Alain de Benoist
| Alain de Benoist | |
|---|---|
 | |
| Doğumu | 11 Aralık 1943 Tours, Fransa |
| Bölgesi | Batı Felsefesi |
| Okulu | Nouvelle Droite(Avrupa Yeni Sağı) |
| Önemli fikirleri | Hristiyan değerlerin modernleşmesi ve sekülerleşmesi, Batı'nın yeniden paganlaşması, eşsiz düşünce, Nouvelle Droite, etnik çoğulculuk |
Alain de Benoist (/də bəˈnwɑː/ də-_-bə-NWAH, 11 Aralık 1943), Fabrice Laroche, Robert de Herte, David Barney ve diğer mahlaslarıyla da bilinen[1] Fransız siyaset felsefecisi ve gazeteci, Nouvelle Droite'nin (Fransa'nın Yeni Sağı) kurucu üyesi ve etnik milliyetçi düşünce kuruluşu GRECE'nin lideridir.
Temel olarak Alman Muhafazakâr Devrimi[2] düşünürlerinin etkisinde kalan de Benoist, Hristiyanlığa, İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisine, neoliberalizme, temsili demokrasiye, eşitlikçiliğe ve bu değerleri somutlaştırdığını ve desteklediğini düşündüğü ABD'ye karşı çıkmaktadır.[3] Bireysel ve sınırlandırılmış etnik kültürel bölgelerin korunmasına ve karşılıklı saygı gösterilmesine dayanan bir kavram olan etnik çoğulculuk kavramını teorileştirmiştir. [4] [5]
Çalışmaları Amerika Birleşik Devletleri'ndeki alternatif sağ hareket üzerinde etkili olmuş ve Richard B. Spencer'ın ev sahipliğinde düzenlenen Ulusal Politika Enstitüsü konferansında kimlik üzerine bir konuşma yapmıştır fakat hareketle arasına mesafe koymuştur.[6][7]
Görüşleri
İlk yazılarında de Benoist, sömürgecilik taraftarlarına yakın durmuş ve etno-biyolojik bir sosyal bilim yaklaşımını takip ederek[8][9] “sömürgecilikten kurtulma ve uluslararası negrifikasyon”[10] döneminde Apartheid'ı “Batı'nın son karakolu” olarak savunmuştur. 1970'lerden itibaren giderek Amerikan emperyalizmine karşı Üçüncü Dünya'yı savunmaya başlamış ve etnik çoğulculuk kavramıyla teorileştirdiği kültürel bir ayrım tanımını benimsemiştir.[11] Akademisyenler, bu değişimin onun gençlik yıllarındaki ideolojik ve biyolojik ırkçılığından[12] gerçekten uzaklaşıp uzaklaşmadığını ya da eşitlik karşıtı fikirlerini daha kabul edilebilir kavramların arkasına gizlemek için bir strateji olup olmadığını sorgulamışlardır.[13] De Benoist aynı zamanda küreselleşmenin, sınırsız kitlesel göçün, liberalizmin, postmodern toplumun ve “ aynılaşma ideolojisi” olarak adlandırdığı şeyin ateşli bir eleştirmenidir.[14]
Siyaset bilimci Jean-Yves Camus, de Benoist'in temel fikrini şu terimlerle açıklamaktadır: “Metapolitikayı kullanmak suretiyle, küreselleşmenin ortaya çıkışına kadar kıtada paylaşılan kültürel değerlere dayanan Avrupa medeniyetinin gelişmesi ve sürdürülmesi için gerekli olan yol ve araçları değerlendirmek.” De Benoist, GRECE ve Nouvelle Droite'nin temel değerlerini temsil etse de, eserleri bu akımların diğer düşünürlerinin eserleriyle her zaman aynı değildir.[14] Özellikle siyasi şiddete karşı olan yazar, “siyasi bir hareket değil, bir düşünce okulu” inşa ettiğini beyan etmiştir.[14] 2000 yılında “Avrupa'nın Sömürgeleştirilmesi: Göç ve İslam Hakkında Gerçeği Konuşmak” adlı kitabının yayınlanmasının ardından Guillaume Faye'nin Müslümanlarla ilgili “güçlü ırkçı” fikirlerini reddetmiştir.[14]
Kimlik
