İçeriğe atla

Aktif önlemler

Aktif önlemler
активные мероприятия

KGB'nin ve daha sonra FSB'nin genel merkezi Lubyanka Binası
Genel bilgiler
AdresLubyanka Binası, Moskova

Aktif önlemler (Rusça: активные мероприятия) Sovyetler Birliği ve Rusya Federasyonu tarafından yürütülen siyasi savaşı tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Kökeni 1920'li yıllara dayanan terim, Sovyet ve Rus hükûmetlerinin dış politika hedeflerine dayalı casusluk, propaganda, sabotaj ve suikast gibi operasyonları kapsamaktadır.[1][2][3] Vladimir Putin yönetimi aktif tedbirleri uygulamaya devam etti.[4][5]

Sovyet ve Rus güvenlik servisleri ve gizli polis teşkilatları (Cheka, OGPU, NKVD, KGB ve FSB) tarafından istihbarat toplamanın ve revize edilmiş değerlendirmeler üretmenin yanı sıra dünya olaylarının gidişatını etkilemek için aktif önlemler alındı. Aktif önlemler medya manipülasyonlarından çeşitli derecelerde şiddet içeren özel eylemlere kadar değişmektedir. 1920'li yıllardan itibaren hem yurt dışında hem de yurt içinde kullanılmaya başlandı.[3]

Aktif önlemler arasında uluslararası paravan örgütlerin kurulması ve desteklenmesi, yabancı komünist, sosyalist ve muhalefet partileri, Üçüncü Dünya'daki ulusal kurtuluş savaşları ve aynı zamanda yeraltı, devrimci, isyancı, suç ve terörist grupların desteklenmesini içeriyordu. Programlar ayrıca sahte resmi belgelere, suikastlara, kiliselere girme gibi siyasi baskılara ve siyasi muhaliflere yönelik zulme de odaklandı. Doğu Bloku devletlerinin istihbarat teşkilatları da programa katkıda bulunarak suikastlar ve diğer gizli operasyon türleri için ajanlar ve istihbarat sağladı.[3]

KGB Yabancı Karşı İstihbarat'ın eski başkanı (1973–1979) emekli KGB Tümgenerali Oleg Kalugin, aktif önlemleri "Sovyet istihbaratının kalbi ve ruhu" olarak tanımladı:[6]

İstihbarat toplamak değil, yıkmak. Batı'yı zayıflatmak, Batı toplumunun her türlü ittifakını, özellikle de NATO'yu kırmak, müttefikler arasında anlaşmazlık çıkarmak, Avrupa ve Asya halklarının gözünde Amerika Birleşik Devletleri'ni zayıflatmak için aktif önlemler., Afrika, Latin Amerika ve böylece savaşın gerçekten çıkması durumunda zemin hazırlamak.[6]

Mitrokhin Arşivlerine göre, Moskova'nın Yasenevo Bölgesindeki Dış İstihbarat Teşkilatı (SVR) karargahında bulunan KGB'nin Andropov Enstitüsü'nde aktif önlemler öğretildi. Aktif önlemler departmanının başkanı, Cambridge Five casus çetesinin eski kontrolörü Yuri Modin'di.[3]

Kaynakça

  1. ^ Darczewska, Jolanta; Żochowski, Piotr (June 2017). "Active Measures: Russia's key export". Point of View. OSW (64). ISBN 978-83-65827-03-6. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
  2. ^ Testimony of Alexander, Gen. (ret.) Keith B. (30 Mart 2017). "Disinformation: A Primer in Russian Active Measures and Influence Campaigns" (PDF). United States Senate Select Committee on Intelligence. s. 1. 24 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2019. 
  3. ^ a b c d Mitrokhin, Vasili; Andrew, Christopher (2000). The Mitrokhin Archive: The KGB in Europe and the West. Penguin. ISBN 0-14-028487-7. google books. 29 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
  4. ^ Abrams, Steve (2016). "Beyond Propaganda: Soviet Active Measures in Putin's Russia". Connections. 15 (1): 5-31. doi:10.11610/Connections.15.1.01. ISSN 1812-1098.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  5. ^ Bertelsen, Olga, (Ed.) (March 2021). Russian Active Measures: Yesterday, Today, Tomorrow. ibidem Press. ISBN 978-3-83821-529-7. 29 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
  6. ^ a b "Inside the KGB: An interview with retired KGB Maj. Gen. Oleg Kalugin". CNN. 1998. 27 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Putin</span> 2. Rusya devlet başkanı (1999–2008, 2012–görevde)

