İçeriğe atla

Aksiyon (edebiyat)

Aksiyon kelimesi kurguda birden çok anlam taşır. Aksiyon yazarların kurguyu sunmak için kullandığı kurgu yazma biçimlerinden biridir. Ayrıca bu terim heyecan verici bir olayı ya da durumu anlatmada de kullanılır.

Kurgu yazma biçimi olarak aksiyon

Evan Marshall aksiyonu "Bir hikâyede herhangi bir anda olanları göstermek için kurgu yazarları tarafından kullanılan bir biçimdir" şeklinde açıklamıştır Marshall 1998, s. 142. Jessica Page Morrell aksiyonu altı sunum biçiminden biri olarak listelemiştir Morrell 2006, s. 127. Jordan E. Rosenfeld'e göre, aksiyon sahneleri " . . . okuyucuyu olayın bir parçasıymış gibi hissetmesine . . . " yardımcı olmaktadır 2008 & Rosenfeld, s. 173. Aksiyonun kurguda geniş bir kullanım olmasına karşın en etkili teknik tanıtımı sürekli tartışma konusu olmasıdır.

Aksiyon türü

Aksiyon türü, karakter gelişimi veya hikâye anlatımından çok, heyecan verici aksiyon sahnelerinin ağırlıkta olduğu yaratıcı eserlerin bir sınıfıdır. Aksiyon-macera kurgusu, aksiyon filmleri, aksiyon oyunları ile manga ve anime gibi diğer formatlardaki benzer medyaları da bu türün içinde yer alır. Birçok alt türü bulunur; dövüş sanatları aksiyon, doğa sporları aksiyonu, araba kovalamaları, gerilim aksiyonu ve aksiyon komedisi.

Kaynakça

Ayrıca bakınız

  • Yazı
  • Söylemsel tarzlar
  • Biçim (edebiyat)
  • Kurgu
  • Türler listesi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Roman</span> bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri, onların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik, mantıksal, duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen uzun kurgusal anlatı

Roman, genellikle düzyazı biçiminde yazılan, kurgusal, görece uzun, insanın (ya da insan özellikleri atfedilen varlıkların) deneyimlerini bir olay örgüsü içinde aktaran ve genellikle kitap halinde basılan bir edebî tür. Uluslararası ve akademik platformlarda beşinci sanat olarak kabul gören edebiyatın bir alt türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Akira Kurosava</span> Japon film yönetmeni (1910–1998)

Akira Kurosava , Japon film yönetmeni, film yapımcısı, senarist ve kurgucu. 57 senelik kariyerinde 30 film yöneten Kurosava, sinema tarihinin en önemli ve etkili yönetmenlerinden biri olarak görülmektedir.

Bilimkurgu, bilim kurgu ya da bilim-kurgu, yakın ya da uzak gelecek ile ilgili öykülerin bugün olası olmayan bilim ve teknoloji unsurlarını da kullanarak oluşturulmasıdır. Bilimkurgu bazen geçmişi de kurgulayabilir. Bilimkurgu kitap, sanat eserleri, televizyon, film, bilgisayar oyunları, tiyatro eserleri ve diğer kitle iletişim araçlarında bulunabilir. Yapısal ve pazarlama bağlamında bilimkurgu güncel gerçeklik içinde bulunmayacak kurgusal ögeler içeren yaratıcı çalışmaları tanımlamak için kullanılabilir. Bu tanımlama fantastik, korku ve ilgili türleri de içerir.

Rol yapma oyunu (RYO), (İngilizce: role-playing game, RPG); oyuncuların kurgusal bir sahnede farklı karakterlerin rollerini üstlendikleri oyunların genel bir ailesidir. Oyuncular, belirli kurallar çerçevesinde oluşturulan karakterleri yöneterek bir hikâyenin parçası olurlar.

