İçeriğe atla

Akdeniz Seferi (1552)

Akdeniz Seferi
1515-1577 Osmanlı-İspanya Savaşı ve İtalya Savaşı (1551-1559)

Pîrî Reis'in Kitâb-ı Bahriye'sinde Sicilya
TarihHaziran-Eylül 1552
Bölge
Sicilya, Sardinya, Korsika ve Batı İtalya kıyıları
Sonuç Osmanlı zaferi
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu
Fransa Krallığı Fransa Krallığı (savaşmadı)		İspanya İspanya İmparatorluğu
Ceneviz Cumhuriyeti Ceneviz Cumhuriyeti
Napoli Krallığı
Papalık Devleti Papalık Devleti
Komutanlar ve liderler
Osmanlı İmparatorluğu Sinan Paşa
Osmanlı İmparatorluğu Turgut Reis		Ceneviz Cumhuriyeti Andrea Doria
Güçler
120 kadırga 40 kadırga
Kayıplar
Çok az 7 kadırga, yüzlerce ölü ve esir

Akdeniz Seferi, 1515-1577 Osmanlı-İspanya Savaşı ve İtalya Savaşı'nda (1551-1559) evre.

Sinan Paşa ve Turgut Reis komutasındaki Osmanlı donanması Fransa-Osmanlı ittifakı çerçevesinde[1] 1552 yılında Batı Akdeniz'e yaptığı seferde İspanya İmparatorluğu'na bağlı/müttefik Napoli Krallığı, Papalık Devleti ve Ceneviz Cumhuriyeti'nin kıyılarını istila etti ve 5 Ağustos 1552'de Ponza Deniz Muharebesi'nde Ceneviz donanmasını büyük bir yenilgiye uğrattı.[2]

Sefer öncesi

Sefer

Sinan Paşa ve Turgut Reis'in harekâtları

Fransız elçisi Gabriel d'Aramon

Turgut Reis komutasındaki Osmanlı filosu Napoli Krallığı'na bağlı Pantelleria adasına yöneldi ve burayı ele geçirdi. Filo ardından Sicilya'ya yönelerek sırasıyla Licata, Augusta ve Taormina'ya asker çıkarıp istila etti. Temmuz ayında kuzeye yönelerek Messina Boğazı'ndan geçti ve Palmi kasabasını zaptetti. Ardından kuzey yönüne devamla Policastro Körfezi'nin limanlarını kullanılamaz hale getirdi.

Sinan Paşa komutasındaki Osmanlı donanması ise refakatinde Fransız elçisi Gabriel d'Aramon'u da taşıyan[3] iki Fransız kadırgası da olduğu halde Temmuz başında Sicilya civarına geldi. Reggio Calabria'yı yakarak Policastro Körfezi'ne yöneldi ve burayı istila ettikten sonra Napoli Körfezi'ne ulaştı.[4]

Kuzey doğrultusundaki seyrini sürdüren Turgut Reis komutasındaki filo ise Sinan Paşa komutasındaki Osmanlı donanması ve Polin de la Garde komutasındaki Fransız donanmasıyla buluşmak üzere Napoli Körfezi'ne ulaştı ve daha kuzeydeki Formia yakınlarındaki Scauri plajı açıklarına demirledi.

Sinan Paşa komutasındaki Osmanlı donanması ile Turgut Reis komutasındaki Osmanlı filosu Formia'da buluştularsa da, esasen Korsika civarında bulunan 24 kadırga ve 2 firketeden oluşan Fransız donanması ortalıkta görülmedi. Osmanlı donanması birkaç gün bekledikten sonra, Kanuni Sultan Süleyman'ın gecikme veya erteleme halinde geri dönülmesi emri uyarınca İstanbul'a geri dönmeye karar verdiyse de, Turgut Reis Sinan Paşa'yı bir süre daha bölgede kalmaya ikna etti.

Osmanlı donanması Sardinya adasının kuzeydoğusunu ve Korsika adasının doğusundaki limanları bombardıman etti ve doğuya yönelerek Ponza adasını ele geçirdi.

Ponza Muharebesi

Ana madde: Ponza Deniz Muharebesi (1552)

İspanya'ya bağlı Ceneviz Cumhuriyeti giderek artan Osmanlı tehdidi nedeniyle Andrea Doria komutasındaki 40 kadırgalık bir donanmayı Osmanlı donanması'nın üzerine gönderdi. 5 Ağustos 1552'de Osmanlı donanmasının pususuna yakalanan Ceneviz donanması Ponza Deniz Muharebesi'nde yenilgiye uğradı ve asker dolu 7 kadırgası esir düştü.[5] Andrea Doria Sardinya'ya çekildi.

