Akbucak, Pazar
| Akbucak | |
|---|---|
 | |
 Rize'nin konumu | |
  Akbucak Akbucak'ın Rize'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Rize |
| İlçe | Pazar |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 508 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 255 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
| Posta kodu | 53340 |
Akbucak, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Akbucak köyünün eski adı Marmanati (მარმანათი) veya Melmenati (მელმენათი) olarak bilinir.[3][4] Nitekim 1854 tarihli Kiepert haritasında "Marmanat", Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze 1917 tarihli listesinde Melmanati (Мелъменати) olarak geçer. Ancak Kipşidze köyün adını Melmanaş (Мелъманаш) şeklinde de yazmıştır.[5][6] Bu yer adı Türkçeye Melmenat şeklinde girmiştir. Nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Melmenat" (ملمنات) biçiminde yazılmıştır.[7]
Melmenati veya Marmanati köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, antik çağda Kolheti Krallığı'nın bir parçasıydı. Osmanlılar bu bölgeyi, 1461 yılında Trabzon İmparatorluğu'nu ortadan kaldırdıktan sonra ele geçirmiştir. Bu yerleşim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine göre, Trabzon Vilayeti'nin Lazistan sancağının Atina kazasına bağlıydı. "Melmenat" (ملمنات) şeklinde yazılmış olan köyün nüfusu, 42 hanede yaşayan 150 kişiden oluşuyordu. Söz konusu sayının sadece erkek nüfusu olması ihtimali bulunmaktadır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 77 koyun, 282 keçi, 90 inek ve 9 öküz kaydedilmiştir.[8]
Melmenati veya Marmanati köyü Birinci Dünya Savaşı yıllarında Rus idaresi sınırları içinde kalmıştır. Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze, 1917 yılında Lazistan bölgesine yaptığı araştırma gezisinin notlarında Melmenati köyünde 93 hanede 627 kişinin yaşadığını yazmıştır.[6]
Melmenati veya Marmanati köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Rize vilayetinin Atina kazasının Hemşin nahiyesine bağlıydı.[7] 1935 genel nüfus sayımında ise "Melmanat" adıyla Çoruh vilayetinin Pazar kazasının merkez nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 666 kişiden oluşuyordu. Bu tarihte Artvin ve Rize vilayetlerinin yerini Çoruh vilayeti almış, Atina kazasının adı da Pazar olarak değiştirilmişti.[9] Marmanati veya Melmanat Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Akbucak olarak değiştirilmiştir.[10] 1965 genel nüfus sayımında Akbucak köyünün nüfusu 763 kişiden oluşuyordu ve bu nüfus içinde 265 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
Akbucak köyünde, Melmenati Deresi üzerindeki Melmenati Köprüsü'nün kemer kısmı kesme taş, diğer kısımları moloz taşlarla inşa edilmiştir.[12] Köyde 1814 yılında Ahmet Hasan Usta tarafından inşa ettirilmiş ve 1897'de tamamen yıkılmış bir cami bulunmaktaydı.[13]
Coğrafya
Köy, Rize il merkezine 55 km, Pazar ilçe merkezine 12 km uzaklıktadır.[14]
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 255[2] |
| 2019 | 262[2] |
| 2018 | 304[2] |
| 2017 | 182[2] |
| 2016 | 177[2] |
| 2015 | 177[2] |
| 2014 | 180[2] |
| 2013 | 211[2] |
| 2012 | 174[2] |
| 2011 | 178[2] |
| 2010 | 185[2] |
| 2009 | 190[2] |
| 2008 | 165[2] |
| 2007 | 154[2] |
| 2000 | 249[14] |
| 1990 | 491[14] |
| 1985 | 603[14] |
Kaynakça
- ^ "Akbucak, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 13 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Pazar Akbucak Köy Nüfusu". Nufusune.com. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 110, ISBN 978-605-89094-0-3
- ^ "İuri Siharulidze, Çaneti / Lazeti (ჭანეთი / ლაზეთი), II. cilt, Batum, 1979, s. 8". 16 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2024.
- ^ 1854 Kiepert Map of the Caucasus, Armenia, Kurdistan, and Azerbaijan
- ^ a b "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 171". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 620.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 372-373, ISBN 9789157871117.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 277.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 721". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 526" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Haziran 2024.
- ^ ""Akbucak Köyü Köprüsü" - Karadeniz Kültür Envanteri". 17 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024.
- ^ Hüseyin Saraç. "Atina Kazası". academia.edu. 25 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2022.
- ^ a b c d "Akbucak Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
Dış bağlantılar
- Geride Kalan Mermanat | Ödüllü Belgesel 24 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Akbucak, Pazar için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
