İçeriğe atla

Alamüdün Nehri

Koordinatlar: 43°00′58″K 74°40′25″D / 43.01611°K 74.67361°D / 43.01611; 74.67361
Alamüdün Nehri
KırgızcaАламүдүн суусу
Bişkek'i geçen Alamüdün Nehri
Bişkek'i geçen Alamüdün Nehri
Genel bilgiler
KaynakKırgız Ala Dağları, Kırgızistan, (42°25′23″K 74°39′54″D / 42.42306°K 74.66500°D / 42.42306; 74.66500)
Kaynak rakımı3.400 m (11.200 ft)
AğızKırgızistan, (43°00′58″K 74°40′25″D / 43.01611°K 74.67361°D / 43.01611; 74.67361)
Ağız rakımı135 m (443 ft)
Uzunluk78 km (48 mi)
Havza alanı317 km2 (122 sq mi)

Alamüdün (KırgızcaАламүдүн) ya da Alamedin (RusçaАламеди́н), Kuzey Kırgızistan'daki Çu Nehri'nin sol koludur.[1]

Nehir suları büyük ölçüde sulama için kullanılır. Çuy ilinin Alamüdün ilçesi adını nehirden almıştır.

Nehir 78 km uzunluğundadır ve nehrin havzası 317 km² ya da 417 km²dir.[1] Su akış hızı, saniyede maksimum 300 m3 ve saniyede en az 0,74 m3 olacak şekilde, saniyede ortalama 6,33 m3tür.

Alamüdün'ün kaynağı Kırgız Ala Dağları sıradağlarının kuzey yamacında yer alan bir buzuldur. Nehrin yukarı kısımlarda akış çalkantılıdır ve dar dağ geçitlerinden geçer. Çuy Vadisi'ne girerken nehir yatağı genişler ve dikliği azalır. Nehir, akış yatağının güneyden kuzeye beton duvarlar ile ıslah edildiği Bişkek'ten geçmektedir.

Nehrin havzasında toplam yüzey alanı 0,8 km² olan 22 küçük göl ve 74,2 km²lik alanı olan 53 buzul bulunmaktadır.

Yaz aylarında (mayıstan eylüle kadar) karların erimesi ile birlikte su seviyesinde artış meydana gelir; kış aylarında su seviyesi en düşük seviyelerine geriler. Nehrin 19 km uzunluğunda, en büyüğü Çunkurçak Nehri olan 33 küçük kolu vardır.

Sosyal etkiler

Çuy Vadisi'ndeki Alamüdün Boğazı'nın girişinde, Kök Jar Köyü'ne yakın bir konumda içme suyu sistemleri aracılığı ile suyun bir kısmı nehirden çekilmektedir.

Alamüdün kıyısındaki köyler arasında Kök Jar, Taş Moynoq, Beş Küngöy ve Alamüdün bulunmaktadır.

Nehir dökülen çöpler nedeni ile kirlenmeye başlamıştır.[2] Ayrıca, belirli tesislerden çıkan atık suyun nehri kirlettiği ve içme suyu kaynağı olarak kullanılan nehir sularını güvensiz hale geldiği bildirilmektedir.[3]

Temmuz 2015'te yükselen nehir suları Araşan Köyü'nü sular altında bıraktı. Yardım çabaları, köyün dar sokakları nedeniyle ağır ekipmanların köye ulaştırılamaması nedeni ile sekteye uğramıştır.[4]

Kaynakça

  1. ^ a b Чүй облусу энциклопедиясы. Кыргыз Республикасынын Улуттук Илимдер Академиясы. 1994. ISBN 5-89750-083-5.  :s.19
  2. ^ "Река Аламедин в Бишкеке заполнена мусором". 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 
  3. ^ "Река Аламедин под угрозой". 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 
  4. ^ "В селе Арашан река Аламедин вышла из берегов". 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nehir</span> doğal su yolu

Nehir ya da ırmak, genellikle denizlere, göllere ya da bir başka büyük akarsuya dökülen, özellikle genişliği ve taşıdığı su miktarı bakımından büyük akarsulara verilen genel isimdir. Kimi durumlarda ise bir başka suya ulaşmadan yer altında kaybolduğu ya da tamamen kuruduğu da görülmektedir. Büyük akarsular nehir ya da ırmak olarak adlandırılırken daha küçükleri ise çay ve dere olarak adlandırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Tuna</span>

Tuna, Almanya'nın güneyinde Kara Orman bölgesinde Donaueschingen kasabasında Brigach ve Breg nehirlerinin birleşmesiyle meydana gelen nehir.

