İçeriğe atla

Akyatan Gölü

Aktayan Gölü
Harita
Havza
KonumKarataş, Adana, Türkiye
Koordinatlar36°38′12″K 35°15′18″D / 36.63667°K 35.25500°D / 36.63667; 35.25500
Genel bilgiler
Akarsu (giden)Akdeniz
Göl türüKıyı set gölü
Yüzölçümü147 km2 (57 sq mi)
En derin noktası4 m (13 ft)
Kıyı uzunluğu17 km (11 mi)
ÖzelliklerTuz su
Wikimedia Commons
Türkiye üzerinde Akyatan Gölü
Akyatan Gölü
Akyatan Gölü (Türkiye)
Resmî adAkyatan Lagünü
Belirleme15 Nisan 1998
Referans no.943[1]
Çukurova'da bulunan Akyatan Gölü'nün, 2011.03.16 tarihinde, 344 km yükseklikten NASA tarafından çekilmiş uzay fotoğrafı.

Akyatan Gölü, Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin oluşturduğu Çukurova delta ovasında yer alan Türkiye'nin en büyük lagün gölüdür. Delta alanlarının deniz kıyısına yakın alanlarda göller, bataklıklar ve lagünler oluşur. Göl Adana ilinin Karataş ilçesi sınırlarında yer alır.

Lagün alanı 14.000 ha, en derin yeri 4 m, genişliği 4 km, uzunluğu 17 km'dir. Deniz ile arasında yer alan 20 m yüksekliğindeki kum tepeleri arasından 2 km'lik bir kanalla fazla sularını Akdeniz'e boşaltır. Miktarı mevsime ve denize yakınlığa göre değişse de göl suları tuzludur. Gölde dalyan balıkçılığı, kuş gözlemi, balık tutma ve avlanma gibi etkinlikleri yapılır.

Lagün çevresi göçmen kuşların göç yollarının kavşak noktasıdır. İç bölgelerin kışın donması ve Balkanlar ile Kafkasya'dan güneye inen göç yollarının üzerinde yer alması binlerce kuşun burada kışlamasına neden olur. Göl çevresinde kışlayan kuş türleri; Yaz ördeği, turaç, sazhorozu, kocagöz, akça cılıbıt, mahmuzlu kız kuşu ve küçük sumru, suna, fiyu, elmabaş patka, dikkuyruk, sakarmeke ve flamingodur.[2]

Lagünü kıyıdan ayıran şeritte yeşil deniz kaplumbağasının (Chelonia myda) ve adi deniz kaplumbağasının (Caretta caretta) yumurtlama ve yuva alanıdır.[2] 15. Nisan 1998 tarihinde Ramsar alanı ilan edilmiştir.[3]

Gölün tamamını ve ağaçlandırma alanını kapsayan 11.244 hektarlık alan 1987 yılında Orman Bakanlığınca ‘Yaban Hayatı Koruma Sahası’ ilan edilmiştir.[3]

Alan bitki türleri açısından zengindir. Kumulların üzerinde zakkum ve kirpi dikeni, iç kısımlarda canavar otu, yonca, farekulağı ve fiğ görülür. Çalı türlerinden mersin, böğürtlen ile melocan hakimdir. Tatlı suyun olduğu alanlarda kamış, saz nilüfer ve sarı süsen yetişir.[4]

Kumul tepelerinin sabitlenmesi amacıyla 1955 yılında ağaçlandırma çalışması yapılmıştır. 3687 hektar alana okaliptüs, fıstık çamı, Kıbrıs akasyası, yalancı akasya, selvi ve kızılçam dikilmiştir. Alanda başta çakal olmak üzere, tilki, tavşan, yaban kedisi ve kirpi görülür. Sulak alanlara kuyruksüren yaşar.[4]

Denizle bağlantısı olan lagüne kefal, levrek, çipura, yılanbalığı, yayın, bıyıklı balık, karabalık, sazan, aynalı sazan, sıraz, gökkuşağı alası ve mavi yengeç girmektedir.[4]

Galeri

Akyatan Gölü ve Akdeniz arasındaki kumul sahada kumul hareketlerini önlemek amacıyla dikilen Akyatan Meşcere haritasının girişte tabela üzerine çizilmiş bir haritası
Akyatan Meşcereliği'nde kumul alanlarda ağaçlandırma alanı

Ayrıca bakınız

  • Oluşumlarına göre Türkiye'nin gölleri listesi
  • Türkiye'deki göller

Kaynakça

  1. ^ "Akyatan Lagoon" (İngilizce). Ramsar Sites Information Service. 30 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2018. 
  2. ^ a b SÖNMEZ, Mehmet Emin; AYTUK, Cüneyt. "Giriş". AKYATAN LAGÜNÜ ÇEVRESİNDE ARAZİ KULLANIMINDAKİ DEĞİŞİMLERİN ZAMANSAL İNCELENMESİ VE EKOSİSTEM ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ. Erişim tarihi: 15 Kasım 2014. 
  3. ^ a b "Akyatan (Ağyatan) Lagünü / Gölü – ADANA". turkiyesulakalanlari.com. 1 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2014. 
  4. ^ a b c "AKYATAN LAGÜNÜ" (PDF). TÜRKİYE’DEKİ RAMSAR ALANLARI DEĞERLENDİRME RAPORU. Doğal Hayatı Koruma Vakfı. 14 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2014. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dalyan, Ortaca</span> Dalyanın mahallesi

