İçeriğe atla

Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası

Alaska yerli bölge şirketleri dağılım haritası
ANCSA yasasının çıkmasında yerli istekleri yanında petrol boru hattı da etkendir
Trans-Alaska Petrol Boru Hattı, ANCSA yasasının tetikleyicisidir
Doğal ren geyiği gezintisi
Alaska'nın satın alımında kullanılan 7.2 milyon dolarlık çek

Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası (kısaltması ANCSA, İngilizce Alaska Native Claims Settlement Act), Alaska'da yerlilerin toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresi'nde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürürlüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa.

Yasayla, Alaska Yerlileri'nin uzun yıllardır devam eden toprak sorunlarına çözüme ulaştırarak bölgedeki ekonomik kalkınmayı teşvik etmek amaçlanmıştır. 12 yerli bölge şirketi ve 220 kadar yerli köy şirketi kurularak yerlilerin talepleri toptan karşılanmıştır. 13. şirket, Alaska'da yerleşik olmayan yerliler için oluşturulmuştur.

Arka plan

ABD'nin Alaska'yı 1867 yılında satın almasından bu yana 100 yıldır çözülemeyen hak iddia ve istekleri sürekli dillendiriliyor ve anlaşmazlıklara sebep oluyordu. Arazinin kullanımı yazılı olmayan yasalarla geleneksel olarak yapılıyordu ve bunun yazılı bir tapuya dönüşmesi için gerekli olan mülkiyet yasaları bir türlü çıkarılamamıştı. Bu konuda daha önce yapılan girişimler olarak Treaty of Cession (1867), Organic Act (1884) ve Alaska Statehood Act (1959) gibi yasalar sorunu çözmede başarılı olamadı.[1]

1968 yılında Kuzey Alaska'da Prudhoe Koyunda Atlantic-Richfield Company tarafından bulunan petrolün taşınması için güney Alaska'daki Valdez limanına kadar boru hattı döşenmesi gerekti. Fakat yerlilerin toprakları üzerindeki hakları ve talepleri çözüme ulaştırılmamıştı ve hattın geçtiği toprakların sahibi olan yerliler (Eskimolar ve Kızılderililer) tazminat taleplerini sık sık iletiyorlardı.

Hattın geçtiği 180,000 km² alan karşılığında 962,5 milyon ABD doları (ABD Hazine fonlarından 462.500.000 dolar ve Alaska topraklarındaki maden gelirlerinden de 500.000.000 dolar) bölge şirketleri arasında paylaştırıldı.

Etkileri

Alaska'nın toprak mülkiyeti konusu kökten yasal olarak halledildi. 1970 li yıllar Alaska Yerlilerinin yeniden diriliş, dil ve kültürlerine sahip çıkış yıllarıdır. Okullarda öğretilmesi yasak olan yerli diller bu yıllarda eğitim müfredatına alındı.

Metlakatla hariç Alaska'daki bütün "yerli toplama kampları" (Rezervasyon) ANCSA yasasıyla kaldırıldı.[2] Bu, yerlilerin rahat nefes almalarını sağladı.

Bölgeler ve şirketleri

Ana madde: Alaska Yerli Bölge Şirketleri

ANCSA yasasıyla 13 bölge şirketinin (regional corporation) sorumluluğunda 13 bölgeye ayrılan Alaska'da ayrıca 220 kadar da köy şirketi (village corporation) ya da kent şirketi (urban corporation) kurulmuştur.

