İçeriğe atla

Albert Mathiez

Albert Mathiez
Albert Mathiez'in Laure Isaac tarafından yapılan bir portresi
Doğum10 Ocak 1874(1874-01-10)
La Bruyère, Haute-Saône, Fransa
Ölüm25 Şubat 1932 (58 yaşında)
Paris, Fransa
MilliyetFransız
MeslekTarihçi

Albert Mathiez, Fransız tarihçidir. Haute-Saône bölgesindeki Bruyère'de 1874'te doğdu ve Paris'te 1932'de bir beyin kanaması sonucu öldü.[1]

Askerlik hizmetini tamamladıktan sonra 1894'te École normale supérieure'e girdi. Albert "ileri" düşünceleriyle öne çıkıyordu ve kendisini sosyalist olarak tanımlıyordu. 1896'da sol gözünü kaybettiği bir kazadan sonra karakteri git gide sertleşti.

Devrim tarihi üzerinde uzmanlaştı ve 5-6 Ekim 1789 olayları üzerine bir tez yazdı. Alphonse Aulard (devrim tarihçisi) onu bu dönemin dinsel düşünceler tarihini araştırmaya yöneltti. Ancak 1907'de Mahtiez, Robespierre'e yöneldi ve başka tarihçiler ve politikacılarla birlikte Ropespierrist Araştırmalar Topluluğu'nu kurdu. Bir dergi ("Devrimci yıllıklar") yayınlamaya başladı. Dergi Aulard'ın yönetimindeki "Fransız Devrimi" dergisiyle rekabet içine girdi. Aulard'la Mathiez arasında o dönemden itibaren anlaşmazlık sürdü. Aulard Danton'un bir savunucusu olarak ortaya çıkarken, Mathiez Robesspierr'i yüceltiyordu.

Mathiez 1911'de Besançon edebiyat fakülkesinde öğretim görevlisi olarak atandı. Burayı Dijon üniversitesindeki başka bir öğretim görevlisi konumu için 1919'da terk etti.

Giderek daha çok Devrim'in ekonomik tarihiyle ilgilenmeye başladı. "Terör Döneminde Pahalı Hayat ve Ekonomik Hareket" kitabı 1927'de yayınlandı. Bu kitap devrim tarihi araştırmaları için bir dönüm noktası sayılmıştır. Daha sonra yayınladığı "Thermidor Gericiliği" kitabında fikirlerini daha tam olarak ifade etti.

Mathiez'in Aulard'la yaptığı sert tartışma, aynı görüşü benimsemediği kişilere karşı kaba olarak değerlendirilen davranış tarzı ve özellikle de 1. Dünya Savaşı sırasında Fransız hükûmetine yönelttiği eleştiriler ve Bolşevikleri açıkça desteklemesi onun Paris akademik çevrelerinden dışlanmasına yol açtı. 1919-26 yılları arasında Dijon'da profesörlük yaptıktan sonra, nihayet 1926'da Paris'e önce yedek öğretim görevlisi olarak çağrıldı ve sonra aynı yerde okutmanlık yaptı. 25 Şubat 1932'de ders verirken bir beyin kanaması geçirerek öldü.

Bugün Mathiez'in aşıldığını ilan eden araştırmacalar bile onun çalışmalarından etkilenmeyi südürmektediler. "Tutkulu bir tarihin tutkulu tarihçisi"nin büyük kitapları onun yüksek değerli bir yazar sayılmasına yol açmıştır. Eserlerinin incelenmesi günümüzde hala Devrim Tarihi konusundaki her ciddi araştırmanın kaçınılmaz bir parçasını oluşturmaktadır.