Dalyan, Muğla ilinin Ortaca ilçesine bağlı bir mahalledir. Türkiye'de Dalyan adında birçok yer bulunmaktadır. Dalyan kelimesi Rumca olup özel balık yakalama düzenekleri olan doğal sahalara denmektedir. Genelde deniz kenarında sazlık doğal yapısında olurlar.

<span class="mw-page-title-main">Manyas Kuşgölü</span> Türkiyede bir göl

Manyas Kuşgölü, tamamı idari olarak Balıkesir ilinin Bandırma ilçesi sınırlarında yer alan tektonik göl. Göl, Marmara Denizi'nin güneyinde, Uludağ ile Biga Yarımadası arasında uzanan bir çöküntü alanında yer almaktadır. Bu çöküntünün tabanını Kuş ve Uluabat (Apolyont) Gölleri ve bu göllerin çevresinde yer alan geniş ovalar, kenarlarını ise yüksek dağ ve yaylalar oluşturmaktadır. Doğu batı doğrultusunda uzanan gölün uzunluğu 20 km, genişliği ise 14 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Nazik Gölü</span> Ahlatta bir göl

Nazik Gölü, Bitlis ili Ahlat ilçesinin kuzeybatısında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Karataş Gölü</span>

Karataş Gölü Burdur, Tefenni ovasında yer alan küçük ve sığ bir tatlı su gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Akyayan Gölü</span> Adanada göl

Akyayan Gölü, Çukurova ovasının güneydoğusunda Ceyhan Irmağının denize döküldüğü yerin batısında yer alan bir göldür. İdari olarak Adana il sınırları içerisindedir. Bölgede herhangi bir koruma statüsü yoktur. Ceyhan nehrinin yatak değiştirmesi, deniz hareketleri ve Ceyhan nehrinin taşıdığı alüvyonların birikmesi ile bugünkü halini almıştır. Alüvyal baraj gölüdür.

Göksu Deltası veya Silifke Ovası, Göksu Nehri'nin, Mersin ili, Silifke ilçe sınırlarında Akdeniz'e döküldüğü alanda oluşturduğu deltadır. Türkiye için, Çukurova'dan sonra Akdeniz kıyısındaki ikinci büyük deltadır. 1994'te Ramsar alanı ilan edildi.

<span class="mw-page-title-main">Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Millî Parkı</span> Türkiyede bir milli park

Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Millî Parkı, Aydın il sınırları içinde Dilek Dağı'nın Ege Denizi'ne uzandığı son noktada yer alan millî parktır. 27.675 hektarlık bir alana sahiptir. Bu alanın 10.985 hektarı 19.05.1966 yılında Millî Park ilan edilen Dilek Yarımadasına, 16.690 hektarı 1994 yılında Millî Park ilan edilen Büyük Menderes Deltasına aittir.

<span class="mw-page-title-main">Acarlar Longozu</span> Sakaryada subasar ormanı

Acarlar Longozu, Sakarya'nın kuzeyinde Karasu ve Kaynarca ilçeleri arasında yer alan Türkiye'nin tek parça halindeki en büyük longoz (subasar) ormanı. Genişliği 250–1250 m, uzunluğu 7,5 km'dir. Oluşumu açısından tipik bir kıyı set gölüdür. Karadeniz'le arasında 20–25 m yüksekliğinde kumullar, güneyinde ortalama 100 m yüksekliğinde alçak tepelerle sınırlanır. Sakarya nehrinin 6 km batısında yer alır, fazla suları Okçu deresiyle Sakarya Nehri'ne dökülür. Ulaşım açısından Karasu ile arasında yaklaşık 26 kilometre, Sakarya ile arasında yaklaşık olarak 50 kilometre mesafe vardır.