2006 yılında de Benoist, Martin Buber'in diyalog felsefesinden ve "Ich und Du" kavramından esinlenerek kimlik kavramını diyalog temelli bir olgu olarak tanımlamıştır. Ona göre, kişinin kimliği iki bileşenden oluşmaktadır. Bunlar, kişinin geçmişinden (etnik köken, din, aile, milliyet) gelen “nesnel kısım” ve birey tarafından özgürce seçilen “öznel kısım”dır. Dolayısıyla kimlik, kesin bir kavram olmaktan ziyade sürekli bir değişim halindedir.[14] 1992'de de Benoist, Ulusal Birlik'in etnik çoğulculuğu kullanmasını, “Fark, tanımı gereği yalnızca ilişkisel olarak var olmasına rağmen, mutlak bir şeymiş gibi ele alınmaktadır.” gerekçesiyle reddetmiştir.[15]
1966'da yazdıklarına göre: "Irk, bireysel farklılıkları kapsayan tek gerçek birimdir. Tarihin nesnel incelenmesi, gelişimlerinde duraklayan ve bu nedenle fiili bir gerileme içinde olan ırkların aksine, yaşamın evrimi yolunda yükselen yolda ortaya çıktığından beri yalnızca Beyaz ırkın sürekli ilerlediğini göstermektedir."[16]
Pierre-André Taguieff gibi bilim insanları Nouvelle Droite'i farklılık kavramına odaklanması nedeniyle bir tür miksofobi olarak nitelendirirken, De Benoist de “kimlik patolojisi” olarak adlandırdığı şeyi, yani sağ popülizmin “sistematik ve irrasyonel nefret” olarak gördüğü şey eşliğinde “biz ve onlar” tartışmasını yürütmek için kimliğin siyasi kullanımını eleştirmiştir. De Benoist'in kimlik konusundaki görüşlerini anlamanın zorluğu, yazılarının 1960'lardan bu yana birçok kez yeniden sentezlenmesinden kaynaklanmaktadır. 1974 yılında “Üstün ırk yoktur. Tüm ırklar üstündür ve her birinin kendine has bir dehası vardır."[14] 1966 yılında şöyle yazmıştır: “Avrupa ırkı kesinlikle üstün bir ırk değildir. Sadece evrim doğrultusunda ilerleme kabiliyeti en yüksek olanlardır... Irksal faktörler istatistiksel olarak kalıtsaldır, her ırkın kendine özgü bir psikolojisi vardır. Tüm psikolojiler değer oluşturur.”[16] De Benoist, Carl Schmitt'in siyasetin temel meselesi olarak dost ve düşman ayrımı yapmasından etkilenmiştir. Buna rağmen, kendisi göçmenleri küreselleşmenin kurbanları olarak görmekte ve göçün her şeyden önce çok uluslu şirketlerin kâr hırsına kapılıp ucuz işgücü ithal etmeyi tercih etmelerinin bir sonucu olduğunu savunmaktadır.[14]
Etnik çoğulculuk
De Benoist, hem liberalizmin hem de milliyetçiliğin nihayetinde aynı metafizik öznellikten kaynaklandığı ve Fransız Cumhuriyeti tarafından kurulan merkeziyetçi ve Jakoben devletin “tek ve bölünmez” bir Fransa projesi içinde bölgesel kimlikleri yok ettiği gerekçesiyle ulus devleti ve milliyetçiliği reddetmektedir.[17] Bunun yerine her bir grubun siyasi özerkliğini savunmakta, ulus devleti aşacak ve hem bölgesel hem de Avrupa kimliklerinin gelişmesine olanak tanıyacak olan yetki ikamesi ilkesi üzerine inşa edilmiş bütüncül bir federalizmi desteklemektedir.[18] De Benoist, etnik ve dini gelenekler konusundaki bilginin sonraki nesillere aktarılması gereken bir görev olduğuna inanmaktadır ve kozmopolitanizmin ahlaki bir gereklilik olduğu fikrine eleştirel yaklaşmıştır.[14]
Liberalizm
