID 3971930. 
  44. ^ Dluhy RG, Axelrod L, Underwood RH, Williams GH (August 1972). "Studies of the control of plasma aldosterone concentration in normal man: II. Effect of dietary potassium and acute potassium infusion". J Clin Invest. 51 (8): 1950-7. doi:10.1172/JCI107001. PMC 292351 $2. PMID 5054456. 
  45. ^ Brem, Andrew S (Ocak 2009). "The Janus effect: two faces of aldosterone". Kidney International. 75 (2): 137-139. doi:10.1038/ki.2008.567. PMID 19116642. 
  46. ^ Schrier, Robert W.; ve diğerleri. (Haziran 2010). "Aldosterone: role in edematous disorders, hypertension, chronic renal failure, and metabolic syndrome". Clinical Journal of the American Society of Nephrology. 5 (6): 1132-1140. doi:10.2215/CJN.01410210. PMID 20448074. 
  47. ^ Conn JW, Louis LH (1955). "Primary aldosteronism: a new clinical entity". Trans. Assoc. Am. Physicians. 68: 215-31; discussion, 231-3. PMID 13299331. 
  48. ^ Rayner, BL (2000). "The aldosterone/renin ratio as a screening test for primary aldosteronism". S Afr Med J. 90 (4): 394-400. PMID 10957926. 
  49. ^ Ducher, M; Mounier-Véhier, C; Baguet, JP; Tartière, JM; Sosner, P; Régnier-Le Coz, S; Perez, L; Fourcade, J; Jabourek, O; Lejeune, S; Stolz, A; Fauvel, JP (December 2012). "Aldosterone-to-renin ratio for diagnosing aldosterone-producing adenoma: a multicentre study". Archives of Cardiovascular Diseases. 105 (12): 623-30. doi:10.1016/j.acvd.2012.07.006. PMID 23199617. 
  50. ^ a b Hoffman, Robert (19 Ekim 2018). "What is the role of aldosterone-to-renin ratio (ARR) in the diagnosis of hyperaldosteronism?". www.medscape.com. 18 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yüksek tansiyon</span> atardamarlardaki kan basıncının yükseldiği kronik bir tıbbi durum

Yüksek tansiyon da denilen hipertansiyon, atardamarlardaki kan basıncının sürekli yükseldiği uzun süreli tıbbi bir durumdur. Yüksek tansiyon genellikle semptomlara neden olmaz. Ancak felç, koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği, atriyal fibrilasyon, periferik arter hastalığı, görme kaybı, kronik böbrek hastalığı ve demans için önemli risk faktörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hormon</span> İç salgı bezlerinden kana geçen ve organların işlemesini düzenleyen adrenalin, insülin, tiroksin ve benzeri fizyolojik etkisi olan maddelerin genel adı

Hormon,, çok hücreli organizmalarda fizyoloji ve davranışı düzenlemek için karmaşık biyolojik süreçler yoluyla uzak organlara veya dokulara gönderilen sinyal molekül sınıfıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ödem</span>

Ödem, kan sıvısının damar dışına çıkması ve hücreler arasındaki sıvının artışı olgusudur. Ödemin yaygın biçimine anazarka (anasarca) denir. Ödem olgusunun temel ilkesi, kan sıvısı ile hücre dışı (ekstrasellüler) sıvı arasındaki dengenin yitirilmesidir. İnsan vücudunda ortalama 40 litre sıvı vardır. Bu sıvının yaklaşık ½ ‘si hücrelerin içindedir. Öteki yarısı ise kanı, lenf sıvısını ve hücreler arasındaki sıvıyı oluşturur. Kan ve lenf sıvılarının dengesini proteinler sağlar. Bunların dışındaki sıvı türlerinin dengesi elektrolitlere bağlıdır. Hücre içi sıvı dengesini potasyum, hücre dışı sıvı dengesini ise sodyum denetler.