Seferin son safhası

Bölgede kendine rakip olabilecek bir kuvvetin kalmadığı bir ortamda Osmanlı donanması güney doğrultusunda Papalık Devleti'ne bağlı Lazio kıyılarına yöneldi ve Fransa Kralı II. Henri'nin Papa'ya verdiği taahhüdün hilafına İspanyol müttefiki bu devletin kıyılarını bombaladı. Ardından Osmanlı donanması tekrar Napoli Krallığı'nın kıyılarına yönelerek Napoli Körfezi'ne geri döndü ve 10 Ağustos'ta[6] Massa Lubrense ve Sorrento'ya asker çıkararak iki kasabayı da ele geçirdi. Daha sonra ise Pozzuoli ve Minturno arasındaki kıyıları istila etti.

Osmanlı donanması dönüş yoluna geçtiğinde Polin de la Garde komutasındaki Fransız donanması da 25 Ağustos'ta Korsika'dan hareket etti ve Messina Boğazı civarında aradığı Osmanlı donanmasıyla İyon Adaları civarında buluşabildi. De la Garde Sinan Paşa'yı Batı Akdeniz'e dönmeye ya da Fransız donanmasını 30 kadırgayla takviye etmeye ikna edemediyse de, Sinan Paşa'nın Fransız donanmasının Doğu Akdeniz'de (Sakız) kışlamasına ve müteakip yıl (1553) Osmanlı donanmasının 200 gemiyle Batı Akdeniz'e sefer açmasına dair karşı teklifini kabul etti.[4]

Sefer sonrası

Osmanlı donanması İspanya'ya bağlı ya da müttefik Napoli Krallığı Papalık Devleti ve Ceneviz Cumhuriyeti'nin kıyılarına büyük hasar verdikten sonra kışlamak üzere üslerine döndü.

Fransa Kralı II. Henri ise Osmanlı donanmasının harekâtıyla eşzamanlı olarak Kutsal Roma İmparatorluğu üzerine yürüdü ve Metz, Verdun ile Toul'u zaptetti.

1552 sefer mevsiminde donanmaları buluşamayan iki müttefik ülke (Osmanlı İmparatorluğu ve Fransa) 1553 yılında daha büyük kapsamlı bir harekât üzerinde anlaştılar. 1553 mevsiminde daha iyi eşgüdüm kuran iki müttefik başarılı bir ortak harekâtla Korsika'yı zaptetmeyi başardılar.

Osmanlı tarihindeki yeri

Sinan Paşa ve Turgut Reis komutasındaki Osmanlı donanması'nın üslerinden uzaktaki bu harekâtı Osmanlı İmparatorluğu'nun 1552 yılında mücadele verdiği beş cepheden birini teşkil etti. Nitekim; 1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı çerçevesinde Kara Ahmed Paşa ve Hadım Ali Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Macaristan üzerine başarılı bir seferle geniş toprakları fethederken, Cezayir Beylerbeyi Salih Reis ise Sahra Seferi'ne çıkarak Vargla ve Tuggurt'u Osmanlı topraklarına katıyordu. Denizlerde ise; Osmanlı donanması Batı Akdeniz'deki kapsamlı harekâtını başarıyla sonuçlandırırken, Hint Kaptanı Pîrî Reis komutasındaki Osmanlı filosu ise Portekiz'in elindeki Maskat'ı zapteti ve Hürmüz'ü kuşattı. Doğuda ise Safevî Şahı I. Tahmasb Erzurum ve Ahlat'ı yağmaladı. Dolayısıyla, 1552 yılı Osmanlı tarihinde İmparatorluk kaynaklarının çok geniş sahalarda seferber edildiği bir yıl olarak tarihe geçti.[7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Unholy alliance: Valois and Ottomans", Michael Heath, Renaissance Studies, c.3, sy.3 (Eylül 1989), s.303-315
  2. ^ "The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II", Fernand Braudel, University of California Press (1995), s.924
  3. ^ İslam Ansiklopedisi, "Gabriel de Luetz, Baron d’Aramon" maddes, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (1991), c.3, s.271
  4. ^ a b ""Henri II, Chef de Guerre - La Cooperation Franco-Ottoman (1547-1558)". 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023. 
  5. ^ "Türklerin Tarihinde 30 Büyük Deniz Savaşı", Gökhan Atmaca & Doğan Tanrıverdi, Denizler Kitabevi, İstanbul (2016), s.134-135
  6. ^ ""Le Torri 'Sarecene'", Mario Muscari Tomajoli". 30 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023. 
  7. ^ "İmparatorluk Olmanın Dayanılmaz Ağırlığı", Pal Fodor, Yeditepe Yayınevi, İstanbul (2016), s.136-142