De Benoist, Hümanizm, Fransız Devrimi ve Amerika Birleşik Devletler'inin Kurucu Babalarının düşüncelerinde somutlaşan bir ideoloji olarak gördüğü bireysel hakların önceliğini eleştirmektedir. Komünist olmamakla birlikte de Benoist, Karl Marx'ın Das Kapital'de geliştirdiği kapitalizmin doğasına ve çatışan sınıf çıkarlarına ilişkin Marksist analizden etkilenmiştir. Sonuç olarak, temel düşüncelerinden bir diğeri, dünyanın postmodern dönemin iki tipik eğilimi olan “sermayenin hegemonyası” ve “kişisel çıkar peşinde koşma” ile karşı karşıya olduğudur.[14]
Akademisyen Jean-Yves Camus'ye göre, de Benoist antikapitalist analizini solcularla paylaşsa da, amacının doğası gerçekten daha farklıdır çünkü de Benoist serbest piyasanın sınırsız bir şekilde genişlemesini ve tüketiciliği halkların kimliklerinin silinmesine katkıda bulunan başlıca unsurlar olarak görmektedir. Dahası, de Benoist işçi sınıfı ve burjuvazinin varlığını kabul etmekte ancak ikisi arasında temel bir ayrım yapmamaktadır. Daha ziyade toplumu “yeni egemen sınıf” ile “halk” arasında bölmektedir.[14] 1991'de Eléments dergisinin editör kadrosu, “serbest piyasa ekonomisine meşruiyet kazandırabilecek ve sosyal Darwinizme yol açabilecek sistematik bir eşitlik karşıtlığını” benimsemenin tehlikesinden bahsetmiştir.[14]
De Benoist, modern Amerikan liberallerinin eritme potu fikrine karşı çıkmaktadır.[19] ABD'yi eleştiren bir kişi olarak şu sözleri aktarılmıştır: "Bazı insanlar bir gün Kızıl Ordu Kızıl Ordu üniforması giymek zorunda kalacakları düşüncesini kabullenemiyor. Aslında bu korkunç bir ihtimal. Bununla birlikte, bu bir gün Brooklyn'de hamburger yiyerek yaşamak için elimizde avucumuzda kalanı harcamak zorunda kalacağımız fikrine katlanmak için bir neden değildir."[20] 1991 yılında, Birinci Körfez Savaşı'nın Avrupalı destekçilerini “Amerikan düzeninin işbirlikçileri” olarak tanımlamıştır.[21]
Monoteizm
De Benoist 1980'lerde, Amerikan toplumunun tüketim çılgınlığı ve materyalizminden ve Sovyetler Birliği'nin bürokrasi ve politik baskısından farklı olacağı düşüncesiyle İslam dünyası[22] bağ ile kurulmasını desteklemiştir.[23] Ayrıca Hristiyanlığın doğası gereği tahammülsüz, teokratik ve zulme eğilimli olduğunu belirterek karşı çıkmaktadır.[24]
Etkilendikleri
De Benoist'in etkilendiği isimler arasında Antonio Gramsci, Ernst Jünger, Martin Buber, Jean Baudrillard, Georges Dumézil, Ernest Renan, José Ortega y Gasset, Vilfredo Pareto, Karl Marx, Guy Debord, Arnold Gehlen, Stéphane Lupasco, Helmut Schelsky, Konrad Lorenz gibi isimler yer almaktadır, Carl Schmitt ve Oswald Spengler gibi Muhafazakâr Devrimciler, 1930'ların aykırı düşünürleri, Johann Gottfried Herder, Johannes Althusius, iki savaş arası Avusturya Marksistleri ve Alasdair MacIntyre ve Charles Taylor gibi komüniteryen felsefeciler de yer almaktadır.[1]
Özel hayatı
Kendisini neopagan olarak tanımlayan [25] Benoist, 21 Haziran 1972'de Alman Doris Christians ile evlenmiştir. İki çocuğu vardır. [1] [26] Kendisi, Fransa şubesinin eski başkanı Nouvelle École'ün himaye komitesinin bir üyesi olan yüksek IQ topluluğu olan Mensa üyesidir.[27] De Benoist, tahminen 150.000[28] ila 250.000[1] kitapla Fransa'nın en büyük özel kütüphanesine sahiptir.