Vladimir Vladimiroviç Putin, Rusya Federasyonu'nun günümüzdeki devlet başkanı olan Rus politikacı ve eski istihbarat görevlisidir. Putin, 1999-2000 yılları arasında başbakanlık, 2000-2008 yılları arasında başkanlık, 2008-2012 yılları arasında tekrar başbakanlık görevini üstlenmiştir. Başbakanlığı döneminde, iktidar partisi Birleşik Rusya'nın genel başkanlığı görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NKVD</span>

NKVD veya İçişleri Halk Komiserliği, Sovyetler Birliği'nin çeşitli meselelerini idare eden devlet birimi. NKVD 1917'de kurulan ve başlangıçta düzenli polis çalışması yürütmek ve ülkenin hapishanelerini ve çalışma kamplarını denetlemekle görevli bir Sovyet kolluk kuvvetiydi. 1930'da dağıtıldı, ancak 1934'te tüm sendikaları kapsayan bir komiserlik olarak yeniden kuruldu. Bu süre zarfında NKVD, OGPU'nun işlevlerini üstlendi ve hem düzenli polislik faaliyetlerinden hem de gizli polis faaliyetlerinden sorumlu oldu. Özellikle Joseph Stalin yönetimindeki Büyük Temizlik sırasında siyasi baskıdaki rolü ve yargısız infazlara, Gulag zorunlu çalışma kampları sistemine ve daha zengin köylülere yönelik baskıya dahil olmasıyla bilinir. Ayrıca Sovyet sınırlarının korunması, casusluk ve Polonya'daki baskı ve katliamlar da dahil olmak üzere diğer ülkelerde Sovyet politikasının uygulanmasını denetledi. 1946'da tüm Halk Komiserliklerinin adı Bakanlık olarak değiştirildi ve NKVD İçişleri Bakanlığı (MVD) oldu.

<span class="mw-page-title-main">Teşkîlât-ı Mahsûsa</span> Osmanlı İmparatorluğu’nda faaliyet göstermiş gizli bir örgüt

Teşkîlât-ı Mahsûsa, İttihat ve Terakki Cemiyeti bünyesinde Enver Paşa'ya bağlı olarak kurulan gizli teşkilattır. II. Meşrutiyet dönemi sonrası 1913-1918 yılları arasında etkinlik gösteren istihbarat ve propaganda işleri yürüten bir topluluktur. İttihat ve Terakki'nin Türkçü ve İslamcı siyasi görüşleri doğrultusunda, yurt içi ve yurt dışında, karşı istihbarat, propaganda, örgütlenme, suikast eylemlerinde bulunmuştur. Oluşumun isim babası Miralay Rasim Bey’dir. Çeşitli şahit ifadelerine göre 1911'den itibaren etkin olmuş, 17 Kasım 1913’te resmen kurulmuş ve daha sonrasında da 5 Ağustos 1914'te Harbiye Nezareti'ne bağlı resmî bir örgüte dönüştürülmüştür. 8 Ekim 1918'de İttihat ve Terakki hükûmetinin iktidardan ayrılması ile birlikte Teşkîlât-ı Mahsûsa da resmen tasfiye edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Federal Güvenlik Servisi</span> Rusya Federasyonunun millî istihbarat teşkilatı

Federal Güvenlik Servisi (FSB), Rusya'nın devlet iç güvenlik kurumudur. 3 Nisan 1995 tarihinde Federal Karşı İstihbarat Servisi'nin yerini almış olup Sovyetler Birliği dönemindeki KGB'nin baş halefidir. Federal Güvenlik Servisi, karşı istihbarat, iç güvenlik ve sınır güvenliği, terörle mücadele, diğer bazı ciddi organize suçlar ile mücadele ve federal yasa ihlallerini araştırmaktan sorumludur ve doğrudan Rusya Devlet Başkanı'na karşı sorumludur. Karargâhı, Kuznetski Most Caddesi üzerinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çeka</span> Sovyet Gizli Polis Birimi

