İçeriğe atla

Aldar Köse

Aldar Köse (KazakçaАлдаркөсе), Kazak folklorunda güldürü karakteri.

Anlatıları Canıbek Han döneminde geçen Aldar Köse karşısındaki kişileri kandırarak kurnazlığı sayesinde ile alay eden bir karakterdir. Zalim hanları, üfürükçüleri, cadıları ve melekleri kandırdığı görülen Aldar Köse'nin kurnazlığıyla tanınan şeytanı bile birçok kez kandırdığı anlatılarında geçmektedir ve bu yönüyle halk arasında kendisinden daha kurnaz birinin olmadığı düşünülmektedir.[1]

Kaynakça

  1. ^ Kadeşeva, Karlıgaş. (1997). "Kazak Folklorunda Hoca Nasreddin Gibi Başka Dilli Tipler", Uluslararası Nasreddin Hoca Bilgi Şöleni (Sempozyumu) Bildirileri (İzmir, 24-26 Aralık 1996), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları: 103, ISBN 9751609763

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nasreddin Hoca</span> efsanevi kişi ve mizah kahramanı

Nasreddin Hoca, Anadolu Selçuklu Devleti döneminde, Hortu ile Akşehir çevresinde yaşamış olan efsanevi kişi ve mizah kahramanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Akşehir</span> ilçe

Akşehir, Konya ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Oğuz Kağan Destanı</span> Türk destanı

Oğuz Kağan Destanı Türk destanlarından, Hun-Oğuz destanları grubundandır. Oğuz Kağan Destanı'nın dört ayrı yazması vardır. Çağatayca, Farsça ve Uygurca yazmalardaki Oğuz Kağan Destanı; Oğuz boyları, Türk dili, edebiyatı, folkloru, târihi ve kültürü hakkında bilgi verir. Destan Türklerin atası olduğu varsayılan Oğuz Kağan'ın hayatını anlatır.

Halk bilimi veya folklor, bir ülkede veya bölgede yaşayan halkın kültür ürünlerini, sözlü edebiyatını, geleneklerini, törelerini, inançlarını, mutfağını, müziğini, oyunlarını, halk hekimliğini inceleyerek bunların birbirleriyle ilişkilerini belirten, kaynak, evrim, yayılım, değişim, etkileşim vb. sorunlarını çözmeye, sonuç, kural, kuram ve yasaları bulmaya çalışan bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yarkand Hanlığı</span>

Yarkand Hanlığı de denilen Doğu Türkistan'da 1514 ile 1680 yılları arasında Altışehir (Altıshahr) olarak bilinen Hotan, Yarkent, Yengihisar, Kaşgar, Aksu ve Uçturfan gibi şehirleri içine alan bölgede egemenlik sürmüş bir hanlıktır.

İsrafil Köse, Türk oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">Fıkra</span> güldürücü ve güldürürken düşündürücü, şakalı öykücük.

Fıkra, latife, nükte veya nekre, özlü bir anlatımı olan, nükteli ve güldürücü kısa hikâye. Nasreddin Hoca fıkraları, Karadeniz fıkraları ve Bektaşi fıkraları bunlara örnektir. Hikâye şeklinde olmayan güldürücü sözlere espri veya nükte denir. Espri anlamında da kullanılan şaka kavramı ise güldürücü hareketleri de kapsar. Milletlerin ortak hayat görüşünü, zekâ ve hazırcevaplılığını yansıtmaktadır. Sözlü edebiyatın ürünleri olan fıkralar zamanla anonimleşerek iç içe girmiş giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşarak tek bir olayı içinde barındırmaktadır.

<i>Oçarovannyi prints</i>

Oçarovannyi prints, Leonid Solovyov'un 1950 yılında yazıp 1956'da yayımladığı kitap.

Nasreddin Hoca bibliyografyası, Nasreddin Hoca'nın hayatı ve kendisine isnat edilen fıkralara dair her türlü çalışmanın derlendiği liste.