Bazı Eserleri

- La Théophilanthropie et le culte décadaire, 1796-1801; essai sur l’histoire religieuse de la révolution. (İnsanlık Dini ve decadaire kültü, 1796-1801; devrimin dinsel tarihi üzerine deneme) 1904

- Les Origines des cultes révolutionnaires (1789-1792). (Devrimci Kültlerin Kaynakları (1789-1792)) 1904

- La Question sociale pendant la révolution française. (Fransız Devrimi Sırasında Sosyal Sorun) 1905

- Contributions à l'histoire religieuse de la révolution française. (Fransız Devriminin Dinsel Tarihine Katkılar) 1907

- Annales révolutionnaires. (Devrimci Yıllıklar) 1908

- La Révolution et l'Église, études critiques et documentaires. (Devrim ve Kilise, eleştirel incelemeler ve belgeler) 1910

- Rome et le clergé français sous la Constituante. (Kurucu Meclis Döneminde Roma ve Ruhbanlık) 1911

- François Chabot. 1914

- Révolution et les étrangers; cosmopolitisme et défense nationale. (Devrim ve Yabancılar; kozmopolitizm ve ulusal savunma) 1918

- Un Procès de corruption sous la terreur; l’affaire de la Compagnie des Indes. (Terör Döneminde bir Yolsuzluk Davası; Hindistan Kumpanyası olayı) 1920

- Robespierre terroriste. (Terörist Robespierre) 1921

- Révolution française. (Fransız Devrimi) 1922; Türkçesi: Fransız İhtilali, çev: Şükrü Kaya, Kanaat Kitabevi, İstanbul, 1940

- Annales historiques de la Révolution française. (Fransız Devrimi Tarihi Yıllıkları) 1924

- Autour de Danton. (Danton'un Çevresinde) 1926

- La Vie chère et le mouvement social sous la Terreur. (Terör Döneminde Pahalı Hayat ve Sosyal Hareket), Paris: Armand Colin, 1927

- La Réaction thermidorienne. (Thermidor Gericiliği) 1929

- Girondins et Montagnards. (Jirondenler ve Montanyarlar) 1930

- Le 10 août. (10 Ağustos) Paris: Gallimard. 1931

- La Révolution française (jusqu'au 9 Thermidor). (Fransız Devrimi (9 Thermidor'a kadar)) Paris: Armand Colin, 1922-1924

- Le Directoire, du 11 brumaire an IV au 18 fructidor an V. (Direktuar, IV. yıl 11 brumaire'den V. yıl 18 fructidor'a kadar) 1934

- Études sur la Révolution française. (Fransız Devrimi Üzerine İncelemeler) 1954

- Études sur Robespierre. (Robespierre Üzerine İncelemeler) Paris, 1958

Kaynakça

  1. ^ France, Peter (1995). The new Oxford companion to literature in French. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198661252. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fransız Devrimi</span> 1789dan 1799a kadar Fransada devrim

Fransız Devrimi veya Fransız İhtilâli (1789-1799), Fransa'daki mutlak monarşinin devrilip yerine cumhuriyetin kurulması ve Katolik Kilisesi'nin ciddi reformlara gitmeye zorlanmasıdır. Milliyetçilik akımını ve Yakınçağ'ı başlatmasıyla Avrupa ve Dünya tarihinde büyük bir dönüm noktası olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Georges Jacques Danton</span> Fransız devrimci (1759 – 1794)

Georges Jacques Danton, Fransız Devrimi'nin en önemli kişiliklerinden biri olan avukat ve politikacı. Devrimin başlangıcındaki rolü tartışmalı olan Danton'u; birçok tarihçi "Fransız monarşisinin yıkılmasında ve Birinci Fransız Cumhuriyeti'nin kuruluşunda baş güç" olarak tanımlıyor.

<span class="mw-page-title-main">Louis de Saint-Just</span> Fransız siyasetçi (1767-1794)

Louise Saint Just,, Fransız Devrimi'nin en önemli devrimcilerinden biri, askeri ve siyasi lider.

<span class="mw-page-title-main">Terör Dönemi (Fransa)</span>

Terör Dönemi ya da Terör Saltanatı, Birinci Fransız Cumhuriyeti'nde, Fransız Devrimi'nin ardından on ay süreyle iktidarı ele geçiren Jakobenlerin yürüttüğü, devrim karşıtlarının yargılandığı ve Paris'te bir dizi idam dalgasının görüldüğü kanlı dönemdir. Önde gelen Jakobenler; Robespierre, Mirabeau, Marat, Saint-Just ve Danton'dur. Cumhuriyet ilan edildikten sonra, geri dönülmesini kesinlikle önlemek için önde gelen bu Jakobenler birlikte 21 Ocak 1793'te kralı "vatana ihanet suçlaması" ile giyotinle idam edilmesini sağladı. Ayrıca devrim mahkemelerinde karşı devrimci olarak görülen ve iç düşman etiketi yapıştırılan halk yığınları giyotine yollanmış ve daha sonra da bu durumu yaratanlar kendi başlarını giyotine vermiş, bu dönem boyunca ülkeye paranoya hâkim olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Jakobenler</span> Fransız Devrimi ertesinde Fransaya yaklaşık bir yıl süreyle egemen olan Fransız siyasi partisi