Çeka, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin ilk istihbarat ve güvenlik teşkilatı. Resmî ismi Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyine bağlı Tüm Rusya Karşı-Devrim ve Sabotajla Mücadele Olağanüstü Komisyonu şeklindedir. 1917 Ekim Devrimi'nden sonra 20 Aralık 1917 tarihinde Vladimir Lenin ve daha sonra Feliks Dzerjinski tarafından yayınlanan bir kararname ile kuruldu. 1922'den sonra Çeka birçok kez yeniden yapılanmaya uğradı. Sovyet rejiminin karşı-devrimci faaliyetlerin saldırılarına karşı ayakta kalması için hayati önem arz eden bir siyasi-askerî kuvvet hâline geldi. 1921 yılında Çeka'nın bir parçası olan Cumhuriyetin İç Savunması için Birlikler adıyla kurulan örgüt 200.000 kişiden oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">1991 Sovyetler Birliği darbe girişimi</span> Sovyetler Birliği hükûmeti üyesi bir grup tarafından yapılan başarısız darbe girişimi

1991 Sovyetler Birliği darbe girişimi, Sovyetler Birliği hükûmeti üyesi bir grubun ülkede denetimi Sovyet Cumhurbaşkanı Mihail Gorbaçov'dan alma teşebbüsüdür. Darbeciler Sovyetler Birliği Komünist Partisinin sol kanadında yer almakta ve Gorbaçov'un reform programının çok ileri gittiğini düşünerek yeni imzalanacak olan birlik antlaşmasının ülkenin sonunu getirdiğine kanaat getirmişlerdi. Darbe sadece 3 gün sürdükten sonra Gorbaçov tekrar iktidara dönse de olay Sovyetler Birliği'ndeki dengeleri altüst edecek ve hem ülkenin hem de SBKP'nin sonunu getirecektir.

Gizli servis, istihbarat teşkilatları için kullanılan bir tanımlamadır.

<span class="mw-page-title-main">Reinhard Gehlen</span>

Reinhard Gehlen, Alman asker ve casus.

<span class="mw-page-title-main">KGB Birinci Genel Direktörlük</span>

Birinci Genel Direktörlük veya kısa adıyla PGU, SSCB'nin dış istihbarattan sorumlu olan kurumuydu. Devlet Güvenlik Komitesi'nin (KGB) ana direktörlüğüdür. Görevi, dış ülkelerde teknik ve insani istihbarat toplayıp, analiz ederek Sovyetler Birliği'nin dış politikasına yön vermekti. 1991 yılında SSCB'nin dağılmasıyla Dış İstihbarat Servisi SVR adlı bağımsız bir kuruma dönüştürülmüştür. İlk başkanı Alexander Panyushkin, son başkanı Leonid Shebarshin'dir.

<span class="mw-page-title-main">Dış İstihbarat Servisi (Rusya)</span>

Rusya Federasyonu Dış İstihbarat Servisi (Rusça: Служба внешней разведки, Rusça telaffuz: [Sluʐbə vnʲɛʂnʲɪj rɐzvʲɛtkʲɪ]; tra. Sluzhba vneshney razvedki; ya da SVR RF ağırlıklı sivil işler için, Rusya'nın dış istihbarat kuruluşudur. SVR, KGB'nin Birinci Baş Direktörlüğü organizasyonunun halefidir. Askeri casusluk işlerinde karşılığı GRU olmaktadır. SVR RF Aralık 1991 yılından bu yana KGB'nin Birinci Baş Direktörlüğü halefi konumundadır. SVR'nin yönetim merkezi Moskova'da Yasenevo Bölgesi'nde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Lubyanka Binası</span>

Lubyanka Binası,, Moskova'daki Lubyanka Meydanı'nda bulunan neo-barok tarzında bina. Eskiden KGB Genel Merkezi olarak hizmet vermiş ve KGB ile adı özdeş olarak anılmıştır.