Seçilmiş çalışmalar
- Salan devant l'opinion (under the pen name of Fabrice Laroche) (Saint-Just, 1963).
- Le courage est leur patrie (under the pen name of Fabrice Laroche, with François d'Orcival) (Saint-Just, 1965).
- Vérité pour l'Afrique du Sud (under the pen name of Fabrice Laroche, with Gilles Fournier) (Saint-Just, 1965).
- Les Indo-Européens (G.E.D., 1966).
- Rhodésie, pays des lions fidèles (with François d'Orcival) (Table Ronde, 1966).
- Avec ou sans Dieu : l'avenir des valeurs chrétiennes (with Jean-Luc Marion) (Beauchesne, 1970).
- L'Empirisme logique et la Philosophie du Cercle de Vienne (Nouvelle École, 1970).
- Nietzsche: Morale et « Grande Politique » (GRECE, 1973).
- Konrad Lorenz et l'Éthologie moderne (Nouvelle École, 1975).
- Vu de droite. Anthologie critique des idées contemporaines (Copernic, 1977). (grand prix de l'essai de l'Académie française 1978)
- Les Bretons (Les Cahiers de la Bretagne réelle, n°396 bis, 1978).
- Les Idées à l'endroit (Libres-Hallier, 1978).
- Le Guide pratique des prénoms (under the pen name of Robert de Herte, with [sic] Alain de Benoist), coll. « Hors-série d'"Enfants-Magazine" » (Publications Groupe Média, 1979).
- Comment peut-on être païen ? (Albin Michel, 1981).
- Les Traditions d'Europe (Paris: Labyrinthe, 1982).
- Orientations pour des années décisives (Labyrinthe, 1982).
- Fêter Noël. Légendes et Traditions (Atlas-Edena, 1982).
- Démocratie : le problème (Labyrinthe, 1985)
- (in collaboration with Andre Béjin & Julien Freund) Racismes, Antiracismes (Paris: Librairie des Méridiens, 1986)
- (with Thomas Molnar) L'éclipse du sacré: discours et résponses (Paris: Table ronde, 1986)
- Europe, Tiers monde, même combat (Robert Laffont, 1986).
- Le Grain de sable. Jalons pour une fin de siècle (Labyrinthe, 1994).
- Nationalisme : Phénoménologie et Critique (GRECE, 1994).
- Démocratie représentative et Démocratie participative (GRECE, 1994).
- Nietzsche et la Révolution conservatrice (GRECE, 1994).
- L'Empire intérieur (Fata Morgana, 1995).
- La Ligne de mire. Discours aux citoyens européens, t. 1 : 1972–1987 (Labyrinthe, 1995).
- Famille et Société. Origine, Histoire, Actualité (Labyrinthe, 1996).
- La Ligne de mire. Discours aux citoyens européens, t. 2 : 1988–1995 (Labyrinthe, 1996).
- Céline et l'Allemagne, 1933–1945. Une mise au point (Le Bulletin célinien, 1996).
- Horizon 2000. Trois entretiens avec Alain de Benoist (GRECE, 1996).
- La Légende de Clovis (Cercle Ernest Renan, 1996).
- Indo-Européens : à la recherche du foyer d'origine (Nouvelle École, 1997).
- Ernst Jünger. Une bio-bibliographie (Guy Trédaniel, 1997).
- Communisme et Nazisme. 25 réflexions sur le totalitarisme au XXe siècle (Labyrinthe, 1998).
- L'Écume et les Galets. 1991–1999 : dix ans d'actualité vue d'ailleurs (Labyrinthe, 2000).
- Jésus sous l'œil critique des historiens (Cercle Ernest Renan, 2000).
- Bibliographie d'Henri Béraud (Association rétaise des Amis d'Henri Béraud, 2000).
- Dernière Année. Notes pour conclure le siècle (L'Âge d'Homme, 2001).
- Jésus et ses Frères (Cercle Ernest Renan, 2001).
- Louis Rougier. Sa vie, son œuvre (Cercle Ernest Renan, 2002).
- Charles Maurras et l'Action française. Une bibliographie, BCM, 2002
- Qu'est-ce qu'un militant ? (sous le pseudonyme de Fabrice Laroche, réédition d'un article paru en 1963) (Ars Magna, 2003).