Anayasa Dostları Derneği veya sonraki adıyla Jakobenler Derneği, Özgürlük ve Eşitliğin Dostları veya 1792'den sonra yaygın olarak bilinen adıyla Jakoben Kulübü veya kısaca Jakobenler, Fransız Devrimi sırasındaki en etkili siyasi dernektir. Fransız Devrimi ertesinde Fransa'ya yaklaşık bir yıl süreyle egemen olan ve devrimden çok daha fazla kanın, çoğu politik sebeplerden olmak üzere, döküldüğü Terör Dönemi'ne neden olmuş Fransız politik oluşumudur.

Club des Cordeliers, Fransız İhtilali döneminin başlarında Jakobenlerin saflarında bulunan Georges Danton, Jean-Paul Marat, Camille Desmoulins, Jacques-René Hébert gibi bu grubun en önde gelen isimlerinin Paris sokaklarında baş gösteren terör olaylarından sonra Jakobenlerden ve dolayısıyla Maximilien de Robespierre'den ayrılıp kurdukları örgütün adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Louis-Marie Prudhomme</span> Fransız gazeteci (1752 – 1830)

Louis-Marie Prudhomme Fransız devrimci, yazar ve yayımcıydı.

<i>Révolutions de Paris</i>

Révolutions de Paris (kuruluşu 12 Temmuz 1789, Paris; kapatılışı 28 Şubat 1794) Fransız Devrimi boyunca önemli bir yer edinmiş olan haftalık Fransızca gazetedir. Louis-Marie Prudhomme tarafından yayımlanmıştır. Radikal demokrat, cumhuriyetçi ve ruhaniye karşı düşünceler gazetede yayımlanmasına rağmen açık siyasi analizlerinden dolayı daha sıradan insanlar tarafından da okunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Maximilien Robespierre</span> Fransız avukat, devrimci ve siyasetçi (1758-1794)

Maximilien de Robespierre ya da Maximilien Robespierre, (6 Mayıs 1758 – 9 Thermidor, Yıl II [28 Temmuz 1794]) 6 Mayıs 1758'de Arras'ta doğan ve 10 Thermidor Yılı II'de Paris'te Devrim Meydanı'nda giyotinle idam edilen Fransız avukat ve siyasetçidir. Fransız Devrimi'nin önde gelen isimlerinden biriydi ve dönemin en tartışmalı figürlerinden biri olmaya devam etmektedir.

Hébertistler, Fransız devrimci Jacques-René Hébert ile ilişkilendirilen radikal devrimci siyasi grup. Fransız Devrimi sırasındaki Terör Döneminde iktidarda bulunmuş ve önemli bir rol oynadıktan sonra tasfiye edilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Jean Jules Jusserand</span> Fransız tarihçi (1855 – 1932)

Jean Adrien Antoine Jules Jusserand, Fransız diplomat, tarihçi ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Charles François Dumouriez</span> Fransız general (1739 – 1823)

Charles-François du Périer Dumouriez Fransız Devrim Savaşları sırasında bir Fransız generali. Neerwinden'de Arşidük Karl'ın ordularına yenildi ve Neerwinden'den Fransız kuvvetlerini çekmek zorunda bırakıldı. Valmy Muharebesi'ndeki zaferini General François Christophe de Kellermann ile paylaştı, ancak daha sonra Fransız Devrim Ordusu'nu terk etti ve Napolyon döneminde bir entrika ile İngiliz kraliyetçi hükûmetine danışman oldu.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Devrim Ordusu</span>

Fransız Devrim Ordusu 1792'den 1802'ye kadar Fransız Devrim Savaşları için savaşan Fransız askerî gücüdür.