Karadeniz veya Laz fıkraları, Türk halk edebiyatı ürünü olan fıkraların Karadenizlileri veya Lazları konu edinmesiyle oluşmaktadır. Bu fıkraların son dönemlerde çok sıklıkla bir "Temel" tipine bağlanmış olduğu için genellikle Temel fıkraları diye de adlandırılmaktadır. Karadeniz fıkralarında karakterler, "Karadeniz ağzı"yla konuşmaktalar. Karadenizlilerin hazırcevaplıkları, pratik çözümleri, çalışkanlıkları, girişkenlikleri, kolay sivrilmeleri gibi özelliklerinin yanı sıra kıt akıllı olduklarını ima eden özellikleri de fıkralara yansımıştır. Temel ile Fadime esas tiplemelerinin yanı sıra Cemal, Dursun ve İdris gibi tiplemeleri içerinde barındırmaktadır. Karadeniz fıkralarında birçok erkek tiplemesi olmasına rağmen Fadime bu fıkralarda adı olan tek kadın fıkra tipidir.

<span class="mw-page-title-main">Till Eulenspiegel</span> Alman halk kültüründeki hilebaz güldürü karakteri

Till Eulenspiegel, Orta Düşük Almanca döneminde Alman folkloründe ortaya çıkan hilebaz güldürü karakteri.

Jiyrenşe Şeşen, Kazak folklorunda güldürü karakteri. Anlatılar genellikle hazırcevaplılık ve karşısındakini söz cambazlığı ile susturma üzerinedir.

Hitar Petar ya da İtar Pejo, Bulgar ve Makedon folklorunda güldürü tiplemesi. Fakir bir köylü olan Petar tembelliği ve kurnazlığı ile bilinmektedir. Bulgaristan'da Bulgar, Makedonya'da ise Makedon olduğu inancı bulunmakta, soylular ve devlet görevlileri gibi üst zümreden insanlara karşı anlatıları ile Nasreddin Hoca'ya benzetilmektedir.

Giufà, İtalyan folklorunda güldürü tiplemesi. Sözlü gelenek ile süregelen Giufà anlatıları Güney İtalya ve özellikle de Sicilya halkına mal edilmekle birlikte anlatılardaki kültürel unsurlar genel olarak Akdeniz kültürü ile ilişkilendirilmektedir. Giufà'nın aslen Sicilya'nın Müslüman yönetimi altındaki zaman diliminde Türk folklor karakteri Nasreddin Hoca'nın anlatılarından etkilenerek türetildiği düşünülmektedir.

Sohbetü'l-ebkâr, Nev'îzâde Atâyî'nin mesnevisi.

Mehmet Sabri Koz, Türk halkbilimci, edebiyatçı ve eğitmen.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatar folkloru</span>

Kırım Tatar folkloru Kırım Tatarlarının, milli kültürün ayrılmaz bir parçası olan söz sanatlarını, halk geleneklerini ve Kırım Tatar dilini içeren bir kavramdır.

<span class="mw-page-title-main">Kötü adam</span> anlatıda yer alan şeytani karakter

Kötü adam, tarihsel bir anlatıya ya da edebi bir kurguya dayalı çalışmalarda yer alan stok karakterdir. Random House Kısaltılmamış Sözlük, kötü adam için "kötülüğe veya suça karışan veya kendini buna adamış aşırı kötü niyetli bir kişi; bir oyun, roman ya da benzerlerinin olay örgüsünde önemli bir kötü kişiyi oluşturan alçak ya da karakter" olarak tanımlarken Türk Dil Kurumu ise "filmlerde izleyiciye sevimsiz gelen, filmin kahramanıyla çekişme durumunda olan ve sonunda çoğu kez yenilen kimse" olarak tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Akşehir Müzesi</span> müze

Nasreddin Hoca Arkeoloji Ve Etnografya Müzesi veya kısaca Akşehir Müzesi, Türkiye'nin Akşehir kentinde bulunan bir arkeoloji ve etnografya müzesidir. Müze, 2007 yılında kurulmuş olup Ulucami Caddesi üzerinde yer almaktadır ve türbesi Akşehir'de bulunan, Türk tarihi ve folklorunun hiciv figürü Nasrettin Hoca'ya ithaf edilmiştir.