<span class="mw-page-title-main">Endokrin sistem</span>

Hayatta kalmak, büyümek ve çoğalmak için, insan dahil çok hücreli bir organizmanın, fizyolojik talepleri ve çevresel zorlukları karşılamak için dokular, organlar ve organ sistemleri arasında etkili bir uyuma sahip olması gerekmektedir. Endokrin sistem, iç ve dış koşullara yanıt vermektedir. Ayrıca kanalsız organ ve dokulardaki salgı hücreleri tarafından üretilen hormonlar aracılığıyla iletişim kurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Böbrek üstü bezleri</span>

Böbrek üstü bezleri, üçgen biçimini andıran iç salgı (endokrin) bezleridir. Anatomik olarak böbreklerin hemen üstlerinde bulunduklarından bu adı almışlardır. Kabuk (korteks) ve öz (medulla) olarak anılan iki ayrı katmandan oluşan bezlerin temel işlevi fizyolojik gerilim (stres) karşısında kortikosteroid ve katekolamin bireşimleyip kana salgılamaktır. Adrenalin ve nöradrenalin salgılarlar.

<span class="mw-page-title-main">Kortizol</span> Vücudun strese gösterdiği tepkiyle ilişkili bir kortikosteroid hormon

Kortizol, böbrek üstü bezinin kabuk bölgesinde üretilen, vücudun strese gösterdiği tepkiyle ilişkili bir kortikosteroid hormondur. Kan basıncını ve şekerini artırır, kadınlarda kısırlığa neden olur ve bağışıklık sistemini baskılar. Hidrokortizon veya kortizon olarak bilinen yapay kortizol alerji ve yangı'ya karşı sağaltımda kullanılır.

Conn sendromu böbrek üstü bezlerinden artmış aldosteron salgısı, baskılanmış plazma renin aktivitesi, hipertansiyon ve hipokalemi ile karakterize bir durumdur. Primer hiperaldosteronizm olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Hipotalamus-hipofiz-adrenal aks</span>

Hipotalamus-hipofiz-adrenal aks ya da Limbik-Hipotalamus-hipofiz-adrenal aks (LHPA), kompleks geribildirim mekanizmalarına sahip nöroendokrin bir yolak.

<span class="mw-page-title-main">Kortikosteroid</span>

Kortikosteroid, böbrek üstü bezlerinde salgılanan bir steroid hormon türü ve bu hormonların sentetik analoglarına verilen addır. Glukokortikoid olan kortizon ile hidrokortizon kan şekeri seviyesi ve inflamasyon tepkisinde, mineralokortikoid olan aldosteron ise böbrek borucukları düzeyinde, su ve sodyumun geri emilimini ve potasyumun atılımını kolaylaştırarak su mineral dengesinde rol oynarlar.

<span class="mw-page-title-main">Renin-anjiotensin sistemi</span>

Renin-anjiyotensin sistemi (RAS) ya da renin anjiyotensin aldosteron sistemi (RAAS), kan basıncını ve sıvı dengesini düzenleyen hormonal bir sistemdir.

<span class="mw-page-title-main">İyon kanalları</span>

İyon kanalları hücre zarında gözenek oluşturan, fonksiyonları istirahat membran potansiyeli oluşturmak, aksiyon potansiyelini şekillendirme ve diğer elektriksel sinyalleri iletmek olan membran proteinleridir. Ayrıca hücre hacmini kontrol etmek amacıyla salgı ve epitel hücrelerinde iyonların hücre membranı boyunca akışını düzenleyici rolleri vardır. Tüm hücrelerin hücre zarında iyon kanalı bulunur. İyon kanalları iyonofor proteinlerin iki geleneksel sınıfından biri kabul edilir. Diğer sınıf olan iyon taşıyıcı proteinler ise sodyum-potasyum pompası, sodyum -kalsiyum değiştiricisi ve sodyum-glukoz nakil proteinleri olarak sayılabilir.

Atrial natriüretik peptid (ANP), atrial natriüretik faktör (ANF), atrial natriüretik hormon (ANH), cardionatrine, cardiodilatin (CCD) veya atriopeptin olarak da bilinen güçlü bir vazodilatördür. Kalp kası hücreleri tarafından salgılanan protein (polipeptid) yapıda bir hormondur. Vücut su, sodyum, potasyum ve yağ(adipoz doku) homeostazında etkilidir. Kalbin atriumlarında bulunan kas hücreleri(atrial miyositler) tarafından yüksek kan hacmine cevap olarak salgılanır. ANP dolaşım sisteminde suyu azaltarak, plazma sodyum konsantrasyonunu düşürerek ve yağ yükünü azaltarak kan basıncını düşürür. ANP aldosteron hormonuna tam olarak zıt etki gösterir. Aldosteron böbreklerde süzülen ilkel idrardan sodyum tutulmasını sağlıyorken, ANP sodyum kaybını meydana getiriyor.

