İçeriğe atla

Akrostiş

Bir akrostiş. Nathaniel Dearborn, Boston, 1850.

Akrostiş' ya da Türkçe söylemiyle ilkleme, bir şiirde dizelerin ilk harflerinin yukarıdan aşağıya doğru sıralandığında anlamlı bir sözcük meydana getirmesidir.

Divan edebiyatında akrostişe muvaşşah ya da istihrac denir.

Eski Yunan ve Latin dillerinde "akro-" ön eki "uç taraf" veya "sivri taraf" anlamına gelir. Ör. "akromegali" uçların (ellerin ve burun ucunun) irileştiği hastalık anlamındadır. "akrostiş" de "uç taraftaki dize" anlamındadır.

Örnek:

Elimde Değil Yapamıyorum

Gelip söyleyebilsem yanına

Ölümüne sevdiğimi seni aslında

Kızar mıydın acaba bana

Çabaladım her gün unutmaya

Elimde değil yapamıyorum

Gerçekleşmeyecek bir şey olsa da

Özrümü kabul etmek bir yana

Kaybettim seni biliyorum ama

Çabalıyorum senin için hala

Elimde değil yapamıyorum

Geri gidebilsem keşke zamanda

Özlemin kalbimde ölümcül yara

Kalbine girmek mümkün olsa

Çıkabilecek cesaret olsa karşına

Elimde değil yapamıyorum

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Farmakoloji</span> İlaçlarla ilgili biyoloji dalı

Farmakoloji ya da eczabilim günümüzdeki anlamıyla canlı organizmadaki ilaç etkilerini ve canlı organizmaya alınan ilaçların yapısını inceleyen bir bilim dalıdır. Yeni sentezlenmiş veya bitkilerden ayrıştırılmış maddelerin etkilerini biyolojik yapısını laboratuvar çalışmaları ile deney hayvanlarında, klinik araştırmalar ile insanlarda inceleyerek ilaç geliştirme çalışmalarına katkı veren bir tıp ve eczacılık bilimidir. Diğer bir deyişle, ilaçların yapımından, kullanıma sunulmasına, ilaçlar ile biyolojik dizgeler arasındaki etkileşimleri inceleyen bilim dalıdır. Farmakoloji, deneyleri ve canlılar üzerindeki araştırmalardan klinik uygulamaya değin uzanan bu karmaşık ve yoğun süreci birçok alt dalı ve yardımcı bilim dalları ile yakından bağlantılı yürütür.

Cihat, İslami bir terim. Arapça "mücadele" kökünden gelir ve güncel Türkçede çoğunlukla "İslam uğruna savaşma" anlamında kullanılır.

Tarikat veya tarik kelimesi "yol" tarikat "yollar" anlamına gelir, "Allah'a ulaştıran yol" mânâsında kullanılmaktadır. Tarikatlar Selçuklu ve Osmanlı'ya özgü düşünce ve inanç hareketleri olarak değerlendirilmektedir. Birçok tarikatın menşei Hicri 5./Miladi 11. asırda Abdülkâdir Geylânî'nin yolundan gidenler tarafından oluşturulan Kadiri Tarikatıdır. Ebû Sâlih Muhyiddîn Abdülkâdir Geylânî, neseben hem Hasanî ve hem de Hüseynîdir. Abdulkadir Geylânî'nin soyundan gelen evlat ve torunları da yaşadıkları muhitlerde “şerîf”, “şurefâ”, “seyyid” olarak anılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">El</span> tutmaya yarayan organ; bir kolun veya ön ayağın ucundaki ekstremite

El, şempanze, maki ve insan gibi primatlarda birden fazla parmağı barındıran, kolun bilekten parmak uçlarına kadar olan bölümünü tanımlar. Pek çok primat elleri sayesinde tutunma ve tırmanma gibi özelliklere sahiptir. Başparmağın diğer parmaklarla karşılıklı iş görmesi, ufak nesneleri ele alabilme yeteneğini sağlar. Bu özellik sayesinde el, alet kullanımı gibi hassas ve karışık işleri görebilir. Primatların beyninde eli temsil eden alan, diğer hayvanlarınkinden çok daha geniştir. Bu yüzden beyindeki bazı bozuklukların ilk belirtilerinden biri de el parmak hareketinin zarar görmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Tefilin</span>

Tefilin, Yahudilerin bayram ve şabat günleri hariç, sol kol ve başlarına taktıkları, içlerinde Tevrat'tan bölümler içeren deriden yapılmış iki küçük kübik kutucuk. Ayrıca bu kutucuğun takılma törenine verilen isim.

