II. Bayezid Külliyesi, Edirne'de tarihi külliye. İkinci başkent konumundaki Edirne'yi darüşşifaya kavuşturmak amacıyla Sultan II. Bayezid tarafından 1484-1488 yıllarında Mimar Hayreddin'e yaptırılmıştır.
İmaret Camii, Akşehir'deki tek Osmanlı camisidir. Hasan Paşa tarafından 1510 yılında inşa ettirilmiştir.
Eski İmaret Camii veya Pantepoptes Manastırı Kilisesi İstanbul'un Zeyrek semtinde Doğu Roma döneminden kalma dinî yapıdır. 1081- 1087 yılları arasında inşa edildiği tahmin ediliyor.
Osmanlı mimarisi, Osmanlı İmparatorluğu'nun beylik olarak kurulup, imparatorluk olarak yayıldığı ve hüküm sürdüğü dönemlerde inşa ettiği veya fikir öncülüğü yaptığı mimari üslupları ve eserleri kapsar. Osmanlı mimarisi kendinden önce gelen Erken dönem Anadolu Türk mimarisi, Selçuklu mimarisi, Bizans mimarisi, İran mimarisi ve Memlük mimarisi'nden etkilenmiştir. Osmanlı mimarisinin, Akdeniz ile Ortadoğu mimari geleneklerinin sentezi olduğunu düşünen mimarlık eleştirmenleri de vardır. Her ne kadar farklı dönemlerdeki ihtiyaca ve teknolojiye göre farklı yapı türleri inşa edildiyse de, genelde Osmanlı'nın hakim olduğu bölgelerde camiler ve çevresinde yapıların inşa edilmesi sıklıkla rastlanan bir olguydu. Camiler, çevrelerine yapılan sosyal yapılarla birlikte bir külliye teşkil ediyorlardı.
Karacabey Camii Ankara'nın Hamamönü semtinde bulunan, 1427'de inşa edildiği sanılan bir camidir.
Erzurum Lala Mustafa Paşa Camii, Türkiye'de Erzurum İli merkez ilçesi Yakutiye'de Lala Mustafa Paşa tarafından yaptırılmış Erzurum ’daki ilk Osmanlı camisidir.
Aziz Mahmud Hüdayi Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Aziz Mahmud Hüdayi Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Kanuni Sultan Süleyman'ın torunu olan Asiye Hümaşah Sultan tarafından, üçüncü eşi Aziz Mahmud Hüdayi adına yaptırılmıştır. Yapımına 1589 yılında başlanan cami, 6 yıllık inşaat sürecinden sonra 1595 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.
Rotunda veya Sultan Hortaç Camii, Selanik’te eski bir Roma yapısının camiye çevrilip geliştirilmesiyle kurulmuş bir dinî yapıdır. Tarihte Roma yapısı, Hristiyan bazilikası ve cami olarak kullanılmıştır.
Hamza Bey Camii veya Alkazar Sineması, Selanik’te yapılan Osmanlı camilerinden biridir. Bu cami Selanik’te yapılan ilk camidir.
Şeyh Camii, Muğla'da 16. yüzyıl Osmanlı dönemine ait cami.
İshak Bey, 15. yüzyılda yaşamış Osmanlı uç beyi.
Büyük Fatih Camii, eskiden Panagia Hrisokefalos Kilisesi, Trabzon'un Ortahisar ilçesinde bulunan bir cami ve eski manastır kilisesi. Fatih caminin diğer bir ismi Ortahisar Camii'dir.
Aslan Paşa Camii veya Aslanpaşa Câmiî, 17. yüzyılda bugünkü Yunanistan'ın Yanya şehrinde Tırhala sancak beyi Arslan Paşa tarafından yaptırılan külliyeye ait bir cami.
İsmailağa Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde bulunan, Osmanlı Şeyhülislamı Ebu İshak İsmail Efendi tarafından yaptırılan cami. Cami İsmailağa Cemaati'nin merkezi konumundadır.
Hüsrev Paşa Camii, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir camidir. Aynı ada sahip mahallede yer almaktadır. Divane Hüsrev Paşa tarafından yaptırılmıştır. Evliya Çelebi, 1655'te geldiği Diyarbakır'ın eserlerini anlatırken Hüsrev Paşa Camii'nin Mardin Kapısı yakınında kalabalık cemaate sahip "şirin" bir ibadet yeri olduğunu belirtmiştir.
İshakiye Camii veya İshak Çelebi Camii, Kuzey Makedonya'nın Manastır kentinde bulunan Osmanlı yapımı bir ibadethane. Manastır ve Selanik kadılığı yapmış olan İshak Çelebi tarafından yaptırılmıştır. Dört satır olarak sülüs hatlı yazılmış kitabesine göre inşası Hicri 912'de tamamlanmıştır.
Alaca Cami, şu yapıları niteleyebilir:
- Alaca Cami, Foça, Bosna-Hersek
- Alaca Cami, Gračanica, Bosna-Hersek
- Alaca Cami, Travnik, Bosna-Hersek
- Alaca Cami, Tuzla, Bosna-Hersek
- Alaca Cami, Kalkandelen, Kuzey Makedonya
Osman Şah Camii veya Kursum Cami, Yunanistan'ın Tırhala şehrinde yer alan ve 16. yüzyıldan kalma bir Osmanlı camisidir. Cami, Sultan Selim'in kızlarından birinin oğlu olan ve daha sonra idam edilen vezir İskender Paşa'nın oğlu Kara Osman Paşa olarak da bilinen Osman Şah tarafından yaptırılmıştır. Osman Şah, Tırhala Sancağı olan yerel vilayetin valisi olarak uzun süre Tırhala'da yaşadı. Cami, Osmanlı imparatorluk mimarı Mimar Sinan tarafından tasarlanmıştır ve Mimar Sinan'ın modern Yunanistan'da tasarladığı tek camidir.
İskender Bey Camii, Evrenosoğlu İskender Bey Camii veya Büyük Cami, Yunanistan'ın kuzeyindeki Yenice-i Vardar kasabasında bulunan bir Osmanlı camisidir. Yenice-i Vardar'ın kurucusu Gazi Evrenos'un torunu Evrenosoğlu İskender Bey tarafından 16. yüzyılın başlarında yaptırılmıştır. Cami günümüzde oldukça harap durumdadır ve kullanıma açık değildir. Bir zamanlar Yenice-i Vardar'da bulunan yirmi camiden günümüze ulaşan üç camiden biridir.
Bu maddede Selanik kenti ve yakın çevresindeki mevcut veya günümüze ulaşamamış Osmanlı döneminde inşa edilen veya işlevi değiştirilerek kullanılan yapılar listelenmektedir.