- Critiques-Théoriques (L'Âge d'Homme, 2003).
- Au-delà des droits de l'homme. Pour défendre les libertés (éditions Krisis, 2004).
- Bibliographie générale des droites françaises. 1, Arthur de Gobineau, Gustave Le Bon, Édouard Drumont, Maurice Barrès, Pierre Drieu La Rochelle, Henry de Montherlant, Thierry Maulnier, Julien Freund (Éditions Dualpha, coll. « Patrimoine des lettres », Coulommiers, 2004), 609 p.
- Bibliographie générale des droites françaises. 2, Georges Sorel, Charles Maurras, Georges Valois, Abel Bonnard, Henri Béraud, Louis Rougier, Lucien Rebatet, Robert Brasillach (Éditions Dualpha, coll. « Patrimoine des lettres », Coulommiers, 2004), 472 p.
- Bibliographie générale des droites françaises. 3, Louis de Bonald, Alexis de Tocqueville, Georges Vacher de Lapouge, Léon Daudet, Jacques Bainville, René Benjamin, Henri Massis, Georges Bernanos, Maurice Bardèche, Jean Cau (Éditions Dualpha, coll. « Patrimoine des lettres », Coulommiers, 2005), 648 p.
- Bibliographie générale des droites françaises. 4, Joseph de Maistre, Ernest Renan, Jules Soury, Charles Péguy, Alphonse de Chateaubriant, Jacques Benoist-Méchin, Gustave Thibon, Saint-Loup (Marc Augier), Louis Pauwels (Éditions Dualpha, coll. « Patrimoine des lettres », Coulommiers, 2005), 736 p.
- Jésus et ses Frères, et autres écrits sur le christianisme, le paganisme et la religion (éditions Les Amis d'Alain de Benoist, 2006).
- C'est-à-dire. Entretiens-Témoignages-Explications (2 volumes) (éditions Les Amis d'Alain de Benoist, 2006).
- Nous et les autres. Problématique de l'identité (éditions Krisis, 2006).
- Carl Schmitt actuel (éditions Krisis, 2007).
- Demain, la décroissance ! Penser l'écologie jusqu'au bout (Edite, 2007).
- Dictionnaire des prénoms : d'hier et d'aujourd'hui, d'ici et d'ailleurs (Jean Picollec, 2009).
- Mémoire vive / Entretiens avec François Bousquet (Éditions de Fallois, Collection « Littérature », 2 mai 2012).
- Edouard Berth ou le socialisme héroïque. Sorel, Maurras, Lenine (Pardès, 2013).
- Les Démons du Bien, Du nouvel ordre moral à l'idéologie du genre (Pierre-Guillaume de Roux, 2013).
- Quatre figures de la Révolution Conservatrice allemande - Werner Sombart -Arthur Moeller van den Bruck -Ernst Niekisch - Oswald Spengler (Éditions Les Amis d'Alain de Benoist, 2014).
- Le traité transatlantique et autres menaces (Pierre-Guillaume de Roux, 2015).
- Au-delà des droits de l'Homme. Pour défendre les libertés (Pierre-Guillaume de Roux, 2016).
- Droite-gauche, c'est fini ! : Le moment populiste (Pierre-Guillaume de Roux, 2017).
- Ce que penser veut dire. Penser avec Goethe, Heidegger, Rousseau, Schmitt, Péguy, Arendt… (Éditions du Rocher, 2017).
- Contre le libéralisme (Le Rocher, 2019).
- Ernst Jünger : entre les dieux et les titans (Via Romana, 2020).
- La Puissance et la Foi : essais de théologie politique (Pierre-Guillaume de Roux, 2021).
Kaynakça
- ^ a b c d Camus 2019.
- ^ Bar-On 2016.
- ^ Bar-On 2011.
- ^ Bar-On 2001.
- ^ McCulloch 2006.
- ^ Kennedy, Dana (30 Ocak 2017). "The French Ideologues Who Inspired the Alt-Right". The Daily Beast. 7 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2017.
- ^ Mohdin, Aamna (30 Ocak 2018). "The alt-right are targeting disgruntled white male lefties to join their movement". Quartz. 11 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2018.