<span class="mw-page-title-main">François Joseph Westermann</span> Fransız general (1751 – 1794)

Fransız Devrimci ve Komutan. Molsheim'da doğan François Joseph Westermann, erken yaşta bir süvari alayına girdi ancak kısa süre sonra hizmetten ayrıldı ve Paris'e gitti. Fransız Devrimi'nin hevesli bir destekçisiydi ve 1790'da Haguenau belediyesinde çalışırken Haguenau'daki isyanları kışkırtmakla suçlandı ve hapse atıldı. Kısa bir mahkûmiyetten sonra Paris'e döndü ve 10 Ağustos 1792'de Tuileries Sarayı'na yapılan saldırıda önemli bir rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Montagnardlar</span>

La Montagne, Fransız Devrimi sırasında etkinlik gösteren siyasi bir gruptu. Parti üyelerine Montagnardlar denmekteydi bu isimlendirme Fransız Devrimi Ulusal Meclis'in en yüksek sıralarında oturmalarından kaynaklanmaktaydı. Dağlılar olarak da adlandırılmaktadırlar. Jakobenlerin içerisinden çıkmış bir oluşumdur.

<span class="mw-page-title-main">Georges Couthon</span> Fransız avukat ve siyasetçi (1755 – 1794)

Georges Auguste Couthon Fransız Devrimi sırasında Yasama Meclisi'nde milletvekili olarak görev yapmasıyla tanınan bir Fransız siyasetçi ve avukattı. Couthon 30 Mayıs 1793 tarihinde Kamu Güvenliği Komitesi'ne seçilmiştir. Yakın çalışma arkadaşları Maximilien Robespierre ve Louis de Saint-Just ile birlikte komite içinde, Terör Döneminde 1794 yılında tutuklanıp idam edilene kadar iktidarı elinde tutan gayri resmi bir üçlü yönetim oluşturdu. Mason olan Couthon, suçlanan karşı devrimcilerin idam sayısında keskin bir artıştan sorumlu olan 22 Prairial Yasası'nın geliştirilmesinde önemli bir rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Kamu Güvenliği Komitesi</span>

Kamu Güvenliği Komitesi (Fransızca: Comité de salut public), Fransız Devrimi'nin şiddetli bir aşaması olan Terör Dönemi sırasında geçici hükûmeti ve savaş kabinesini oluşturan Ulusal Konvansiyon'un bir komitesiydi. Ocak 1793 başında oluşturulan Genel Savunma Komitesi'ne ek olarak, Kamu Güvenliği Komitesi 6 Nisan 1793'te Ulusal Konvansiyon tarafından oluşturuldu. Yeni cumhuriyeti dış ve iç düşmanlarına karşı korumak, Birinci Koalisyon Savaşı ve Vendée İsyanı'yla mücadele etmekle görevlendirildi. Bir savaş önlemi olarak komiteye silahlı kuvvetler, yargı ve yasamanın yanı sıra konvansiyonun yürütme organları ve bakanları üzerinde geniş denetim ve idari yetkiler verildi.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Marie Collot d'Herbois</span> Fransız sinema oyuncusu ve yazar (1749 – 1796)

Jean-Marie Collot d'Herbois, Fransız aktör, oyun yazarı, tiyatro yönetmeni, siyasetçi ve devrimcidir. Ulusal Konvansiyon'da Paris'ten Dağ milletvekili ve Terör Dönemi sırasında aktif olan Kamu Güvenliği Komitesi üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Thermidor Gericiliği</span> Fransız Devriminde Robespierrein düşüşünün ardından yeni yönetimin kurulması arasındaki dönem, liberalleşme, sağcılık gericilik ve Jakobenlerin tasfiyesiyle bilinmektedir.

Fransız Devrimi tarihyazımında Thermidor Gericiliği, 27 Temmuz 1794'te Maximilien Robespierre'in devrilmesi ile 2 Kasım 1795'te Fransız Yönetiminin göreve başlaması arasındaki dönem için kullanılan ortak terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Germinal (ay)</span>

Germinal, Fransız cumhuriyetçi takviminin yedinci ayıydı. Ventôse ayından sonra, Floréal ayından önce gelirdi. Ay, adını filizlenme anlamına gelen Latince germen kelimesinden almıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.