<span class="mw-page-title-main">Meriç</span> Balkanlarda nehir

Meriç Yunanistan ile Türkiye sınırının bir kısmını oluşturan, Bulgaristan'da doğarak Türkiye'ye giren ve Edirne üzerinde Ege Denizi'ne dökülen ırmaktır.

<span class="mw-page-title-main">Ren</span> İsviçre Alplerinde doğup Rotterdamda denize dökülen bir nehir

Ren,, Avrupa kıtasının en büyük nehridir. Nehir, güneydoğu İsviçre Alpleri'ndeki İsviçre'nin Graubünden kantonunda başlar. İsviçre-Lihtenştayn, İsviçre-Avusturya ve kısmen İsviçre-Almanya sınırlarından geçer. Lihtenştayn ve Fransa sınırlarından geçip kuzeye kıvrılır, Almanya'da Renanya'dan geçerken batıya döner ve Hollanda topraklarını da katettikten sonra Rotterdam'da Kuzey Denizi'ne dökülür. 1230 km. uzunluğuyla Batı Avrupa'nın önemli nehirlerinden biridir. 9.973 kilometrekarelik bir alanı boşaltır ve adı Keltçe Rēnos'tan gelir. Almanya'da nehrin adını taşıyan Kuzey Ren-Vestfalya ve Rheinland-Pfalz adlarını taşıyan 2 eyalet vardır.

<span class="mw-page-title-main">Aare</span>

Aare İsviçre'de ırmak, Ren'in kolu: 295 km. Havzası 17600 km², rejimi Alp tipidir. Grimsel'in eteğinde 1879 m yükseklikte doğar. İsviçre'nin başlıca ırmağı olan Aar, Bern'e kadar çok turistik bir Alp vadisine akar. Aşağı bölümünde Mitteland'ın büyük bölümünü akaçlayarak Biel gölünü geçer ve Jura'nın eteğini boylar. Irmağın bu bölümünde yapılan hidro elektrik santrallar, Biel, Oltan, Solothurn, Aarau kentlerinde uran tesisleri kurulmasını kolaylaştırmıştır. Daha sonra başlıca kolları Reuss ve Limmat'ı alan Aar, Waldshut'un karşısında Ren'le buluşur.

<span class="mw-page-title-main">Asi Nehri</span> Nehir

Asi Nehri, Lübnan'daki Bikâ Vadisi'nin doğu kısmından doğar ve Türkiye'nin Hatay ilinden Akdeniz'e dökülür. Asi Nehri'nin toplam uzunluğu 556 km olup, 366 km Suriye'de, 98 km Türkiye'de, 40 km Lübnan'dadır. 52 km'si Türkiye-Suriye sınırını oluşturur. Antakya ile Akdeniz'e doğal su yolu bağlanmış olan Asi Nehri'nin ortalama su debisi 30 m³/sn dir. Kış mevsimi ile ilkbaharda taşkınlar nedeniyle pek çok su baskını yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ural Nehri</span>

Ural Nehri veya Yayık Nehri, Rusya ve Kazakistan topraklarından geçen nehir.

<span class="mw-page-title-main">Ganj</span> Hindistanın kuzey topraklarından ve Bangladeşten geçen 2.700 km uzunluğundaki akarsu

Ganj Nehri, Hindistan'ın kuzey topraklarından ve Bangladeş'ten geçen 2.704 km uzunluğundaki akarsu. Doğu yönünde, Bengal Körfezi'ne doğru akar ve Brahmaputra Nehri ile birlikte 4/5'i Bangladeş'e ait olan, 45.000 km²'lik bir delta yaparak körfeze dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Delta (coğrafya)</span> bir nehrin ağzında oluşan yerşekli

Delta ya da çatal ağız, bir ırmağın çatallanarak denize döküldüğü yerdir. Eski Yunan tüccarların Nil Nehri'nin denize ulaşan kısmında üçgen biçiminde kara parçaları olduğunu gördüler. Oluşan şekiller Yunan alfabesinin dördüncü harfi Δ (delta) ile aynı olduğu için tüccarlar buraya delta adını verdiler.

<span class="mw-page-title-main">Seyhun</span> Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistandan geçen bir akarsu

Seyhun veya Siriderya, Orta Asya'da bir nehirdir. Ceyhun nehri ile birlikte tarihi Maveraünnehir bölgesini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Isère Nehri</span>

Isère Nehri, Fransa'nın güneybatı kesiminde akarsu. İtalya sınırında Savoie Alpleri'nden çıkar. Valence üzerinde Rhône Nehriyle birleşene kadar 290 km boyunca akarak yaklaşık 12.000 km2'lik bir alanın sularını toplar.