<span class="mw-page-title-main">Senaryo</span> Tiyatro oyunu, piyes, film, dizi vb. eserlerin sahnelerini ve akışını gösteren yazılı metinler

Senaryo Tiyatro oyunu, piyes, dizi, film, video oyunu gibi eserlerin sahnelerini ve akışını gösteren yazılı metinlere verilen isimdir.

<i>Er Ryanı Kurtarmak</i> 1998 yapımı Steven Spielberg filmi

Er Ryan'ı Kurtarmak, Steven Spielberg tarafından yönetilerek Robert Rodat tarafından yazılan, II. Dünya Savaşı konulu bir epik savaş filmidir.

<i>Aldatma</i> (oyun) Oyun Harold Pinter tarafından yazıldı

Aldatma, Harold Pinter'in orijinal adı Betrayal olan tiyatro oyunu.

Önceden ima etme veya diğer adıyla önseme, bir romanda ya da filmde, olacak hakkında okur ya da izleyiciye önceden bazı ipuçları verme, anlatım tekniğidir.

<span class="mw-page-title-main">Tanrısal anlatıcı</span>

Tanrısal anlatıcı, bir öykünün, öyküdeki tüm detayları bilen bir üçüncü şahıs tarafından anlatıldığını belirten bir edebiyat terimidir. Anlatıcı tüm karakterlerin duygu ve düşüncelerini bilen, "tanrı gibi" bir kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuyu ve Sarkaç</span>

Kuyu ve Sarkaç, Edgar Allan Poe tarafından 1842'de yazılan ve aynı yıl The Gift: A Christmas and New Year's Present for 1843'de yayımlanan kısa öykü. Öykü, bir tutukluya İspanyol Engizisyonu tarafından yapılan işkenceleri anlatır ancak yazar öyküde tarihsel gerçeklere bağlı kalmamıştır. Öykünün anlatıcısı, maruz kaldığı işkenceleri birinci tekil şahıs olarak anlatır. Öyküde hislere, örneğin sese verilen ağırlık sebebiyle okuyucuda korku hissi etkili biçimde uyandırılır. Bu durum, Poe'nun genelde doğaüstü unsurlar kullandığı diğer öykülerinden farklıdır. Zamanın korku edebiyatında kullanılan diğer unsurlara da öyküde yer verilmiştir. Öykü defalarca filme uyarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Korku kurgu</span> korku ve gerilim temalı edebiyat türü

Korku kurgu, korku edebiyatı ve korku fantezi bir edebiyat türüdür ve okurlarına korku ve terör hissi vermeyi hedefler. Edebiyat tarihçisi J. A. Cuddon, korku hikâyelerini "farklı uzunluklarda bir kurgu... okurlarını şaşırtıyor ve hatta korkutuyor, ya da belki de onlara nefret ve tiksinme hislerini aşılıyor." sözleri ile tanımlar. Korku kurgu, genellikle tedirgin edici ve korkutucu bir atmosfer yaratır ve yine genellikle doğaüstüdür ancak bu onun her zaman doğaüstü olacağı anlamına da gelmez. Bir korku kurgu çalışması genellikle toplumun genelinin korktuğu bir benzetme olarak da tanımlanabilir.

<i>Büyük Tren Soygunu</i>

Büyük Tren Soygunu, 1903 yılı ABD yapımı sessiz, kısa, Western filmidir. Batı Amerika'daki bir istasyonda bir buharlı lokomotifi soyan, dağlık araziden kaçan ve sonunda yerel halk tarafından mağlup edilen bir kanun kaçağı çetesini konu alıyor. Kısa film, Batı filmlerinin güçlü bir geleneği, film tekniğindeki son Avrupa yenilikleri, Scott Marble'ın aynı adlı oyunu, tren temalı filmlerin popülaritesi dahil olmak üzere birçok kaynaktan yararlanmaktadır ve muhtemelen Butch Cassidy gibi kanun kaçaklarının dahil olduğu gerçek hayattaki olayları anlatmaktadır.