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pîrî Reis</span> Türk denizci ve kartograf (1465–1553)

Pîrî Reis, Türk denizci ve kartograf. Asıl adı Muhyiddin Pîrî Bey'dir. Künyesi Ahmed ibn-i el-Hac Mehmed El Karamanî'dir. Amerika'yı gösteren Dünya haritaları ve Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabıyla tanınmıştır. Ayrıca Hadikat'ül Bahriye, Bilad-ül Aminat ve Eşkalname gibi eserleride bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Turgut Reis</span> Türk Şehit Amiral - Osmanlı Beylerbeyi

Turgut Reis, Osmanlı İmparatorluğu donanmasında amirallik yapmış, Trablusgarp fatihi olarak anılan Türk denizcisidir. Beylerbeyi olarak görev yapmış, ayrıca Trablus Beyi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Preveze Deniz Muharebesi</span> Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal İttifak arasında meydana gelen deniz savaşı

Preveze Deniz Muharebesi, 28 Eylül 1538 tarihinde Yunanistan'ın kuzeybatısındaki Preveze'de Osmanlı Donanması ve Papa III. Paulus'ün çabalarıyla bir araya gelen Haçlı donanması arasında gerçekleşen deniz muharebesi. Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması, Amiral Andrea Doria komutasındaki Haçlı Donanması'nı imha etti. Bu deniz muharebesi sonucunda Akdeniz'de Osmanlı Donanması'na karşı koyabilecek bir donanma kalmadı ve Türk hakimiyeti başlamış oldu.

<span class="mw-page-title-main">Andrea Doria</span> Cenevizli amiral (1466 - 1560)

Andrea Doria, Cenevizli amiral ve condottieri. 1538'deki Preveze Deniz Muharebesi'nde Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'yla savaşan Kutsal İttifak donanmasına komuta etmiştir.

Seydi Ali Reis; 1498-1562 tarihlerinde yaşayıp Mısır Kapudanlığı da yapmış olan Türk amirali. Coğrafya, matematik, astronomi bilgini.

Osmanlı donanması, Osmanlı Devleti'nin askerî deniz gücü. XIV. yüzyılda kuruldu. Osmanlı Devleti, 1323 yılında Karamürsel'i fethederek denize ulaştı, Kara Mürsel komutasında ilk donanma oluşturuldu ve Kocaeli'nde yapılan savaşlarda denizden destek sağlandı. 1327 yılında Karamürsel'de ilk Osmanlı tersanesi kuruldu ve böylece deniz gücünün kurumsallaşma çalışmaları başladı. Osmanlı donanmasında hiyerarşik sisteme geçildi, ilk Derya Beyi, Kara Mürsel Bey oldu. 1337 yılında Kocaeli ele geçirildi; böylece 1353 yılında gerçekleşecek olan Rumeli'ye geçişin önü açıldı. Bundan sonra donanmanın merkezi sırasıyla İzmit, Gelibolu ve son olarak da İstanbul oldu.

<span class="mw-page-title-main">Piyale Paşa</span>

Piyale Paşa, Sultan I. Süleyman ve II. Selim döneminde 14 yıl kaptan-ı derya görevinde bulunmuş ve önemli zaferler kazanmış bir Osmanlı devlet adamı ve komutandır.