  • Ahtna Bölgesi (Ahtna Region) : Ahtna Kızılderili topraklarında
    • bölge şirketi: Ahtna Inc.
    • köy şirketi: Ahtna (Yedetena Na Corp) : Chistochina'da
    • köy şirketi: Yedetena Na Corp  : Cantwell 'de
    • köy şirketi: Native Corp. : Chitina'da
  • Aleut Bölgesi (Aleut Region) : Aleut topraklarında
    • bölge şirketi: The Aleut Corporation (TAC)
    • köy şirketi: Shumagin Corporation : Sand Point'da
  • Arktik Slope (Arctic Slope) : İnyupik Eskimo topraklarında
    • bölge şirketi: Arctic Slope Regional Corporation (ASRC)
    • köy şirketi: Ukpeaġvik Iñupiat Corporation : Barrow'da
  • Bering Boğazı Bölgesi (Bering Straits Region) : İnyupik ve Yupik Eskimo topraklarında
    • bölge şirketi: Bering Straits Native Corporation (BSNC)
    • köy şirketi: Brevig Mission Native Corporation : Brevig Mission'da
  • Bristol Koyu Bölgesi (Bristol Bay Region) : Yupik ve Batı Supik Eskimo topraklarında
    • bölge şirketi: Bristol Bay Native Corporation (BBNC)
    • köy şirketi: Paug-Vik, Inc. Ltd. : Naknek'te
  • Çalista Bölgesi (Calista Region) : Yupik Eskimo topraklarında
    • bölge şirketi: Calista Corporation (< Yupikçe calista 'işçi')
    • köy şirketi: Akiachak, Limited : Akiachak'ta
    • köy şirketi: Bethel Native Corporation : Bethel'de
    • köy şirketi: Nunivak Island Mekoryuk Alaska Corporation (NIMA) : Nunivak Adasında.
  • Çugaç Bölgesi (Chugach Region) : Doğu Supik Eskimo topraklarında
    • bölge şirketi: Chugach Alaska Corporation
    • köy şirketi: Chenega Corporation : Chenega Bay'da
    • köy şirketi: Eyak Corporation : Cordova'da Eyak Kızılderililerinin
  • Cook Inlet Bölgesi (Cook Inlet Region) : Denağina Kızılderili topraklarında
    • bölge şirketi: Cook Inlet Region Inc. (CIRI)
  • Doyon Bölgesi (Doyon Region) : Alaska'daki Ahtna ve Denağina dışındaki bütün Atabask Kızılderililerinin topraklarında. İdari olarak Denali Borough, Fairbanks North Star Borough, Southeast Fairbanks Census Area, and Yukon-Koyukuk Census Area bölgelerini kapsar.[3]
    • bölge şirketi: Doyon, Ltd.
    • köy şirketi: Dinyee Corporation : Koyukon Kızılderili topraklarında, Stevens Village
    • köy şirketi: K'oyitl'ots'ina, Limited : Koyukon Kızılderili topraklarında, Hughes Village (Hut'odleekkaakk'et Tribe)
    • köy şirketi: Kijik Corporation (5 Ekim 1979 öncesi: Nondalton Native Corporation) : Nondalton'da
    • köy şirketi: MTNT, Limited : Yukarı Kuskokvim Kızılderili topraklarında, Mcgrath, Takotna, Nikolai, Telida
    • köy şirketi: Deloycheet, Inc. : Holy Cross'ta
  • Kodiak Bölgesi (Koniag Region) : Batı Supik Eskimo topraklarında
    • bölge şirketi: Koniag, Inc.
  • NANA Bölgesi (NANA Region) : İnyupik Eskimo topraklarında
    • bölge şirketi: NANA Regional Corporation (NANA)
  • Sealaska Bölgesi (Sealaska Region) : Tlingit ve Hayda Kızılderili topraklarında
    • bölge şirketi: Sealaska Corporation
    • köy şirketi: Cape Fox Corporation : Ketchikan'da Saxman Native Village
    • köy şirketi: Huna Totem Corporation : Hoonah'da
    • köy şirketi: Haida Corporation : Hydaburg'da
    • köy şirketi: Kake Tribal Corporation : Kake'de
    • köy şirketi: Kavilco Inc. : Kasaan
    • köy şirketi: Klawock Heenya Corporation : Klawock
    • köy şirketi: Klukwan Inc. : Klukwan
    • köy şirketi: Kootznoowoo Inc. : Angoon
    • köy şirketi: Shaan-Seet, Inc. : Craig
    • köy şirketi: Yak-Tat Kwaan, Inc. : Yakutat
    • kent şirketi: Goldbelt, Incorporated : Juneau
    • kent şirketi: Shee Atika, Inc. : Sitka
  • Onüçüncü Bölge (The 13th Region) : Sonradan yerlileşenler için
    • bölge şirketi: The Thirteenth Regional Corporation

Ayrıca bakınız

Dipnotlar

  1. ^ Sharon McClintock, Alaska Indigenous Land Claims 18 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sustainable Developmentof the Arctic in the face of Global Climate Change: scientific, social, cultural and educational challenges, UNESCO
  2. ^ Evon Peter, Undermining Our Tribal Governments: The Stripping of Land, Resources, and Rights from Alaska Native Nations 27 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. = Furthermore, ANCSA extinguished previously recognized Indian reservations in Alaska (with the exception of Metlakatla)
  3. ^ "The Economic Impact of Alaska Native Organizations on Interior Alaska, April 2008" (PDF). 6 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Eylül 2010. 

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alaska Yerli Bölge Şirketleri</span>

Alaska Yerli Bölge Şirketleri ya da ANCSA Şirketleri, ABD'nin Alaska'yı 1867 yılında Ruslardan satın almasından bu yana 100 yıldır çözülemeyen yerlilerinin toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresinde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürürlüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa olan Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası gereğince kurulan 13 yerli bölge şirketi.