Nabız, kanın sol karıncıktan büyük atardamarlara pompalanması esnasında, uç noktalardaki atardamarlarda oluşturduğu dalgalanmadır. Kalp atışının uçtaki atardamarlardan hissedilmesine nabız denir.

<span class="mw-page-title-main">Camadan düğümü</span>

Camadan düğümü, kare düğüm, halatı sağlamlaştırmak ya da bir cismi etrafından bağlamak için kullanılan eski ve basit bir düğüm şeklidir.

<span class="mw-page-title-main">Alp kelebeği</span> Bir düğüm çeşiti.

İpin ortasında sabit ve güvenilir bir halka oluşturan bir düğüm çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Oltacı bağı</span>

İpin ucunda sabit ve güvenilir bir halka oluşturan bir düğüm çeşididir. İp ortasında da bağlanabilir, ama o zaman iki yana açısı aynı olmaz.

<span class="mw-page-title-main">Zeppelin bağı</span>

İki ipin uçlarını sabit ve güvenilir bir şekilde birleştiren bir düğüm çeşididir. Gerilip gevşemelerle şekil değiştirerek kendiliğinden çözülme eğilimi göstermez. Benzer güvenli düğümlere göre belirgin bir üstünlüğü yük bindiğinde sıkışıp kalmamak, çözülemez hale gelmemek gibi özellikleri ve ip bedenine dikey köprümsü karşılıklı iki kıvrımından tutulup çekildiğinde çok kolay çözülebilmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Çift ipte düğme</span>

Çift ipte düğme, iki ip üzerinde, o iki ipin oluşturduğu, sepet örgülü / saç örgülü görünüşlü cevizimsi bir düğümdür.

<span class="mw-page-title-main">Şişe bağı</span>

Şişe bağı ip ortasında bir bağdır. Kaygan yuvarlak ama üst ucunda az bir genişleme olan eşyaları sıkıca gevşemeden tutabilir.

<span class="mw-page-title-main">Çifte düğüm bağı</span> bağ çeşidi

Çifte düğüm bağı bir adi düğümdeki ucun başlangıç etrafında bir dolanma yerine fazladan bir daha dolanmasıyla olușan düğümdür.

<span class="mw-page-title-main">Çifte kazık bağı</span>

Çifte kazık bağı iki sırt sırta atılmış yarım kazık bağı ile ana ipin bu tam kazık bağından çıkmadan önce bağ köprüsü altında bir fazla döngü yapmasından oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Adi ilmek</span>

Adi ilmek ipin kendi etrafında bir dönüp, döngüsü içinden forasının geçmesiyle oluşan düğümdür.

<span class="mw-page-title-main">Söz sanatı</span>

Söz sanatları ya da edebî sanatlar, ifade edilmek isteneni kelimelerin düz anlamlarının dışına çıkarak ifade etmeye denir. İfadeye zenginlik katmak, etkiliğini artırmak, monotonluğu kırmak ya da az sözle çok şey ifade etmek için yapılır. Türk edebiyatında söz sanatları genellikle aşağıdaki gibi gruplanır.

<span class="mw-page-title-main">İp atma cevizi</span>

İp atma cevizi ipin ucuna ip ağırlığı toplayıp ipi daha kolayca atabilmek için kullanılan bir düğüm çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">El incesi cevizi</span>

El incesi cevizi, halatın ucundaki kollar ayrıştırılmadan yapılan, ceviz görünümlü, amacına hizmet edecek yuvarlak bir nesneyi de içine hapsederek yapılan bir düğümdür.

<span class="mw-page-title-main">Zeppelin bağı halkası</span>

Zeppelin bağı halkası ipin ucunda sabit ve güvenilir bir halka oluşturan bir düğüm çeşididir. Çözülmesi köprülerden çekerek çok kolaydır.

<span class="mw-page-title-main">Atmaca bağı</span>

Atmaca bağı, Sol el bir hayvanı tutarken sağ elle bağlanabilen ve gerektiğinde kolay çözülen, hayvanın çözememesi için kilitlenebilen bir düğümdür.