<span class="mw-page-title-main">Narın Nehri</span>

Narın Nehri, 807 km uzunluğunda olup Seyhun nehrinin sağ kaynak nehridir. Narın Nehri Kırgızistan'ın en büyük ve en uzun nehridir, batıya Fergana Vadisi üzerinden Özbekistan'a doğru akan Narın nehri Kara derya ile özbekistan'da birleşerek Sir derya havzasını oluşturan önemli bir hidrolojik sistem yaratır.

<span class="mw-page-title-main">Çu Nehri</span> Rusya, Kazakistan ve Kırgızistanda bir ırmak

Çu veya Çuy Nehri, kuzey Kırgızistan ve güney Kazakistan'dan akan, ortalama uzunluğu 1,186 kilometre olup Kırgızistan'nın en uzun nehridir.

<span class="mw-page-title-main">Çuy Vadisi</span>

Çuy Vadisi, kuzey Kırgızistan ve güney Kazakistan arasında Çuy Nehrinin baştan sona aktığı 15 ile 100 km arasında değişen genişlikte, kuzeybatı yönünde v-biçiminde açılan dağlar arasındaki çukurca bir arazi veya geçit, koyaktır.

<span class="mw-page-title-main">Ardon Nehri</span>

Ardon Nehri, Rusya'nın Kuzey Osetya-Alanya Cumhuriyeti'nde bulunan bir nehirdir. Nehir, 102 km uzunluğunda olup Kafkas Dağları'ndan başlayarak Terek Nehri'ne dökülmektedir. Ardon'un uzunluğu 102 km, havzasının alanı 2700 km²'dir. Ardon Nehri; Mamisondon, Nardon, Adaykom ve Tsmiakomdon nehirlerinin birleşiminden oluşur ve bunlar da Ana Kafkas Sıradağları'nın buzullarından kaynaklanır. Ardon, Kuzey Osetya doğa rezervinin topraklarından akar. Nehir, Osetya ovasının eteklerine ulaşmadan önce derin Alagir geçidinden akar. Transkafkasya Otoyolu, Kuzey Osetya'yı Roki Tüneli ile Güney Osetya'ya bağlayan geçit boyunca uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Zay Nehri</span>

Zay Nehri ya da Zey Nehri Rusya'daki Kama Nehrinin Tataristan'da bulunan sol taraflı kollarından biridir. 219 km uzunluğundaki nehrin havzası 5.020 kilometrekare (1.940 sq mi) alan kaplar. Tataristan'ın Leninogorsky Rayonu'ndaki Mihaylovka'da başlayan nehir, Tübenkama'nın 7 km güneybatısında Kama Nehri'yle birleşir.

<span class="mw-page-title-main">Vitim Nehri</span>

Vitim Nehri, Lena'nın önemli bir koludur. Baykal Gölü 'nin doğusundaki kaynağı ile Vitim kuzeyden Transbaykal dağları ve Bodaybo kasabasından akar. Kaynak nehri Vitimkan da dahil olmak üzere, 1978 km uzunluğundadır ve 225.000 km² drenaj havzasına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Uruh</span>

Uruh, üst kısımlarında Kharves olarak bilinir; Kuzey Osetya-Alanya ve Kabardino-Balkarya'da bulunan, kuzeydoğuya akan ve Vladikavkaz'ın kuzeybatısında Terek'e katılan bir nehirdir. Uzunluğu 104 km, havza alanı 1280 km2'dir. Ağızdan 47 km uzaktaki ortalama su deşarjı 20,2 m3/s'dir.

<span class="mw-page-title-main">Lepsi Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Lepsi, Kazakistan'ın güneydoğusundaki Balkaş-Alakol Havzası'nda bulunan bir nehirdir. Çin sınırının kuzeyindeki Çungarya Aladağları'ndan doğar ve Balkaş Gölü'ne dökülür. Lepsi, Balkaş'ın doğusuna güney kıyısından giriş yapan iki küçük nehirden birisidir, diğeri Aksu'dur. Seyri boyunca Jetisu Eyaletinden akar. Lepsi, tarihi Yedisu bölgesi'nin ana nehirlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Aksu (Çu)</span> Kırgızistan ve Kazakistanda bir nehir, Çu Nehrinin sağ kolu

Aksu Kırgızistan'ın Çuy İli‘ne bağlı Moskova ilçesi ve Kazakistan‘ın Jambıl Eyaleti'ne bağlı Şu İlçesi‘nden akan bir nehirdir. Çu Nehri'nin sağ koludur.