<span class="mw-page-title-main">Aleutians West Census Area</span>

Aleutians West Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Aleutlarca meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Unalaska'dır.

<span class="mw-page-title-main">Dillingham Census Area</span>

Dillingham Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Yupiklerce meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Dillingham'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kodiak Island Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

Kodiak Island ili veya Kodiak Island Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinde büyük ölçüde Kodiak Takımadası'ndan oluşan ve Eskimo halklarından Supiklerce meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. İlin yönetim merkezi Kodiak'tır.

<span class="mw-page-title-main">Kenai Peninsula Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

Kenai Peninsula ili veya Kenai Peninsula Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Atabask halklarından Denağinalar ve Eskimo halklarından Supiklerce meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. İlin yönetim merkezi Soldotna'dır.

<span class="mw-page-title-main">Matanuska-Susitna Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

Matanuska-Susitna ili veya Matanuska-Susitna Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Atabask halklarından Denağinalarca meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. İlin yönetim merkezi Palmer'dir.

<span class="mw-page-title-main">Denali Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

Denali ili veya Denali Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesinde Kızılderili Alaska Atabasklarınca meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. İlin yönetim merkezi Healy'dir.

<span class="mw-page-title-main">Southeast Fairbanks Census Area</span>

Southeast Fairbanks Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesinde Kızılderili Alaska Atabasklarınca meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Deltana ile Tok'tur.

<span class="mw-page-title-main">Valdez-Cordova Census Area</span>

Valdez-Cordova Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Atabasklarca meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Valdez ile Cordova'dır.

<span class="mw-page-title-main">Yakutat, Alaska</span>

Yakutat City and Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Na-Dene halklarından olan Tlingitlerce meskun olan bir birleşik şehir-ilçesi. Yakutat City için oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hoonah–Angoon Census Area</span>

Hoonah–Angoon Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Na-Dene halklarından Tlingitlerce meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Angoon ile Gustavus'tur.

<span class="mw-page-title-main">Sitka, Alaska</span>

City and Borough of Sitka, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Na-Dene halklarından olan Tlingitlerce meskun olan bir birleşik şehir-ilçesi. Ana şehri Sitka'dır.

<span class="mw-page-title-main">Petersburg Census Area</span>

Petersburg Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Na-Dene halklarından Tlingitlerce meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Petersburg'dur.

<span class="mw-page-title-main">Ketchikan Gateway Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

Ketchikan Gateway ili veya Ketchikan Gateway Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Na-Dene halklarından Tlingitlerce meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. İlin yönetim merkezi Ketchikan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Alaska Kızılderilileri</span>

Alaska Kızılderilileri, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinde yaşayan, Na-Dene dilleri, Haydaca ve Çimşiyan dillerini konuşan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, animist ya da şamanist Kızılderili halkları. Alaska yerlilerinin beş ana kültür grubundan ikisini oluştururlar. Toplam nüfusları yaklaşık 18.550 kişidir ve ancak çok ufak bir kısmı anadillerini konuşabilmektedir. En kalabalık Kızılderili grubu 10.000 kişiyle Tlingitler ilk sıradadır ve onları 2.300 kişiyle Koyukonlar izler.

<span class="mw-page-title-main">Afognak</span>

Afognak, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin güneyinde Alaska Körfezinde bulunan Kodiak Takımadası'nın en büyük ikinci ve ABD'nin ise en büyük 18. adasıdır. Kodiak Island Borough ilçesinin sınırları içindeki adanın yerlileri Eskimo halklarından Pasifik Yupikleri de denen Supiklerdir. Adada aynı adla Afognak köyü bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Shuyak Adası</span>

Shuyak, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin güneyinde Alaska Körfezinde bulunan Kodiak Takımadası'nın en kuzeydeki Barren Adaları'nin güneyinde Afognak adasının ise kuzeyinde yer alan ve 168.3 km² olan ada. Kodiak Island Borough ilçesinin sınırları içindeki adanın yerlileri Eskimo halklarından Pasifik Yupikleri de denen Supiklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Old Harbor, Alaska</span>

Old Harbor, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin Kodiak Adası'nın orta güney kıyısında Sitkalidak adasının hemen karşısında Kodiak Island Borough ilçesi sınırları içinde Eskimo halklarından Supiklerce meskun olunan şehri.

<span class="mw-page-title-main">Afognak, Alaska</span>

Afognak, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin Afognak adasında Afognak Koyu'nda Kodiak Island Borough ilçesi sınırları içinde Eskimo halklarından Supiklerce meskun olunan köyü.

<span class="mw-page-title-main">Port Lions, Alaska</span>

Port Lions, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin Kodiak Adası'nda Kodiak Island Borough ilçesi sınırları içinde Eskimo halklarından Supiklerce meskun olunan şehir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.