Sovyet gizli polis teşkilatlarının zaman içinde devamlılıkları vardı. Ekim Devriminden sonra Vladimir Lenin'in 20 Aralık 1917 tarihli kararıyla oluşturulan ilk gizli polise "Çeka" (ЧК) adı verildi. Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrasında KGB'nin ardılı konumundaki Rusya Federal Güvenlik Servisi'nde çalışanlar hâlâ gayriresmî olarak Çekist olarak adlandırılmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Tüm-Birlik Devlet Siyasi İdaresi</span>

Tüm-Birlik Devlet Siyasi İdaresi veya resmi adıyla Halk Komiserleri Konseyi Birleşik Devlet Siyasi İdaresi, Obyedinyonnoye gosudarstvennoye politiçeskoye upravleniye pri SNK SSSR; kısaca ОГПУ (OGPU), 1923'ten 1934'e kadar faaliyet yürüten Sovyetler Birliği'nin gizli polis servisi.

John Cairncross, İskoç asıllı Britanyalı, II. Dünya Savaşı yıllarında ajanlık ve istihbarat memuru.

Melita Stedman Norwood, 1937'de İngiliz Demir Dışı Metaller Araştırma Derneği'nde sekreter olarak çalışmaya başladıktan bir süre sonra KGB'ye bilgi sağlayan, bir bilgi kaynağıdır.

<span class="mw-page-title-main">2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerine Rus müdahalesi iddiaları</span>

2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerine Rus müdahalesi iddiaları, 2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri sırasında Rusya hükûmeti tarafından manipüle edildiği iddialarıdır. Rusya'nın, Hillary Clinton'ın kampanyasına zarar vermek, Donald Trump'ın popülerliğini artırmak ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki siyasi ve sosyal anlaşmazlığı kışkırtmak amacıyla başkanlık seçimlerine müdahale ettiği iddia edildi. ABD istihbarat teşkilatlarının raporlarına göre, kod adı Lahta Projesi olan operasyon doğrudan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'nin emriyle gerçekleştirildiği açıklandı. Nisan 2019'da kamuoyuna açıklanan Özel Danışman raporu, Trump kampanyası ile Rus yetkililer arasındaki sayısız teması inceledi ancak Trump veya ortakları aleyhine herhangi bir komplo veya koordinasyon suçlaması getirmek için yeterli kanıt olmadığı sonucuna vardı.

<span class="mw-page-title-main">Vyaçeslav Trubnikov</span>

Vyaçeslav İvanoviç Trubnikov, Sovyet-Rus gazeteci, siyaset bilimci, istihbarat subayı ve diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Rusya ilişkileri</span>

Kürdistan Bölgesi-Rusya ilişkileri, Kürdistan Bölgesi ile Rusya arasındaki ikili ilişkilerdir. Kürdistan Bölgesi'nin Moskova'da bir temsilciliği bulunurken, Rusya'nın Erbil'de 28 Kasım 2007'de açılan bir başkonsolosluğu vardır. Kürtler ve Ruslar arasındaki ilişkiler, Rusların yayılmacı hırsları nedeniyle Kürtlere ilgi duyduğu 1800'lerin ikinci yarısına kadar uzanıyor. Soğuk Savaş sırasında, Sovyetler Birliği, Afganistan'ı işgalinden dolayı Orta Doğu'nun gösterdiği tepki nedeniyle Avrupa gücü 1970'lerin sonlarında Ortadoğu'dan siyasi olarak çekilene kadar Irak'a karşı Kürt isyancıları destekledi.

<span class="mw-page-title-main">Pyotr Fedotov</span>

Pyotr Vasilyevich Fedotov, uzun süre Sovyet güvenlik ve istihbarat görevlisi, NKVD/NKGB'de karşı istihbarat başkanı ve Enformasyon Komitesi başkan yardımcısı olarak dış istihbarat başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Oleg Gordievsky</span>

Oleg Gordievsky, eski KGB albayı ve Londra yerleşik büro şefi. Komünizme olan inancını yitirdiği için İngiliz istihbaratı MI6’e gizli bilgi sağlayarak çifte ajanlık yaptı. Moskova’da yürütülen operasyon sırasında kimliğinin ortaya çıkması adına önce Finlandiya’ya, sonra da İngiltere’ye sığındı. Çifte ajan olduğunun ortaya çıkması sonucu Sovyetler Birliği’nce idama mahkûm edildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.