Postanarşizm, postmodern ve postyapısalcı düşünce gelenekleri ile anarşist düşünce geleneğinin bir sentezi olarak nitelendirilebilir. Aynı zamanda postyapısalcı anarşizm olarak da bilinen postanarşizm, tek bir çerçeveden ilerleyen bir düşünce geleneği olmaktan ziyade, birçok postmodern düşünce akımının etkisinde kalınarak geliştirilmiş farklı anarşist yaklaşımların bir bütün olarak ele alınmalıdır.

Si Ronda, yönetmenliğini Lie Tek Swie'nin üstlendiği, 1930 çıkışlı Hollanda Doğu Hint Adaları yapımı aksiyon türündeki sessiz filmdir. Başrolünde Bahtiyar Efendi'nin rol aldığı ve çağdaş Batavi sözlü geleneğine dayanan film, silat alanında yetenekli Si Ronda olarak bilinen bir haydutun maceralarını ele almaktadır. Filmin kaynağı olan lenong hikâyelerinde Ronda, genellikle Robin Hood tarzında biri olarak tasvir edilmektedir. Artık kaybolduğu düşünülen film 1929-1931 yılları arasında çıkan dövüş sanatları filmlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kurguda Dünya dışı varlıklar</span>

Dünya dışı varlıklar, modern bilimkurgunun ortak bir teması. Samsatlı Lukianos'un ikinci yüzyıl parodisi Gerçek Tarih adlı eseri gibi birçok eserde de konu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Demir gezegeni</span> çoğunlukla manto içermeyen veya çok az miktarda demirden zengin çekirdekten oluşan bir gezegen çeşidi

Demir gezegeni, mantosu olmayan ya da çok az miktarda mantoya sahip, küçük ve demir bakımından zengin olan bir çekirdeğe sahip gezegen çeşitlerine verilen isimdir. Merkür, Güneş Sistemi'ndeki en büyük demir gezegenidir, ancak Güneş Sistemi dışındaki ötegezegenler içerisinde daha büyük demir gezegenler görmek mümkündür.

<span class="mw-page-title-main">Zaman ve mekân</span> kurgusal hikayenin geçtiği mekan ve zaman

Zaman ve mekân, kurgu yahut kurgu olmayan bir anlatının hangi zamanda ve nerede geçtiğine dair kavram. Edebî unsur olarak hikâyeyi bir zemine oturtmaya ve geçtiği dönemin atmosferini anlamaya yardımcı olur. Kültür, tarihî dönem, coğrafya ve saat gibi hikâyenin geçtiği dünyayı anlamaya yarayacak her türlü bilgi zaman ve mekân bağlamında değerlendirilir. Plan, karakter, ana fikir ve stil ile birlikte zaman ve mekân da kurgunun temel bileşenlerinden biri olarak kabul edilir.

Plot twist, bir kurgu eserde planda yapılan radikal bir değişiklik içeren edebi tekniktir. Hikâyenin sonuna yakın olduğunda sürpriz son olarak bilinir. İzleyicinin önceki olaylara ilişkin algısını değiştirebilir veya onu farklı bir bağlama yerleştiren yeni bir çatışma ortaya çıkarabilir. İzleyiciyi belli bir duruma hazırlamak amacıyla olay örgüsünün habercisi olarak kulllanılabilir. İzleyiciden bilgi saklama veya belirsiz veya yanlış bilgilerle onu yanıltma gibi olay örgüsünü değiştirmek için kullanılan çeşitli yöntemler vardır.

Korku oyunları, korku kurgu merkezli ve genellikle oyuncuyu korkutmak için tasarlanmış bir video oyunu türüdür. Oynanışlarına göre sınıflandırılan diğer çoğu video oyunu türünün aksine, korku oyunları neredeyse her zaman anlatıya veya görsel sunuma dayanır ve çeşitli oyun türleri kullanır.

Evan Hunter, asıl adı Salvatore Albert Lombino - 6 Temmuz 2005), Ed McBain mahlasıyla yazdığı, Blackboard Jungle filminin dayanağı olan 87. Bölge romanları ile tanınan Amerikalı yazar ve senaristti.