- ^ de Benoist 1970, p. 88: "What makes a population move towards greater quality is that valuable men, the elites, can in turn procreate and transmit, according to the laws of heredity, their exceptional abilities and gifts." (Avec ou sans Dieu ?)
- ^ De Benoist 1966, pp. 8–9: "Race is the only real unit encompassing individual variations. The objective study of history shows that only the European race (white race, caucasian) has continued to progress since its appearance on the rising path of the evolution of the living, unlike races stagnant in their development, therefore in virtual regression ... The European race does not have absolute superiority. It is only the most capable of progressing in the direction of evolution ... Racial factors being statistically hereditary, each race has its own psychology. All psychology generates value." (Qu'est-ce que le nationalisme?)
- ^ Shields 2007, s. 121.
- ^ Bar-On 2001, s. 339.
- ^ François, Stéphane (9 Mart 2015). "Polémique Valls-Onfray : Les néodroitiers ont contribué à structurer le FN, sans en devenir la matrice". Libération (Fransızca). 3 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2019.
- ^ Bar-On, Tamir (2014). "A Response to Alain de Benoist". Journal for the Study of Radicalism. 8 (2). ss. 123-168. doi:10.14321/jstudradi.8.2.0123. ISSN 1930-1189. JSTOR 10.14321/jstudradi.8.2.0123.
- ^ a b c d e f g h i j k Camus, Jean-Yves (2019). "Alain de Benoist and the New Right".
- ^ Jean-Yves Camus, Nicolas Lebourg (2017). "Far-Right Politics in Europe". s. 124.
- ^ a b De Benoist 1966, pp. 8–9: "Irk, bireysel farklılıkları kapsayan tek gerçek birimdir. Tarihin nesnel incelenmesi, gelişimlerinde duraklayan ve bu nedenle fiili bir gerileme içinde olan ırkların aksine, yaşamın evrimi yolunda yükselen yolda ortaya çıktığından beri yalnızca Avrupa ırkının (beyaz ırk, Kafkas) sürekli ilerlediğini göstermektedir. ... Irksal faktörler istatistiksel olarak kalıtsaldır, her ırkın kendine özgü bir psikolojisi vardır. Tüm psikolojiler değer oluşturur." (Qu'est-ce que le nationalisme?)
- ^ Tamir Bar-On (2011). "Intellectual Right - Wing Extremism – Alain de Benoist's Mazeway Resynthesis since 2000".
- ^ De Benoist, Alain (2014). "Alain de Benoist Answers Tamir Bar-On". Journal for the Study of Radicalism. 8 (1): 141-168. doi:10.14321/jstudradi.8.1.0141. JSTOR 10.14321/jstudradi.8.1.0141.
- ^ "European Son : An Interview with Alain de Benoist" (PDF). Erişim tarihi: 22 Ekim 2015.
- ^ Albertini, Dominique (8 Nisan 2016). "La passion russe de l'extrême droite". Libération (Fransızca). 18 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2019.
- ^ Rone Tempest, "French Revive a Pastime" 7 Aralık 2013 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi Los Angeles Times, 15 February 1991.
- ^ Under cover story The Guardian (London) 14 August 1987.
- ^ The disharmonic convergence: the far left and the far right as strange bedfellows,s Whole Earth Review 22 June 1988
- ^ Intolerance, American-Style;Given This Country's History of Religious Animosities, Thomas Fleming Writes Pittsburgh Post-Gazette (Pennsylvania) 21 December 1997
- ^ de Halleux, André (1992). "Démètre Théraios (éd.), Quelle religion pour l'Europe ? Un débat sur l'identité religieuse des peuples européens. 1990". Revue Théologique de Louvain. 23 (2): 255-256. 16 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2024.
- ^ Who's Who in France (Fransızca). J. Lafitte. 2013. s. 250.
- ^ Taguieff, Pierre-André (1981). "L'Héritage nazi. Des Nouvelles Droites européennes à la littérature niant le génocide". Les Nouveaux Cahiers (reproduced in PHDN). 15 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2020.
- ^ "Alain de Benoist". France Culture (Fransızca). 13 Mayıs 2012. 1 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2019.