Yumurtalık Lagünü, Türkiye'nin Adana ilinin Yumurtalık ilçesinde yer alan bir lagündür. 21 Temmuz 2005'te Ramsar alanı olarak belirlenen lagün, 16 Aralık 2008'de millî park ilan edildi. Öncesinde tabiatı koruma alanı olarak sınıflandırılan Yumurtalık Lagünü 2008 yılında millî park yapılmış, Danıştay bu değişikliği iptal etse de 2016 yılında tamamlanan mahkeme süreciyle lagünün statüsü millî park olarak kesinlik kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Balık Gölü (Samsun)</span>

Balık Gölü, Samsun ilinde, Kızılırmak Deltasında yer alan kıyı set gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Simenit Gölü</span> Samsun Termede bir kıyı set gölü

Simenit Gölü, Yeşilırmak deltasının doğu kısmında bulunan, idari olarak Samsun'un Terme ilçesinde yer alan, sazlık ve bataklıkların geniş yer kapladığı bir kıyı set gölüdür. 1-2 metre yer yer de 5 metre derinliğe ulaşmaktadır. Geçmiş yıllarda göl için; Semenlik, Simenlik, Karasu ve Arapsazı isimleri de kullanılmıştır. Simenit gölünde drenaj kanalları açılması ve taşınan alüvyal malzemeler sulak alanları daraltmış, iki ayrı göl oluşmuştur. Diğer Gölün ismi Akgöl'dür. Göl çevresinde 3355 hektarlık Yaban Hayatı Geliştirme Sahası oluşturulmuştur. Simenit ve Akgöl çevresi Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ve Doğal Sit Alanı olarak koruma altında olup 15 Mart 2023 tarihinde "kesin korunacak hassas alan" ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Deltası</span> Sakaryada bir delta

Sakarya deltası, Sakarya nehrinin taşıdığı çökellerle Karadenize döküldüğü alanda oluşan delta ovası. Sakarya deltası aynı denize dökülen Kızılırmak ve Yeşilırmak gibi denize doğru bir çıkıntı yapmaz. Delta daha çok doğu-batı doğrultusunda, kıyıya paralel gelişmiştir. Denizin birden derinleşmesi ve güçlü akıntılar denizi doğru çıkıntıyı engellemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuyucuk Gölü</span>

Kuyucuk Gölü, Kars ili Arpaçay ilçesi sınırlarında Türkiye'nin 13. Ramsar alanı olan kuş cenneti.

Kızılırmak Deltası, diğer adıyla Bafra Ovası, Kızılırmak'ın Karadeniz'e döküldüğü yerde, taşıdığı alüvyonlarla oluşturduğu, delta ovası ve sulak alanlar kompleksidir. Samsun ilinde Ondokuzmayıs, Bafra ve Alaçam ilçeleri sınırlarındadır. 56.000 hektarlık alanıyla Türkiye'nin en büyük deltalarındandır.

<span class="mw-page-title-main">İğneada Longoz Ormanları Millî Parkı</span> Milli Park

İğneada Longoz Ormanları Millî Parkı, Marmara bölgesi, Kırklareli ili, Demirköy ilçesinde, 3.155 ha alanda, 2007 yılında kurulan millî park.

<span class="mw-page-title-main">Tuzla Gölü (Karataş)</span> Adanada göl

Tuzla Gölü , Adana, Karataş ilçesi sınırlarında, Çukurova Deltası'nda bulunan lagün gölü.

<span class="mw-page-title-main">Paradeniz</span>

Paradeniz, Göksu Deltası'nda, Mersin ili sınırlarında bulunan lagün gölüdür. Deltada bulunan dört gölden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Gediz Deltası</span> İzmir, Türkiyede bir delta

Gediz Deltası, Gediz Nehri'nin İzmir'in Çiğli, Menemen ve Foça ilçeleri sınırlarında, İzmir Körfezi'nin doğusundan Ege Denizi'ne döküldüğü yerde oluşturduğu deltadır. Pek çok kuş türüne ev sahipliği yapan delta, Ramsar alanı, Önemli Kuş Alanı ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahası olarak koruma altına alınmıştır. Alanda yoğun tarım ve hayvancılık faaliyeetleri yapılmakta, sanayi tesisleri, kentsel ve kırsal yerleşimler bulunmaktadır. Gediz Deltası ayrıca farklı statülerde doğal ve tarihi sit alanlarına sahiptir. Alandaki en önemli tehditler yapılaşma baskısı, avcılık, kirlilik ve kuraklıktır.

<span class="mw-page-title-main">Beymelek Lagünü</span>

Beymelek Lagünü, Akdeniz kıyılarında, Antalya ili, Demre ilçesi, Beymelek mahallesi doğusunda yer alan lagün. Dalyan balıkçılığı yapılan lagün 36°16′K 30°03′D konumundadır.

Akyatan Gölü 1998 yılında Sulak Alanları Koruma Sözleşmesi (Ramsar) dahil edilmiş, 2005 yılında Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilmiştir. 15034 hektarlık alana sahip olup 22 km'lik kumsala sahiptir ve Akdeniz'in en önemli yumurtlama bölgelerinden biridir. Türkiye'nin en büyük kuş cennetidir. Nesli tükenme riski altındaki bitkileri, memeli hayvanları ve kuşları barındırmaktadır. Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerden bazıları saz kedisi, turna, chelonia mydas, caretta caretta ve bitki türlerinden kum zambakları gibi birçok canlı türü bu alanda bulunmaktadır.