Hipoproteinemi, intravasküler kolloidal osmotik basıncın düşmesi ve plazma proteinlerinin 100 ml'de 2,5 mg'ın altına inmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Na+/K+-ATPaz</span> Enzim çeşidi

Na⁺/K⁺-ATPaz, tüm hayvan hücrelerinin zarında bulunan bir enzimdir. Hücre fizyolojisinde çeşitli işlevleri yerine getirir.

Getirici (afferent) arteriyoller, çok sayıda boşaltım sisteminde nefronları besleyen bir grup kan damarıdır. Bu damarlar, tubuloglomerüler geribildirim mekanizmasının bir parçası olarak kan basıncının düzenlenmesinde önemli bir rol oynar.

<span class="mw-page-title-main">Anjiotensin II reseptör antagonistleri</span>

Anjiyotensin II tip1 reseptörü blokerleri veya Anjiyotensin II (tip1) reseptörü antagonistleri, Anjiyotensin reseptör blokerleri veya kısaca (ARB'ler) olarak da bilinen, , Anjiyotensin II reseptör tip 1'e bağlanarak onu inhibe eden ve böylece renin-anjiyotensin sisteminin arteriolar kontraksiyonunu ve sodyum retansiyonu etkilerini bloke eden ilaçlardır.

<span class="mw-page-title-main">Mineralokortikoidler</span>

Mineralokortikoidler bir kortikosteroidler sınıfıdır, Glukokortikoidler ile birlikte steroid hormonlarındandır. Mineralokortikoidler adrenal kortekste üretilir, tuz ve su dengelerini etkiler. Primer mineralokortikoid aldosterondur.

Adrenal yetmezlik, adrenal bezlerin, başta kortizol olmak üzere yeterli miktarda steroid hormonu üretmediği bir durumdur; ancak aldosteron üretiminin bozulmasını da içerebilir. İdrarla sodyum kaybı nedeniyle tuz veya tuzlu yiyeceklere aşerme yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Uyaran (fizyoloji)</span> fizyolojide, iç veya dış çevrede tespit edilebilir bir değişiklik

Fizyolojide uyaran, bir organizmanın iç veya dış çevresinin fiziksel veya kimyasal yapısında tespit edilebilir bir değişikliktir. Bir organizmanın veya organın uygun bir tepki verebilmesi için dış uyaranları tespit etme yeteneğine duyarlılık (uyarılabilirlik) denir. Duyusal reseptörler, deride bulunan dokunma reseptörleri veya gözdeki ışık reseptörlerinde olduğu gibi vücudun dışından ve kemoreseptörler ve mekanoreseptörlerde olduğu gibi vücudun içinden bilgi alabilir. Bir uyaran bir duyusal reseptör tarafından algılandığında, uyaran transdüksiyonu yoluyla bir refleks ortaya çıkarabilir. Bir iç uyaran genellikle homeostatik kontrol sisteminin ilk bileşenidir. Dış uyaranlar, savaş ya da kaç yanıtında olduğu gibi vücutta sistemik yanıtlar üretebilir. Bir uyaranın yüksek olasılıkla algılanabilmesi için güç seviyesinin mutlak eşiği aşması gerekir; eğer bir sinyal eşiğe ulaşırsa, bilgi merkezi sinir sistemine (MSS) iletilir, burada entegre edilir ve nasıl tepki verileceğine dair bir karar verilir. Uyaranlar genellikle vücudun tepki vermesine neden olsa da, bir sinyalin bir tepkiye neden olup olmayacağını nihai olarak belirleyen MSS'dir.

Azotemi, vücutta anormal derecede yüksek düzeyde azot içeren bileşikler ile tanımlanan tıbbi bir durumdur. Bu büyük ölçüde kan'ın böbrekler tarafından yetersiz veya işlevsiz filtrelenmesiyle ilgilidir. Kontrol edilmezse üremi ve akut böbrek hasarı’na yol açabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.