<span class="mw-page-title-main">Cerbe Deniz Muharebesi</span> 1560 yılında gerçekleşen deniz savaşı

Cerbe Deniz Muharebesi 1560 yılının Mayıs ayında Tunus'un Cerbe Adası açıklarında Kaptan-ı Derya Piyale Paşa kumandası altındaki Osmanlı Donanmasıyla İspanyol kuvvetlerinin başını çektiği bir Haçlı Donanması arasında yapılmış bir deniz savaşıdır. Osmanlıların büyük bir zafer kazandığı bu savaşta Haçlı gemilerinin yarısı batırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sinan Paşa</span> Osmanlı amirali

Sinan Paşa veya Sinanüddin Yusuf Paşa, I. Süleyman döneminde, 1550-1553 yılları arasında Osmanlı Donanması'nın kaptan-ı deryasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Hint deniz seferleri</span>

Hint seferleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun Hint Okyanusu'nda yaptığı bir dizi seferlere verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Malta Kuşatması</span> Osmanlı İmparatorluğunun 1565te Maltayı Kuşatması

Malta Kuşatması ya da Malta Seferi, 1565 yılında Malta adasının Osmanlı İmparatorluğu kuvvetleri tarafından kuşatılması ve Hospitalier Şövalyeleri tarafından adanın savunulması sürecidir.

<span class="mw-page-title-main">Kılıç Ali Paşa</span> Kapudan Paşa

Kılıç Ali Paşa, Uluç Ali ya da Uluç Ali Reis olarak da bilinen, 1571 ile 1587 yılları arasında 16 yıl kaptan-ı derya olarak görev yapmış Osmanlı denizcisidir. İtalyan asıllı olup, Müslüman olmadan önceki adı "Giovanni Dionigi Galeni"dir. İtalyan kaynaklarında Occhiali adıyla geçer. Müslüman olduktan sonra hızla yükselmiş ve Osmanlı donanmasının önemli komutanlarından biri olmuştur. Özellikle, İnebahtı Savaşı sırasında gösterdiği başarı ile bilinir. Karısının adı Selime Hatun'du ve hiç çocukları olmamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Ponza Deniz Muharebesi (1552)</span>

Ponza Deniz Muharebesi, Ceneviz Cumhuriyeti Donanması ile Fransa Krallığı'nın eşlik ettiği Osmanlı İmparatorluğu Donanması'nın savaştığı; 5 Ağustos 1552 günü, Ponza adası açıklarında gerçekleştirilen ve İtalya Savaşı'nın bir parçası olan deniz muharebesi. Turgut Reis'in komuta ettiği Osmanlı Donanması, Andrea Doria komutasındaki Ceneviz Donanması karşısında zaferle ayrıldı.

<span class="mw-page-title-main">Korsika'nın Fethi</span>

Korsika'nın Fethi, 1553 yılında, Fransız ve Osmanlı kuvvetlerine yardımcı olan Korsikalıların, Ceneviz Cumhuriyeti'nin elindeki Korsika adasının bir kısmını, Osmanlı kuvvetlerinin adadan ayrılmasının ardından ise adanın tamamının Fransızların eline geçmesiyle sonuçlanan olaydır.

<span class="mw-page-title-main">1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı</span>

1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında Macaristan ve Erdel'in hakimiyeti konusundaki çekişme nedeniyle başlayan ve gerek Macaristan gerek Akdeniz'de büyük bir mücadeleye dönüştükten sonra karada ve denizdeki Osmanlı zaferleri üzerine 1555 ve 1559'daki iki ateşkesin ardından 1562 yılında İstanbul Antlaşması'yla sonuçlanan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">1515-1577 Osmanlı-İspanya Savaşı</span>

1515-1577 Osmanlı-İspanya Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile İspanyol İmparatorluğu'nun 16. yüzyılda Akdeniz hakimiyeti için yürüttükleri büyük çaplı savaş.

<span class="mw-page-title-main">Gozo'nun İstilası</span>

Gozo'nun İstilası, Sinan Paşa ve Turgut Reis komutasındaki Osmanlı donanmasının 1551 yılında Malta Şövalyeleri yönetimindeki Gozo'yu istila etmesiyle sonuçlanan askerî harekât.

<span class="mw-page-title-main">Cerbe Vakası</span>

Cerbe Vakası, 1551 Nisan'ında Turgut Reis komutasındaki Osmanlı filosunun Andrea Doria komutasındaki Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu filosu tarafından Cerbe adasının güneyindeki lagünde sıkıştırılmasına rağmen taktiksel bir manevrayla kurtulmasını tanımlayan askerî gelişme.

<span class="mw-page-title-main">Pulya Seferi (1573)</span>

Pulya Seferi, 1515-1577 Osmanlı-İspanya Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Minorka'nın İstilası (1558)</span>

Minorka'nın İstilası, 1515-1577 Osmanlı-İspanya Savaşı ve 1551-1559 arasındaki İtalya Savaşı'nda evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.